Strategia Rozwoju Gminy Suwałki
advertisement
Miejsce na mape Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 2 _____________________________________________________________ 10. Informacja o stanie miasta Suwałki. Z uwagi na specyfikę położenia gminy Suwałki – wokół obcego centrum, jakie stanowi miasto Suwałki na prawach powiatu grodzkiego, autorzy opracowania uznali za niezbędne przedstawienie w niniejszym opracowaniu informacji o stanie Suwałk. Relacje gmina – miasto są dwustronne. Mieszkańcy gminy korzystają w dużym stopniu z usług świadczonych na terenie miasta, w tym przede wszystkim z całej infrastruktury społecznej (ochrona zdrowia, oświata, kultura), a częściowo także technicznej (wysypisko , oczyszczalnia ścieków). Natomiast mieszkańcy miasta coraz częściej poszukują na terenie gminy lokalizacji pod budownictwo jednorodzinne. Poza tym korzystają z usług w zakresie turystyki i rekreacji. Te dwie jednostki administracyjne są nierozerwalnie ze sobą związane. Stąd też dla prężnego rozwoju zarówno gminy, jak i miasta pożądana jest ścisła współpraca między władzami obu samorządów. Prezentowany niżej materiał informacyjny pozyskany został dzięki uprzejmości władz miasta Suwałki oraz zespołu opracowującego strategię rozwoju dla miasta Suwałki. Prezentacja stanu miasta Suwałki obejmuje dane na dzień 31 grudnia 1998r., z tym, że w niektórych dziedzinach – tam, gdzie były stosowne informacje – analiza obejmuje również rok 1999. Zgromadzony materiał informacyjny dotyczący kształtowania się przebiegu podstawowych procesów społeczno-gospodarczych w Suwałkach jest dość bogaty i generalnie biorąc umożliwił dokonanie analizy i oceny stanu istniejącego w mieście. Niemniej jednak wystąpiły pewne luki informacyjne, przede wszystkim w zakresie gospodarki lokalnej, co uniemożliwiało dokonanie pełnej analizy jej przemian. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 3 _____________________________________________________________ 10.1. Ludność Tabela nr 12 Ludność miasta Suwałki w latach 1990 – 1998 Stan na koniec roku Wyszczególnienie 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 63913 64923 65797 66624 67254 67742 68331 - mężczyźni 30970 31435 31822 32158 32377 32639 32902 - kobiety 32943 33488 33975 34466 34877 35103 35429 106,3 107 107 107,2 108 108 107,7 983,3 999 1012 1025 1035 1038 1051 22411 22508 22600 22503 22248 21776 21416 - % ogółu ludności 35,1 34,7 34,3 33,8 33,1 32,1 31,3 - wiek produkcyjny 36188 36927 37600 38276 38925 39662 40463 - % ogółu ludności 56,6 56,9 57,1 57,4 57,9 58,5 59,2 - wiek poprodukcyjny 5314 5488 5600 5845 6081 6304 6452 8,3 8,5 8,5 8,8 9,0 9,3 9,4 - urodzenia żywe 1067 962 952 926 816 802 724 - zgony 446 474 469 487 483 448 423 - zgony niemowląt 12 10 19 14 9 5 2 Przyrost naturalny 621 488 483 439 333 354 301 Napływ migracyjny 1709 994 998 844 935 823 775 Odpływ migracyjny 517 472 497 503 569 570 561 +1192 +522 +501 +341 +366 +253 +214 Liczba ludności ogółem Ludność wg płci: Liczba kobiet na 100 mężczyzn Gęstość zaludnienia (liczba mieszk. na 1 km2) Ludność wg grup ekonomicznych: -.wiek przedprodukcyjny - % ogółu ludności Ruch naturalny w tym: Saldo migracji Jak wynika z powyższych danych w latach 1992-1998 następował ciągły przyrost ludności, którego efektem było zwiększenie liczby ludności miasta Suwałk o Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 4 _____________________________________________________________ 7075 osób. Największy przyrost liczby ludności miasta nastąpił w 1991 roku (1579 osób). W następnych latach dynamika przyrostu liczby ludności systematycznie spada, by w 1998 roku osiągnąć liczbę 515 osób. Powyższe przedstawia niżej zamieszczony wykres. Wykres nr 21 Przyrost liczby ludności miasta Suwałk w latach 1990-1998 70000 68000 66000 64000 62000 64923 63913 65797 66624 68331 67254 67742 62835 61256 60000 58000 56000 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Struktura demograficzna ludności miasta pod względem płci charakteryzuje się przewagą liczby kobiet w ogólnej liczbie ludności. Na przestrzeni lat 1990-1998 udział kobiet w ogólnej liczbie ludności zwiększył się o 0,3%, a udział mężczyzn zmniejszył się o 0,2%. Przedstawia to niżej zamieszczony wykres. Szczególnie wyraźnie tendencje te zaznaczyły się w 1996 roku. W latach 1997-1998 proces ten ustabilizował się na stałym poziomie. Wykres nr 22 Struktura demograficzna ludności miasta Suwałki wg płci 53 52 51 50 49 48 47 1989 51,5 51,5 51,5 51,6 51,6 51,7 51,9 51,8 51,8 48,5 48,5 48,5 48,4 48,4 48,3 48,1 48,2 48,2 1990 1991 1992 1993 1994 mężczyźni 1995 kobiety 1996 1997 1998 1999 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 5 _____________________________________________________________ Jak wynika z danych zamieszczonych w poniższym wykresie, najwyższy przyrost naturalny zanotowano w 1990 roku, kiedy to osiągnął on liczbę 627 osób. W latach 1991-1992 przyrost utrzymywał się na podobnym poziomie. Od 1993 roku zaznacza się wyraźny systematyczny spadek przyrostu naturalnego, osiągając w 1998 roku liczbę 301 osób tj. 48% przyrostu z roku 1990. Rok 1991 odznaczył się gwałtownym spadkiem przyrostu naturalnego o 89 osób, by w roku kolejnym (1992) zbliżyć się do poziomu przyrostu naturalnego z 1990 (621 osób, o 83 więcej niż w 1991r.). Wykres nr 23 Przyrost naturalny w mieście Suwałki w latach 1990-1998 700 600 500 400 300 200 100 0 627 621 538 488 483 439 354 333 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 301 1998 Kształtowanie się salda migracji w poszczególnych latach przedstawia poniższy wykres: Wykres nr 24 Kształtowanie się salda migracji w mieście Suwałki w latach 1990-1998 1400 1200 1000 1192 1004 1041 800 saldo 600 522 400 501 341 366 253 200 214 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Jak wynika z powyższych danych największe saldo migracji zanotowano w 1992 roku - wzrost liczby ludności o 1192. W 1993 roku nastąpił gwałtowny spadek Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 6 _____________________________________________________________ salda migracji ludności do poziomu 522 osób. W następnych latach utrzymywała się niewielka tendencja spadkowa, osiągając w 1998 roku poziom 214 osób. Pomimo tego saldo migracji nadal jednak jest dodatnie. Wykres nr 25 Struktura demograficzna ludności miasta Suwałki w roku 1992 oraz 1998 wg grup ekonomicznych 1992 r. 1998 r. 8,30% 9,40% 31,30% 35,10% 59,20% 56,60% wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny Jak wskazują powyższe dane struktura demograficzna ludności pod względem grup ekonomicznych uległa istotnym zmianom. W okresie tym nastąpił spadek ludności w wieku przedprodukcyjnym o 3,8%, oraz wzrost ludności w wieku produkcyjnym o 2,6% i poprodukcyjnym o 1,1%. 10.2. Bezrobocie Bez wątpienia bezrobocie jest jednym z najważniejszych problemów miasta Suwałki. Region należy do obszarów, na którym występowało najwyższe strukturalne bezrobocie w Polsce (w roku 1993: Suwałki 20,2%, Ełk 30% czy Gołdap 40%). Wprowadzenie reform gospodarczych zaowocowało likwidacją Państwowych Gospodarstw Rolnych i państwowych zakładów produkcyjnych, co wiązało się z masowymi zwolnieniami pracowników lub drastycznym ograniczeniem zatrudnienia. Masowe zwolnienia spowodowały równoczesny spadek produkcji rolnej i Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 7 _____________________________________________________________ przemysłowej, przetwórstwa rolno-spożywczego, ogólny spadek stopy życiowej mieszkańców oraz znaczące zmniejszenie siły nabywczej gospodarstw domowych, upadek budownictwa, zmniejszenie popytu rynkowego oraz znaczące zwolnienie dynamiki w sferze usług rynkowych. Młodzież wchodząca w wiek produkcyjny, zdobywająca wykształcenie w szkołach średnich i wyższych nie znajdowała zatrudnienia i była zmuszona do poszukiwania pracy poza granicami regionu. Spirala destrukcyjnych procesów gospodarczych stawała się coraz większa, stwarzając narastające zagrożenia i niebezpieczeństwa. Sytuacja taka wymagała pilnego przerwania tego stanu rzeczy i wprowadzenia elementów pobudzających rozwój, który dorównałby ogólnym procesom wzrostowym w kraju. Była to jedna z przyczyn powołania Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Suwałkach. Niżej przedstawione dane obrazują problemy bezrobocia miasta i rejonu Suwałk obejmując lata 1990-1999. Dane opisywane dla rejonu Suwałk dotyczą ogólnie Powiatu Suwalskiego obejmującego gminy: Bakałarzewo, Filipów, Jeleniewo, Przerośl, Raczki, Rutka-Tartak, Raczki, Szypliszki i Powiat Grodzki w Suwałkach. Dane opisywane dla miasta Suwałki dotyczą jedynie Powiatu Grodzkiego w Suwałkach. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 8 _____________________________________________________________ Tabela nr 13 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych ogółem w tym kobiet i mężczyzn (dla rejonu Suwałk i województwa) według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Suwałkach (w latach 1990- I półrocze1999). Liczba Okres Obszar bezrobotnych Liczba Liczba mężczyzn kobiet ogółem 1990 Suwałki Województwo Suwałki 1991 1992 Suwałki 1994 1995 1996 1997 Suwałki Suwałki 1999* Suwałki 5.087 2.882 5.016 25.030 45.244 29.613 3.198 19.830 2.151 42.766 5.914 30.737 4.878 1.818 5.216 30.977 29.245 54.643 Województwo 5.289 4.246 7.760 32.506 31.622 59.982 Województwo 5.983 5.015 9.333 22.660 33.734 62.599 Województwo 5.102 6.032 10.304 22.517 28.373 66.240 Województwo 4.029 5.443 12.015 11.724 22.575 56.033 Województwo Suwałki 3.981 10.545 Województwo 2.208 13.405 45.092 Województwo Suwałki 1998 8.010 Województwo Suwałki 2.713 25.129 Województwo Suwałki 1993 4.921 25.414 3.065 19.183 2.443 66.464 23.583 3.471 29.722 36.742 Źródło: dane Rejonowego Urzędu Pracy w Suwałkach. * stan na dzień 30 czerwca 1999 r. Z danych przedstawionych w powyższej tabeli wynika, że: Największa dynamika wzrostu liczby bezrobotnych miała miejsce w latach 19901991, kiedy to wyniosła ona 163%. Tak znaczący wzrost bezrobocia był zjawiskiem Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 9 _____________________________________________________________ notowanym praktycznie na terenie całego kraju i wiązał się z wprowadzaniem przekształceń systemowych gospodarki, a zwłaszcza z zasadami gospodarki wolnorynkowej; W latach 1992 i 1993 dynamika przyrostu liczby bezrobotnych była znacznie mniejsza (w 1992 r. w stosunku do 1991 r. wynosiła ona 132%, zaś w roku 1993 w stosunku do 1992 r. – wyniosła ona 114%). Było to konsekwencją zahamowania pogłębiania się zjawisk kryzysowych w gospodarce; Rok 1994 jest przełomem tendencji przyrostu liczby bezrobotnych. Następuje spadek liczby bezrobotnych, co wiązało się z zahamowaniem zjawisk kryzysowych w gospodarce oraz zwiększającą się dynamiką rozwoju. W regionie Suwałk i woj. suwalskiego przejawia się to głównie w liczbie powstających zakładów osób fizycznych głównie prowadzących działalności handlową z państwami byłego ZSRR. W roku 1994 w stosunku do 1993 r. liczba bezrobotnych spadła o 1711 osób, czyli aż o 14,2%, zaś w 1995 r. w porównaniu do roku poprzedniego spadła o 971 osób, tj. 9,4%. Mimo tych pozytywnych tendencji liczba bezrobotnych w Suwałkach jest nadal wysoka. Obecną liczbę bezrobotnych wg płci prezentuje poniższa tabela. Tabela nr 14 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych ogółem w tym kobiet i mężczyzn (dla rejonu Suwałk), według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Suwałkach (dane na koniec miesięcy 1999 roku). Okres Styczeń Liczba bezrobotnych ogółem 6.204 Liczba mężczyzn Liczba kobiet 2.743 3.461 Luty 6.488 2.916 3.572 Marzec 6.569 2.952 3.617 Kwiecień 6.306 2.818 3.488 Maj 5.901 2.531 3.340 Czerwiec 5.914 2.443 3.471 Lipiec 5.959 2.489 3.470 Sierpień 5.763 2.352 3.411 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 10 _____________________________________________________________ Obecna liczba bezrobotnych ogółem (5.763 osoby) jest mniejsza od największej z roku 1993 (12.015) o 6.252 osoby, tj. o 52%. Liczba 6.032 bezrobotnych mężczyzn w roku 1993 została zmniejszona o 3680 osób, tj. ponad 61% i wynosi obecnie 2.352 osoby. Sytuacja kobiet jest trudniejsza. W okresie sześciu lat liczba bezrobotnych kobiet została zmniejszona o 2572 osoby, czyli o 42%. Liczba bezrobotnych kobiet stanowi ok. 60% ogółu bezrobotnych osób w regionie Suwałk. Tabela nr 15 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych bez prawa do zasiłku (dla rejonu Suwałk), według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Suwałkach (dane na koniec miesięcy styczeń-sierpień 1999 roku). Liczba bezrobotnych bez prawa do zasiłku ogółem 4.648 Liczba bezrobotnych mężczyzn bez prawa do zasiłku 1.953 Liczba bezrobotnych kobiet bez prawa do zasiłku 2.725 Luty 4.860 2.067 2.793 Marzec 4.866 2.068 2.798 Kwiecień 4.597 1.940 2.657 Maj 4.255 1.627 2.628 Czerwiec 4.257 1.629 2.628 Lipiec 4.382 1.698 2.684 Sierpień 4.257 1.629 2.628 Okres Styczeń Źródło: dane Rejonowego Urzędu Pracy w Suwałkach. Na ogólną liczbę bezrobotnych w rejonie Suwałk (5.763) w sierpniu 1999 roku – aż 4.257 osoby, czyli 73,8% utraciło prawo do zasiłku. Powodem istnienia tak wysokiego wskaźnika jest długi okres pozostawania bez pracy, a w efekcie utrata prawa do zasiłku. Wśród mężczyzn na ogólną liczbę bezrobotnych (2.352) prawa do zasiłku nie posiada 69,2% osób, zaś wśród kobiet – prawa do zasiłku nie posiada 77% ogółu bezrobotnych kobiet. Powyższe dane świadczą o tym, iż ofert pracy dla kobiet jest znacznie mniej niż dla mężczyzn, stan ten powoduje pozostawanie bez zatrudnienia przez dłuższe okresy czasu i utratę prawa do zasiłku. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 11 _____________________________________________________________ Niżej zamieszczona tabela przedstawia dane dotyczące czasu pozostawania bez zatrudnienia. Tabela nr 16 Struktura bezrobotnych dla rejonu Suwałk wg czasu pozostawania bez pracy (kobiety, mężczyźni) w latach 1990-I półrocze1999 (dane obejmują stan na koniec kolejnych lat) Liczba bezrobotnych według czasu pozostawiania bez pracy Rok Ogółem Poniżej 1m. 1-3 m. 3-6 m. 6-12 m. 12-24 m. 24 miesiące i więcej Mężczyźni 1990 4.921 47 * 1991 8.010 1992 10.545 241 537 645 531 408 3.081 * 1993 12.304 311 618 638 571 473 3.376 * 1994 10.304 420 919 713 1.245 950 768 1995 9.333 401 782 694 1.036 771 559 1996 7.760 532 644 385 417 436 468 1997 5.016 419 595 220 359 208 123 1998 5.216 419 695 425 307 197 108 1999 5.914 284 390 716 695 245 113 b.d X Kobiety 1990 4.921 79 * 1991 8.010 1992 10.545 156 332 598 551 330 3.135 * 1993 12.015 198 366 731 644 513 3.531 * 1994 10.304 271 532 756 1.377 1.156 1.197 1995 9.333 208 581 852 1.336 1.090 1.067 1996 7.760 250 478 755 1.103 1.146 1.146 1997 5.016 237 356 404 557 798 740 1998 5.216 211 476 600 510 525 743 1999 5.916 392 301 681 790 528 772 b.d * dane tylko powyżej 12 miesięcy. X Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 12 _____________________________________________________________ Wśród kobiet najliczniejszą grupę (790) stanowiły osoby pozostające w roku 1999 bez zatrudnienia w okresie od 6-12 miesięcy. Wśród mężczyzn najliczniejszą grupę w 1999 r. (716) stanowiły osoby pozostające bez pracy w okresie od 3 do 6 miesięcy. Dane te są potwierdzeniem mniejszej ilości ofert pracy dla kobiet oraz dłuższego przebywania bez zatrudnienia w okresach 6-12 miesięcznych – powodujących utratę prawa do zasiłku. Tabela nr 17 Struktura bezrobotnych wg wieku (kobiety i mężczyźni), dane Powiatowego Urzędu Pracy w Suwałkach (lata 1990-1998 dla rejonu Suwałk). Liczba bezrobotnych wg wieku i płci w latach 1990-1998 Wiek 15-17 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 Płeć 1990 1992 1994 1996 1998 kobieta 324 16 4 3 5 mężczyzna 305 35 4 2 6 kobieta 523 1798 201 1215 774 mężczyzna 583 1469 1461 613 564 kobieta 1344 1736 1815 1690 962 mężczyzna 1753 1520 1494 768 487 kobieta 1344 1212 1315 1369 883 mężczyzna 1753 1517 1363 833 587 kobieta 1344 306 461 564 420 mężczyzna 1753 719 561 492 415 kobieta 17 34 32 37 21 mężczyzna 72 129 134 142 71 Należy podkreślić, iż najliczniejszą grupą mężczyzn (605) są osoby w przedziale wiekowym 18-24 lata, grupa ta stanowi blisko 26% ogółu bezrobotnych mężczyzn. Najliczniejszą grupą kobiet (1038) są osoby w przedziale wiekowym 25-34 lata, grupa ta stanowi ok. 30,5% ogółu bezrobotnych kobiet. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 13 _____________________________________________________________ Tabela nr 18 Struktura bezrobotnych (dla rejonu Suwałk) wg poziomu wykształcenia (stan na koniec roku w latach 1990 – I półrocze 1999). Liczba bezrobotnych z wykształceniem Liczba Lata bezrob. ogółem Wyższym Policealnym Średnim, i średnim ogólnokształ- zawodowym cącym Zasadniczym zawodowym Podstawowym i niepełnym podstawowym 1990 4.921 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 1991 8.010 241 2.161 545 2.501 2.562 1992 10.545 250 2.627 748 2.963 3.957 1993 12.015 219 3.057 917 3.638 4.184 1994 10.304 149 2.644 742 3.247 3.522 1995 9.333 113 2.360 736 2.883 3.241 1996 7.760 101 2.029 636 2.189 2.805 1997 5.016 67 1.349 385 1.364 1.851 1998 5.216 82 1.294 397 1.527 1.916 1999 5.914 94 1.543 405 1.848 2.024 Źródło: dane Rejonowego Urzędu Pracy w Suwałkach. Z danych zawartych w powyższej tabeli wynika, że w ogólnej liczbie bezrobotnych z rejonu Suwałk dominującą grupę stanowią bezrobotni z wykształceniem zasadniczym zawodowym i podstawowym oraz bez wykształcenia – grupa ta stanowi ponad 65 % ogółu bezrobotnych. W znacznym stopniu bezrobocie dotyka również osoby z wykształceniem policealnym, średnim technicznym i zawodowym (0,26 % ogółu bezrobotnych). W najmniejszym stopniu bezrobocie dotyka osoby z wykształceniem wyższym i ogólnokształcącym (8,43% ogółu bezrobotnych). Podobne proporcje występują wśród kobiet i mężczyzn. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 14 _____________________________________________________________ Tabela nr 19 Wskaźnik stopy bezrobocia w Suwałkach na tle województwa i kraju (dane z lat 1990-1999). Stopa bezrobocia na dzień 31 grudnia (w %)w latach 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Rejon Suwałki 10,9 16,0 21,7 25,2 21,5 19,1 15,5 10,6 16,0 12,3 Województwo 11,2 18,6 23,7 30,3 29,1 27,3 24,6 21,2 20,4 11,6 6,3 11,8 13,6 16,4 16,0 14,9 13,2 10,5 10,4 11,8 Kraj * dane na dzień 30.06.99 r. Jak wynika z danych zawartych w powyższej tabeli w roku 1993 zanotowano dynamiczny wzrost stopy bezrobocia. W okresie tym stopa bezrobocia wzrosła z 10,9 do 25,2 a więc 2,3-krotnie. W tym samym okresie stopa bezrobocia w województwie suwalskim wzrosła z 11,2 do 30,3 tj. 2,7-krotnie, zaś w Polsce – 2,6-krotnie. Tak więc sytuacja w tym względzie w Suwałkach była relatywnie lepsza niż w województwie i średnio w kraju. Począwszy od roku 1994 w kolejnych latach stopa bezrobocia zaczęła spadać, by w roku 1998 zanotować wzrost stopy osiągając wartość 16%. W okresie tym stopa bezrobocia w rejonie Suwałk zmalała o 36%. Te same tendencje miały miejsce w województwie suwalskim, lecz spadek stopy bezrobocia w województwie (o 32%) był niższy niż rejonie Suwałk. W Polsce w okresie tym stopa bezrobocia spadła do poziomu 10,4, czyli o 36,5%. Mimo tych pozytywnych zmian Suwałki charakteryzują się na tle województwa podlaskiego, a zwłaszcza Polski wyższą stopą bezrobocia. Według danych za pierwszą połowę 1999 roku jest ona wyższa o 0,7 punktu niż w województwie i o 0,5 punktu wyższa niż w Polsce. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 15 _____________________________________________________________ Tabela nr 20 Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu Przeznaczenie i wydatkowanie środków Funduszu Pracy Rozliczenie aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu na dzień 30.06.1999r. przedstawiało się następująco: Wyszczególnienie Limit (tys. zł) Wydatki (tys. zł) Wykorzysta- Zaangażowanie limitu nie środków (%) (tys. zł) Wolne środki (tys. zł) 1.047,0 99,7 9,5 495,1 452,2 Roboty publiczne 750,5 293,8 39,1 380,1 76,6 Przekwalifikowania 650,0 125,6 19,3 83,1 441,3 Absolwenci 702,5 165,9 23,6 296,6 240,0 500,0 17,0 3,0 121,8 11,5 1,4 24,4 67,6 46,1 167,7 1,6 1,4 210,5 3,9 0,2 1.115,8 290,5 0,0 26,0 0,0 825,3 10,0 1,0 10,0 0,0 9,0 214,2 25,7 12,0 50,7 137,8 5.010,0 1.136,9 22,7 1.476,3 2.396,9 Prace interwencyjne Stypendia absolwentów, w tym: - z tyt. Stażu - z tyt. Szkolenia - z tyt. Nauki Pożyczki, dofinansowania różnicy odsetek Zwrot kosztów dojazdu do pracy Programy specjalne OGÓŁEM Źródło: dane Rejonowego Urzędu Pracy w Suwałkach. W I półroczu 1999 roku zakłady pracy zgłosiły ogółem 1.214 ofert miejsc pracy, w tym 386 ofert dotyczyło pracy stałej (I półrocze 1998 roku analogicznie ogółem 2.042 w tym 793 ofert pracy stałej), w tym: - z sektora publicznego – 265 ofert, - z sektora prywatnego – 949 ofert. Wśród zgłoszonych ofert pracy dominowały następujące zawody: - pracownik ogólnobudowlany, - sprzedawca, - stolarz (pomocnik produkcji stolarskiej), - szwaczka, - robotnik produkcji spożywczej. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 16 _____________________________________________________________ Według danych na dzień 30.06.1999 r. na jedno wolne miejsce pracy przypadały 164 osoby bezrobotne (30.06.1998 roku - 94 osoby). Ogółem w I półroczu 1999 roku pod potrzeby zakładów pracy zorganizowano 23 Giełdy Pracy, udział wzięło 365 osób, z tego zatrudnienie znalazły 54 osoby. W I półroczu 1998 roku w 20 Giełdach udział wzięło 420 osób, z czego zatrudniono 96 osób. W I półroczu 1999 roku pośrednicy pracy dokonali 468 wizyt w zakładach pracy (w I półroczu 1998 roku - 115 wizyt). Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 17 _____________________________________________________________ 10.3. Infrastruktura społeczna Oświata i wychowanie Na terenie miasta funkcjonują placówki wychowawczo-oświatowe, obejmujące poszczególne poziomy kształcenia. Ogólny zestaw tych placówek w roku szkolnym 1998/1999 prezentuje poniższe zestawienie: Tabela nr 21 Placówki wychowawczo-oświatowe na terenie miasta Suwałki w roku szkolnym 1998/1999 Liczba placówek Wyszczególnienie W tym prywatne i niepubliczne Ogółem Liczba uczniów W tym w placówkach Ogółem prywatnych i niepublicznych 1953 - Przedszkola 10 - Szkoły podstawowe 12 1 10.946 18 11 4 2944 284 16 4 573 160 39 5 4013 578 17 2 1546 67 1 - 396 - 4 2 2589 2400 Licea ogólnokształcące (dzienne, wieczorowe i zaoczne) Szkoły policealne i pomaturalne Licea zawodowe i technika zawodowe Zasadnicze szkoły zawodowe Szkoły muzyczne I i II stopnia Szkoły wyższe Szkolnictwo wyższe Na terenie Suwałk funkcjonują obecnie 2 niepaństwowe i 2 państwowe wyższe uczelnie: Wyższa Szkoła Suwalsko-Mazurska Wyższa Szkoła Służb Społecznych Kolegium Nauczycielskie Języków Obcych Kolegium Nauczycielskie Języka Polskiego Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 18 _____________________________________________________________ Władze miasta Suwałk prowadzą aktualnie rozmowy z Uniwersytetem Gdańskim w sprawie utworzenia filii tej uczelni o kierunku filologicznym (na bazie funkcjonujących w mieście kolegiów językowych) oraz kierunku ekonomicznego. Działania te mają na celu zahamowanie odpływu młodzieży do ośrodków akademickich, z których większość młodych wykształconych ludzi już nie wraca. Szkolnictwo ponadpodstawowe W wyniku wdrażanej reformy oświatowej, z dniem 1 września 1999 r. dotychczasowe kształcenie w ośmioletnich szkołach podstawowych uległo zasadniczej modyfikacji, a mianowicie odbywać się będzie w sześcioletnich szkołach podstawowych, a następnie w trzyletnich gimnazjach. Z dniem 1 września 1999 r. powołano w Suwałkach 8 gimnazjów: W Suwałkach funkcjonowało w roku szkolnym 1998/1999 11 liceów ogólnokształcących: 5 państwowych liceów dziennych, 2 państwowe licea wieczorowe i zaoczne, 4 szkoły niepubliczne z uprawnieniami szkół publicznych (licea dla dorosłych). W 11 liceach ogólnokształcących uczyło się w roku szkolnym 1998/1999 – 2944 uczniów, w tym 90,3 % ich ogółu w liceach państwowych, zaś pozostali uczniowie, tj. 7 % w liceach niepublicznych z uprawnieniami szkoły publicznej. W roku szkolnym 1999/2000 liczba uczniów wzrosła o 255 osób. Szkolnictwo policealne i pomaturalne reprezentowało w Suwałkach w latach 1998/1999 12 placówek, w tym 2 niepubliczne z uprawnieniami szkoły publicznej oraz 4 niepubliczne prywatne. W roku szkolnym 1999/2000 ilość szkół nie uległa zmianie. Podstawowe dane dotyczące tej kategorii szkół prezentuje poniższe zestawienie: Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 19 _____________________________________________________________ Tabela nr 22 Podstawowe dane dotyczące szkół policealnych i pomaturalnych w mieście Suwałki Wyszczególnienie 10 szkół państwowych 2 szkoły niepubliczne z uprawnieniami publicznymi RAZEM 4 szkoły niepubliczne (prywatne) RAZEM Rok szkolny 1998/99 Liczba Liczba oddziałów uczniów 12 383 Rok szkolny 1999/2000 Liczba Liczba oddziałów uczniów 9 264 4 190 8 177 16 573 17 441 4 80 4 92 20 653 21 533 W roku szkolnym 1998/1999 funkcjonowało w Suwałkach 30 szkół technicznych i 9 liceów zawodowych, w tym 5 szkół niepublicznych z uprawnieniami szkoły publicznej. Uczyło się w nich 4013 uczniów, w tym 578 uczniów w szkołach niepublicznych, tj. 14,4 % ogółu z nich. W roku szkolnym 1999/2000 funkcjonuje 28 szkół technicznych i 11 liceów zawodowych, w tym 8 szkół niepublicznych z uprawnieniami szkoły publicznej, w których naukę pobiera 3552 uczniów. W Suwałkach w roku szkolnym 1998/1999 funkcjonowało 17 szkół zawodowych, w tym 2 niepubliczne z uprawnieniami szkoły publicznej. Wszystkie publiczne zasadnicze szkoły zawodowe znajdują się w Zespole Szkół Zawodowych, Zespole Szkół Technicznych, Zespole Szkół Rolniczych, Zespół Szkół Sióstr Salezjanek, Zakładzie Doskonalenia Zawodowego. W roku 1998, 1500 uczniów zasadniczych szkół zawodowych z Zespołu Szkół Zawodowych, Zespół Szkół Technicznych odbywało praktyki zawodowe w Centrum Kształcenia Praktycznego, w którym pracowało 46 nauczycieli. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 20 _____________________________________________________________ Tabela nr 23 Charakterystyka placówek ponadpodstawowych w latach 1998-1999 Rok szkolny 1998/1999 Placówka Liceum Ogólnokształcące nr 1 Zespół Szkół nr 1 Zespół Szkół nr 2 Liceum Ogólnokształcące nr 4 Zespół Szkół Zawod. im.K.Brzostowskiego Zespół Szkół Ekonom. im.M.Rataja Zespół Szkół Techn. Zespół Szkół Rolniczych Ilość oddziałów Liczba uczniów Liczba nauczycieli Ilość oddziałów Liczba uczniów Liczba nauczycieli pełnoetatowych (wszyscy) 21 661 43 23 733 43 23 661 31 24 689 31 (47) 33 1071 37 33 1196 36 (55) 3 100 7 5 166 6 (16) 53 1733 63 55 1689 61 (82) 29 917 46 28 896 46 63 1790 60 63 1832 62 (74) 22 661 55 25 692 41 (64) 8 306 2 12 341 2 (31) 1500 (tygodnio wo) 35 39 1057 (tygodnio wo) 42 7 101 22 7 107 22 262 8.001 401 314 8.341 392 (522) Centrum Kształcenia Ustawicznego Centrum Kształcenia Praktycznego Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowaw. OGÓŁEM Rok szkolny 1999/2000 Szkoły dla dorosłych oraz niepubliczne funkcjonujące na terenie miasta Wśród placówek prowadzących zajęcia dla osób dorosłych wymienić można: Zespół Szkół Technicznych Zespół Szkół Zawodowych Zespół Szkół nr 2 Centrum Kształcenia Ustawicznego. Szkoły niepubliczne funkcjonujące na terenie miasta to m.in. Suwalska Szkoła Biznesu Policealne Studium Zawodowe Hotelarstwa i Organizacji Turystyki Zakład Doskonalenia Zawodowego w Białymstoku Oddział w Suwałkach Zasadnicza Szkoła Zawodowa Sióstr Salezjanek im. Jana Pawła II Policealne Studium Pracowników Ochrony Mienia i Usług Detektywistycznych Policealne Studium Obsługi Celnej Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 21 _____________________________________________________________ Internaty, bursy szkolne dla uczniów szkół ponadpodstawowych W mieście istnieją 2 internaty przy zespołach szkół i jedna bursa szkolna. Wykorzystanie miejsc w internatach i bursie rozkłada się w ciągu roku szkolnego nierównomiernie. Największe obciążenie jest w okresie jesienno-zimowym. Na terenie miasta funkcjonują również 2 internaty przy placówkach specjalistycznych. Tabela nr 24 Internaty i bursy szkolne na terenie miasta Suwałki Placówka Ilość miejsc Średnioroczne wykorzystanie 90 85 120 100 360 300 75 75 60 60 Internat Zespołu Szkół Ekonomicznych Internat Zespołu Szkół Rolniczych Bursa Szkolna Internat Zespołu Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych Internat Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego OGÓŁEM 705 Szkolnictwo podstawowe Realizacja przez młodzież obowiązku szkolnego w Suwałkach odbywa się w 11 publicznych szkołach podstawowych, dla których organem prowadzącym jest Miasto Suwałki oraz w szkole podstawowej romskiej, którą prowadzi Parafia Rzymskokatolicka. Tabela nr 25 Szkoły podstawowe w Suwałkach Rok szkolny Wyszczególnienie 1996/1997 Liczba szkół Liczba oddziałów Liczba uczniów Na 1 nauczyciela Na 1 oddział Liczba nauczycieli 1997/1998 1998/1999 1999/2000 10 10 11 11 386 386 390 325 11.269 18,20 29,19 619 11.172 18,22 28,94 613 10.928 17,48 28,02 625 8922 15,02 27,45 594 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 22 _____________________________________________________________ W roku szkolnym 1998/1999 zatrudnionych było 625 nauczycieli, z tego 578 na pełnym etacie. Z ogólnej liczby zatrudnionych nauczycieli 447 posiada tytuł magistra z przygotowaniem pedagogicznym, co stanowi 71,5 % zatrudnionych. W roku szkolnym 1999/2000 liczba zatrudnionych nauczycieli wynosi 594, z tego 497 zatrudnionych jest na pełnym etacie. Zaś z ogólnej liczby nauczycieli 389 posiada tytuł magistra z przygotowaniem pedagogicznym. Na terenie miasta funkcjonuje 10 świetlic szkolnych, z których korzysta 699 uczniów, a także 8 stołówek szkolnych, w których żywionych jest 1414 uczniów, z czego 434 jest finansowanych przez MOPS. Przedszkola i żłobki Dzieciom w wieku od 1 do 6 lat z terenu Suwałk miasto zabezpiecza, stosownie do potrzeb, opiekę przedszkolną. Na terenie miasta działa 10 przedszkoli oraz 3 oddziały żłobkowe. Bliższą charakterystykę przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 26 Przedszkola i żłobki Rok szkolny Wyszczególnienie Liczba przedszkoli ogółem Liczba miejsc w przedszkolach Liczba zakwalifikowanych dzieci ogółem, w tym na pobyt 5 g. Z liczby ogółem: Żłobek 3-5 lat 6 lat (10 g.) 6 lat (5 g.) Liczba nauczycieli Liczba dzieci na 1 nauczyciela Liczba dzieci na 100 miejsc 1994/1995 1995/1996 1996/1997 1997/1998 1998/1999 1999/2000 10 10 10 10 10 10 1449 1449 1449 1449 1449 1449 1887 880 1868 865 2012 844 2028 832 1953 763 1997 742 53 590 364 880 113 52 617 334 865 113 61 696 411 844 124 60 803 333 832 128 50 753 387 763 119 68 785 402 742 120 16,2 16,0 15,6 15,3 15,9 16,5 130 128 138 139 134 137 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 23 _____________________________________________________________ Każda placówka przedszkolna posiada ofertę edukacyjną rozszerzoną o zajęcia dodatkowe, np. zajęcia rytmiczno-umuzykalniające, teatralne, szachowe, plastyczne, gimnastykę korekcyjną, zajęcia logopedyczne, język angielski, zajęcia katechezy. Przedszkola wyposażone są w wystarczającą ilość zabawek i pomocy dydaktycznych. Szkoły muzyczne W Suwałkach funkcjonuje od 1973 r. Szkoła Muzyczna I i II Stopnia. W szkole tej dzieci i młodzież pobierają naukę w zakresie gry na: pianinie, gitarze, skrzypcach, flecie, saksofonie, wiolonczeli, akordeonie. Po ukończeniu I stopnia nauczania uczniowie mają możliwość kontynuacji nauki i rozwijania swych umiejętności tej samej szkole w stopniu II. W sporządzanym przez Ministerstwo Kultury i Sztuki rankingu Szkoła Muzyczna w Suwałkach zajmuje 8 miejsce na 100 szkół tego typu w Polsce, uwzględniając kryterium ilości absolwentów szkoły na studiach muzycznych. Świetlice środowiskowe Świetlice środowiskowe w Suwałkach prowadzone są przez organizacje pozarządowe. Obejmują one dzieci i młodzież wywodzące się z rodzin patologicznych i niewydolnych wychowawczo. Na terenie Suwałk prowadzone są 4 świetlice środowiskowe, z których korzysta około 150 dzieci. Formy działania świetlic obejmują: posiłki pomoc w odrabianiu lekcji działania psycho-edukacyjne działania profilaktyczne działania promujące życia w rodzinie Organizacje pozarządowe działające w sferze oświaty i wychowania 1. Oratorium św. Jana Bosko w Suwałkach, ul. Wyszyńskiego 3 - zakresem działania tego stowarzyszenia jest działalność opiekuńczo-wychowawcza poprzez organizowanie kół zainteresowań (funkcjonuje 7 kół) 2. Katolickie Towarzystwo Służby Dzieciom w Suwałkach, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 24 _____________________________________________________________ 3. Społeczna Organizacja Przyjaciół Dzieci „Przystań” – organizacja grup wsparcia dla osób współuzależnionych 4. Suwalskie Towarzystwo Muzyczne im. Emila Młynarskiego 5. Selezjanskia Organizacja Sportowa STOWARZYSZENIE LOKALNE „SL SALOS”. 6. Suwalski Klub Badmintona oraz PTTK, TPD, T KKF, LZS, SZS, TKKF, ZHP, ZHR Kluby sportowe 1. Uczniowski Międzyszkolny Klub Szachowy „Jaćwież”, Uczniowski Klub Sportowy „Piątka”, 2. Suwalski Uczniowski Klub Sportowy Siatkówki, 3. Uczniowski Klub Sportowy „Odeon”, 4. Uczniowski Klub Sportowy Badmintona, 5. Uczniowski Klub Sportowy „Mel-Bet-Ósemka”, 6. Szkolny Klub Sportowy „Ekonomik”, 7. Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Hańcza”, Ochrona zdrowia Usługi medyczne świadczone są statutowo przez Zakład Opieki Zdrowotnej w Suwałkach. Na terenie miasta Suwałki i powiatu suwalskiego obejmuje on swym działaniem gminy: Suwałki, Jeleniewo, Bakałarzewo, Przerośl, Filipów, Raczki, Szypliszki, Rutka Tartak i Wiżajny. W skład Zakładu wchodzą następujące jednostki organizacyjne: 1. Ośrodki podstawowej opieki zdrowotnej Przychodnia Rejonowa nr 1, ul. Waryńskiego 27 Przychodnia Rejonowa nr 2, ul. Putry 9 Przychodnia Rejonowa nr 3, ul. Młynarskiego 9 GOZ w Jeleniewie GOZ w Bakałarzewie GOZ w Przerośli GOZ w Filipowie Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 25 _____________________________________________________________ GOZ w Raczkach GOZ w Szypliszkach GOZ w Rutce Tartak GOZ w Wiżajnach 2. Oddział Pomocy Doraźnej 3. Laboratorium centralne, ul. Kościuszki 101 4. Pracownia RTG 5. Przychodnia Gruźlicy i Chorób Płuc, ul. Kościuszki 74 6. Szpital Miejski Oddział Obserwacyjno-Zakaźny Oddział Gruźlicy i Chorób Płuc 7. ośrodki usługowe o charakterze niemedycznym. W Przychodniach Rejonowych nr 1,2,3 w Suwałkach oprócz podstawowej opieki zdrowotnej świadczone są usługi specjalistyczne: ortopedyczne, chirurgiczne, ginekologiczne, diabetologiczne, okulistyczne, laryngologiczne, neurologiczne, dermatologiczne, reumatologiczne, alergologiczne, przeciwgruźlicze, zdrowia psychicznego, schorzeń wątroby. Tabela nr 27 Zatrudnienie w ZOZ (krajowe normy zatrudnienia) Rok Przeciętna liczba zatrudnienia 1994 585 Liczba lekarzy ogółem (w tym: stomatologów) 91 (24) 1995 588 92 (25) 189 + 17 położne = 206 63 1996 585 92 (23) 190 + 17 położne = 207 63 1997 580 99 (35) 185 + 18 położne = 203 63 1998 553 89 (26) 178 + 18 położne = 196 63 30.09.1999 504 57 (7) 169 + 15 położne = 184 63 Liczba pielęgniarek i położnych Liczba łóżek szpitalnych 188 + 17 położne = 205 63 Z przedstawionego składu jednostek organizacyjnych wynika, że SP ZOZ Suwałki świadczy usługi zdrowotne głównie w lecznictwie otwartym. W szczątkowej formie funkcjonuje lecznictwo stacjonarne i to w przedziwnej formie w skali kraju posiadające dwa oddziały szpitalne o zadaniach i zakresie działania wojewódzkim. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 26 _____________________________________________________________ Tabela nr 28 Lecznictwo zamknięte (szpital miejski) Średni Rok Liczba łóżek Liczba Liczba miesięczny Wykorzysta Przeloto- osobodób chorych pobyt nie łóżka wość chorego 1994 63 24132 1963 12,3 383 31,2 1995 63 22525 1763 12,8 358 28 1996 63 22966 1872 12,3 365 30 1997 63 21855 1793 12,2 347 28,5 1998 63 20565 1904 10,8 326,4 30,2 Samorząd terytorialny, jako właściciel SP ZOZ Suwałki, jest kreatorem polityki zdrowotnej na terenie Suwałk. W związku z tym, w oparciu o prawo i programy, przygotowuje plan zabezpieczenia opieki ambulatoryjnej. Plan, który będzie służył pacjentowi poprzez podnoszenie jakości świadczonych usług. Natomiast inwestowanie powinno opierać się na przewidywanych zyskach w stosunku do poniesionych nakładów. Kierując się tą zasadą, najtańszą i najprostszą w zastosowaniu jest promocja zdrowia, której realizacja jest ustawowym zadaniem samorządu. Tabela nr 29 Pogotowie Ratunkowe Wyszczególnienie Ambulatorium 1994 1995 1996 1997 1998 27961 32675 28988 31960 33345 Wyjazdy do zachorowań 7568 7912 7811 7418 7373 Wyjazdy do wypadków 301 532 482 496 435 7192 7352 7377 8705 9259 1277,5 1277 1281 1277,5 1278 47 87 91 92 107 Chorzy przywiezieni Dobokaretki Zgony Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 27 _____________________________________________________________ Prywatna służba zdrowia 108 gabinetów prywatnych, 3 niepubliczne zakłady diagnostyczne, 55 gabinetów stomatologicznych. Organizacje pozarządowe (społeczne, kościelne) działające na rzecz osób wymagających opieki zdrowotnej Na terenie miasta działają następujące organizacje: 1. Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom o Specjalnych Potrzebach Edukacyjnych „Pomocna Dłoń”, 2. Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski, 3. Stowarzyszenie Chorych na Stwardnienie Rozsiane i Osób Niepełnosprawnych, 4. Koło Miejskie Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków, 5. Zarząd Koła Polskiego Związku Niewidomych, 6. Koło Terenowe Polskiego Związku Głuchych, 7. Suwalskie Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób Chorych Psychicznie „Nadzieja”. Na terenie miasta Suwałki funkcjonuje również Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki, który świadczy usługi medyczne tak dla Suwalczan, jak i mieszkańców okolicznych terenów. Jest on największą i najnowocześniejszą placówką medyczną na tym terenie. Najbliższa placówka tego typu o zasięgu wojewódzkim znajduje się w Białymstoku. Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki świadczy usługi medyczne na następujących oddziałach: wewnętrznym, kardiologii, chirurgi ogólnej, ginekologii, położniczym, patologii ciąży, dziecięcym, ortopedii, zakaźnym dziecięcym, laryngologii, intensywnej opieki dorosłych, intensywnej opieki dzieci, neurologii, okulistyki, urologii, chirurgii dziecięcej, dermatologii, reumatologii, noworodków. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 28 _____________________________________________________________ Tabela nr 30 Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki – podstawowe informacje Wyszczególnienie 1994 Liczba łóżek 1995 1996 1997 1998 VI.1999 645 645 645 645 645 645 Liczba leczonych 20024 18808 18431 18431 19249 8915 Liczba osobodni 179785 185824 179959 177946 181286 86383 9,0 9,9 9,8 9,7 9,4 9,7 278,7 288,1 279,0 275,9 281,1 133,9 31,0 29,2 28,6 28,6 29,8 13,8 19 19 19 19 19 19 Średni okres pobytu chorego Średnie wykorzystanie łóżka Przelotowość Ilość oddziałów Opieka społeczna Infrastruktura w zakresie pomocy społecznej w Suwałkach jest stosunkowo mało rozwinięta. Miasto posiada jeden Dom Pomocy Społecznej o 195 miejscach dla osób dorosłych obojga płci, przewlekle somatycznie chorych oraz niepełnosprawnych fizycznie oraz noclegownię o 9 miejscach. Głównym podmiotem polityki socjalnej na terenie miasta jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Od dnia 1.01.1996 r. MOPS jest samodzielną budżetową jednostką organizacyjną podległą Urzędowi Miejskiemu. MOPS zatrudnia 102 pracowników, w tym 29 pracowników socjalnych. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 29 _____________________________________________________________ Tabela nr 31 Formy pomocy społecznej realizowane w latach 1995-1999 Forma pomocy Liczba osób, którym udzielono pomocy socjalnej w roku 1995 1996 1997 1998 1999 Zadania zlecone Zasiłki stałe 27 66 68 63 125 Zasiłki stałe wyrównawcze 60 85 131 165 147 1723 852 1562 1298 450 Renta socjalna 109 112 123 152 164 Zasiłki na leki 124 147 39 118 9 Ochrona macierzyństwa 533 296 291 246 191 - 7 14 46 11 - 47 42 42 43 113 54 122 180 213 Zasiłki pielęgnacyjne 51 82 107 99 221 Pomoc dla kombatantów 13 17 15 17 65 - - 213 257 211 Składki ZUS - - - 200 331 Ubezpieczenia zdrowotne - - - - 643 Gorący posiłek 123 154 383 115 125 Dożywianie w szkole 300 413 499 848 320 Usługi opiekuńcze 230 224 170 191 145 4 4 11 12 10 17 11 15 13 10 - 60 62 65 47 Zasiłki celowe i w naturze 916 453 484 630 42 Praca socjalna 138 107 132 162 153 Zasiłki okresowe Bilet kredytowy Specjalistyczne usługi opiek. Zasiłki rodzinne Gwarantowane zasiłki okres. Zadania własne Zdarzenia losowe Sprawienie pogrzebu Zasiłek w naturze (wyprawka) Źródło: Sprawozdania roczne MOPS w Suwałkach. * dane za I półrocze 1999 r. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 30 _____________________________________________________________ Tabela nr 32 Liczba mieszkańców i gospodarstw domowych objętych pomocą społeczną 1995 Wyszczególnie- Liczb Liczba nie rodzin 1996 Liczba Liczb Rodzi a a Osób n 1997 Liczba Liczb Osób 1999 Liczb Liczba Rodzi a Osób n 1998 rodzin Liczb Liczba a osób rodzin a osób Zadania zlecone 2290 8631 2106 7580 1952 6832 2023 6732 945 2894 Zadania własne 1381 4907 824 2966 559 1956 984 3024 553 1724 Organizacje pozarządowe (społeczne, kościelne) zajmujące się pomoca społeczną w mieście Pomoc społeczną w mieście realizują niżej wymienione organizacje pozarządowe: 1. Zarząd Rejonowy Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej, 2. Stowarzyszenie „ Gaudium Et Spes”, 3. Polski Czerwony Krzyż, 4. Społeczna Organizacja Przyjaciół Dzieci „Przystań”, 5. Stowarzyszenie Sióstr Św. Teresy od Dzieciątka Jezus, 6. Punkt Interwencji Kryzysowej dla Uzależnionych, Współuzależnionych i Ofiar Przemocy w Rodzinie, 7. Świetlica Środowiskowa przy Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa, 8. Świetlica Środowiskowa przy ORATORIUM św. Jana Bosko, 9. Katolickie Towarzystwo Służby Dzieciom. Kultura i sztuka Ośrodki kultury W Suwałkach działa Regionalny Ośrodek Kultury i Sztuki oraz Młodzieżowy Dom Kultury. W wyniku reformy administracyjnej kraju obie placówki zostały podporządkowane samorządowi miasta. Wraz ze zmianą funkcji tych jednostek przeprowadzone zostały zmiany organizacyjne, a trudności finansowe wymusiły dodatkowe ograniczenia w ich stanie zatrudnienia. W obu placówkach pracowało na Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 31 _____________________________________________________________ koniec 1998 r. 72 osoby. Spadek zatrudnienia w instytucjach kultury, zwłaszcza wśród pracowników merytorycznych, jest zjawiskiem bardzo niepokojącym. Placówki te prowadzą działalność w zakresie amatorskiego ruchu artystycznego, organizacji cyklicznych imprez kulturalnych, występów przeglądów kulturalnych, festiwali zespołów muzycznych, wystaw, oraz kabaretów a także realizują różne formy edukacji artystycznej dzieci i młodzieży, w tym od szeregu lat cyklu spotkań w ramach edukacji teatralnej. Z działających zespołów należy wymienić: w dziedzinie muzyki: zespoły muzyczne „Kawa z Deszczem” i „Night Come”, Miejska Orkiestra Dęta, zespoły muzyczno-wokalne „Retro” i „Suwalski Chór Seniora” oraz solistki: Monika Kraśko, Anna Barszczewska, Agnieszka Judycka, Joanna Nowiczenko, w dziedzinie tańca: Zespół Pieśni i Tańca „Suwalszczyzna”, Zespół Tańca Współczesnego „Fantazja”, „Flex”, „Kontra”, „Piruecik”, dziedzinie teatru: „Dzieci z Bullerbyn i Spółka”, „Mikrus”, „Plama”, „Teatr Efemeryczny”, w dziedzinie plastyki: dziecięca grupa plastyczna „Plamka”, Autorskie Studio Rysunku i Amatorska Grupa Plastyczna „Sztaluga” , w dziedzinie fotografii: Klub Fotograficzny „PaCamera” Ponadto w ramach amatorskiego ruchu artystycznego przy placówkach oświatowych działa ponad 78 zespołów (grup teatralnych, instrumentalnych, wokalnych, tanecznych) w tym 49 w Młodzieżowym Domu Kultury. Tabela nr 33 Muzea i galerie Rok Ilość eksponatów Ilość zwiedzających wystawy Ilość wystaw Ilość Ilość Ilość czasowych oddziałów imprez uczestników 1997 15541 24221 3 2 77 3621 1998 14534 41637 2 2 151 5718 W Suwałkach znajdują się trzy muzea: Muzeum Okręgowe, Muzeum im. Marii Konopnickiej (oddział Muzeum Okręgowego), Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 32 _____________________________________________________________ Muzeum Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny. W ostatnim okresie wzrosła aktywność placówek muzealnych. Poszerzona znacznie została działalność wystawiennicza oraz edukacja regionalna, w oparciu o zgromadzone w muzeum zbiory. Poza galerią „Chłodna” i „PaCamera” przy Regionalnym Ośrodku Kultury i Sztuki działają trzy prywatne galerie: „Jak sen” w kawiarni „Relaks”, w pizzerii „Rozmarino”, w klubie-barze „Jaćwing” cieszące się ogromnym zainteresowaniem wśród mieszkańców. Tabela nr 34 Biblioteki Księgozbiór Rok ogółem Zbiory specjalne ogółem Czytelnicy Wypożyczalnia ogółem ogółem Wypożyczeni Inne formy a zbiorów edukacyjne specjalnych (uczestnicy) 1997 214.017 21.309 14.667 294.263 21.845 263/3.310 1998 283.653 22.318 15.191 303.696 29.304 329/4.957 W Suwałkach działają również cztery biblioteki: Biblioteka Publiczna im. Marii Konopnickiej, Wojewódzka Biblioteka Pedagogiczna, dwie Biblioteki Akademickie oraz sieć bibliotek szkolnych. Cztery biblioteki dysponują księgozbiorem 25.380 wydawnictw audiowizualnych oraz 283.635 pozostałych woluminów. Największy księgozbiór posiada Biblioteka Publiczna wraz z pięcioma filiami na terenie miasta – 22.318 wydawnictw audio-wizualnych oraz 218.541 woluminów. Wymaga on jednak stałego uzupełnienia, zwłaszcza o ukazujące się na rynku nowości. W 1998 r. cztery ww. biblioteki odwiedzało 17.956 czytelników. Tabela nr 35 Kina Rok Ilość kin Ilość miejsc Ilość seansów Ilość widzów Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 33 _____________________________________________________________ 1997 2 415 1127 110.720 1998 2 415 1050 97.430 W Suwałkach funkcjonuje Kino „Bałtyk” prowadzone przez Spółkę z o.o. EBAArt. oraz Kino „Miś” przy Suwalskim Towarzystwie Muzycznym. Towarzystwo Naukowe Mimo odpływu części Suwalczan, zwłaszcza z wyższym wykształceniem i aktywnych społecznie, w br. powstało w Suwałkach Augustowsko-Suwalskie Towarzystwo Naukowe. Prasa lokalna, radio, telewizja Na terenie Suwałk ukazuje się 5 lokalnych tytułów, w tym m. in.: Tygodnik Suwalski Nasze Krajobrazy – Tygodnik Północny Tygodnik - Krajobrazy Miesięcznik - Nasza Gazeta Suwalska Kwartalnik -Jaćwież a także dzienniki regionalne Gazety Wyborczej, Gazety współczesnej i Kuriera Porannego. W mieście działa również Radio „5” oraz Telewizja Suwalska „Vectra”. Zabytki architektury i budownictwa Suwałki liczące ponad 270 lat posiadają bogatą historię i cenne zabytki. Ochroną prawną objęto 182 obiekty będące w rejestrze zabytków oraz 250 będących w ewidencji zabytków. Poza klasycystycznymi zabytkami architektury wymagającymi ogromnych nakładów finansowych na remonty, istnieje na terenie miasta ponad trzydzieści pomników, tablic, obelisków upamiętniających wielkie wydarzenia z historii Suwałk i Suwalszczyzny oraz ludzi, którzy tę historię tworzyli. Do ważniejszych zabytków architektonicznych miasta można zaliczyć: Konkatedrę pw. Św. Aleksandra, Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego, tzw. gimnazjalny, Kościół pw. Św. Piotra i Pawła, Kościół Ewangelicko-Augsburski, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 34 _____________________________________________________________ Budynek Resursy obecnie Muzeum Okręgowego, Budynek Ratusza Miejskiego, Zespół klasycystycznych kamieniczek wzdłuż ul. Kościuszki, tzw. Suwalska Starówka, Gmach dawnego gimnazjum gubernialnego, obecnie I LO. Ważniejsze organizacje i stowarzyszenia kulturalne Do aktywnie działających w minionym pięcioleciu możemy zaliczyć następujące stowarzyszenia i organizacje: Suwalskie Towarzystwo Muzyczne im. Emila Młynarskiego, Stowarzyszenie Edukacji Muzycznej, Stowarzyszenie Przyjaciół Suwalszczyzny, Stowarzyszenie Muzyki, Pieśni i Tańca „Suwalszczyzna”, Stowarzyszenie Przyrodniczo-Kulturalne „Czarna-Hańcza”, Stowarzyszenie Oratorium Św. Jana Bosko, Suwalska Izba Rolniczo-Turystyczna, Komenda Hufca ZHP im. T. Lutostańskiego, ZHR – Suwalski Związek Drużyn Harcerek i Suwalski Hufiec Harcerzy „Kresy”. Stałe imprezy kulturalne organizowane w Suwałkach Festiwal Piosenki Harcerskiej Turniej Tańca Towarzyskiego o Mistrzostwo Suwałk Regionalne Konfrontacje Dziecięcych Zespołów tanecznych „Marzeńtańce” Chorągwiany Festiwal Piosenki Harcerskiej i Szkolnej Regionalny Przegląd Teatrów Amatorskich Dzień Europy Przegląd Filmów Festiwal Teatrów Dziecięcych „Wigraszek” Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego „Nad Czarną Hańczą” Przegląd Piosenki Poetyckiej i Autorskiej „Muzykalia” Dni Suwałk Festyn - Święto Młodości Wiosło Jaćwinga Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 35 _____________________________________________________________ Suwalskie Lato Muzyczne Suwalski Jarmark Turystyczny Ogólnopolski Festiwal Piosenki Religijnej Suwalskie Lato Muzyczne Regionalny Festiwal Poezji Śpiewanej Muzyczna Jesień Dni Kultury Chrześcijańskiej Dni Kultury Francuskiej Suwalskie Eksploracje Teatralne Zaduszki Jazzowe Festiwal Kolęd i Pastorałek Regionalny Przegląd Dziecięcej Twórczości Plastycznej Sport i rekreacja Na terenie Suwałk znajduje się: 25 sal gimnastycznych i boisk szkolnych, a także 4 siłownie w szkołach podstawowych i średnich, 21 obiektów sportowych, w tym: stadion piłkarski, stadion lekkoatletyczny, bieżnie lekkoatletyczne, hala widowiskowo-sportowa, siłownie, sauny, korty tenisowe, 2 pływalnie. Jednocześnie na terenie miasta funkcjonują 42 stowarzyszenia, związki i kluby sportowe, w tym 9 uczniowskich klubów sportowych. Prowadzą one różnorodne sekcje sportowe. Wśród nich można wymienić wiele klubów mogących poszczycić się sukcesami na szczeblu ogólnopolskim, a mianowicie: Klub Szachowy „Sido Cafe Hańcza” – Mistrzostwo Polski Juniorów do lat 14-tu`99r. Suwalski Klub Badmintona – Mistrzostwo Polski`98 r. i `99 r. Klub Karate Kyokushin – Mistrzostwo Polski`98 r. Suwalski Klub Modelarski – Mistrzostwo Świata`97 r., Wicemistrzostwo Świata`98r. III Ligowy Suwalski Międzyzakładowy Klub Sportowy „Wigry”. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 36 _____________________________________________________________ Na terenie miasta odbywają się cyklicznie imprezy sportowe o randze ogólnopolskiej i międzynarodowej, organizowane przy współudziale Urzędu Miejskiego. Wśród najważniejszych wymienić należy: 1. Ogólnopolski Rajd Narciarski „Wędrówki Północy”, 2. Indywidualne Mistrzostwa Polski w Badmintonie, 3. Mistrzostwa Polski Wschodniej w Karate Kyokushin, 4. Klubowe Mistrzostwa Polski w Piłce Siatkowej Młodzików, 5. Regionalne Igrzyska Młodzieży Salezjańskiej Makroregionu Północnowschodniego, 6. VII Międzynarodowy Turniej Szachowy o „Puchar Prezydenta Miasta”, 7. Regaty o „Błękitną Wstęgę Jeziora Wigry”, 8. Wojewódzka Spartakiada Dzieci i Młodzieży Specjalnej Troski. Wydatki miasta na działalność sportową i rekreacyjną w roku 1998 wyniosły 1.618.486 zł, co stanowiło 2,6 % ogólnych wydatków budżetowych miasta. Zaś w roku 1999 kwota zarezerwowana w budżecie miasta na przedmiotową działalność wynosi 1.747.500 zł, co stanowi 2 % ogólnych planowanych wydatków budżetowych miasta. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 37 _____________________________________________________________ 10.4. Infrastruktura techniczna Komunikacja autobusowa Komunikacja autobusowa pozamiejska prowadzona jest przez PKS Suwałki, które obsługuje linie o długości 12164 km. Powiązanie Suwałk komunikacją PKS ogranicza się w zasadzie do powiązań o bliskim i regionalnym zasięgu. Ilość połączeń i ich kierunków jest stosunkowo duża i zwiększa się nieco w sezonie. Nie wyklucza to kursowania linii dalekobieżnych do ważniejszych miast w kraju (do Warszawy, Gdańska, Łodzi, Torunia). W roku 1997 oddany został do użytku nowoczesny dworzec pasażerski z obszernymi placami manewrowymi, postojowymi i peronami przejazdowo- odjazdowymi, zlokalizowany w Śródmieściu oraz w sąsiedztwie dworca kolejowego. Dworzec jest całkowicie wystarczającym dla aktualnego ruchu komunikacyjnego, a przy tym dysponuje znacznymi rezerwami na dalsze lata. Sieć połączeń PKS z miastem Suwałki, jak również miastami ościennymi należy ocenić jako dobrą. Podobnie należy ocenić funkcjonowanie tej komunikacji. Komunikacji kolejowa Suwałki wyposażone są w stosunkowo rzadką sieć kolejową. Do miasta schodzą się trzy linie kolejowe, wszystkie jednotorowe, nie zelektryfikowane. Łączna długość linii kolejowych wynosi ok. 200 km. Suwałki w obrębie swego terenu posiadają 2 przystanki kolejowe pasażerskie i 1 przystanek towarowo - przeładunkowy, bez przystosowania do ładunków kontenerowych. Gęstość eksploatowanej sieci kolejowej na 10 km2 powierzchni stanowi niski wskaźnik. Gęstość natomiast stacji i przystanków stanowi bardzo niski wskaźnik w tym zakresie. Najważniejsza linia relacji Sokółka - Augustów - Suwałki, znaczenia pierwszorzędnego, daje bezpośrednie połączenie z Białymstokiem, Warszawą, Łodzią, a w sezonie letnim z Gliwicami i Krakowem. Na linii kursują pociągi pośpieszne i osobowe (6 par na dobę). Na linii znaczenia drugorzędnego Suwałki - Olecko - Ełk kursują obecnie jedynie dwie pary pociągów osobowych dziennie. Jest ona bardzo mało wykorzystana. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 38 _____________________________________________________________ Linia Suwałki – Trakiszki - Szestokai, zakwalifikowana jest jako znaczenia miejscowego. Kursują po niej 2 pary pociągów do Trakiszek oraz jedna para relacji Warszawa-Szestokai. Trakcja kolejowa odgrywa znikome znaczenie w obsłudze ruch regionalnego. Tylko linia Suwałki - Augustów - Sokółka obsługuje przewozy głównie dalekiego i średniego zasięgu. Stan techniczno-eksploatacyjny linii kolejowych i stacji towarowo- przeładunkowych ocenić należy jako dostateczny. Znaczenie przewozów kolejowych na terenie miasta i regionu od szeregu lat systematycznie maleje ze względu na konkurencyjność transportu ciężarowo - samochodowego. Transport lotniczy Miasto Suwałki nie posiada lotniska pasażerskiego. Zlokalizowane w południowozachodnim rejonie miasta lotnisko sportowe Aeroklubu Suwalskiego pozwala na przyjmowanie niedużych awionetek pasażerskich oraz śmigłowców. Lotnisko pozbawione jest utwardzonego pasa startowego. Sąsiadujące z lotniskiem rezerwy terenowe stwarzają możliwość jego stosownej rozbudowy. Suwałki posiadają opracowany w 1998 r. przez British Aerospace Consultancy Service Poland Sp. z o.o. w Warszawie projekt pilotażowy Portu Lotniczego Suwałki oraz business plan. Projekt ten przewiduje: I etap (lata 2001-2010) zakłada budowę jednego pasa startowego oraz niezbędnej infrastruktury mogącej obsłużyć od 12,6 tys. pasażerów (w tym 7,4 tys. z zagranicy) do 130 tys. (w tym 66,8 tys. z zagranicy); II etap (lata 2011-2020) zakłada powiększenie pasa startowego oraz wzrost liczby przyjmowanych pasażerów do 300 tys. (w tym 180 tys. z zagranicy) III etap (lata przed lub po 2020 r.) to szeroka rozbudowa lotniska oraz dostosowanie go do wymogów lotniska międzynarodowego, obsługującego loty do państw Europy Wschodniej i Azji. Brak jest profesjonalnego lądowiska dla śmigłowców w bezpośrednim otoczeniu Szpitala Wojewódzkiego. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 39 _____________________________________________________________ Drogownictwo Powiązania zewnętrzne miasta i jego obsługę drogową zapewnia sieć dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Do miasta Suwałki schodzi się promieniście sześć dróg krajowych oraz pięć wojewódzkich. Główne ciągi ruchu tak tranzytowego, jak również wewnątrzmiejskiego przebiegają przez śródmieście, powodując w ten sposób znaczną uciążliwość dla mieszkańców i ograniczoną przepustowość ruchu. Tabela nr 36 Ogólna charakterystyka sieci dróg w Suwałkach Wyszczególnienie Długość sieci dróg (km) Łączna długość sieci dróg 178, 2 Drogi o nawierzchni twardej ogółem 115,2 Drogi o nawierzchni ulepszonej 5,7 Drogi krajowe (100% o naw.twardej) 11,4 Drogi wojewódzkie (100% naw.twardej) 22,8 Drogi powiatowe, w tym: 70,1 O nawierzchni twardej 54,3 O nawierzchni ulepszonej 1,3 Drogi gminne, w tym: 73,9 O nawierzchni twardej 26,7 O nawierzchni ulepszonej 4,4 Suwałki posiadają 4 km dróg dwujezdniowych, na których brak jest kładek dla pieszych. Stwierdzić należy, iż nasycenie dróg w mieście kształtuje się na średnim poziomie. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 40 _____________________________________________________________ Tabela nr 37 Ocena stanu technicznego dróg publicznych o twardej nawierzchni drogi drogi drogi krajowe wojewódzkie powiatowe - 0,7 km 7,5 km 0,2 km Dobra 6,6 km 7,2 km 15,6 km 12,0 km Przeciętna 0,7 km 9,9 km 24,2 km 6,7 km Zła 0,3 km 5,0 km 0,8 km 3,5 km Bardzo zła 3,8 km - 6,2 km 4,3 km Ocena stanu dróg Bardzo dobra drogi gminne Stan nawierzchni jezdni na ulicach układu podstawowego jest zadowalający, natomiast ich geometryczne parametry nie pozwalają na przepuszczenie zwiększającego się z roku na rok ruchu kołowego. Głównym jednak zagrożeniem dla prawidłowego funkcjonowania układu komunikacyjnego miasta i wzrastającego ruchu jest brak rozbudowy głównych ciągów komunikacyjnych, tj. obwodnic wewnętrznych. Nowe trasy, które są uwzględnione w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego miasta posiadają tylko rezerwę terenu. Ze względu na niedobór środków finansowych ich realizacja jest bardzo niezadowalająca. Jedynie w ostatnich latach tj.1993-1998 została zrealizowana ulica zbiorcza w ciągu ulic: Podhorskiego, Utrata oraz przedłużenie Utraty do Wojska Polskiego. Ten ciąg komunikacyjny o długości ok. 1400 m łączy część południową miasta z północną, omijając centrum po stronie wschodniej. Natomiast po stronie zachodniej rozpoczęto w 1998 r. budowę drogi w ciągu ulicy Bulwarowej od skrzyżowania z ul. E.Plater i Sikorskiego o długości 642 m. Wzrost motoryzacji w Suwałkach (21 tys. pojazdów), jak również właściwego powiązania komunikacyjnego miasta dla jego rozwoju gospodarczego, turystycznego określa, iż kwestia rozwoju, modernizacji i przebudowy dróg winna stanowić jedno z priorytetowych działań władz miasta w celu zahamowania głębokiej degradacji istniejącego układu komunikacyjnego (w wyniku nadmiernego obciążenia ruchem). Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 41 _____________________________________________________________ Elementem wpływającym na szybkie niszczenie nawierzchni dróg jest zwiększenie obciążenia na oś samochodów, autobusów i udział w ostatnich latach dużych samochodów ciężarowych. Także nośność konstrukcyjna nawierzchni ulic realizowanych w poprzednich latach nie jest dostosowana, co w konsekwencji prowadzi do ich dewastacji w bardzo krótkim czasie. Wyniki badań przeprowadzone przez Generalną Dyrekcję Dróg Publicznych w roku 1995 wykazały, iż po najbardziej obciążonych odcinkach ulic krajowych w Suwałkach przemieszcza się około 11.300 pojazdów. Zewnętrzne połączenia drogowe Miasto Suwałki posiada niekorzystne położenie względem układu dróg krajowych i międzynarodowych. Do miasta schodzą się promieniście drogi: droga krajowa międzyregionalna Nr 19 relacji: granica państwa - Szypliszki Suwałki - Augustów - Białystok - Bielsk Podlaski - Kock - Lubartów - Lublin Kraśnik - Rzeszów; droga krajowa regionalna Nr 652 Kowale Oleckie - Suwałki, droga krajowa regionalna Nr 653 Serdanki - Bakałarzewo - Suwałki, droga krajowa regionalna Nr 654 Olecko - Raczki - Suwałki, droga krajowa regionalna Nr 658 Rutka Tartak - Suwałki, droga krajowa regionalna Nr 660 Suwałki - Sejny - Ogrodniki - granica państwa. Układ ww. połączeń ruchu regionalnego, tranzytowego, międzydzielnicowego przebiega przez centrum miasta z powodu braku obwodnic wewnętrznych oraz obwodnicy zewnętrznej. Stwarza to wielką uciążliwość dla mieszkańców i powoduje niekorzystne działanie ekologiczne, wpływa ujemnie na stan techniczny przyległych obiektów (wstrząsy powodują przedwczesne ich zużycia). Ww. zagrożenia wskazują na fakt, iż sprawa realizacji obwodnicy po stronie zachodniej miasta winna stanowić jedno z priorytetowych działań władz miasta. Włączenie jej do szlaku VIA BALTICA zapewni w przyszłości dogodne połączenie krajów nadbałtyckich z Europą Centralną i Południową. W obecnych uwarunkowaniach prawnych leży to nie tylko w gestii Miasta, ale Wojewody, Głównej Dyrekcji Dróg Publicznych i Gminy Suwałki. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 42 _____________________________________________________________ Ciepłownictwo Tabela nr 38 Ogólna charakterystyka systemu ciepłowniczego Wyszczególnienie Liczba ciepłowni (w szt.) 2 Liczba kotłowni lokalnych ogółem (w szt.) 1 Odsetek mieszkań korzystających z centralnego ogrzewania, w tym: 73 % 70 % również z dostaw ciepłej wody Moc źródeł ciepła (w MW) (w tym własnych) Rezerwa mocy cieplnej (w MW), (w tym w ciepłowniach) 151,3 (151,3) 15 (15) Długość sieci cieplnej ogółem (w km), w tym: 61,8 magistralna 18,1 rozdzielcza 23,1 przyłącza 20,6 Struktura odbiorców ciepła firmy państwowe i prywatne 22 % jednostki komunalne 20 % spółdzielnie mieszkaniowe 53 % odbiorcy indywidualni 5% Struktura odbiorców ciepła na potrzeby mieszkaniowe budownictwo spółdzielcze 75,9 % (100% ogółu mieszkań spółdz.) budownictwo komunalne 17,6 % (78 % ogółu budynków komun.) budownictwo indywidualne 5,9 % (11,1 % ogółu mieszkań prywat.) wspólnoty mieszkaniowe 0,6 % Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 43 _____________________________________________________________ Budownictwo mieszkaniowe, komunalne i przemysłowe miasta zasilane jest energią cieplną z miejskiej sieci cieplnej oraz niskoparametrowych kotłowni wbudowanych, zasilających jeden obiekt (lokalne) opalany węglem, olejem lub gazem ciekłym. W chwili obecnej Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Suwałkach eksploatuje na terenie Suwałk sieci cieplne magistralne, rozdzielnie oraz przyłącza o łącznej długości 61,8 km zasilanych z Ciepłowni Głównej o mocy 116 MWh, Ciepłowni Centrum o mocy 35 MWh i kotłowni lokalnej 0,1 MWh. Elektroenergetyka Energia elektryczna dostarczana jest z systemu krajowego przez 3 GPZ-y. System jak na razie nie podlega praktycznie żadnym ograniczeniom. Gazownictwo Miasto Suwałki nie ma zasilania w gaz przewodowy (tj. ziemny). Jedynie północna część miasta jest zaopatrywana w gaz ciekły (propan-butan) z rozprężalni. Wydajność jej jest ograniczona i obecnie wykorzystywana jest w 100%. Z gazu przewodowego (propan-butan) korzysta około 16.948 mieszkańców, co stanowi około 25% ogółu ludności miasta. W Suwałkach w bieżącym roku została przekazana do użytku rozlewnia gazu płynnego eksploatowana przez „PETROLINVEST” Sp. z o.o. w Gdyni o wydajności roboczej 11.000 Mg/rok gazu płynnego oraz wydajności średnio dobowej 44 Mg/rok gazu płynnego. Zadaniem rozlewni jest: okresowe przyjmowanie gazu płynnego (rozładunek cystern kolejowych), magazynowanie gazu płynnego, napełnianie autocystern gazem płynnym, napełnianie butli gazem płynnym, tankowanie samochodów gazem płynnym. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 44 _____________________________________________________________ System zaopatrzenia w wodę Na terenie miasta Suwałki usługi w zakresie zaopatrzenia w wodę tj. dostarczenie siecią wodociągową do odbiorców, realizuje firma komunalna Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Suwałkach. Obecnie odsetek mieszkańców korzystających z wodociągu wynosi 96%. Długość sieci wodociągowej ogółem wynosi 146,8 km, w tym: -magistralnej - 12,1 km, -rozdzielczej - 83,1 km, -przyłączy- 51,6 km. Produkcja wody odbywa się z 18 studni głębinowych, posiadających udokumentowane zasoby 900 m3/godz. Zbiorniki wody czystej posiadają pojemności 9.600 m3. Dobowa zdolność produkcyjna ujęć wody wynosi 21.400 m3/d. Aktualny stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej ujęć wody wynosi 47 %. System odprowadzania ścieków i ich oczyszczania Odsetek mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej wynosi 88%. PWIK swoim zasięgiem obsługuje miasto Suwałki i wieś Krzywólka k/Suwałk. Długość sieci kanalizacyjnej ogółem wynosi 69,1 km, w tym: rozdzielcza - 59,8 km przyłącza - 9,3 km Ilość ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych ogółem wynosi 4.279.287 m3/rok, w tym: przemysłowe - 1.031.800 m3/rok komunalne - 824.787 m3/rok Ścieki wymagające oczyszczania ogółem – 4.279.287 m3/rok, z tego: oczyszczone mechanicznie - 4.279.287 m3/rok, w tym: - 4.279.287 m3/rok Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 45 _____________________________________________________________ biologicznie - 4.279.287 m3/rok Miasto Suwałki posiada miejską oczyszczalnię ścieków mechaniczno-biologiczną o przepustowości 25.600 m3/dobę. Stopień obciążenia oczyszczalni ścieków, tj. ilość ścieków oczyszczonych do przepustowości urządzeń wynosi 46%. Oczyszczanie miasta Suwałki posiadają w chwili obecnej nowoczesną kompostownię typu DANO o wydajności przerobowej 80 t/dobę. Obiekt wyposażony jest w biostabilizator o prędkości obrotowej 1,6 obr./min. W zagospodarowaniu kompostowni istnieje również wysypisko balastu tj. odpadów niekompostowanych, a które są dostarczane razem z odpadami komunalnymi. Wysypisko to posiada powierzchnię około 3,0 ha i stanowi zabezpieczenie na 20 lat. Rozpoczęty został proces segregacji odpadów komunalnych w punkcie wytwarzania i dalej sukcesywnie jest realizowany. Należy się jednak liczyć (jak wykazuje praktyka krajów zachodnich), że jest to proces długotrwały i pełne jego wdrożenie będzie wymagało kilku do kilkudziesięciu lat. Oczyszczaniem miasta zajmuje się przede wszystkim Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Suwałkach, dysponując pojazdami do wywozu odpadów stałych i pojazdami do wywozu nieczystości płynnych. Ponadto usługi w tym zakresie na terenie miasta wykonuje: 1.Marek Andruczyk-Publiczny Transport Ciężarowy - nieczystości płynne, 2.Publiczny Transport Ciężarowy TRASMAR s.c. -nieczystości stałe, 3.Irena Pretko - nieczystości płynne, 4.Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe „CZYŚCIOCH bis” s.c. nieczystości stałe, 5.Zakład Handlowo- Produkcyjno-Usługowy „WRZOS” Janusz Chmielewski nieczystości stałe. Obecnie, o ile rozwiązano kwestię utylizacji odpadów komunalnych, to pojawia się problem składowiska odpadów, które nie mogą być kompostowane, gdyż brak jest miejsca na ich składowanie. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 46 _____________________________________________________________ Telekomunikacja Usługi telekomunikacyjne na terenie miasta Suwałki świadczy Telekomunikacja Polska S.A. Obecnie pojemnoœæ centrali telefonicznych TP S.A. ogółem wynosi 23.432, w tym 7 central automatycznych. Stopień wykorzystania pojemności central automatycznych wynosi 88%. Połączenia automatyczne Suwałki posiadają z zagranicą i z innymi regionami Polski. Struktura sieci telefonicznych przedstawia się następująco: sieci napowietrzne - 5,8 %, sieci podziemne - 94,2 %. Obecnie liczba abonentów telefonicznych wynosi ogółem 20.529, w tym indywidualnych 17455. Na założenie telefonu oczekują 2.452 osoby. Funkcjonowanie sieci telekomunikacyjnej w mieście ocenić należy jako dobre. W mieście od miesiąca czerwca instaluje się drugi operator tj. „EL-NET” z Bydgoszczy, który również w najbliższym czasie będzie świadczyć usługi telekomunikacyjne. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 47 _____________________________________________________________ 10.4. Charakterystyka zasobów mieszkaniowych Zasoby mieszkaniowe miasta Suwałki stanowią 5,5 % zasobów całego województwa podlaskiego. Na koniec roku 1998 r. stan zasobów mieszkaniowych ogółem wynosił 20717 mieszkań. Na zasoby mieszkaniowe miasta Suwałki składają się : 1. zasoby mieszkaniowe spółdzielcze - stanowią 61,1 % całości zasobów, 2. zasoby mieszkaniowe komunalne - stanowią 17,4 % całości zasobów, 3. zasoby mieszkaniowe indywidualne - stanowią 21,4 % całości zasobów. Tabela nr 39 Struktura zasobów mieszkaniowych wg własności na koniec 1998 r. Wyszczególnienie Ilość mieszkań Powierzchnia w m2 Ogółem zasoby mieszkaniowe 20.717 1.187.500 Zasoby mieszkaniowe spółdzielcze 12.657 660.970 Zasoby mieszkaniowe komunalne 3.620 169.997 Zasoby mieszkaniowe indywidualne 4.433 356.533 Struktura wiekowa zasobów SSM wygląda następująco: budynki powstałe w latach 1961-1970 - 9 budynki powstałe w latach 1971-1980 - 38 budynki powstałe w latach 1981-1998 - 114 Komunalne zasoby mieszkaniowe Zasoby komunalne stanowią stanowią około 17,4 % całości zasobów mieszkaniowych miasta. W zasobach tych zamieszkuje 10265 osób. Zasoby komunalne są najstarsze w mieście. Większość budynków, bo aż 74 % powstało przed rokiem 1945. Jest to na pewno powodem, iż stan techniczny budynków jest bardzo zróżnicowany. Według oceny ZBM : 23 % budynków ma stan dobry, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 48 _____________________________________________________________ 56 % budynków ma stan średni, 15 % budynków ma stan zły, natomiast aż 6 % budynków nadaje się do rozbiórki . Tabela nr 40 Wyposażenie mieszkań w media 1997 Wyszczególnienie 1998 Ogółem, w tym: 300 Mieszkania 3619 299 Mieszkania 3620 standard współczesny z c.o. i c.w. 52 1792 54 1804 ze wszystkimi urządzeniami bez c.w. 26 630 26 630 z łazienką i w.c. bez c.o. 114 645 114 645 z wodą i kanalizacją 54 260 54 287 bez wody i bez kanalizacji 48 292 45 254 budynki budynki W całych zasobach ZBM największą grupę stanowią mieszkania wyposażone w łazienkę, w.c. jednak bez centralnego ogrzewania. Są to mieszkania zlokalizowane w starych dzielnicach miasta, wybudowane przede wszystkim przed rokiem 1945. Jednak prowadzona od kilkunastu lat modernizacja ciepłownictwa w mieście przewiduje stopniową likwidację ogrzewania piecowego i podłączenie kolejnych budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej. W skład zasobów komunalnych wschodzą budynki komunalne, budynki w administracji zleconej, budynki Skarbu Państwa oraz budynki pozostające w zarządzie wspólnot mieszkaniowych. ZBM w swoich zasobach posiada również 201 lokali użytkowych. Indywidualne zasoby mieszkaniowe Budownictwo indywidualne stanowi 21,4 % całości zasobów mieszkaniowych miasta. Całe zasoby mieszkalnictwa indywidualnego, na koniec 1998 r. wynosiły 4433 mieszkania. Szacunek potrzeb mieszkaniowych na najbliższe lata Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 49 _____________________________________________________________ Szacunek potrzeb mieszkaniowych w obecnej sytuacji społecznogospodarczej, w jakiej znajduje się miasto, jest trudny. Suwałki z dniem 1 stycznia 1998 r. utraciły status miasta wojewódzkiego, a co za tym idzie, nastąpiło nieuchronnie spowolnienie rozwoju miasta, co w konsekwencji doprowadzi do większego odpływu z miasta ludzi młodych. Jednak jest to miasto stosunkowo młode. Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowi 31,3 %. Ponadto ludność w wieku produkcyjnym to też w dużej mierze ludzie młodzi, rozpoczynający samodzielne życie. 10. 5. Gospodarka lokalna Wizerunek gospodarczy miasta Suwałki zaczął zmieniać się w 1989 r. Powoli zaczęły powstawać małe, prywatne firmy. Rozpoczęła się jednocześnie likwidacja i upadłość dużych, państwowych zakładów produkcyjnych. W 1999 r. istnieje już ok. 6 tysięcy małych i średnich przedsiębiorstw prywatnych. Z dużych, państwowych zakładów pracy w mieście, po przekształceniach własnościowych pozostały tylko: 1. fabryki mebli: Forte s.a. i Home Meble s.a., 2. producent podkładów kolejowych - WPS Kolbet s.a., 3. Suwalskie Zakłady Drobiarskie sp. z o.o., 4. producent sprzętu oświetleniowego - Polam sp. z o.o., 5. ośrodek maszynowy - Huta Katowice POM sp. z o.o., 6. Przedsiębiorstwo Remontów i Budownictwa Ogólnego sp. z o.o. W Suwałkach dominuje przemysł drzewny, meblarski, rolno-spożywczy i odzieżowy. Ze względu na to, że miasto położone jest na obszarze Zielonych Płuc Polski, preferuje się produkcję przyjazną środowisku. Przemysł drzewny W Suwałkach funkcjonują 3 duże zakłady pracy zabezpieczające rynek krajowy i rynki obce w produkty z drewna i meble. Są to „Eko-drewno Majewski” oraz 2 fabryki mebli: „Forte” S.A. i PPH „Home Meble” S.A., Meblet. Dane dot. fabryk mebli „Forte” S.A. i PPH „Home Meble” S.A.zawarte są w tabeli największych przedsiębiorstw w Suwałkach. Meble produkowane są z różnego rodzaju materiałów - z Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 50 _____________________________________________________________ płyt i litego drewna, z przeznaczeniem do wyposażania mieszkań i biur. Produkowane są w bardzo szerokim asortymencie kolorystycznym i wzorniczym. Przemysł rolno-spożywczy Przetwórstwo rolno-spożywcze jest ważnym działem przemysłu dla miasta Suwałki. Z powodu braku bazy przetwórczej i przechowalniczej niewykorzystany jest rynek surowcowy oraz moce przerobowe funkcjonujących zakładów (np. Spółdzielnia Mleczarska „Sudowia”). Ważne miejsce w przemyśle spożywczym zajmują: Suwalskie Zakłady Drobiarskie „Animex” Spółka z o.o. - zakłady zatrudniają ok. 590 osób, wartość produkcji w roku 1998 wyniosła 85 mln., wartość eksportu 23,7 mln.; Browar Północny – Spółka z o.o. produkuje 8 gatunków piwa, a słód jęczmienny odpłatnie odbierają rolnicy do zastosowań paszowych. Brak jest dużych zakładów przetwórstwa mięsa wołowego i wieprzowego. Produkcją wędlin zajmuje się kilka prywatnych zakładów. Pieczywo dostarczają prywatne piekarnie o zróżnicowanych technologiach. Wśród wyróżniających się firm należy wymienić Firmę Piekarniczo-Cukierniczą „Janza”. Coraz większe zapotrzebowanie na przetworzoną produkcję rolniczą i zasoby siły roboczej są czynnikiem przemawiającym za rozwojem przetwórstwa rolnospożywczego, zmianami strukturalnymi i technologicznymi. Przemysł odzieżowy W Suwałkach istnieją 2 zakłady produkcyjne wytwarzające odzież na potrzeby kraju i na eksport. Są to Zakłady Przemysłu Odzieżowego „North” oraz Odzieżowa Spółdzielnia Pracy im. Marii Konopnickiej. ZPO „North” produkują z materiału powierzonego kurtki, płaszcze damskie i męskie, garsonki, żakiety, spodnie, a także komplety myśliwskie ocieplane i nie ocieplane. Obecnie 95% produkcji sprzedaje się na rynkach Niemiec, Francji, Holandii, Wielkiej Brytanii i Danii. Odzieżowa Spółdzielnia Pracy im. M.Konopnickiej produkuje głównie dobrej jakości odzież lekką w przerobie na eksport. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 51 _____________________________________________________________ Handel Nieodłącznym elementem każdej gospodarki jest handel. Od 1989 r. znacznie wzrosła ilość sklepów prywatnych. W znacznej większości są to niewielkie sklepy o wąskim asortymencie towarów. Do dużych sklepów o znaczeniu istotnym dla miasta zaliczyć można sklepy: spożywczo-przemysłowe: „Biedronka”, SAJD, „Juvena”, „Arkadia”, PSS „Społem” przemysłowe: „Chata”, „Wigry” , „Alfa”, EL-DOM, SABO, „Garden”. Tabela nr 41 Sieć handlowa w mieście Suwałki Rok Liczba osób zatrudnionych Ilość sklepów w stacjach benzynowych Ogółem Prywatn. Ogółem Prywatn. Ogółem Prywatn. Ogółem Prywatn. Liczba osób zatrudnionych w sklepach Ilość stacji benzynowych 1994 744 733 1556 1534 7 6 21 18 1996 890 874 1678 1624 11 8 44 31 1997 1063 1048 1958 1902 11 8 44 31 Wg danych Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Suwałkach w 1997 r. w mieście funkcjonowały 1063 sklepy, w tym 1048 prywatnych. W sklepach tych zatrudnionych było 1958 osób, z tego 1902 osoby w sklepach prywatnych. W stosunku do roku 1994 jest to istotny wzrost sektora prywatnego. Zauważyć też można spadek średniej liczby osób przypadających na 1 sklep. W 1994 r. średnia ta wynosiła 2,13 osoby na 1 sklep, w 1996 r. – 1,9 a w 1997 r. - 1,8 osoby. Ogółem powierzchnia sprzedażowa sklepów w Suwałkach wynosi 69100 m2. Średnia powierzchnia 1 sklepu wynosi 65m2. Na 1 sklep przypadają średnio 64 osoby. W Suwałkach najwięcej jest sklepów spożywczych – 257. Drugie miejsce pod względem ilości zajmują sklepy z odzieżą – 185. Na kolejnych, dalszych pozycjach znajdują się sklepy z meblami i sprzętem oświetleniowym – 27, owocowo-warzywne – 21 i mięsne – 19. Na 1 sklep spożywczy przypada 265 mieszkańców Suwałk, na sklep z Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 52 _____________________________________________________________ odzieżą – 369 osób, na sklep z meblami i sprzętem oświetleniowym – 2529 osób, na 1 sklep owocowo-warzywny – 3252 osoby i na 1 sklep mięsny – 3594 mieszkańców. Sieć handlową uzupełniają stoiska handlowe zlokalizowane na Targowiskach Miejskich. Aktualnie wynosi ona 197 punktów. Zjawiskiem nowym w handlu suwalskim jest pojawienie się sieci supermarketów. Aktualnie funkcjonują obiekty typu BIEDRONKA, MAKRO i MASSA. Suwałki mają szansę stać się centrum wystawienniczo-handlowym w regionie. Co roku w lutym odbywają się Suwalskie Targi Przygranicza. Ich organizatorem jest Polsko-Litewska Izba Gospodarcza. Targi stanowią miejsce nawiązania kontaktów gospodarczych między przedsiębiorcami krajowymi, państw sąsiednich: Litwy, Rosji i Białorusi oraz państw Europy Zachodniej. Rozmiary aktywności gospodarczej Aktywność gospodarcza miasta jest jednym z podstawowych czynników wpływających na wskaźnik potencjału rozwojowego miasta. Czynnik ten składa się między innymi z: liczby działających w regionie firm i tempa ich przybywania, poziomu zatrudnienia czy wielkości sektora biznesu. Wskaźnik potencjału rozwojowego składa się z następujących elementów: aktywność gospodarcza (liczba prywatnych firm, tempo ich przybywania, poziom zatrudnienia, wielkość sektora biznesu), aktywność obywatelska (liczba organizacji non-profit, frekwencja w ostatnich wyborach samorządowych), saldo migracji w 1998 roku (bilans ludności napływowej i odpływowej), jakość infrastruktury (telekomunikacja, stan dróg), inwestycje samorządowe na mieszkańca w ciągu ostatnich 5 lat. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 53 _____________________________________________________________ Tabela nr 42 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON według form własności w województwie suwalskim i mieście Suwałki (stan na dzień 31.12.95 r. i 31.12.98 r.). Wyszczególnienie formy własności Ogółem 1. Sektor publiczny a) własność Skarbu Państwa b) własność państwowych osób prawnych c) własność komunalna d) mieszane z przewagą kapitału podmiotów sektora publicznego 2. Sektor prywatny a) własność prywatna krajowa b) własność zagraniczna c) własność mieszana z przewagą kapitału podmiotów sektora prywatnego Województwo 1995 1998 Struktura Ilość w% 20.864 100,00 29.750 Miasto Suwałki 1995 1998 Struktura Ilość w% 3.961 100,00 6.669 836 4,01 142 3,58 1.053 3,54 108 1,62 229 1,10 58 1,46 124 0,41 28 0,42 88 0,42 20 0,50 37 0,12 11 0,16 501 2,40 61 1,54 2,44 67 1,00 18 0,09 3 0,08 165 0,55 2 0,03 20.028 95,99 3.819 96,42 28.697 96,46 6.561 98,38 16.993 81,45 3.784 95,53 28.372 95,37 6522 97,79 22 0,10 4 0,10 44 0,15 8 0,12 3013 14,44 31 0,79 281 0,94 31 0,46 727 Jak wynika z tabeli znacznie wzrósł udział podmiotów gospodarczych zarówno w mieście, jak i w byłym województwie suwalskim. Wystąpiło zróżnicowanie w Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 54 _____________________________________________________________ sektorze publicznym, gdzie w Suwałkach liczba podmiotów zmalała przy nieznacznym wzroście tych jednostek w byłym województwie suwalskim. Sektor prywatny powiększył się w mieście znacznie więcej niż w województwie. Dwukrotnie wzrosła ilość zagranicznych podmiotów gospodarczych. Te same proporcje zostały zachowane w mieście i byłym województwie suwalskim. Tabela wyraźnie wskazuje na eliminację sektora publicznego na rzecz prywatnego. Tabela nr 43 Podmioty gospodarki narodowej wg sektorów własności w mieście Suwałki i województwie podlaskim (stan na miesiąc czerwiec 1999 r.) Miasto Suwałki Podmioty gosp. XII.1998 Województwo 1998=100 podlaskie XII.98 VI.1999 VI.1999 6253 Ogółem, w tym: 6411 6125 6293 103,6 76265 2204 92,2 118 sektor prywatny 73595 102,5 128 sektor publiczny 1998=100 111,3 2453 71391 102,7 103,4 73812 Tabela nr 44 Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON dla miasta Suwałki wg. formy organizacyjno-prawnej (stan na dzień 30.06.1999 r.). L.p. 1. Wyszczególnienie formy Ilość podmiotów organizacyjno-prawnej 31.12.97 30.06.99 Podmioty gospodarcze ogółem 5638 6391 2. Przedsiębiorstwa państwowe 7 5 3. Przedsiębiorstwa komunalne 0 3 4. bd. 245 bd. bd. bd. 826 251 231 19 1 5. Spółki ogółem - spółki prawa handlowego - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - spółki akcyjne - pozostałe spółki Spółdzielnie 33 30 6. Fundacje 6 6 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 55 _____________________________________________________________ 7. Stowarzyszenia 86 100 Tabela nr 45 Podmioty gospodarki narodowej wg form organizacyjno-prawnych w mieście Suwałki i województwie podlaskim Podmioty gospodarki narodowej Ogółem, w tym: Przedsiębiorstwa państwowe Spółdzielnie Spółki cywilne Zakłady osób fizycznych Miasto Suwałki XII.1998 VI.1999 6253 6411 6 5 31 30 579 582 5075 5237 1998=100 102,5 83,3 96,8 100,5 103,2 Województwo podlaskie XII.98 VI.1999 73595 76265 89 81 607 585 5856 5959 60546 62629 1998=100 103,6 91,0 96,4 101,8 103,4 Tabela nr 46 Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON dla miasta Suwałki według sekcji EKD (stan na dzień 31.12.1997 r.). Miasto Suwałki Wyszczególnienie Ogółem w tym: Ogółem Sektor Struktur jednostki publiczny a w % gospodarcze Sektor Struktur prywatny a w % 5638 132 2,34 5506 97,66 Rolnictwo, Łowiectwo i Leśnictwo Rybołówstwo i Rybactwo 43 0 2 0 4,65 - 41 0 95,35 - Górnictwo i Kopalnictwo 4 1 25 3 75 Działalność Produkcyjna 563 7 1,25 556 98,75 Zaopatrzenie w Energię Elektryczną, Gaz i Wodę Budownictwo 8 2 25 6 75 576 3 0,52 573 99,48 Handel i Naprawy* 2038 3 0,14 2035 99,86 Hotele i Restauracje 116 1 0,86 115 99,13 605 2 0,33 603 99,67 154 1 0,64 153 99,36 Obsługa Nieruchomości i Firm * 715 10 1,39 705 98,61 Administracja Publiczna * 37 36 97,29 1 2,71 Transport , Gospodarka Magazynowa i Łączność Pośrednictwo Finansowe Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 56 _____________________________________________________________ Edukacja 78 25 32,05 53 67,95 Ochrona Zdrowia i Opieka Społ. 346 28 8,10 318 91,90 Pozostała działalność usługowa * 348 11 3,17 337 96,83 Z danych przedstawionych w powyższych tabelach wynika, że mieście Suwałki funkcjonuje około 22,4 % wszystkich zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w województwie, z czego aż 98,3 % stanowią zakłady sektora prywatnego (dane na dzień 30.12.98 r.). Najliczniejszą grupą są jednostki prowadzące działalność handlową handel hurtowy i detaliczny, naprawy pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów przeznaczenia osobistego i użytku domowego, które skupiają w Suwałkach 36,1 % wszystkich zarejestrowanych podmiotów. Tabela nr 47 Podmioty gospodarki narodowej wg wybranych sekcji EKD (stan na koniec czerwca 1999 r.). Podmioty gospodarki Miasto Struktura Miasto Województwo narodowej Suwałki w% Białystok podlaskie 5237 - 23293 76265 28 0,53 96 3381 441 8,42 1804 8224 Budownictwo 609 11,62 2821 8524 Handel i naprawy 1932 36,89 8846 26630 Hotele i restauracje 100 1,9 318 1618 Transport i łączność 638 12,18 2932 6938 243 4,64 1074 2588 685 13,08 2861 7641 49 0,93 298 1525 336 6,41 1332 3736 169 3,22 911 4712 Ogółem Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo Działalność produkcyjna Pośrednictwo finansowe Obsługa nieruchomości i firm Edukacja Ochrona zdrowia i opieka społeczna Pozostała działalność usługowa Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 57 _____________________________________________________________ Tabela nr 48 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON dla miasta Suwałki i woj. suwalskiego według podsekcji „działalność produkcyjna” sekcji EKD (stan na dzień 31.12.1998 r.). Wyszczególnienie Działalność produkcyjna Miasto Suwałki Województwo suwalskie Sektor Sektor Sektor Sektor Ogółem publicz- prywat- Ogółem publicz- prywatny ny ny ny 587 4 583 3015 24 2991 w tym: Produkcja artykułów spożywczych* Produkcja tkanin i wyrobów włókienniczych Produkcja skóry i wyrobów ze skóry Produkcja drewna i wyrobów z drewna Produkcja masy celulozowej, papieru oraz wyrobów z papieru* Produkcja chemikaliów, wyrobów chemicznych i włókien sztucznych Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych Produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych Produkcja metali i przetworzonych wyrobów z metali Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej nie sklasyfikowana Produkcja urządzeń elektrycznych i optycznych Produkcja sprzętu transportowego 69 1 68 342 3 338 65 1 64 305 2 303 1 - 1 18 - 18 70 - 70 661 6 655 58 - 58 139 - 139 4 - 4 14 - 14 15 - 15 77 - 77 40 - 40 192 - 192 64 2 62 349 5 344 25 - 25 126 6 120 62 - 62 217 1 216 1 - 1 41 1 40 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 58 _____________________________________________________________ Produkcja, gdzie indziej nie sklasyfikowana Zaopatrzenie w energię 113 - 113 534 - 534 8 2 6 55 24 31 elektryczną, gaz i wodę * nazwa skrócona Z danych przedstawionych w powyższych tabelach wynika, że miasto Suwałki skupiało około 19,5 % wszystkich zarejestrowanych podmiotów działalności produkcyjnej w województwie suwalskim , z czego aż 99,3 % stanowią przedsiębiorstwa sektora prywatnego (dane na dzień 30.12.98 r.). Najliczniejszą grupę stanowiły przedsiębiorstwa produkujące drewno i wyroby z drewna, które stanowią 11,9 % ogółu przedsiębiorstw produkcyjnych oraz przedsiębiorstwa produkujące artykuły spożywcze 11,7 %. Udział pozostałych przedsiębiorstw kształtował się następująco: - produkcja metali i przetworzonych wyrobów z metali - produkcja wyrobów włókienniczych - 11 % - produkcja urządzeń elektrycznych - 10,5 % - produkcja, gdzie indziej nie sklasyfikowana - 19,2% - produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych - 6,81 % - 10,9 % Jak wynika z tabeli w latach 1995-1998 w Suwałkach nastąpił istotny rozwój sektora prywatnego przy spadku udziału sektora publicznego. Wzrost sektora prywatnego wystąpił we wszystkich w/w działach gospodarki. Tabela nr 49 Spółki z udziałem kapitału zagranicznego zarejestrowane w rejestrze Sądu Rejonowego w Suwałkach (stan na dzień 30.06.99 r.). L.p . Nazwa przedsiębiorstwa Forma prawna Kraj pochodzenia kapitału 1. „Litpol” Sp. z o.o. Francja 2. „Microtex – Corp” (ostatni bilans za 1993 r.) Sp. z o.o. USA 3. „Silvpol” Sp. z o.o. Niemcy Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 59 _____________________________________________________________ 4. Trading Company Ltd. „WGW” (w likwidacji). Sp. z o.o. Szwecja 5. „Paldi” Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe Sp. z o.o. Niemcy 6. „Daniel`s” (w likwidacji) Sp. z o.o. Szwecja 7. „Polam – Suwałki” Sp. z o.o. Holandia Spółka akcyjna Szwecja Sp. z o.o. Francja Sp. z o.o. Białoruś 11. „Autopol” (ostatni bilans za 1994 r.) Sp. z o.o. Niemcy 12. „Droga” (brak bilansów) Sp. z o.o. Niemcy 13. „Christine” (brak bilansów) Sp. z o.o. Niemcy Sp. z o.o. Rosja 15. „Centura” Solid Surfacing Inc. (brak bilansów) Sp. z o.o. USA 16. „Nev” (brak bilansów) Sp. z o.o. Francja 17. „Azerpol” (brak bilansów) Sp. z o.o. Rosja 18. „Sam Suw” oil Company (obecnie w likwidacji) Sp. z o.o. Rosja 19. „PROMEX” Sp. z o.o. (ostatni bilans za rok 1994) Sp. z o.o. Austria 20. „SBŁ – Company” Sp. z o.o. Łotwa 21. „Anamexim” (brak bilansów) Sp. z o.o. Białoruś 22. „Geja” (obecnie w likwidacji) Sp. z o.o. Belgia 23. „Finpol Suwałki” Sp. z o.o. Niemcy 24. „LBM” Zakład Mechaniczny (brak finansów) Sp. z o.o. Niemcy 25. „Lehr-Kuchri” (brak bilansów) Sp. z o.o. Niemcy 26. „Zodiak” (brak bilansów) Sp. z o.o. Niemcy 27. „Consilium” Sp. z o.o. Litwa 28. „Petropol” Sp. z o.o. Rosja 29. „Gasstech” Sp. z o.o. Niemcy 30. „Auto- Servis” Sp. z o.o. Francja 31. „Erewań” Sp. z o.o. Armenia 8. 9. 10. „Home Meble” Przedsiębiorstwo ProdukcyjnoHandlowe Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Exim” (brak bilansów i informacji o działalności) „Alex” Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (brak bilansów) „PRIMO” Polsko-Krymskie Przedsiębiorstwo 14. Remontów i Modernizacji Urządzeń Elektrotechnicznych (ostatni bilans za 1993 r.) Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 60 _____________________________________________________________ 32. „Ani” Sp. z o.o. Armenia 33. „Ararat” Sp. z o.o. Armenia 34. „Treno-Suwałki” Sp. z o.o. Czechy 35. „Systemy Rurowe Probst” Sp. z o.o. Niemcy Tabela nr 50 Wykaz największych przedsiębiorstw działających w mieście Suwałki (stan na dzień 31.06.1999 r.). Nazwa zakładu Forma prawna Forma własności Wartość produkcji (1998) Wartość eksportu (1998) Liczba prac. Sp. z o.o. prywatna 85 mln zł 23,7 mln zł 588 Os. fiz. Działalność gosp. Sp. akcyjna prywatna 8,5 mln zł 25600 USD 201 prywatna 127 mln zł 57 mln zł 803 Sp. akcyjna prywatna 21 mln zł 19 mln zł Os. fiz. Działalnoś prywatna 2,58 mln zł WPS Kolbet Sp. akcyjna prywatna Litpol Sp. z o.o. prywatna z Suwalskie Zakłady Drobiarskie Sp. z o.o. FPC ”JANZA” Fabryki Mebli „FORTE „Home Meble” PPH S.A. PPUH Meblet Stan techniczny bardzo dobry Forma pozyskiwania rynków Konkurencyjność wyrobów targi,wystawy dobra pozycja na rynku europejskim dobry bezpośredni kontakt dobry udział w targach, własna sieć salonów, reklama w prasie,TV targi,wystawy, bezpośredni kontakt z odbiorcami targi lider na rynku lokalnym, w produkcji sękaczy-na rynku krajowym lider na rynku krajowym jakość na poziomie europejskim 289 dobry 728,9 tys. zł 40 dobry b.d 800 tys. zł 146 b. dobry udział w przetargach 24 mln zł 9 mln zł 233 b. dobry sieć dystrybutorów i lider na rynku krajowym, dobra bezpośredni kontakt pozycja na rynkach zagr. sieć dystrybutorów i lider na rynku krajowym, dobra bezpośredni kontakt pozycja na rynkach zagr. sieć dystrybutorów i lider na rynku krajowym dobra pozycja na rynku krajowym i rynkach wschodnich wyroby konkurencyjne w centr. i płn. - wsch. Polsce udz. zagr. Sp. z o.o. Malow Sp. z o.o. Polam prywatna prywatna 17 mln zł 28 mln zł 6,3 mln zł 0,5 mln zł 136 150 b. dobry b. dobry bezpośredni kontakt Huta Katowice POM SM Sudowia Sp. z o.o. państwowa 16,7 mln zł Spółdzielnia spółdzielcza PPH „GASS” Sp. z o.o. Sp. z o.o. Przedsiębiors two Remontów i Budownictwa Ogólnego Sp. z o.o. Przedsiębiors two Budownictwa Miejskiego Sp. z o.o. Suwalski Kopalnie Surowców Mineralnych ENCONORD Sp. z o.o. prywatna z udz. kapitału niemieckiego prywatna Sp. z o.o. ZPO North Rolimpex Nasiona – 1,17 mln zł 142 zróżnico wany przetargi, targi, wystawy, marketing wprowadzono usługi kompleksowe 41,8 mln zł 1,6 mln zł 10 mln zł 1,0 mln zł 330 b. dobry targi, wystawy II miejsce w kraju 67 dobry targi,wystawy, bezpośredni kontakt dobra pozycja na rynku krajowym 16,68 mln zł nie dot. 200 dobry przetargi, bezpośredni kontakt z klientem dobra pozycja na rynku krajowym prywatna 3,2 mln zł nie dot. 40 dobry zamówienia publiczne,targi, bezpośredni kontakt dobra pozycja na rynku krajowym Przedsięb. Państwowe państwowa 23 mln zł nie dot. 276 dobry bezpośredni kontakt z odbiorcami główny producent w regionie płn. - wsch.; transport kolejowy Sp. z o.o. prywatna Firma w fazie rozruchu 3,5 mln zł 12 b. dobry targi, wystawy atesty i certyfikaty państwowa Firma w fazie rozruchu 3,84 mln zł Przedsięb. Państwowe Sp. z o.o. 208 dobry bezpośredni kontakt dobra jakość wyrobów prywatna 2,3 mln zł nie dot. 24 dobry bezpośredni kontakt dobra pozycja na rynku krajowym Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 61 _____________________________________________________________ W/w przedsiębiorstwa mają istotne znaczenie dla gospodarki miasta. Jak wynika z tabeli większość z tych firm ma kontakty z przedsiębiorstwami z innych państw. Produkty tych firm sprzedawane są na obcych rynkach, co świadczy o ich wysokiej jakości. Te przedsiębiorstwa, które produkują na potrzeby kraju, często mają czołową pozycję na rynku krajowym. Firma Piekarniczo-Cukiernicza „JANZA” za produkcję sękaczy zdobyła tytuł Teraz Polska. Firmy: „Litpol” i „Polam” uzyskały certyfikaty ISO upoważniające je do wprowadzenia swoich produktów na rynki Unii Europejskiej. Suwalska Specjalna Strefa Ekonomiczna Dnia 1 września 1996 r. została utworzona Suwalska Specjalna Strefa Ekonomiczna. Prowadzi ona działalność w trzech podstrefach, na obszarze Gołdapi, Ełku i Suwałk. Firmy prowadzące działalność na terenie Strefy są: w 100% zwolnione z podatku dochodowego przez pierwszych 10 lat, w 50% zwolnione z podatku dochodowego przez następne lata – do roku 2016, w 100% zwolnione z podatku od nieruchomości przez cały okres funkcjonowania Strefy. Warunkiem uzyskania ulg jest zainwestowanie w Strefie 350 tys. EURO lub zatrudnienie 40 osób. Kwota inwestycji dotyczy tylko maszyn, urządzeń i budynków. Nie obejmuje natomiast zakupu ziemi. W Podstrefie Suwałki preferuje się inwestycje w przemyśle rolno-spożywczym i przemysłach przyjaznych środowisku. Nie wolno inwestować w produkcję materiałów wybuchowych i broni, produkcję napojów alkoholowych, paliw silnikowych, wyrobów tytoniowych, a także w działalność w zakresie gier losowych. Podstrefa Suwałki obejmuje obszar 261 ha. Znajduje się ona przy drodze krajowej Suwałki-Augustów i drodze łączącej się z drogą krajową nr 19 w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowej Suwałki-Olecko. Tereny uzbrojone są w pełną infrastrukturę techniczną. W 1999 r w wyniku nakładów poniesionych przez Spółkę w Podstrefie Suwałki uzyskano: - ok.3,8 km wodociągu, - ok. 9 km kanalizacji sanitarnej z przepompownią ścieków, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 62 _____________________________________________________________ - ok. 620 m kanalizacji deszczowej, - ok. 2 km linii kablowych średniego napięcia z 7 stacjami transformatorowymi, - 570 m dróg o nawierzchni asfaltowej. Na obszarze Podstrefy Suwałki wydano 23 zezwolenia na działalność produkcyjną firmom prywatnym. 15 firm już rozpoczęło działalność w branżach: - spożywczej - 3 - metalowej - 4 - drzewnej - 2 - odzieżowej - 3 - maszynowej - 1 - urządzeń elektrycznych - 2. Do większych zakładów przemysłowych w Podstrefie Suwałki zaliczyć można: - producenta kawy „SIDO & Partner” s.c., - producenta wyrobów drewnianych „Eko-drewno Majewski” sp. z o.o., - producenta mebli metalowych „Malow” sp. z o.o., - „Aquael” sp. z o.o. z branży akwarystycznej. Instytucje okołobiznesowe Banki i instytucje ubezpieczeniowe Najszybszy rozwój działalności sektora finansowego przypadł na lata 19921996. Jego dynamiczny rozwój powodowany był szybko rosnącym zapotrzebowaniem na obsługę finansową powstających przedsiębiorstw prywatnych oraz obsługę płatności zagranicznych związanych z aktywizacją handlu przygranicznego. Wraz z rozwojem usług bankowych notowany był jednoczesny wzrost w sektorze ubezpieczeń oraz firmach obsługi consultingowej. Na terenie miasta funkcjonują: 1. Bank Ochrony Środowiska S.A., Ekspozytura, 2. Bank Polska Kasa Opieki S.A. – Grupa Pekao S.A., Oddział, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ 3. Bank Spółdzielczy, 4. Bank Spółdzielczy Rutka Tartak, Oddział, 5. Bank Spółdzielczy w Sejnach, Punkt Kasowy, 6. Bank Spółdzielczy w Suwałkach, 7. Bank Unii Gospodarczej S.A. Warszawa, Oddział, 8. Bank Zachodni S.A. we Wrocławiu, Oddział, 9. GE Capital Bank S.A., Biuro regionalne w Suwałkach, 10. “Lukas” S.A. we Wrocławiu, Oddział Warszawa, Filia Suwałki, 11. Narodowy Bank Polski, Oddział Okręgowy w Olsztynie, Oddział zamiejscowy, 12. Polski Bank Inwestycyjny S.A., Oddział, 13. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy, Oddział w Suwałkach, 14. Bank Polska Kasa Opieki S.A. – Grupa Pekao S.A., Oddział, 15. Powszechny Bank Kredytowy S.A. w Warszawie, Oddział, 16. Warmińsko-Mazurski Bank Regionalny S.A. w Olsztynie, Oddział. Funkcjonujące instytucje ubezpieczeniowe: 1. Bankowe Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji “Heros” S.A., 2. “Commercial Union” S.A. Towarzystwo Ubezpieczeniowe “Na Życie” S.A., Przedstawicielstwo w Suwałkach, 3. Zakład Ubezpieczeń “Hestia” S.A., Agencja, 4. Zakład Ubezpieczeń i Reasekuracji “Polonia” S.A. w Poznaniu, Agencja, 5. Towarzystwo Ubezpieczeń w Rolnictwie i Gospodarce Żywnościowej “Agropolisa” S.A., 6. Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji „Warta” S.A., 7. Towarzystwo Ubezpieczeniowe PBK S.A., 8. Towarzystwo Ubezpieczeniowe „Compensa”, I Oddział, 9. Powszechne Towarzystwo Ubezpieczeniowe „Energo-Asekuracja” S.A. Radom, Oddział, 10. Powszechny Zakład Ubezpieczeń “Na Życie” S.A., Inspektorat, 11. Powszechny Zakład Ubezpieczeń S.A., Inspektorat, 12. Agencja Generalna – Towarzystwo Ubezpieczeniowe „Europa”, 13. Agencja Ubezpieczeniowa PZU S.A., 14. „Amplico-Life”, 63 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 64 _____________________________________________________________ 15. Biuro Usług Pośrednictwa Ubezpieczeniowego „Konzeption II”, Agencja „Gemini”, 16. Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe „Hestia-Ins” S.A., Agencja Ubezpieczeniowa, 17. Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Augustowie, Inspektorat. Wymienione instytucje świadczą usługi m.in. w zakresie: standardowych usług sektora bankowego i ubezpieczeniowego dla podmiotów gospodarczych i osób fizycznych (np. otwierania i prowadzenia rachunków bankowych, przyjmowania lokat terminowych, udzielania kredytów na działalność oszczędnościowo-rozliczeniowych, gospodarczą, realizowania prowadzenia przekazów, rachunków czeków, obiegu wekslowego itp.). Usługami świadczonymi w ograniczonym zakresie oraz w trudno dostępnych cenach obsługi są między innymi ubezpieczenia kredytów eksportowych. Instytucje wspierające rozwój gospodarczy Funkcjonowanie instytucji wspierających rozwój gospodarczy jest istotnym elementem istniejącego potencjału gospodarczego. Ich istnienie wpływa na stopień atrakcyjności inwestycyjnej w mieście oraz aktywizuje rozwój przedsiębiorczości lokalnej. Wśród instytucji wspierających rozwój gospodarczy, działających na terenie miasta Suwałki wyróżnić można: 1. Agencję Biura Pośrednictwa i Marketingu „Sławex”, 2. Agencję Celną Wigry-Projekt Sp. z o.o., 3. Agencję Prawno-Ekonomiczną „Consulting”, 4. Agencję Rozwoju Regionalnego “Ares” S.A., 5. Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, 6. Centralny Dom Maklerski-Grupy Pekao S.A., 7. Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa, 8. Fundację Rozwoju Przedsiębiorczości, 9. Instytut Integracji Europejskiej im. ks. Kazimierza Hamerszmita, 10. Północno-Wschodnie Stowarzyszenie Konsumentów, 11. Stowarzyszenie Współpracy Polska-Wschód, 12. Polsko-Litewską Izbę Gospodarczą, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 65 _____________________________________________________________ 13. Regionalną Agencję Restrukturyzacji „Odnowa” Sp. z o.o., 14. Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu „Niemen”, 15. Suwalską Izbę Gospodarczą, 16. Suwalską Izbę Rolniczą, 17. Suwalską Izbę Rolniczo-Turystyczną, 18. Suwalską Specjalną Strefę Ekonomiczną, 19. Suwalską Radę Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT 20. Centrum Promocji Suwalszczyzny, 21. Suwalskie Centrum Informacji „Mewa”, 22. Suwalskie Stowarzyszenie Pracodawców, 23. Zrzeszenie Handlu i Usług, 24. Związek Gmin Północno-Wschodnich „Szelment”, 25. Euroregion Niemen, 26. Stowarzyszenie Gmin „Wigry” 27. Agencje konsultingowe oraz biura rachunkowe w ogólnej liczbie przekraczającej 30 firm. Do podstawowych zakresów działalności i zadań wskazanych instytucji zalicza się: rozwój regionalnej działalności gospodarczej, przeciwdziałanie bezrobociu, działanie w zakresie restrukturyzacji regionalnej, działalność szkoleniowa i doradcza, koordynacja i wdrażanie zagranicznych programów pomocy regionalnej, tworzenie i wdrażanie regionalnych strategii, organizacja targów, misji handlowych, konferencji i seminariów międzynarodowych, obsługa prawno - podatkowa podmiotów gospodarczych, kreowanie nowych instytucji wspierających region, promocja regionu w kraju i za granicą. Zdecydowanym minusem w sposobie funkcjonowania organizacji jest brak współpracy pomiędzy organizacjami w zakresie wykorzystania posiadanego potencjału, wzajemna konkurencyjność usług w zakresie prowadzonej działalności przy jednoczesnym braku działań w innych możliwych zakresach (np. ubezpieczenia kredytów eksportowych, doradztwo prawne w zakresie współpracy z partnerami ze wschodu, przepisów Unii Europejskiej dotyczących działalności gospodarczej itp.). Infrastruktura turystyczna w mieście Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 66 _____________________________________________________________ Baza noclegowa Baza noclegowa jest najważniejszym ogniwem zagospodarowania turystycznego. W Suwałkach są 434 miejsca noclegowe w obiektach całorocznych znajdujących się w granicach administracyjnych miasta. Poniższa tabela obrazuje ogólnie dostępną bazę noclegową Suwałk oraz turystów korzystających z noclegów, w tym obcokrajowców. Wzrost przyjazdów turystów z zagranicy w 1999 r. w porównaniu do 1997 r. wynika prawdopodobnie z wprowadzonych ułatwień wizowo – paszportowych oraz z ożywienia ruchu turystycznego przygranicznego. Tabela nr 51 Obiekty noclegowe turystyki w Suwałkach w 1999 r. Ilość miejsc Wyszczególnienie Ogółem W tym cały rok 664 434 Korzystający z noclegów W tym Ogółem turyści zagraniczni Suwałki (hotele, motele, schroniska, 23966 10407 inne obiekty) Tabela nr 52 Obiekty noclegowe turystyki w Suwałkach w 1997r. Ilość miejsc Wyszczególnienie Suwałki (hotele, motele, schroniska, inne obiekty) Ogółem W tym cały rok 589 367 Korzystający z noclegów W tym ogółem turyści zagraniczni 21182 5904 Baza gastronomiczna Istniejąca na terenie miasta baza gastronomiczna to 1172 miejsca konsumpcyjne w postaci restauracji, kawiarni, barów i pizzerii w zasadzie zaspokaja potrzeby turystów i gości odwiedzających Suwałki i Suwalszczyznę. Wielkość bazy żywieniowej w mieście przedstawia poniższa tabela. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 67 _____________________________________________________________ Tabela nr 53 Baza żywieniowa w mieście Suwałki Ilość miejsc konsumpcyjnych Restauracje Kawiarnie Bary Pizzerie Inne Razem 182 231 667 92 60 1232 Organizatorzy turystyki w Suwałkach Zorganizowany ruch turystyczny w Suwałkach obejmuje organizacje społeczne, dla których turystyka jest głównym zadaniem statutowym, prywatne agencje i biura podróży oraz inne jednostki dla których turystyka jest jedną z form działalności. Wśród takich organizacji działających na terenie miasta wyróżnić można: Tabela nr 54 Organizacje obsługujące ruch turystyczny w mieście Suwałki Społeczne organizacje Agencje turystyczne i biura podróży 1.Polskie Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze, Zarząd Oddziału w Suwałkach 1. Polskie Biuro Podróży Licencja „Orbis” 2.Polskie Towarzystwo Schronisk 2.Biuro Podróży Młodzieżowych, Oddział „Agro-Universal” w Suwałkach 3. Zrzeszenie Ludowe - Zespoły 3. Biuro Podróży „Gromada” Sportowe 4.Przedsiębiorstwo Turystyczne „Wigry” 5.Biuro Turystyczne „Anabel” 6.Biuro Podróży Antoinette Tourimpex 7. Biuro Podróży „Dorota” Baza towarzysząca Inne jednostki 1.Zarząd Suwalskiego Parku Krajobrazowego 2. Zarząd Wigierskiego Parku Narodowego 3. Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe 4. Suwalskie Centrum Informacji „Mewa” 5. Centrum Promocji Suwalszczyzny 6.Ośrodek Sportu i Rekreacji 7.Suwalska Izba Rolniczo Turystyczna 8. Związek Harcerstwa Polskiego Komenda Hufca w Suwałkach Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 68 _____________________________________________________________ Bazę noclegową uzupełniają obiekty rekreacyjne, rozrywkowe, usługowe. Należy tu głównie wymienić plażę miejską nad zalewem „Arkadia” oraz we wsi Krzywe, 2 stadiony miejskie, kort tenisowy, 2 miejskie domy kultury, 3 muzea, 2 kina, 6 galerii, 2 biblioteki, sieć sklepów i zakładów usługowych skupionych przy głównych ulicach miasta. Wiodące imprezy turystyczno–rekreacyjne w mieście Ofertę turystyczną miasta wzbogacają imprezy kulturalne, sportowe i turystyczne. Są to między innymi: Dni Suwałk (Suwaliada) - impreza o charakterze kulturalnym, rekreacyjnosportowym kierowana do mieszkańców naszego miasta; Suwalskie Eksploracje Teatralne (SET) - impreza mająca międzynarodowy charakter festiwalu i konkursu teatrów alternatywnych; Suwalskie Lato Muzyczne - wiodąca impreza w zakresie muzyki poważnej; Międzynarodowy Festiwal Kulturalny „Co Polskę stanowi” - popularyzujący piękno natury i dziedzictwo kulturowe Suwalszczyzny; Międzynarodowy Konkurs Pieśni Chóralnej „Hora Cantavi” - impreza chóralna o wysokim poziomie artystycznym; Festiwal Blues – Rock – Jazz Folk Meeting „Wiosło Jaćwinga” – impreza koncertowo-plenerowa; Konfrontacje Dziecięcych Zespołów Tanecznych „Marzeńtańce” - przegląd konkursowy dorobku zespołów w tej dziedzinie; Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego „O mistrzostwo Suwałk”; Suwalski Jarmark Turystyczny – impreza z udziałem twórców i zespołów ludowych mająca na celu promocję ofert suwalskiej branży turystycznej, turystyki aktywnej; Regaty o „Błękitną Wstęgę Jeziora Wigry” – najpopularniejsza impreza żeglarska. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ SPIS WYKRESÓW I TABEL 69 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ SPIS WYKRESÓW Wykres nr 1 Struktura użytkowania ziemi w gminie Suwałki (VI.1998r.) Wykres nr 2 Użytkowanie gruntów w WPN Wykres nr 3 Struktura ludności gminy Suwałki według grup wiekowych Wykres nr 4 Wybrane dane o bezrobotnych Wykres nr 5 Bezrobotni według poziomu wykształcenia Wykres nr 6 Pracujący w gospodarce narodowej wg sekcji EKD Wykres nr 7 Ruch na drogowych przejściach granicznym w latach 1992-1998 (pojazdy ogółem) Wykres nr 8 Struktura użytków rolnych w gminie Suwałki (w % - luty 1999r.) Wykres nr 9 Udział kompleksów glebowych w powierzchni gruntów ornych w gminie Suwałki (1994r.) Wykres nr 10 Struktura zasiewów (VI 1998r.) Wykres nr 11 Struktura użytkowników gospodarstw rolnych wg wykształcenia Wykres nr 12 Plony w gminie Suwałki na tle woj. suwalskiego (z ha) Wykres nr 13 Wykorzystanie budynków inwentarskich w 1996r. (w % Wykres nr 14 Struktura podmiotów gospodarczych w gminie Suwałki Wykres nr 16 Udział dochodów własnych w dochodach ogółem (w%) Wykres nr 17 Udział wydatków na inwestycje w wydatkach ogółem (w%) Wykres nr 18 Dochody własne na 1 mieszkańca (w zł) Wykres nr 19 Struktura dochodów własnych gminy Suwałki w 1997r. Wykres nr 20 Struktura wydatków budżetu gminy Suwałki w 1997r. na tle województwa suwalskiego Wykres nr 21 Przyrost liczby ludności miasta Suwałk w latach 1990-1998 Wykres nr 22 Struktura demograficzna ludności miasta Suwałki wg płci Wykres nr 23 Przyrost naturalny w mieście Suwałki w latach 1990-1998 70 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 71 _____________________________________________________________ Wykres nr 24 Kształtowanie się salda migracji w mieście Suwałki w latach 1990-1998 Wykres nr 25 Struktura demograficzna ludności miasta Suwałki w roku 1992 oraz 1998 wg grup ekonomicznych SPIS TABEL Tabela nr 1 Migracje ludności w latach 1990-1997 Tabela nr 2 Osoby bezrobotne zamieszkałe w Gminie Suwałki objęte aktywnymi formami przeciwdziałania bezrobociu w roku 1998. Tabela nr 3 Zasoby mieszkaniowe gminy Suwałki w latach 1994-1999 Tabela nr 4 Ruch i prognoza ruchu na drodze krajowej nr 19 Tabela nr 5 Nakłady na utrzymanie dróg gminnych w latach 1994-1997 na terenie gminy Suwałki Tabela nr 6 Wodociągi i sieć kanalizacyjna w gminie Suwałki Tabela nr 7 Wodociągi – inwestycje gminy Suwałki w latach 1996-1999 Tabela nr 8 Abonenci telefoniczni, radiowi i telewizyjni w 1997r Tabela nr 9 Obiekty noclegowe na terenie gminy Suwałki na tle województwa podlaskiego i kraju w 1997r. Tabela nr 10 Baza turystyczna gminy Suwałki w 1997r. Tabela nr 11 Zestawienie dochodów i wydatków budżetu gminy Suwałki w latach 1994-1998 Tabela nr 12 Ludność miasta Suwałki w latach 1990 – 1998 Tabela nr 13 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych ogółem w tym kobiet i mężczyzn (dla rejonu Suwałk i województwa) według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Suwałkach (w latach 1990- I półrocze1999). Tabela nr 14 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych ogółem w tym kobiet i mężczyzn (dla rejonu Suwałk), według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Suwałkach (dane na koniec miesięcy 1999 roku). Tabela nr 15 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych bez prawa do zasiłku (dla rejonu Suwałk), według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Suwałkach Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 72 _____________________________________________________________ (dane na koniec miesięcy styczeń-sierpień 1999 roku). Tabela nr 16 Struktura bezrobotnych dla rejonu Suwałk wg czasu pozostawania bez pracy (kobiety, mężczyźni) w latach 1990-I półrocze1999 (dane obejmują stan na koniec kolejnych lat) Tabela nr 17 Struktura bezrobotnych wg wieku (kobiety i mężczyźni), dane Powiatowego Urzędu Pracy w Suwałkach (lata 1990-1998 dla rejonu Suwałk). Tabela nr 18 Struktura bezrobotnych (dla rejonu Suwałk) wg poziomu wykształcenia (stan na koniec roku w latach 1990 – I półrocze 1999). Tabela nr 19 Wskaźnik stopy bezrobocia w Suwałkach na tle województwa i kraju (dane z lat 1990-1999). Tabela nr 20 Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu Tabela nr 21 Placówki wychowawczo-oświatowe na terenie miasta Suwałki w roku szkolnym 1998/1999 Tabela nr 22 Podstawowe dane dotyczące szkół policealnych i pomaturalnych w mieście Suwałki Tabela nr 23 Charakterystyka placówek ponadpodstawowych w latach 1998-1999 Tabela nr 24 Internaty i bursy szkolne na terenie miasta Suwałki Tabela nr 25 Szkoły podstawowe w Suwałkach Tabela nr 26 Przedszkola i żłobki Tabela nr 27 Zatrudnienie w ZOZ (krajowe normy zatrudnienia Tabela nr 28 Lecznictwo zamknięte (szpital miejski Tabela nr 29 Pogotowie Ratunkowe Tabela nr 30 Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki – podstawowe informacje Tabela nr 31 Formy pomocy społecznej realizowane w latach 1995-1999 Tabela nr 32 Liczba mieszkańców i gospodarstw domowych objętych pomocą społeczną Tabela nr 33 Muzea i galerie Tabela nr 34 Biblioteki Tabela nr 35 Kina Tabela nr 36 Ogólna charakterystyka sieci dróg w Suwałkach Tabela nr 37 Ocena stanu technicznego dróg publicznych o twardej nawierzchni Tabela nr 38 Ogólna charakterystyka systemu ciepłowniczego Tabela nr 39 Struktura zasobów mieszkaniowych wg własności na koniec 1998 r. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 73 _____________________________________________________________ Tabela nr 40 Wyposażenie mieszkań w media Tabela nr 41 Sieć handlowa w mieście Suwałki Tabela nr 42 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON według form własności w województwie suwalskim i mieście Suwałki (stan na dzień 31.12.95 r. i 31.12.98 r.). Tabela nr 43 Podmioty gospodarki narodowej wg sektorów własności w mieście Suwałki i województwie podlaskim (stan na miesiąc czerwiec 1999 r.) Tabela nr 44 Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON dla miasta Suwałki wg. formy organizacyjno-prawnej (stan na dzień 30.06.1999 r. Tabela nr 45 Podmioty gospodarki narodowej wg form organizacyjno-prawnych w mieście Suwałki i województwie podlaskim Tabela nr 46 Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON dla miasta Suwałki według sekcji EKD (stan na dzień 31.12.1997 r.) Tabela nr 47 Podmioty gospodarki narodowej wg wybranych sekcji EKD (stan na koniec czerwca 1999 r.) Tabela nr 48 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON dla miasta Suwałki i woj. suwalskiego według podsekcji „działalność produkcyjna” sekcji EKD (stan na dzień 31.12.1998 r.). Tabela nr 49 Spółki z udziałem kapitału zagranicznego zarejestrowane w rejestrze Sądu Rejonowego w Suwałkach (stan na dzień 30.06.99 r. Tabela nr 50 Wykaz największych przedsiębiorstw działających w mieście Suwałki (stan na dzień 31.06.1999 r.). Tabela nr 51 Obiekty noclegowe turystyki w Suwałkach w 1999 r Tabela nr 52 Obiekty noclegowe turystyki w Suwałkach w 1997r Tabela nr 53 Baza żywieniowa w mieście Suwałki Tabela nr 54 Organizacje obsługujące ruch turystyczny w mieście Suwałki Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 74 _____________________________________________________________ TOM II SPIS TREŚCI I. ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH I WEWNĘTRZNYCH 1. Uwarunkowania rozwoju gminy w oczach społeczności lokalnej 2. Uwarunkowania rozwoju w oczach autorów opracowania. II. IDENTYFIKACJA PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW ROZWOJU III. KIERUNKI I CELE ROZWOJU GOSPODARCZEGO IV. ZADANIA REALIZACYJNE V. ZADANIA REALIZACYJNE PRZEKAZANE DO STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ I. ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH I WEWNĘTRZNYCH 75 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 76 _____________________________________________________________ 1. Uwarunkowania rozwoju w oczach społeczności lokalnej. W trakcie prac nad strategią zespół autorski uczestniczył w spotkaniach z liderami lokalnych środowisk gminy Suwałki. Przedstawiony niżej materiał stanowi syntetyczną ocenę gminy dokonaną przez jej mieszkańców. Poszczególne czynniki pogrupowane zostały według przypisanej im siły oddziaływania. Należy podkreślić, iż niektóre poglądy są indywidualne i ujęte zostały w poniższym zestawieniu w celu wiernego odtworzenia przebiegu spotkań. Lp. MOCNE STRONY Trend 1. Walory przyrodnicze ^ 2. Atrakcyjne położenie turystyczne ^ 3. Wigierski Park Narodowy ^ 4. Atrakcyjne tereny pod zabudowę jednorodzinną ^ 5. Bezpośrednie położenie przy mieście powiatowym › 6. Możliwość rozwoju agroturystyki ^ 7. Lokalizacja Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej ^ Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 77 _____________________________________________________________ 8. Zwiększająca się grupa ludzi wykształconych ^ 9. Dobra sieć szkół › 10. Dobre zaplecze administracyjne Urzędu Gminy › 11. Komunikacja ^ 12. Rozwój infrastruktury wsi (drogi, telefonizacja, ^ wodociągi) 13. Baza turystyczna ^ 14. Możliwość produkcji zdrowej żywności › 15. Duże gospodarstwa wielkoprodukcyjne ˇ 16. Rozwój działalności gospodarczej ^ SŁABE STRONY Lp. Trend 1. Skromny budżet gminy ^ 2. Praca Urzędu Gminy ^ 3. Zły stan dróg ^ 4. Słaba baza turystyczna ^ 5. Brak większego zainteresowania władz rozwojem ^ turystyki 6. Złe oznakowanie informacyjne ^ 7. Komunikacja publiczna ^ 8. Duże zagrożenie bezpieczeństwa ludności ^ 9. Wodociągi i kanalizacja (niski procent wsi ^ skanalizowanych) 10. Wigierski Park Narodowy w obecnej formie ^ 11. Niezorganizowany system dowozu dzieci do szkół ^ 12. Działalność edukacyjno - szkoleniowa rolników ^ Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 78 _____________________________________________________________ 13. Utrudniony dostęp do opieki lekarskiej ^ 14. Niski stopień melioracji łąk i pól ^ 15. Brak ośrodków kultury na wsi ^ 16. Niedostateczna promocja gminy Suwałki ^ 17. Brak proekologicznej działalności inwestycyjnej ^ 18. Brak oświetlenia wsi ^ 19. Brak większego zainteresowania władzy kulturą i ^ sportem 20. Brak gimnazjum gminnego › 21. Brak funduszy na przedsiębiorczość ^ 22. Zbyt wysokie oprocentowanie kredytów na › agroturystykę Lp. SZANSE Trend 1. Rozwój turystyki i poprawa bazy turystycznej ^ 2. Ochrona środowiska ^ 3. Rozwój agroturystyki ^ 4. Poprawa polityki gospodarczej kraju ^ 5. Współpraca z krajami sąsiadującymi ^ 6. Dostęp do niskooprocentowanych kredytów ^ 7. Położenie gminy › 8. Pozyskanie inwestorów z zewnątrz dla rozwoju bazy ^ turystycznej 9. Trasa Via Baltica ^ 10. Przedłużenie sezonu turystycznego (cały rok) ^ Lp. ZAGROŻENIA Trend Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 79 _____________________________________________________________ 1. Utrata opłacalności w rolnictwie ^ 2. Polityka finansowo-gospodarcza kraju ^ 3. Bezrobocie – demoralizacja społeczeństwa (brak ^ perspektyw dla młodzieży) 4. Zbyt wysokie oprocentowanie kredytów ^ 5. Niestabilna polityka państwa ^ 6. Luki w prawie (nieżyciowe przepisy) ^ 7. Wejście Polski do Unii Europejskiej przy braku ^ negocjacji i brania pod uwagę potrzeb i interesów kraju 8. Rozwój przestępczości ^ 9. Postępująca degradacja środowiska ^ 10. Podział administracyjny › Przedstawiciele społeczności widzą w gminie znacznie więcej słabości niż jej atutów. Na takie postrzeganie swoich szans niewątpliwie wpływa obecna kondycja budżetu gminy, nieadekwatna do potrzeb i oczekiwań pracowników sfery budżetowej, oraz kondycja rolnictwa, wiodącego rodzaju działalności na terenie gminy. Kapitał miejscowy i szansa jego akumulacji jest zazwyczaj motorem napędowym rozwoju gminy, stąd postrzeganie braku opłacalności produkcji rolnej jako zagrożenia podstawowego dla jej rozwoju. Widziane oczami mieszkańców i kreowane przez niektórych polityków zagrożenie unijne będzie realne przy braku konkurencyjności i opłacalności produkcji rodzimej. Gdy dochody mieszkańców gminy będą niskie, zagrożenie wykupu gruntów przez kapitał zachodni będzie znaczne. Jeżeli jednak właściwie zostanie wykorzystany okres przedakcesyjny, zapóźnienia w rozwoju infrastruktury nadrobione, mieszkańcy zaś sprzedawać będą korzystnie i w dużych ilościach swoje produkty - zagrożenie będzie mało realne. 2. Uwarunkowania rozwoju w oczach autorów opracowania. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 80 _____________________________________________________________ Zespół autorów opracowania dostrzega także wiele innych uwarunkowań rozwoju gminy. Okresowa analiza tych uwarunkowań może wzbogacić strategię w cele dzisiaj niedostrzegane, będące sukcesją realizacji obecnej wersji strategii. Dlatego też wymieniamy je wszystkie, nawet te, których znaczenia dla rozwoju gminy mieszkańcy dzisiaj nie zauważają. 2.1. Mocne strony : duże zasoby kruszyw budowlanych, duże zasoby przestrzeni umożliwiającej dobre warunki wypoczynku i rekreacji, atrakcyjny krajobraz terenów położonych we wschodniej części gminy, możliwości rozbudowy niezbędnej infrastruktury turystycznej w zgodzie z zasadami rozwoju zrównoważonego, rosnący popyt na siedliska i ziemię, dobre warunki dla rozwoju turystyki aktywnej i trans granicznej, świetne tereny dla tworzenia szlaków turystycznych, czyste środowisko sprzyjające rozwojowi gospodarstw ekologicznych i produkcji żywności wysokiej jakości, dobrze rozwijająca się agroturystyka i pozytywne nastawienie mieszkańców w zakresie perspektyw jej rozwoju, zapoczątkowana, sukcesywna promocja terenu prowadzona przez Suwalską Izbę Rolniczo - Turystyczną, Urząd Gminy oraz podmioty zajmujące się działalnością turystyczną, korzystna struktura wiekowa ludności sprzyjająca aktywności gospodarczej, życzliwość mieszkańców jako wartościowy czynnik sprzyjający rozwojowi agroturystyki, długość okresu zimowego a zwłaszcza okresu zalegania okrywy śnieżnej oraz lodu na jeziorach sprzyjająca rozwojowi rekreacji zimowej i wydłużeniu zimowego sezonu turystycznego, bogate dziedzictwo kulturowe obszaru gminy, mogące stanowić i stanowiące ważną atrakcję turystyczną, 2.2. Słabe strony: Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 81 _____________________________________________________________ mała liczba mocnych podmiotów gospodarczych mogących być partnerami dla gminy w zakresie inwestycji infrastrukturalnych, brak lokalnych struktur zawodowych /zrzeszenia, związki producenckie/ mogących skutecznie promować lokalne produkty żywnościowe ze znakiem jakości, brak przetwórstwa rolno - spożywczego, częściowo rekompensowany przez zakłady zlokalizowane w mieście Suwałki, obniżanie poziomu edukacji, brak możliwości kontynuowania nauki na terenie gminy, wysokie koszty nauki w oddalonych miastach, mało urozmaicony krajobraz terenów położonych w zachodniej części gminy, eutrofizacja jezior, zmiany krajobrazu spowodowane eksploatacją kopalin, obniżanie poziomu wód gruntowych, brak wdrożonych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami, niska świadomość ekologiczna mieszkańców i brak skutecznego systemu informacyjnego w tym zakresie, powszechne stosowanie w okresie minionym materiałów budowlanych zawierających substancje szkodliwe dla zdrowia /azbest, i tp./ wzrost patologii na terenach wiejskich, wzrost bezrobocia, wysokie ukryte bezrobocie w rolnictwie, brak na miejscu specjalistycznej opieki zdrowotnej rekompensowany bliskością służby medycznej miasta Suwałki, niedorozwój infrastruktury waloryzującej dziedzictwo kulturowe regionu, brak wykreowanego markowego produktu turystycznego wykorzystującego zasoby lokalne, brak kapitału lokalnego rzutującego na tempo rozwoju przedsiębiorczości, zwłaszcza w sferze usług turystycznych i innych, przetwórstwa i tp., brak na miejscu możliwości szkoleń niezbędnych do zmiany kwalifikacji przystosowania się do zmieniającego się rynku pracy, 2.3. Szanse rozwoju: ogólne otwarcie kraju na zewnątrz, i Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 82 _____________________________________________________________ zainteresowanie mieszkańców rozwojem lokalnego przetwórstwa i współpracą producentów na szczeblu lokalnym, zainteresowanie mieszkańców nowymi technologiami produkcji oraz wdrażaniem uprawy nowych gatunków roślin uprawnych /np. zioła/, uruchomienie kopalni rud polimetalicznych w Krzemiance, kształtowanie polityki proekologicznej na szczeblu krajowym i regionalnym / ZPP /, tworzenie funduszy na ochronę środowiska, wzrastające zainteresowanie na rynku krajowym i zagranicznym turystyką łagodną i walorami środowiska przyrodniczego, sprzyjające tendencje związane z rozwojem turystyki świątecznej, weekendowej i specjalistycznej, poświęcanie coraz większej uwagi odnawialnym źródłom energii, wzrost roli agroturystyki w krajowym produkcie turystycznym, zmiana upodobań konsumenckich i wzrost zainteresowania produktami rolnictwa ekologicznego, coraz większy popyt na produkty zielarskie związany z rozwojem ziołolecznictwa i wykorzystywaniem ziół w racjonalnym żywieniu, zainteresowanie kultywowaniem tradycji, kultury ludowej i rozwojem tradycyjnego rzemiosła, zainteresowanie współpracą przygraniczną na szczeblu regionalnym i lokalnym, funkcjonowanie struktur Euroregionu Niemen wspierających rozwój współpracy trans granicznej, rozwój współpracy międzynarodowej w ramach regionu, Forum Powiatów oraz powiatu suwalskiego /z departamentem Jura - Francja, powiatem Miiritz - Niemcy/, rozwój współpracy z innymi gminami w zakresie tworzenia infrastruktury turystycznej i rozwiązywania problemów ekologicznych, rozwój instytucji wspierających rozwój gospodarczy, rozwój turystyki i upowszechniania kultury w regionie, bogate zasoby dziedzictwa kulturowego regionu /grodziska jaćwieskie, klasztor wigierski, pogranicze religii, kultur i narodów, wiadukty w Stańczykach, ruiny pałacu Paca w Dowspudzie, Kanał Augustowski, zespół poklasztorny i synagoga w Sejnach/, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 83 _____________________________________________________________ rozwój imprez kulturalnych o charakterze regionalnym, ogólnokrajowym i międzynarodowym /Festiwal Kultury Celtyckiej, Festiwal Muzyki Organowej, Festiwal „Baltic Satelid”, Międzynarodowy Plener Rzeźby w Granicie „Intergrart”, Międzynarodowy Konkurs Pieśni Chóralnej „Hora Cantavi”/, sprzyjające warunki i wsparcie akcji zalesiania na szczeblu województwa i powiatu, perspektywy pozyskania środków pomocowych i krajowych na restrukturyzację rolnictwa i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich /Phare 2000, SAPARD, ISPA//, perspektywy pozyskania środków pomocowych na programy trans graniczne /PhareCredo, Cross-border/, perspektywy integracji z Unią Europejską i dostępu do funduszy strukturalnych, szukanie rezerw finansowych w drodze likwidacji nieefektywnych lub drogich pozycji infrastruktury społecznej /małe szkoły, i tp./. 2.4. Zagrożenia rozwoju: brak stabilizacji systemu dotacji i subwencji budżetowych, zbyt niskie kwoty subwencji , niski poziom finansowania sfery infrastruktury społecznej, brak środków na rozwój infrastruktury technicznej, brak środków finansowych na wsparcie inwestycji infrastrukturalnych, brak środków regionalnych na wsparcie finansowania zadań infrastrukturalnych w ramach tzw. udziału własnego, brak zintegrowanej polityki regionalnej państwa, ogólny kryzys w rolnictwie, niewystarczający system ochrony i brak skutecznych mechanizmów promocji krajowych produktów żywnościowych, brak preferencji dla przemysłu rolno - spożywczego w kraju, zmniejszający się popyt na produkty rolne wytwarzane tradycyjnymi metodami i niekonkurencyjne ceny w porównaniu z produktami zagranicznymi, brak tradycji i uregulowań systemu kontroli i nadawania znaku jakości lokalnym żywnościowym produktom markowym, oddalenie się ośrodka władzy państwowej, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 84 _____________________________________________________________ utrudnienia administracyjne w przeznaczaniu gruntów rolnych na inwestycje, proces starzenia się wsi, przedłużający się proces integracji z UE i narastające problemy okresu przejściowego, brak przejrzystości polityki regionalnej, zmiana systemu administracji i zarządzania w turystyce na szczeblu regionalnym i krajowym, dążenie w kraju do likwidacji systemu zachęt i preferencji dla rozwoju agroturystyki / kredyty preferencyjne, ubezpieczenia/, wzrost przestępczości wskutek narastającego bezrobocia, kryzysu gospodarczego i przygranicznego położenia, erozja gleb będąca następstwem eksploatacji kopalin, uruchomienie kopalni rud polimetalicznych i związanych zakładów przetwórczych. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 85 _____________________________________________________________ II. IDENTYFIKACJA PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW ROZWOJU Zestawienie pozytywnych i negatywnych uwarunkowań rozwoju swoisty koncert życzeń wymienionych w analizie SWOT - obrazuje szerokie obszary oczekiwań mieszkańców. Wyłaniają się z nich zadania realizacyjne, z których wszystkie wydają się niezbędne dla zabezpieczenia pożądanego stopnia zadowolenia mieszkańców. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 86 _____________________________________________________________ Uporządkowanie uwarunkowań według przyjętych przez zespół autorski kryteriów w poszczególnych sferach zainteresowania pozwoli na sformułowanie podstawowych problemów rozwoju gminy Suwałki i określenie celów strategicznych dla gminy - celów do realizacji w pierwszej kolejności. Sfera zainteresowania: 1. ZASOBY ŚRODOWISKA NATURALNEGO GMINY SUWAŁKI Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Czynniki ograniczające tempo rozwoju Położenie w obrębie gminy jeziora Wigry oraz przepływających rzek: Czarnej Hańczy, Kamionki i Szczeberki Wybitne walory środowiska naturalnego i krajobrazu wschodniej części gminy oraz położenie w obrębie gminy Wigierskiego Parku Narodowego sprzyjające rozwojowi turystyki Duże zasoby wód podziemnych dobrej jakości, umożliwiające rozwój osadnictwa i funkcji gospodarczych Monotonia krajobrazu zachodniej części gminy Wyłączenie znacznej części gminy z użytkowania gospodarczego i podporządkowanie działań gospodarczych na terenie Parku celom ochrony Ograniczenie dla wszelkich działalności, które mogłyby obniżać walory obszarów chronionych Położenie jeziora Wigry będącego ważnym elementem rozwoju funkcji turystycznych gminy, w obrębie WPN, co Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 87 _____________________________________________________________ Niski stopień zanieczyszczeń powietrza i gleb Duże zasoby kruszyw budowlanych Korzystna lokalizacja gminy w sąsiedztwie miasta posiadającego oczyszczalnię ścieków oraz kompostownię odpadów wprowadza ograniczenie możliwości jego wykorzystania jako miejsca rekreacji Obniżenie jakości wód powierzchniowych ograniczające ich walory użytkowe Eutrofizacja jezior Obniżanie się poziomu wód gruntowych Zmiany krajobrazu i erozja wietrzna gleb spowodowana eksploatacją kopalin Brak wdrożonych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami oraz niska świadomość ekologiczna mieszkańców Problemy do rozwiązania ZAGROŻENIE DEGRADACJĄ ZASOBÓW ŚRODOWISKA NATURALNEGO Sfera zainteresowania: 2. ŚRODOWISKO KULTUROWE Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Czynniki ograniczające tempo rozwoju Występowanie znaczących walorów dla Mała wartość techniczna bądź turystyki krajoznawczej i stwarzających użytkowa części obiektów możliwość organizacji regionalnych tras zabytkowych turystycznych Niedorozwój infrastruktury waloryzującej dziedzictwo kulturowe Istnienie na terenie gminy atrakcyjnych obiektów zabytkowych sprzyjających regionu rozwojowi turystyki (m.in. Klasztor Wigierski, pozostałości osady Jaćwingów wykopaliska archeologiczne) Możliwości wykorzystania obiektów zabytkowych dla rozwoju usług Znaczna ilość zabytków w mieście Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 88 _____________________________________________________________ Suwałki Rozwój instytucji upowszechniania kultury w punkcie centralnym gminy Bogate zasoby dziedzictwa kulturowego regionu - Kanał Augustowski, Wiadukty w Stańczykach, pogranicze sztuk, kultur i narodów Rozwój imprez kulturalnych o zasięgu ponadlokalnym: Festiwal Kultury Celtyckiej, Festiwal Muzyki Organowej, Festiwal „Baltic Satelid”, Międzynarodowy Plener Rzeźby w Granicie „Intergrart”, Międzynarodowy Konkurs Pieśni Chóralnej „Hora Cantavi” Problemy do rozwiązania ZAGROŻENIE UTRATY TOŻSAMOŚCI KULTUROWEJ Sfera zainteresowania: 3. MIESZKAŃCY GMINY Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Wolne zasoby siły roboczej Tendencje do spadku wskaźnika bezrobocia Koncentracja ludności w mieście Suwałki i terenach przyległych Wzrost liczby wykształconych mieszkańców Struktura wiekowa mieszkańców sprzyjająca aktywizacji zawodowej Czynniki ograniczające tempo rozwoju Biernośći akceptacja bezrobocia, wysokie ukryte bezrobocie w rolnictwie, wzrost patologii społecznych jako skutek bezrobocia Niski przyrost naturalny Odpływ ludności z gminy, brak perspektyw dla młodzieży Niski udział zatrudnienia poza rolnictwem na terenach wiejskich Brak tradycji i nawyków pracy w zawodach pozarolniczych ałe zasoby finansowe ludności, brak Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 89 _____________________________________________________________ kapitału lokalnego rzutującego na tempo rozwoju przedsiębiorczości, Niekompetencja lub niekonsekwencja urzędników Brak wiedzy i doświadczenia w prowadzeniu własnej działalności Problemy do rozwiązania ZRÓŻNICOWANE TERYTORIALNIE SZANSE POPRAWY STOPY ŻYCIOWEJ MAŁA AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA MIESZKAŃCÓW Sfera zainteresowania: 4.1. STAN GOSPODARKI - rolnictwo i leśnictwo Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Czynniki ograniczające tempo rozwoju Korzystne warunki produkcji rolnej w zakresie czystości gleb Możliwości uzupełniania dochodów z gospodarstw rolnych przez dochody z turystyki, Zainteresowanie rolników nowymi technologiami produkcji oraz wdrażaniem upraw nowych gatunków roślin uprawnych /warzyw, ziół i tp./ Dominacja prywatnej własności gruntów Spadek rentowności produkcji rolnej Rozdrobnienie gospodarstw Słabe wyposażenie gospodarstw w trwałe środki produkcji Słaba organizacja rynków zbytu i niedostateczna baza przetwórcza Niskie kwalifikacje osób zatrudnionych w rolnictwie Warunki glebowe gorsze niż przeciętne w województwie Niski udział gleb zmeliorowanych w stosunku do potrzeb Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 90 _____________________________________________________________ Występowanie dużych gospodarstwwielkoprodukcyjnych Wsparcie finansowe dla zalesiania terenów nisko- i nieprodukcyjnych Perspektywy pozyskania środków pomocowych i krajowych na restrukturyzację rolnictwa i rozwój wielofunkcyjny obszarów wiejskich Zmiana upodobań konsumentów i wzrost zainteresowania produktami rolnictwa ekologicznego Działalność stowarzyszenia inżynierów i techników rolnictwa Ograniczenie dochodów budżetu gminy z podatku leśnego wynikające z funkcji ochronnych lasów Brak lokalnych struktur zawodowych dla skutecznej promocji produkcji własnej Niedobory sieci skupu i przetwórstwa artykułów rolnych Brak tradycji i uregulowań systemu kontroli produkcji i nadawania znaku jakości lokalnym markowym produktom żywnościowym Niewystarczający system ochrony i brak skutecznych mechanizmów promocji produktów krajowych Problemy do rozwiązania POGARSZAJĄCA SIĘ KONDYCJA GOSPODARSTW WIEJSKICH Sfera zainteresowania: 4.2. STAN GOSPODARKI - przemysł i wytwórczość Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Funkcjonowanie zakładów przemysłowych bazujących na surowcach naturalnych występujących na terenie gminy (Suwalskie Kopalnie Surowców Mineralnych, betoniarnie, zakłady kamieniarskie Dobrze rozwinięty przemysł drzewny – tartaki Funkcjonowanie zakładów przemysłu rolno-spożywczego Występowanie wolnych obiektów dla działalności produkcyjnej w Czynniki ograniczające tempo rozwoju Niska tendencja do powstawania nowych podmiotów w dziedzinie wytwórczości Niska różnorodność wytwórczości Degradacja terenów poeksploatacyjnych, konieczność ponoszenia kosztów rekultywacji gruntów Brak preferencji dla rozwoju przetwórstwa rolno -spożywczego Brak kapitału lokalnego, Konkurencja Suwalskiej Specjalnej Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ miejscowościach popegeerowskich (Zielone Kamedulskie) Występowanie w zachodniej części gminy terenów dogodnych dla inwestycji (dogodna komunikacja, dobra nośność gruntów, brak ograniczeń przestrzennych) Strefy Ekonomicznej Problemy do rozwiązania MAŁA AKTYWNOŚĆ SPOŁECZEŃSTWA BRAK TRADYCJI PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WŁASNEJ Sfera zainteresowania: 4.3. STAN GOSPODARKI - handel i usługi, turystyka. Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Czynniki ograniczające tempo rozwoju 91 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 92 _____________________________________________________________ Wysoki stopień prywatyzacji handlu i usług turystycznych Obecność WPN jako podstawowego czynnika turystyki krajoznawczej Wysokie walory środowiska Istniejąca baza noclegowa Działalność Suwalskiej Izby Rolniczo Turystycznej Znaczenie lasów jako terenów rekreacyjnych, możliwości w zakresie tworzenia szlaków turystycznych Atrakcyjne położenie Możliwości rozwoju agroturystyki Dobre warunki dla rozwoju turystyki aktywnej i trans granicznej Życzliwość i gościnność mieszkańców Długość okresu zimowego a zwłaszcza okresu zalegania okrywy śnieżnej i lodu na jeziorach sprzyjająca rozwojowi rekreacji zimowej Małe zatrudnienie w usługach w ogólnej strukturze zatrudnienia Słabo rozwinięte usługi typu rzemieślniczego Niski standard bazy turystycznej Niski standard zabudowy mieszkaniowej na wsiach ograniczający przydatność gospodarstw dla agroturystyki Ograniczenia dla turystyki rekreacyjnej wynikające z zasad ochrony WPN Zbyt małe wyposażenie w urządzenia rekreacyjne Konkurencja innych ośrodków, w tym głównie Augustowa oraz obszaru Wielkich Jezior Mazurskich Brak zainteresowania władz rozwojem turystyki Niedostateczna informacja Problemy do rozwiązania BRAK TRADYCJI PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WŁASNEJ Sfera zainteresowania: 5.1. WARUNKI ŻYCIA LUDNOŚCI - infrastruktura społeczna Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 93 _____________________________________________________________ Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Czynniki ograniczające tempo rozwoju Obecność szkół ponadpodstawowych w mieście Suwałki, rozwinięte usługi z zakresu szkolnictwa ponadpodstawowego oraz edukacji związanej z WPN Dobrze rozwinięta sieć usług medycznych w mieście Suwałki Tendencja do rozbudowy zasobów mieszkaniowych w budownictwie jednorodzinnym w mieście Suwałki oraz na terenach otaczających Dobrze rozwinięta sieć szkół Słabo zorganizowany system dowozu dzieci do szkół Brak możliwości kontynuowania nauki oraz prowadzenia szkoleń zawodowych na terenie gminy Wzrost przestępczości i zagrożenie bezpieczeństwa mieszkańców Brak ośrodków kultury na wsi Brak zainteresowania władz kulturą i sportem Brak gimnazjum gminnego Wysokie koszty i niedobór środków na finansowanie sfery budżetowej Problemy do rozwiązania NIEDOBORY INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ DYSPROPORCJE MIĘDZY OCZEKIWANIAMI MIESZKAŃCÓW A MOŻLIWOŚCIAMI GMINY Sfera zainteresowania: 5.2. WARUNKI ŻYCIA LUDNOŚCI - infrastruktura techniczna Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 94 _____________________________________________________________ Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Czynniki ograniczające tempo rozwoju Dobre wyposażenie w energię elektryczną, rezerwy mocy Rezerwy miejskiej oczyszczalni ścieków umożliwiające przejęcie ścieków z terenu gminy Suwałki Funkcjonowanie kompostowni oraz możliwość zagospodarowania odpadów z terenów wiejskich (sortowanie, utylizacja, recykling) Dobra dostępność drogowa do głównych miejscowości regionu Położenie przy międzynarodowym szlaku drogowym i kolejowym Rozwój infrastruktury Konieczność godzenia zasad ochrony WPN z możliwościami wykorzystania dróg dla transportu ciężarowego Zły stan techniczny dróg Niedostateczne zwodociągowanie wsi Niski stopień skanalizowania wsi Niedostateczne oświetlenie wsi Brak proekologicznej działalności inwestycyjnej Mała liczba mocnych ekonomicznie podmiotów gospodarczych mogących być partnerami dla gminy w zakresie inwestycji strukturalnych Brak dostępu do gazu ziemnego Powszechne stosowanie w okresie minionym materiałów budowlanych zawierających substancje szkodliwe dla zdrowia /azbest, i tp./ Problemy do rozwiązania NIEDOBORY INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ Sfera zainteresowania: 6. DZIAŁALNOŚĆ INSTYTUCJI I ORGANIZACJI Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 95 _____________________________________________________________ Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Czynniki ograniczające tempo rozwoju Działalność Wigierskiego Parku Zbyt mała integracja działań Narodowego promującego ogólnokrajowe Wigierskiego Parku Narodowego, znaczenie walorów przyrodniczych władz samorządowych, Urzędu obszaru Gminy oraz działających podmiotów gospodarczych w celu podnoszenia Dobrze rozwinięta sieć instytucji i atrakcyjności turystycznej gminy organizacji pozarządowych z zakresu promocji i rozwoju gospodarczego regionu Brak na terenie gminy organizacji w mieście Suwałki (Agencja Rozwoju prowadzącej kompleksowe działania Regionalnego „ARES”, Fundacja Rozwoju na rzecz rozwoju gospodarczego Przedsiębiorczości, Polsko-Litewska Izba Małe wsparcie władz Gospodarcza, Suwalska Rada NOT, samorządowych przez działające Stowarzyszenie Samorządów Polskich organizacje społeczne Euroregionu „Niemen”) Zapoczątkowana promocja terenu prowadzona przez Suwalską Izbę Rolniczo - Turystyczną i Urząd Gminy Funkcjonowanie struktur Euroregionu Niemen wspierających rozwój współpracy transgranicznej Dobre zaplecze administracyjne Urzędu Gminy Dobrze rozwinięta sieć instytucji około biznesowych w mieście Suwałki Problemy do rozwiązania MAŁO EFEKTYWNA WSPÓŁPRACA Z ORGANIZACJAMI I INSTYTUCJAMI Sfera zainteresowania: 7. SPECYFIKA REGIONU I ROLA GMINY SUWAŁKI W STRUKTURZE REGIONU Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 96 _____________________________________________________________ Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Czynniki ograniczające tempo rozwoju Centrum gminy wyniesione do rangi dużego miasta powiatowego, z którym gmina musi współpracować Pozbawienie gminy centralnego miejsca na mapie nie sprzyja integracji mieszkańców Wysokie walory środowiska przyrodniczego i kulturowego dające możliwość kształtowania wizerunku regionu jako regionu turystycznego co powinno sprzyjać rozwojowi turystyki Powiązania walorów turystycznych gminy z walorami miasta Suwałki, co może byćważnym czynnikiem promocji gminy Położenie w rejonie przygranicznym Położenie przy głównych drogowych i kolejowych szlakach komunikacyjnych prowadzących do granicy, co stwarza korzystne warunki dla wymiany międzynarodowej Funkcjonowanie Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Bezpośrednie położenie przy dużym mieście powiatowym Zainteresowanie współpracą przygraniczną na szczeblu regionalnym i lokalnym Perspektywy pozyskania środków pomocowych na programy transgraniczne Występowanie w gminie Suwałki większych niż w innych gminach województwa ograniczeń przestrzennych i jakościowoilościowych wynikających z ustanowionych form ochrony dla prowadzenia działalności gospodarczej (zwłaszcza we wschodniej części gminy) Występowanie w gminie mniej korzystnych niż w wielu gminach województwa przyrodniczych warunków produkcji rolnej Niski poziom rozwoju gospodarczego województwa, jego atrakcyjności dla inwestorów oraz wysoki poziom bezrobocia ukrytego na wsiach nie sprzyjający uzyskiwaniu przez mieszkańców dochodów poza gminą Brak przejrzystości polityki regionalnej Problemy do rozwiązania NIEPEŁNE WYKORZYSTANIE WALORÓW POŁOŻENIA Sfera zainteresowania: 8. MOŻLIWOŚCI PRZESTRZENNE WYNIKAJĄCE ZE SPECYFIKI GMINY ORAZ ROZWIĄZAŃ PROPONOWANYCH W STUDIUM Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 97 _____________________________________________________________ UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Czynniki ograniczające tempo rozwoju Możliwości zwiększenia efektywności Możliwość wykorzystania wykorzystania istniejących terenów gospodarczego terenów WPN tylko działalności przemysłowej i gospodarczej w zakresie określonym w szczególnie w zachodniej części gminy przepisach dotyczących WPN oraz planie ochrony Rezerwy terenów dotychczas niezainwestowanych przeznaczonych w Znaczny obszar gminy, w tym Studium dla rozwoju działalności tereny rolne wyłączone z gospodarczej możliwości zainwestowania ze względu na ochronę wartości Położenie terenów przeznaczonych dla przyrodniczych i krajobrazowych rozwoju działalności gospodarczej przy oraz trudności wyposażenia ich w głównych ciągach komunikacyjnych oraz w infrastrukturę powiązaniu z projektowaną zachodnią obwodnicą miasta Suwałki Możliwość wykorzystania dla różnych form turystyki znacznej części gminy, w tym WPN zgodnie z ustalonymi dla Parku zasadami Znaczne rezerwy terenów dla zainwestowania turystycznego w gminie W rejonie północno-wschodnim tereny wskazane do lokalizacji urządzeń narciarskich Atrakcyjne tereny pod zabudowę mieszkalną jednorodzinną Wskazane działania AKTUALIZACJA PLANÓW ROZWOJOWYCH Sfera zainteresowania: 9. UWARUNKOWANIA OGÓLNE Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ Czynniki sprzyjające rozwojowi gminy Rosnący popyt na ziemię i siedliska w czystych ekologicznie regionach kraju Czynniki ograniczające tempo rozwoju Brak stabilizacji systemu dotacji i subwencji budżetowych Sprzyjające tendencje rozwoju turystyki Niski poziom finansowania sfery łagodnej, weekendowej, świątecznej i infrastruktury społecznej Oddalenie się ośrodka władzy specjalistycznej Ogólne otworzenie kraju na zewnątrz Kształtowanie polityki proekologicznej państwowej Przedłużający się proces integracji z na szczeblach krajowym i regionalnym, krajami UE i narastające problemy tworzenie funduszy na ochronę okresu przejściowego Trudności z uzyskaniem kredytów środowiska Wzrastający popyt na produkty niskooprocentowanych rolnictwa ekologicznego oraz zielarskie Niespójności polityki państwa, Perspektywy integracji z Unią regionalnej i lokalnej Europejską i dostępu do funduszy strukturalnych Wskazane działania POLITYKA INFORMACYJNO - SZKOLENIOWA 98 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ III. I I CELE ROZWOJU GOSPODARCZEGO 1. Kierunki rozwoju gospodarczego 99 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 100 _____________________________________________________________ Uwarunkowania rozwoju gospodarczego wynikające z przeanalizowanych czynników sprzyjających i ograniczających rozwój, a także zgłoszone priorytety i aspiracje mieszkańców wskazują na następujące potrzeby i możliwości wykorzystywania istniejących szans oraz likwidacji problemów: wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich - możliwość utrzymania rolnictwa jako źródła dochodów przy konieczności podnoszenia jakości produkcji rolnej oraz rozwoju komplementarnych działalności gospodarczych, w tym głównie agroturystyki oraz przetwórstwa produktów rolnych, wobec niekorzystnej sytuacji gospodarczej całego regionu potrzeba dużej gospodarczej aktywności lokalnej, potrzeby tworzenia nowych miejsc pracy i źródeł dochodów mieszkańców wynikające z istniejącego bezrobocia, w tym bezrobocia ukrytego na wsi, potrzeby dostosowania działalności gospodarczych do wymogów ochrony walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego, możliwości rozwoju funkcji turystycznych gminy w oparciu o zasoby środowiska przyrodniczego i kulturowego przy konieczności podnoszenia atrakcyjności turystycznej gminy wobec konkurencji innych ośrodków turystycznych, możliwości rozwoju funkcji usługowych w oparciu o zasoby środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz uwarunkowania społeczne, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 101 _____________________________________________________________ konieczność podnoszenia atrakcyjności gminy dla inwestorów przez wyposażenie terenów potencjalnych działalności gospodarczych w infrastrukturę oraz przygotowanie ofert terenowych, wobec niskich kapitałów lokalnych - konieczność tworzenia warunków dla rozwoju przedsiębiorczości, w tym podejmowania działalności nie wymagających dużych nakładów (działalność rzemieślnicza, chałupnicza), a także podejmowania wspólnych przedsięwzięć przez różne podmioty. 2. Cele rozwoju W strategii wyznacza się cele dotyczące rozwoju gospodarczego. Są one jednym z elementów celów rozwoju, określonych w ramach Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obejmujących kompleksowo społeczno-gospodarcze i ochronne aspekty rozwoju gminy. Cele rozwoju gospodarczego wyznaczone przez strategię, oparte o przyjęte przez samorząd cele rozwoju gminy określone w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, są uszczegółowieniem celów ekonomicznych z ukierunkowaniem na podejmowanie aktywnych działań służących rozwojowi gospodarki. Największym bogactwem i szansą rozwojową gminy jest jej położenie przy dużej aglomeracji miejskiej. Przebiegające przez teren gminy drogi, takie jak: - droga nr 19, która długo jeszcze będzie pełniła funkcję najważniejszej arterii komunikacyjnej łączącej kraje nadbałtyckie z krajami Europy Zachodniej i Południowej, - oraz drogi 660 i 653 - pełniące funkcję trasy przelotowej łączącej północną część kraju z historycznie nieobojętnym regionem wileńskim, mogą i powinny być wykorzystane dla ożywienia gospodarczego regionu. Ze względu na wymogi ochrony środowiska, warunkiem wykorzystania tej szansy przez gminę Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 102 _____________________________________________________________ będzie dostosowanie tempa wyposażania w odpowiednie urządzenia infrastruktury technicznej do rozwoju ruchu międzynarodowego. Niezależnie od powyższego nadal podstawową funkcją gminy będzie funkcja rolnicza. Niższe dochody rolników wynikające z trudnych warunków gospodarowania mogą być uzupełniane dochodami z działalności usługowej zwłaszcza w zakresie obsługi ruchu turystycznego - w tym całorocznego, ale też w zakresie obsługi ruchu tranzytowego jak i produkcji rolnej oraz rynku rolnego. Atrakcyjne warunki przyrodnicze /surowy klimat i bogactwo krajobrazu/ także skłaniają do poszukiwania nowych, bardziej efektywnych sposobów ich wykorzystania. Potrzeby wynikające z sytuacji społeczno-gospodarczej mieszkańców, specyfika gminy objętej wysokimi reżimami ochronnymi, jej położenie oraz kierunki obecnej aktywności społecznej mieszkańców pozwalają stwierdzić, że głównym celem rozwoju gminy Suwałki jest: Społeczno - ekonomiczne ożywienie gminy zmierzające do zwiększenia roli gminy jako ośrodka usługowego, poprawy jej wizerunku i podniesienia dobrobytu społeczeństwa przy założeniu: maksymalnego wykorzystania zasobów własnych (potencjału ludzkiego i podmiotów gospodarczych, korzyści położenia, zasobów naturalnych i istniejącego zainwestowania) oraz integracji działań władz samorządowych, mieszkańców, instytucji i organizacji działających na terenie gminy i w jej otoczeniu. W ramach tak postawionego celu głównego wyznaczyć można następujące cele strategiczne: Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 103 _____________________________________________________________ Cel I – Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich Cel II – Wzrost znaczenia usług turystycznych jako źródła dochodów mieszkańców oraz budżetu gminy Cel III – Rozwój lokalnego rynku pracy na bazie miejscowych zakładów produkcyjnych, wytwórczych, usługowych 3. Zasady realizacji celów Dla realizacji strategii i osiągnięcia wyznaczonych celów strategicznych niezbędne jest spełnienie następujących warunków: Specyfiką gminy Suwałki jest położenie w jej obrębie Wigierskiego Parku Narodowego. Zasady ochrony tych obszarów muszą być respektowane przy planowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczych a walory środowiska chronione i wykorzystywane w celach rozwoju gospodarczego gminy. Polityka władz samorządowych określona w strategii, zwłaszcza w zakresie priorytetów oraz dysponowania środkami publicznymi powinna być jawna i podana do publicznej wiadomości. Pozwoli to na zintegrowanie społeczności lokalnej wokół realizacji strategii. Strategia wyznacza cele i kierunki działań długookresowych. W interesie publicznym powinny być one jak najbardziej niezależne od kadencyjności Rady Gminy. Konieczna jest jednak ciągła weryfikacja strategii zarówno w zakresie celów, jak i kierunków działań: - na początku kadencji Rady Gminy, - corocznie przed podjęciem uchwał budżetowych na podstawie sprawozdania z realizacji strategii, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 104 _____________________________________________________________ - w przypadku istotnych zmian wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań rozwoju gminy. W warunkach konkurencyjności rozwój gospodarczy gminy uzależniony będzie od uzyskania wysokiej jakości: - środowiska przyrodniczego, ładu przestrzennego, walorów kulturowych, - wyposażenia w infrastrukturę techniczną, - pracy Urzędu Gminy - świadczonych usług i wytwarzanych produktów. Rozwój gospodarczy oparty będzie o zasadę komplementarności rozwijanych funkcji i zagospodarowania na obszarze gminy. Warunkiem realizacji strategii jest zaspokojenie potrzeb mieszkańców w zakresie wyposażenia w infrastrukturę społeczną i techniczną. Władze samorządu będą współpracować na rzecz rozwoju gospodarczego z instytucjami i organizacjami działającymi na terenie gminy i w jej otoczeniu, podmiotami gospodarczymi i mieszkańcami, a także miastem Suwałki. Działania samorządu w zakresie rozwoju gospodarczego będą skoncentrowane na obszarach strategicznych 4. Obszary strategiczne Zespół autorów opracowania proponuje wyznaczyć obszary strategiczne, na których koncentrować się będą działania władz samorządowych w zakresie rozwoju gospodarczego oraz wydatkowania środków publicznych. Zachodni Obszar Strategiczny – ZOS Wschodni obszar strategiczny – WOS Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 105 _____________________________________________________________ Zagospodarowanie obszarów strategicznych zgodnie z zasadami określonymi dla tych terenów w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przyczyni się do ukształtowania korzystnej struktury przestrzennej gminy, a ich intensywne wykorzystanie umożliwi realizację strategicznych celów rozwoju gospodarczego. Zachodni Obszar Strategiczny – ZOS Obszar obejmuje zachodnią część gminy. W stosunku do tego obszaru przewiduje się : - wprowadzenie ułatwień organizacyjnych sprzyjających pozyskiwaniu przez inwestorów nieruchomości dla rozwoju usług, - tworzenie zasobów gruntów komunalnych w celu wykorzystania rezerw terenu pod inwestycje z zakresu usług, handlu i przetwórstwa rolno-spożywczego, - lokalizowanie na terenach o niższych walorach przyrodniczych, bezpośrednio przylegających do miasta Suwałki, obiektów handlowych i usługowych związanych z obsługą ruchu ludzi, pojazdów i towarów (trasa Via Baltica), - urządzanie parkingów, - poprawę jakości dróg, - rozwój infrastruktury technicznej na terenach wiejskich w celu poprawy warunków życia mieszkańców oraz warunków prowadzenia działalności gospodarczej - popieranie produkcji wysokotowarowej w rolnictwie, - właściwa rekultywacja terenów pokopalnianych z uwzględnieniem ich funkcji rekreacyjnych, - wznowienie wyprzedzających nasadzeń drzew w celu ochrony eksploatowanych terenów. Wschodni obszar strategiczny – WOS Obszar obejmuje wschodnią część gminy, w tym tereny Wigierskiego Parku Narodowego. Zagospodarowanie obszaru ma na celu podniesienie atrakcyjności turystycznej gminy, a także koncentrację ruchu turystycznego o charakterze rekreacyjnym w celu ochrony WPN. Działania w stosunku do tego obszaru powinny obejmować: Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 106 _____________________________________________________________ - prowadzenie proekologicznej działalności inwestycyjnej w celu ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, - uzbrojenie terenu w zakresie gospodarki wodno-ściekowej i gospodarki odpadami oraz zaopatrzenia w gaz, - zmianę sposobu zasilania w energię elektryczną (z napowietrznego na kablowy) na terenach o najwyższych walorach krajobrazowych1, - wprowadzenie ułatwień organizacyjnych sprzyjających pozyskiwaniu inwestorów urządzeń turystycznych, rekreacyjnych i sportowych bądź realizację takich obiektów przez właścicieli terenów, - zagospodarowanie terenów, stanowiących własność gminy, przeznaczonych pod budownictwo rekreacyjne (Okuniowiec) oraz na cele sportowe (Osinki). - zmianę kierunków gospodarowania na terenach rolnych poprzez wprowadzanie metod rolnictwa zintegrowanego, ekologicznego oraz ograniczania dotychczasowego rolnictwa konwencjonalnego2 . 1 Źródło: Informator wydany na zlecenie Urzędu Gminy w Suwałkach, Bydgoszcz,1998 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ IV. Cel I ZADANIA REALIZACYJNE Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich 107 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 108 _____________________________________________________________ Niska efektywność rolnictwa oraz wysoki stopień bezrobocia ukrytego na wsi wywołują potrzebę podejmowania działań wspierających wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich. Powinny one prowadzić do zatrudnienia nadwyżek siły roboczej w innych dziedzinach gospodarki oraz tworzenia na wsiach kapitałów pozwalających na powiększanie gospodarstw i wyposażenie ich w środki produkcji oraz podejmowanie produkcji specjalistycznej. Potrzebne są także zmiany poprawiające konkurencyjność w rolnictwie, ale również rozwijające inne formy społecznej aktywności /usługi/. Zadanie 1: Rozwój obszarów typowo rolniczych Konkurencyjność rynkową produkcji rolnej w gminie poprawiać można podnosząc jakość produkcji. Naturalne warunki produkcji, niski poziom nawożenia mineralnego, produkcja w czystym ekologicznie regionie sprzyjają wytwarzaniu produktów ekologicznie czystych, które mogą być sprzedawane na zewnątrz za pośrednictwem grup producenckich, ale też i być magnesem przyciągającym turystów. Warunki te stanowić mogą także uzasadnienie dla rozwoju zielarstwa wraz z jego przerobem. Działania w tym zakresie obejmą: - ochronę istniejącego potencjału biologicznego w rolnictwie i leśnictwie oraz wspieranie działań zmierzających do jego poprawy, - wyposażenie wsi w infrastrukturę techniczną, - wspieranie lokalnych gospodarstw rolnych przez system preferencji dla podejmujących produkcję zdrowej żywności, - promocję lokalnej produkcji rolnej. Zadanie 2: Tworzenie pozarolniczych miejsc pracy Tworzenie pozarolniczych miejsc pracy na terenie gminy następować będzie poprzez realizację celów II i III, a ponadto: 1. Działania na rzecz rozwoju agroturystyki obejmujące: - wyposażenie wsi w infrastrukturę techniczną, - wspieranie inicjatyw zmierzających do rozwoju agroturystyki, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 109 _____________________________________________________________ - organizowanie promocji usług turystycznych oferowanych przez gospodarstwa rolne, - dążenie do wykorzystania w agroturystyce starej tradycyjnej zabudowy jako czynnika podnoszącego atrakcyjność wsi dla turystów, - wypromowanie markowych produktów turystycznych dla potrzeb turystyki całorocznej, 2. Pomoc organizacyjną i informacyjną dla osób podejmujących pozarolniczą działalność gospodarczą w obrębie gospodarstw wiejskich. Zadanie 3: Rozwój skupu i przetwórstwa płodów rolnych Organizacja skupu i przetwórstwo płodów rolnych jest warunkiem zwiększenia udziału sprzedaży wytwarzanych produktów w stosunku do konsumowanej w gospodarstwach, a tym samym jest źródłem tworzenia kapitałów na wsiach. Działania w tym zakresie obejmą: 1. Nawiązywanie współpracy z dużymi regionalnymi zakładami przetwórstwa rolnospożywczego. 2. Wsparcie dla działań zmierzających do tworzenia lokalnych zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego w zakresie produktów mleczarskich, mięsnych i wędliniarskich, owocowo-warzywnych z uwzględnieniem runa leśnego poprzez: - opracowanie ofert terenowych dla inwestycji, - wspieranie lokalnych inwestorów przez system zachęt i preferencji dla podejmujących działalność gospodarczą tego typu. 3. Pomoc organizacyjną przy nawiązywaniu współpracy z gminami sąsiednimi w celu tworzenia przez inwestorów rynku hurtowego z uwzględnieniem współpracy międzynarodowej głównie z Litwą, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 110 _____________________________________________________________ 4. Preferencje dla osób podejmujących działalność na rzecz tworzenia rynku zbytu lokalnych produktów rolnych, uszlachetnionych i konfekcjonowanych, jako podstawy turystycznej bazy żywieniowej. Cel II Wzrost znaczenia usług turystycznych jako źródła dochodów mieszkańców oraz budżetu gminy Podstawą rozwoju funkcji turystycznych gminy są wybitne wartości środowiska przyrodniczego i kulturowego. Wobec konkurencji innych ośrodków turystycznych konieczne jest podjęcie przedsięwzięć zmierzających do podnoszenia atrakcyjności gminy. Zadanie 1: Polityka inwestycyjna i organizacyjna zmierzająca do podniesienia atrakcyjności turystycznej gminy Polityka ta powinna dotyczyć utrzymania wartości środowiska, wykorzystania istniejących zasobów oraz tworzenia nowych atrakcji i powinna być prowadzona przy współpracy z Wigierskim Parkiem Narodowym, Suwalską Izbą Rolniczo-Turystyczną, PTTK i innymi instytucjami działającymi na terenie gminy oraz miasta Suwałki. Zadanie 2: Udostępnienie dla inwestorów terenów wskazanych dla rozwoju usług turystycznych Podniesienie atrakcyjności turystycznej gminy wymaga budowy na terenie gminy urządzeń rekreacyjnych i sportowych, a także zwiększenia ilości i standardu bazy noclegowej i gastronomicznej. Działania w tym zakresie obejmować będą kształtowanie korzystnych warunków dla pożądanych inwestycji poprzez: - przygotowanie oferty w celu pozyskania inwestora na uruchomienie wyciągu narciarskiego we wsi Osinki (gmina posiada już koncepcję zagospodarowania terenu), - stworzenie systemu zachęt i reżimów administracyjnych w odniesieniu do podnoszenia standardu bazy noclegowej i gastronomicznej. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 111 _____________________________________________________________ Zadanie 3: Kontynuacja i poprawa klimatu współpracy z Wigierskim Parkiem Narodowym Z uwagi na rolę obszarów chronionych dla zachowania walorów środowiska oraz udostępnienia ich dla społeczeństwa powinna być kontynuowana współpraca władz gminy z dyrekcją WPN, niezbędna jest jednak poprawa klimatu tej współpracy. Wigierski Park Narodowy opracował Plan Ochrony, w ramach którego proponuje realizację następujących zadań inwestycyjnych: 1. Na terenie wsi Stary Folwark - zlokalizowanie w obniżeniu gruntu, pomiędzy zwartą zabudową wsi a gruntami PTTK wewnętrznego portu wraz z potrzebnymi do jego funkcjonowania urządzeniami - modernizację ośrodka PTTK poprzez budowę całorocznej bazy noclegowej z szerokim wachlarzem usług takich jak: kręgielnia, sale odnowy biologicznej itp. - uruchomienie Muzeum im. A. Lityńskiego w budynku byłej Stacji Limnologicznej - budowę całorocznego hotelu w konwencji „bungalow” na terenach położonych na zachód od budynku Stacji Limnologicznej, 2. Na terenie wsi Mała Huta (otulina WPN) - kompleksowe zagospodarowanie brzegów jeziora Krzywe przy zachowaniu istniejących obiektów na gruntach WPN i gruntach wojskowych. 3. Na terenie wsi Krzywe - zorganizowanie miejsca do spotkań przy ognisku dla grupy ok. 50 osób z możliwością wykorzystania tego miejsca przez cały rok (w sąsiedztwie istniejącego parkingu, w miejscu zlikwidowanej osady leśnej). 4. Na terenie Gawrych Rudy Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 112 _____________________________________________________________ - modernizację pola namiotowego PTTK w celu podniesienia jego standardu, - wybudowanie przystani wodnej z całoroczną bazą noclegową, - modernizację obiektu „U Jawora”, - zlokalizowanie na terenie za jeziorem Okrągłe obiektu obsługi ruchu turystycznego składającego się z parkingu, wypożyczalni sprzętu turystycznego, punktu informacji turystycznej. 5. Na terenie miejscowości Słupie (polana z osadą leśną) - utworzenie Ośrodka Rozwoju Zrównoważonego i Centrum Energii Odnawialnych. 6. Na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa, na terenie całego Parku: - modernizację istniejących szlaków turystycznych, - budowę Elektronicznego Samoobsługowego Punktu Informacji Turystycznej w siedzibie WPN, - udział w imprezach promocyjnych i targach turystycznych, - kompleksową kanalizację całego otoczenia jeziora Wigry w systemie kanalizacji ciśnieniowej. 7. Na terenie wsi Burdeniszki - z uwagi na wzrost ruchu turystycznego w rejonie wsi Wigry, zmianę organizacji ruchu w tym rejonie poprzez utworzenie parkingu strzeżonego i wyłączenie odcinka szosy do wsi Wigry z ruchu samochodowego oraz uruchomienie na tej trasie przejazdów pojazdami konnymi bądź wolnobieżną kolejką. Zadanie 4: Rozwój współpracy podmiotów świadczących usługi turystyczne Głównym celem współpracy jest zwiększenie konkurencyjności gminy w zakresie oferowanych usług w stosunku do innych ośrodków poprzez między innymi oferowanie usług komplementarnych, podnoszenie jakości usług oraz wspólne działania promocyjne. Zadanie 5: Współpraca z miastem Suwałki i innymi gminami Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 113 _____________________________________________________________ Rozwój współpracy ma na celu kształtowanie wizerunku Suwalszczyzny, jako regionu turystycznego. Stworzy to szanse zwiększenia ilości osób przyjeżdżających z innych regionów oraz rozwoju turystyki zagranicznej, kształtowanie systemu atrakcji i pakietów usług turystycznych, a ponadto zwiększenie możliwości zaoferowania usług typu rekreacyjnego dla mieszkańców miasta Suwałki i innych gmin. Zadanie 6: Prowadzenie działań promocyjnych Dla rozwoju turystyki w warunkach konkurencji niezbędne jest podejmowanie aktywnych działań promocyjnych. Podstawą promocji gminy powinno być eksponowanie unikalności wynikającej z połączenia wybitnych walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz ścisłe związki gminy z miastem Suwałki. Działania promocyjne powinny obejmować: - opracowanie informacji i danych do materiałów informacyjno-reklamowych sporządzanych przez władze regionalne, - opracowanie i rozprowadzanie informatorów, folderów i ulotek prezentujących walory gminy wraz z aktualnymi danymi dotyczącymi bazy turystycznej, - udział w targach turystycznych, - współpracę z instytucjami działającymi na rzecz rozwoju turystyki. Cel III Rozwój lokalnego rynku pracy na bazie miejscowych zakładów produkcyjnych, wytwórczych, usługowych Zadanie 1: Wspieranie przedsiębiorczości Zadaniem władz samorządowych jest tworzenie klimatu i podejmowanie działań sprzyjających przedsiębiorczości lokalnej i pozyskiwaniu inwestorów poprzez działania organizacyjne, politykę inwestycyjną, politykę przestrzenną, politykę finansową i działalność promocyjną. Zadania w tym zakresie obejmą : Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 114 _____________________________________________________________ 1. Aktywną działalność w strukturze organizacyjnej Urzędu Gminy komórki do spraw rozwoju gospodarczego inicjującej potrzebne przedsięwzięcia i prowadzącej monitoring rozwoju gospodarczego oraz pełniącej funkcje koordynacyjne, doradcze i informacyjne. 2. Opracowanie długoterminowego planu inwestycyjnego z priorytetem dla: - inwestycji zabezpieczajacych podstawowe potrzeby w zakresie infrastruktury społecznej i technicznej oraz budownictwa komunalnego, - inwestycji służących rozwojowi gospodarczemu realizowanych na wyznaczonych obszarach strategicznych. Plan inwestycji stanowić będzie informację dla potencjalnych inwestorów oraz podstawę tworzenia budżetów gminy. 3. Prowadzenie polityki preferencji dla podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą z priorytetami dla: - obiektów i usług turystycznych, - zakładów przetwórstwa oraz organizacji rynków zbytu produktów rolnych, - unikalnych w skali regionalnej dziedzin wytwórczości i usług. 4. Starania o uzyskanie dotacji i kredytów na inwestycje infrastrukturalne. Zadanie 2: Podnoszenie atrakcyjności dla inwestorów i udostępnienie terenów wskazanych dla rozwoju działalności gospodarczej Stosunkowo niska w skali regionalnej atrakcyjność gminy dla inwestycji powoduje konieczność podjęcia aktywnych działań umożliwiających przygotowanie ofert terenów o korzystnych warunkach do inwestowania. Tereny takie muszą posiadać następujące cechy: - przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego odpowiadające planowanemu zainwestowaniu. - jednoznacznie określone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego warunki zabudowy i zagospodarowania terenu, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 115 _____________________________________________________________ - uzbrojenie terenu zabezpieczające podstawowe potrzeby inwestorów, - dobra dostępność komunikacyjna, - uporządkowana sytuacja prawna. Zadania gminy powinny koncentrować się w wyznaczonych obszarach strategicznych i obejmować: 1. Przystąpienie do sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zgodnie z ustaleniami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz zgodnie z pojawiającymi się potrzebami. 2. Aktywną gospodarkę gruntami ułatwiającą pozyskanie terenów dla inwestycji. 3. Wyposażenie terenów obszarów strategicznych w niezbędną lub brakującą infrastrukturę techniczną zgodnie z opracowanym wcześniej długoterminowym planem inwestycyjnym i ustaleniami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 116 _____________________________________________________________ V. ZADANIA REALIZACYJNE PRZEKAZANE DO STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem sprawnego zarządzania, tworzącego konkurencyjne warunki Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 117 _____________________________________________________________ rozwoju przedsiębiorczości gospodarczej z wykorzystaniem położenia przygranicznego CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Stworzenie transgranicznego systemu informacji gospodarczej, turystycznej, systemu promocji i obsługi inwestorów. Nazwa zadania : Utworzenie regionalnego centrum informacji gospodarczej, promocji turystycznej i obsługi inwestora 1. Opis istniejącej sytuacji: Wykorzystując korzystne położenie lokalu Urzędu Gminy w Suwałkach i przygraniczne położenie Gminy Suwałki z regionami Litwy i Białorusi zachodzi potrzeba utworzenia sieci informatycznych i lokalnych komputerowych centrów informacyjnych 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Realizacja celu zapewni wszechstronną informację dla potencjalnych inwestorów i turystów oraz kompleksowy system ich obsługi, promocję regionu w kraju i za granicą a także koordynację działań w tym zakresie władz samorządowych regionu. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2010 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 100.000,- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Urząd Gminy Suwałki CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem sprawnego zarządzania, tworzącego konkurencyjne warunki Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 118 _____________________________________________________________ rozwoju przedsiębiorczości gospodarczej z wykorzystaniem położenia przygranicznego CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Tworzenie i rozbudowa bazy ekonomicznej małych miast i wsi gminnych Nazwa zadania : Tworzenie warunków dla lokalizowania się firm poprzez uzbrojenie terenów 1. Opis istniejącej sytuacji: Gmina Suwałki posiada na swoim terenie nieuzbrojone tereny z przeznaczeniem pod budownictwo jednorodzinne i usługi. Działki położone są w miejscowościach: Płociczno – 120 działek, Stary Folwark – 15 działek oraz 50 działek przeznaczonych pod budownictwo letniskowe położone w miejscowości Okuniowiec. Brak uzbrojenia terenów hamuje możliwości pozyskiwania nowych podmiotów, a tym samym utrudnia rozwój gospodarczy gminy. Ponadto do uzbrojenia jest również 15 ha gruntów pod usługi turystyczne w m. Okuniowiec. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Stworzenie możliwości rozwoju gospodarczego wsi gminnych, Poprawa warunków życia ludności, Pozyskiwanie terenów pod zabudowę. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2020 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 3.000.000.- zł PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Urząd Gminy Suwałki CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem sprawnego zarządzania, tworzącego konkurencyjne warunki Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 119 _____________________________________________________________ rozwoju przedsiębiorczości gospodarczej z wykorzystaniem położenia przygranicznego CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Stworzenie preferencyjnych warunków do inwestowania w zakresie turystyki Nazwa zadania : Wykonanie pilnych inwestycji w Ośrodku Wypoczynkowym Ministerstwa Kultury i Sztuki w Wigrach 1. Opis istniejącej sytuacji: W celu zapewnienia odpowiednich warunków osobom przebywającym w Ośrodku Wypoczynkowym, położonym nad jez. Wigry niezbędne jest wykonanie następujących inwestycji: Budowa plaży wraz z pomostem, Budowa sauny, Budowa pływalni, Zakup sprzętu pływającego: żaglówki, rowery wodne. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Ośrodek będzie bardziej atrakcyjny, przyciągnie większą ilość turystów oraz uatrakcyjni ich pobyt. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 - 2005 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 1.000.000,-zł 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Ośrodek Wypoczynkowy w Wigrach, Ministerstwo Kultury i Sztuki. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem sprawnego Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 120 _____________________________________________________________ zarządzania, tworzącego konkurencyjne warunki rozwoju przedsiębiorczości gospodarczej z wykorzystaniem położenia przygranicznego CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Stworzenie preferencyjnych warunków do inwestowania w zakresie turystyki Nazwa zadania : Modernizacja bazy w ekoturystycznym ośrodku PTTK w Starym Folwarku 1. Opis istniejącej sytuacji: Ośrodek leży bezpośrednio przy Międzynarodowym Dalekobieżnym Pieszym Szlaku Turystycznym EU. zaprojektowanym wspólnie z Europejskim Związkiem Wędrownictwa /EWV/ na trasie Amsterdam – Hartz – Mazury – Ryga. Koncepcja obejmuje budowę schroniska głównego, rozbudowę zabytkowego drewnianego schroniska z 1930 roku, modernizację gospodarki wodno – ściekowej ośrodka, budowę sanitariatu i kuchni turystycznej, modernizację pola namiotowego i campingowego, budowę pomostów, ogrodzenia, uporządkowanie zieleni. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Umożliwi to całoroczne przyjmowanie turystów oraz decydująco wpłynie na poprawę warunków ich pobytu. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2005 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Zarząd Oddziału PTTK w Suwałkach. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ infrastruktury technicznej uwzględniającym wartości środowiska przyrodniczego. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Budowa oświetlenia ulicznego. Nazwa zadania : Budowa oświetlenia ulicznego przy drogach gminnych 1. Opis istniejącej sytuacji: W gminie Suwałki na 49 wsi oświetlenie uliczne dróg posiada 26 miejscowości. Zachodzi pilna potrzeba budowy oświetlenia pozostałych wsi. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, Poprawa warunków życia ludności. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2020 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 2.000.000,- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Urząd Gminy Suwałki, Wojewoda Podlaski, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju 121 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ infrastruktury technicznej uwzględniającym wartości środowiska przyrodniczego. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Modernizacja oświetlenia ulicznego. Nazwa zadania : Modernizacja oświetlenia ulicznego dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich. 1. Opis istniejącej sytuacji: Na terenie Gminy Suwałki oświetlenie uliczne posiada 26 wsi, które zostało zainstalowane w latach 1960 – 1973. Część oświetlenia jest wyeksploatowana. Istniejące lampy oświetleniowe o niższym standardzie zużywają dużą ilość energii elektrycznej. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Oszczędności zużycia energii elektrycznej, Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, Poprawa warunków życia ludności. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2010 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 2.000.000,- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Urząd Gminy Suwałki, Wojewoda Podlaski, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju 122 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ infrastruktury technicznej uwzględniającym wartości środowiska przyrodniczego. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Modernizacja sieci drogowej. Nazwa zadania : Modernizacja sieci drogowej dróg gminnych. 1. Opis istniejącej sytuacji: Gmina Suwałki na swoim terenie posiada 74 km dróg gminnych i 380 km dróg wewnętrznych. Pod względem struktury rodzajów nawierzchni, na drogi twarde przypada 2,7 km, pozostałe są o nawierzchni gruntowej i wymagają modernizacji czego domaga się społeczeństwo. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, Uatrakcyjnienie gminy pod względem turystycznym, Stworzenie możliwości rozwoju przedsiębiorczości gospodarczej, Tworzenie możliwości dalszego rozwoju rolnictwa, poprawa warunków życia ludności. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2020 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 200.000.000.- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Urząd Gminy Suwałki, Wojewoda Podlaski, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju infrastruktury technicznej uwzględniającym 123 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 124 _____________________________________________________________ wartości środowiska przyrodniczego. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Rozwiązywanie /problemów/ gospodarki Ściekowej. Nazwa zadania : 1. Budowa systemów kanalizacyjnych na obszarach zabudowy zwartej i rozproszonej. Opis istniejącej sytuacji: Na 49 wsi kanalizację sanitarną posiada 1/3 jednej wsi. Z istniejącej zabudowy na terenie gminy ścieki są odprowadzane do szamb, które są nieszczelne, co powoduje odprowadzenie ścieków do gruntu. Brak kanalizacji sanitarnej hamuje rozwój turystyki, pozyskiwanie terenów pod różnego rodzaju zabudowę. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Stworzenie możliwości rozwoju turystycznego, Poprawa warunków życia ludności, Ochrona zasobów wodnych, Pozyskiwanie terenów pod zabudowę. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2020 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 200.000.000.- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Urząd Gminy Suwałki, Fundusz ISPA, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska, Wojewoda Podlaski. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju infrastruktury technicznej uwzględniającym Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 125 _____________________________________________________________ wartości środowiska przyrodniczego. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Zaopatrzenie terenów wiejskich w wodę. Nazwa zadania : Budowa i rozbudowa sieci wodociągowej i ujęć wody zapewniającej pełne potrzeby ludności Gminy Suwałki 1. Opis istniejącej sytuacji: Stan zwodociągowania mieszkańców Gminy Suwałki wynosi 62%. Na 49 wsi zwodociągowano 24 wsie. W pozostałych 25 wsiach mieszkańcy korzystają z własnych studni kopanych, w których występują niedobory wody. Rolnicy zmuszeni są dowozić wodę do gospodarstw beczkowozami. Ponadto istnieje pilna potrzeba budowy stacji wodociągowej w miejscowości Turówka Stara, która zaopatrzy mieszkańców w wodę w tym rejonie. Przewidywany jest również remont sieci wodociągowej wraz z przepompownią w miejscowości Biała Woda. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Budowa stacji wodociągowej oraz budowa sieci wodociągowych w pozostałych 25 miejscowościach zaopatrzy mieszkańców w wodę pitną o odpowiedniej jakości pod względem bakteriologicznym, zwiększy bezpieczeństwo przeciwpożarowe, poprawi warunki sanitarne I zdrowotne, ułatwi rozwój produkcji rolnej oraz warunki życia ludności na wsi. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2010 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 5.000.000,- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Urząd Gminy Suwałki, Wojewoda Podlaski, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 126 _____________________________________________________________ infrastruktury technicznej uwzględniającym wartości środowiska przyrodniczego. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Rozwój infrastruktury dla sieci specjalistycznych centrów turystycznych. Nazwa zadania : 1. Urządzanie szlaków turystycznych pieszych, rowerowych. Budowa wyciągu narciarskiego we wsi Osinki Opis istniejącej sytuacji: Miejscowości turystyczne nie są atrakcyjne, gdyż nie ma wyznaczonych i urządzonych szlaków turystycznych pieszych i rowerowych. We wsi Osinki konfiguracja terenu stwarza dogodne warunki do budowy wyciągu narciarskiego. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Wyznaczając ciekawe szlaki turystyczne piesze i rowerowe wpłynie zachęcająco na pobyt turystów z różnych regionów do zwiedzania pięknych krajobrazów. Wyciąg narciarski umożliwi organizowanie ciekawych sportów zimowych. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2010 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Fundusz samorządu gminnego, Dotacja Państwa, Fundusz Ochrony Środowiska. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ infrastruktury technicznej uwzględniającym wartości środowiska przyrodniczego. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Wykorzystanie najnowszych osiągnięć technicznych ograniczających negatywne dla środowiska skutki emisji zanieczyszczeń. Nazwa zadania : 1. Rozwiązanie gospodarki odpadami stałymi poprzez ustawienie kontenerów we wszystkich wsiach gminy. Opis istniejącej sytuacji: W różnych miejscach wysypywane są odpady, które ujemnie wpływają na efekty wizualne miejscowości, szczególnie przy szlakach komunikacyjnych i w miejscowościach turystycznych. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Oczekuje się, że ustawienie kontenerów poprawi sytuację na odcinku czystości naszych wsi. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2003 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Fundusz Ochrony Środowiska, Fundusz samorządu. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju 127 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 128 _____________________________________________________________ infrastruktury technicznej uwzględniającym wartości środowiska przyrodniczego. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Zaopatrzenie w energię cieplną. Nazwa zadania : Zmiana ogrzewania tradycyjnego na ekologiczne w szkołach Nowa Wieś i Stary Folwark oraz w gospodarstwach agroturystycznych. 1. Opis istniejącej sytuacji: Dotychczasowy system ogrzewania zanieczyszcza powietrze i niszczy przyrodę. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Przyciągnie to szerokie rzesze turystów w czysty region Suwalszczyzny I Gminy Suwałki. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2010 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Fundusz Ochrony Środowiska, Samorząd gminny, Gospodarstwa indywidualne. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 129 _____________________________________________________________ infrastruktury społecznej i wielokierunkowej edukacji, stosownej do potrzeb i aspiracji mieszkańców, z poszanowaniem odrębności narodowych, kulturowych i religijnych. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Stwarzanie warunków do pełnej realizacji reformy oświaty Nazwa zadania : Budowa i wyposażenie szkolnych boisk oraz ogólnodostępnych boisk sportowych. 1. Opis istniejącej sytuacji: Młodzież szkolna w wiejskich szkołach nie ma możliwości rozwijania swoich talentów sportowych, gdyż boiska nie są wyposażone w odpowiedni sprzęt oraz nawierzchnię. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Zachęci to młodych ludzi do uprawiania różnych dziedzin sportu, przez co poprawi się efekt zdrowotny naszej młodzieży. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2010 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Fundusz samorządu gminnego, Fundusz Ochrony Środowiska, CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 130 _____________________________________________________________ infrastruktury społecznej i wielokierunkowej edukacji, stosownej do potrzeb i aspiracji mieszkańców, z poszanowaniem odrębności narodowych, kulturowych i religijnych. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Zapewnienie mieszkań osobom i rodzinom, utworzenie mieszkań socjalnych. Nazwa zadania : 1. Opracowanie programu remontów, modernizacji i adaptacji pustostanów Opis istniejącej sytuacji: W gminie Suwałki brak jest mieszkań dla osób znajdujących się w bardzo trudnej sytuacji materialnej I finansowej. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Możliwość zapewnienia mieszkania osobom I rodzinom przejściowo znajdującym się w trudnej sytuacji mieszkaniowej. Przejściowo – stworzenie nowych miejsc pracy. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2010 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 200.000,- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Zarząd Gminy Suwałki, Organizacje Pozarządowe. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju infrastruktury społecznej i wielokierunkowej Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ edukacji, stosownej do potrzeb i aspiracji mieszkańców, z poszanowaniem odrębności narodowych, kulturowych i religijnych. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Poprawa jakości życia mieszkańców, utworzenie Domu Spokojnej Starości. Nazwa zadania : Opracowanie programów remontu, modernizacji i renowacji budynku po zlikwidowanej szkole podstawowej na Dom Spokojnej Starości 1. Opis istniejącej sytuacji: W gminie Suwałki znacznie zwiększa się odsetek ludzi w wieku starczym i osób niepełnosprawnych, którzy żyją w trudnych warunkach mieszkaniowych i wymagają opieki osób drugich. Zlikwidowana Szkoła podstawowa w Brodzie Nowym po remoncie i adaptacji pomieszczeń może być przeznaczona na utworzenie Domu Spokojnej Starości. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Poprawa warunków mieszkaniowych ludzi niepełnosprawnych i zapewnienie opieki, Zagospodarowanie pustostanu po szkole podstawowej, Stworzenie nowych miejsc pracy. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2010 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 3.000.000,- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju infrastruktury społecznej i wielokierunkowej 131 Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 132 _____________________________________________________________ edukacji, stosownej do potrzeb i aspiracji mieszkańców, z poszanowaniem odrębności narodowych, kulturowych i religijnych. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Poprawa warunków bytowych mieszkańców gminy, tworzenie gospodarstw agroturystycznych. Nazwa zadania : Opracowanie programu rozwoju turystyki, reklama atrakcyjnych miejsc turystycznych, nawiązanie współpracy przygranicznej. 1. Opis istniejącej sytuacji: Gmina Suwałki posiada niewykorzystane walory i zasoby środowiska przyrodniczego: wiele jezior i lasów zwłaszcza miejscowości: Stary Folwark, Gawrych Ruda, Wigry /jezioro/. Jest wiele niewydajnych rolniczo gospodarstw rolnych o niskiej klasie gruntów, a położonych w atrakcyjnych turystycznie miejscach, które mogą osiągać dochody z turystyki. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Podniesienie atrakcyjności lokalizacyjnej Gminy Suwałki, Stworzenie nowych miejsc pracy w turystyce, Wzrost dochodów mieszkańców wsi atrakcyjnych turystycznie. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2020 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 20.000.- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Suwalska Izba Rolniczo – Turystyczna, Regionalna Izba Turystyczna. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju infrastruktury społecznej i wielokierunkowej Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 133 _____________________________________________________________ edukacji, stosownej do potrzeb i aspiracji mieszkańców, z poszanowaniem odrębności narodowych, kulturowych i religijnych. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Postęp w edukacji dzieci wiejskich, wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci. Nazwa zadania : Stworzenie pracowni komputerowych z dostępem do internetu w szkołach podstawowych. Zatrudnienie wykwalifikowanej kadry. Wyposażenie w pomoce naukowe I dydaktyczne szkół. Wyposażenie bibliotek w sprzęt komputerowy. Zatrudnienie nauczycieli języków obcych. Zakup środka transportu do dowozu dzieci I młodzieży. 1. Opis istniejącej sytuacji: Szkoły podstawowe na terenie gminy Suwałki w miejscowościach: Płociczno, Stary Folwark, Nowa Wieś, Przebród, Poddubówek nie są przygotowane do pełnej realizacji założeń reformy oświatowej. Szkoły nie są wyposażone w komputery do nauki informatyki oraz brak odpowiedniego wyposażenia w pomoce naukowe I dydaktyczne. Brak jest nauczycieli języków obcych. Ze względu na znaczne odległości dzieci powinny być dowożone do szkól podstawowych I gimnazjów. Brak wyposażenia bibliotek w sprzęt komputerowy z dostępem do internetu. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Wzrost postępu w edukacji dzieci wiejskich, Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci wiejskich z miejskimi, Poprawa warunków dojazdu dzieci do szkół podstawowych i gimnazjów, Połączenie bibliotek gminnych ze szkołami ułatwi komputeryzację, ponieważ zmniejszy się ilość punktów bibliotecznych. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2010 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 600.000,- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Zarząd Gminy Suwałki, Gminny Zespół Ekonomiczno – Administracyjny Szkół w Suwałkach. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 134 _____________________________________________________________ CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju infrastruktury społecznej i wielokierunkowej edukacji, stosownej do potrzeb i aspiracji mieszkańców, z poszanowaniem odrębności narodowych, kulturowych i religijnych. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Poprawa stanu zdrowia mieszkańców gminy, Zapewnienie opieki medycznej mieszkańcom gminy. Nazwa zadania : Remont i adaptacja pustostanu na Gminny Ośrodek Zdrowia w Suwałkach. 1. Opis istniejącej sytuacji: Na terenie Gminy Suwałki zlikwidowano dwa wiejskie ośrodki zdrowia w Starym Folwarku i Płocicznie. Przez to mieszkańcy gminy mają utrudniony dostęp do usług medycznych. Brak opieki pielęgniarek środowiskowych, lekarza rodzinnego, stomatologa, ginekologa. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Ułatwienie dostępu do podstawowej opieki medycznej mieszkańcom Gminy Suwałki. 3. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2020 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 250.000,- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Urząd Gminy Suwałki, SPZOZ w Suwałkach Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 135 _____________________________________________________________ CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem rozwoju infrastruktury społecznej i wielokierunkowej edukacji, stosownej do potrzeb i aspiracji mieszkańców, z poszanowaniem odrębności narodowych, kulturowych i religijnych. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Zapewnienie osobom niepełnosprawnym kontaktów ze środowiskiem, znoszenie barier architektonicznych w obiektach użyteczności publicznej Nazwa zadania : Budowa podjazdów oraz likwidacja progów 1. Opis istniejącej sytuacji: Brak podjazdów w szkołach podstawowych, kościołach, urzędach pocztowych uniemożliwia korzystanie z ich usług osobom niepełnosprawnym. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Umożliwienie osobom niepełnosprawnym korzystanie z usług urzędu pocztowego, kościołów i szkół /dzieciom niepełnosprawnym/ 4. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2020 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 100.000,- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Urząd Gminy Suwałki, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 136 _____________________________________________________________ CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem unowocześnienia rolnictwa w dostosowaniu do specyfiki przestrzeni produkcyjnej. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Stworzenie warunków do rozwoju postępu biologicznego Nazwa zadania : Dofinansowanie postępu biologicznego. 1. Opis istniejącej sytuacji: Wysoki koszt usług inseminacyjnych oraz wysokie ceny materiału hodowlanego i kwalifikowanego materiału siewnego przy niskiej opłacalności produkcji rolnej powoduje obniżenie genetyczne stada podstawowego oraz jakości materiału siewnego. Efektem tego jest produkcja mięsa i zboża o niskiej jakości. Spada również wydajność mleczna krów. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Poprawa jakości mięsa wieprzowego i wołowego, Zwiększenie wydajności mlecznej krów, Poprawa jakości materiału siewnego, Opłacalność produkcji roślinnej i zwierzęcej. 5. Czas realizacji zadania w latach: 2000 – 2005 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: brak danych 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Związki Hodowców Trzody Chlewnej i Bydła, Grupy producenckie, Ośrodki Doradztwa Rolniczego. Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 137 _____________________________________________________________ CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem unowocześnienia rolnictwa w dostosowaniu do specyfiki przestrzeni produkcyjnej. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Poprawa rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Nazwa zadania : Wyłączanie gruntów nieprodukcyjnych z produkcji rolnej pod zalesienia i usługi turystyczne. 1. Opis istniejącej sytuacji: Gmina Suwałki położona jest wokół jezior, rzek i lasów. Większość gruntów to V i VI klasa, z których część stanowią odłogi. Słabe gleby i ostry klimat w tym rejonie utrudniają produkcję rolną, Występuje duży brak środków finansowych dla stworzenia odpowiednich warunków mieszkaniowych w celu świadczenia usług turystycznych. Sytuacja ta przyczynia się do wzrostu bezrobocia. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Zwiększenie dochodów mieszkańców gminy, Zwiększenie dochodów własnych gminy, Zahamowanie migracji ludzi młodych ze wsi do miast. 6. Czas realizacji zadania w latach: 2002 – 2010 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 18.000.000,- PLN 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Zarząd Gminy, Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Starostwo Powiatowe, Indywidualni właściciele, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 138 _____________________________________________________________ Suwalska Izba Rolniczo – Turystyczna. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem unowocześnienia rolnictwa w dostosowaniu do specyfiki przestrzeni produkcyjnej. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Poprawa rolniczej przestrzeni produkcyjnej Nazwa zadania : Rozbudowa i modernizacja istniejących urządzeń melioracyjnych 1. Opis istniejącej sytuacji: Na terenie Gminy Suwałki melioracją objęto 640 ha użytków rolnych, 58,4 km rowów melioracyjnych. Powyższe urządzenia są w bardzo złym stanie, w większości zdewastowane przez bobry i wymagają modernizacji. Są to inwestycje z lat 60 i nie spełniają swoich zadań. Na terenie gminy nie istnieje Spółka Wodna. Konserwację urządzeń melioracyjnych rolnicy wykonują we własnym zakresie – z własnych środków. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Zwiększenie efektywności gospodarowania, Poprawa warunków ekonomicznych gospodarstw rolnych i życia ludności wiejskiej. 7. Czas realizacji zadania w latach: 2005 – 2020 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: brak danych 6. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych, Urząd Marszałkowski, Starostwo Powiatowe, Strategia rozwoju gminy Suwałki na lata 2000-2015 _____________________________________________________________ Mieszkańcy wsi. CEL STRATEGICZNY I RZĘDU Województwo Podlaskie obszarem unowocześnienia rolnictwa w dostosowaniu do specyfiki przestrzeni produkcyjnej. CEL STRATEGICZNY II RZĘDU Rozwój agroturystyki jako alternatywnego źródła dochodów dla działalności rolniczej Nazwa zadania : Rozbudowa i podniesienie standardu gospodarstw agroturystycznych 1. Opis istniejącej sytuacji: 2. Na terenie gminy jest mała ilość standardowych pomieszczeń w gospodarstwach agroturystycznych. Brak jest wyposażenia w sprzęt i pomieszczenia rekreacyjne. Należy stworzyć zachęty do świadczenia usług w tym zakresie. 2. Oczekiwany efekt po realizacji zadania: Oczekuje się, że wzrośnie liczba chętnych do świadczenia usług kwaterowych, podnoszony będzie standard pokoi gościnnych oraz wygospodarowuje się pomieszczenia na sale ćwiczeń, siłownie i inne. 8. Czas realizacji zadania w latach: 1999 – 2020 4. Szacowane nakłady finansowe na realizację zadania: 5. Instytucje, organizacje realizujące zadanie: Środki własne, Fundusz Ochrony Środowiska, Budżet Państwa. 139
