Zaćma związana z wiekiem Wprowadzenie Zaćma to zmętniałe

Zaćma związana z wiekiem
Wprowadzenie
Zaćma to zmętniałe plamki lub obszary na soczewce oka. Mogą powstawać w
jednym lub obu oczach. W jednym oku często natężenie objawów może być
większe.
Soczewka oka jest zwykle przezroczysta. Umożliwia przenikanie światła do
wnętrza gałki ocznej, pomagając w ostrym widzeniu. Jeśli część soczewki mętnieje
(staje się nieprzezroczysta), światło nie może przeniknąć przez takie obszary.
Z czasem takie plamki zwykle powiększają się i powstaje ich więcej. Ponieważ
przez soczewkę przenika mniejsza ilość światła, widzenie staje się nieostre i
zamglone. Im większe zmętnienie soczewki, tym większe pogorszenie wzroku.
Zaćma to główna przyczyna upośledzenia wzroku na świecie, zwłaszcza w krajach
rozwijających się. Najczęściej występuje u osób starszych. Takie przypadki zaćmy
określa się mianem zaćmy związanej z wiekiem. Rzadko zdarza się wystąpienie
zaćmy u noworodków.
Objawy
Objawy zaćmy zwykle rozwijają się przez wiele lat. Stopniowo coraz większa część
soczewki gałki ocznej mętnieje. W łagodnych przypadkach zaćmy chory może
początkowo nie zauważać żadnych symptomów.
Najczęstszym objawem zaćmy związanej z wiekiem jest nieostre, zamglone lub
zaciemnione widzenie. W polu widzenia mogą pojawiać się małe plamki lub punkty
— miejsca, w których wzrok nie jest całkiem ostry.
Na jakość widzenia może wpływać światło: możesz na przykład mieć większe
trudności z widzeniem przy słabym świetle lub w warunkach jaskrawego
oświetlenia.
Zaćma może powodować, że kolory widoczne są jako mniej intensywne i
wyraziste. Możesz także zauważyć, że czytanie i oglądanie telewizji jest trudniejsze
niż było kiedyś. Jeśli nosisz okulary, mogą wydawać się mniej skuteczne.
Rzadziej zdarza się widzenie aureoli (koła światła) wokół jasnych źródeł światła,
np. reflektorów samochodowych lub latarni ulicznych. Innym rzadkim objawem
zaćmy jest podwójne widzenie (widzenie dwóch obrazów zamiast jednego).
Przyczyny
Dokładna przyczyna zaćmy związanej z wiekiem nie jest znana.
Page 1 of 4
Cataracts, age-related | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
W miarę starzenia mogą występować zmiany w strukturze białka, z którego składa
się soczewka oka. Niektórzy specjaliści uważają, że może to wiązać się ze
sposobem, w jaki płyny i składniki odżywcze docierają do oka. Takie zmiany w
białku soczewki mogą prowadzić do powstawania zmętnianych obszarów.
Nie wiadomo jednak, jak, ani dlaczego, pojawianie się tych zmian jest związane z
wiekiem.
Badania sugerują, że niektóre czynniki mogą zwiększać ryzyko zachorowania na
zaćmę związaną z wiekiem. Należą do nich np. historia zaćmy w rodzinie i czynniki
związane ze stylem życia, takie jak palenie papierosów czy uboga dieta.
Nadmierne narażanie oczu na kontakt ze światłem słonecznym i przyjmowanie
leków sterydowych przez dłuższych czas także uważa się za czynniki zwiększające
ryzyko zachorowania na zaćmę.
U osób młodszych zaćma może mieć inne, rzadziej występujące przyczyny. Należą
do nich np. cukrzyca (u osób chorych na cukrzycę zaćma często pojawia się w
młodszym wieku), urazy oczu i inne choroby narządu wzroku, np. zapalenie błony
naczyniowej oka.
Diagnoza
Jeśli masz problemy ze wzrokiem, skontaktuj się z optykiem (okulistą) lub lekarzem
ogólnym.
Mogą oni przeprowadzić badanie oczu za pomocą instrumentu o nazwie
oftalmoskop. Oftalmoskop świeci jasnym światłem do wnętrza oka, umożliwiając
okuliście zbadanie go.
Jeśli chorujesz na zaćmę, okulista będzie w stanie ją dostrzec. Będzie mógł także
określić, jak duża część soczewki jest zmieniona chorobowo.
W niektórych przypadkach możesz otrzymać skierowanie na badanie
diagnostyczne do lekarza specjalisty zajmującego się wzrokiem (okulisty
(oftalmologa) lub chirurga oftalmologa).
Czasem zaćmę stwierdza się podczas regularnego badania wzroku, nawet jeśli
pacjent nie zauważył żadnych objawów.
Leczenie
Jeśli chorujesz na zaćmę, ale nie odczuwasz jej objawów albo tylko nieznacznie
wpływają one na Twój wzrok, leczenie może nie być konieczne.
Page 2 of 4
Cataracts, age-related | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
We wczesnych fazach zaćmy poprawę widzenia może zapewnić noszenie
silniejszych okularów lub używanie jaśniejszego światła do czynności takich jak
czytanie. Poprawa może jednak nie trwać długo.
W przypadku poważniejszych postaci zaćmy jedynym sposobem leczenia może
być zabieg chirurgiczny.
Zaćmę często leczy się przez usunięcie zmętniałej soczewki oka podczas operacji.
W większości przypadków naturalną soczewkę zastępuje się sztuczną,
przezroczystą soczewką z tworzywa sztucznego. Określa się ją mianem implantu
śródocznego lub soczewki śródocznej (IOL).
W Wielkiej Brytanii większość operacji zaćmy wykonuje się jako zabiegi
endoskopowe w znieczuleniu miejscowym. Zwykle nie ma potrzeby, aby pacjent
zostawał w szpitalu na noc.
Zabieg trwa najczęściej 15
−30 minut. U więks zości osób natychmiast następuje
zauważalna poprawa widzenia, ale pełna stabilizacja skutków zabiegu może
potrwać pewien czas.
Powikłania
Jeśli przeważająca część lub całość soczewki ulega zmętnieniu, może to poważnie
wpłynąć na wzrok. Nieleczona zaćma może powodować ślepotę.
Zapobieganie
Choć nie da się całkowicie zapobiec zaćmie, można podjąć pewne kroki, które
zmniejszają ryzyko zachorowania na nią.
Rzucenie palenia i ochrona oczu przed światłem słonecznym (przez noszenie
okularów słonecznych i czapki z daszkiem lub kapelusza z szerokim rondem) może
zmniejszyć ryzyko rozwoju zaćmy.
Niektórzy specjaliści uważają, że uboga dieta może zwiększać ryzyko
zachorowania na zaćmę — pamiętaj więc o zdrowej, zrównoważonej diecie
zawierającej dużo warzyw i owoców (co najmniej pięć porcji dziennie).
Nawet jeśli nie nosisz okularów, pamiętaj o regularnym przeprowadzaniu badań
wzroku u okulisty (co najmniej raz na dwa lata). Pozwala to na wczesne wykrycie
zaćmy a także innych chorób oczu, np. związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki
żółtej (postępującej utraty wzroku).
U osób chorych na cukrzycę zaćma pojawia się zwykle w młodszym wieku niż u
innych. Jeśli masz cukrzycę, dokładnie przestrzegaj zaleceń swojego lekarza, aby
zmniejszyć ryzyko zachorowania na zaćmę.
Page 3 of 4
Cataracts, age-related | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Środki ostrożności
Naturalna soczewka oka może zmieniać kształt. Dzięki temu możesz skupiać
wzrok na przedmiotach, które znajdują się blisko Ciebie lub w większej odległości.
Zastępcze soczewki z tworzywa sztucznego o stałej lub zmiennej mocy (jedno- lub
wieloogniskowe) nie mają takiej właściwości. Dlatego po operacji zaćmy możesz
potrzebować także okularów do czytania lub okularów do widzenia na odległość.
Inny rodzaj sztucznych soczewek pozwala skupiać wzrok zarówno na obiektach
bliskich, jak i dalekich. Soczewki takie określa się mianem soczewek
akomodacyjnych.
W lutym 2007 r. Krajowy Instytut Zdrowia i Doświadczeń Klinicznych (NICE)
opublikował wytyczne dotyczące zastosowania akomodacyjnych zastępczych
soczewek z tworzywa sztucznego.
Wytyczne NICE zawierają informacje o tym, kiedy i w jaki sposób okuliści w
Wielkiej Brytanii mogą wykorzystywać soczewki akomodacyjne do leczenia osób
chorych na zaćmę.
Poufna usługa tłumaczenia
NHS Direct może zapewnić poufne usługi tłumaczy wielu języków w ciągu paru
minut od wizyty pacjenta.
Wystarczy wykonać 3 proste kroki:
Krok 1 — Zadzwonić na numer NHS Direct, 0845 4647.
Krok 2 — Po odebraniu telefonu powiedzieć po angielsku, jakiego języka
chce się używać. Poczekać przy telefonie na połączenie z tłumaczem, który
pomoże NHS Direct w podaniu niezbędnych informacji i porad medycznych.
Krok 3 — Można także poprosić osobę spokrewnioną lub znajomą
o przeprowadzenie rozmowy w imieniu pacjenta. Przed objaśnieniem
powodu rozmowy należy poczekać na połączenie z tłumaczem.
Page 4 of 4
Cataracts, age-related | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008