Rośliny Chronione W Przełomowej Dolinie Narwi Centuria Pospolita • Centuria pospolita, centuria zwyczajna, tysiącznik (Centaurium erythraea Rafn) – gatunek rośliny z rodziny goryczkowatych. • Rozmieszczenie geograficzne: • W Polsce występuje na całym terytorium, ale dość rzadko. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy. • Polska nazwa centuria wywodzi się od legendy, według której centaur Chiron wyleczył swoje rany zadane mu przez Herkulesa właśnie tą rośliną. Według innych źródeł nazwa rośliny jest tłumaczeniem słów centum aurum oznaczających 100 sztuk złota Miodownik melisowaty • • • • • • • Miodownik melisowaty (Melittis melissophyllum L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. W Polsce przebiega północna granica zasięgu występowania miodownika w Europie. Pokrój – Roślina zielna, dorasta do 30–50 (70) cm wysokości, owłosiona, silnie aromatyczna. Łodyga – Wzniesiona, czterokanciasta, nierozgałęziona, ulistniona. Liście – Naprzeciwległe, jajowate, zaostrzone, brzegiem karbowane. Ziele ma zapach marzanki wonnej. Kwiaty – Wargowe, duże, białe, białoróżowe, różowe lub pstrokate, zebrane po kilka w kątach górnych liści, silnie pachnące cytrynowo. . Biologia i ekologia Bylina Kwitnie od maja do lipca. Rozproszony na niżu i w niższych położeniach górskich, rzadki. Rośnie w widnych lasach liściastych, zaroślach. Fiołek torfowy • Fiołek torfowy (Viola epipsila Ledeb.) – gatunek rośliny • • • należący do rodziny fiołkowatych. Roślina w Polsce bardzo rzadka. Relikt epoki lodowcowej (tzw. gatunek reliktowy). Bylina. Kwitnie od maja do czerwca. Rośnie na torfowiskach. Pokrój – Roślina wieloletnia o wysokości 8–15 cm, wiotka. Tworzy rozłogi nad- i podziemne. Liście – Po dwa, z wierzchu nagie, spodem z rzadka owłosione, blaszka dłuższa niż szersza, nieco zaokrąglona. Górne liście na nieco oskrzydlonych ogonkach. • Kwiaty – Niebieskawe, o długości 1,5–2 cm i słabym zapachu. Dolny płatek posiada ostrogę 2–3 razy dłuższą od przedłużeń działek. Rosiczka okrągłolistna • Rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia L.) – gatunek rośliny • • • należący do rodziny rosiczkowatych. Roślina owadożerna. W Polsce dość pospolita na torfowiskach. Zwyczajowo bywa nazywana rosą słoneczną. Bylina. Kwitnie od lipca do sierpnia. Siedlisko: torfowiska, bory bagienne, wilgotne wrzosowiska oraz brzegi dystroficznych jezior. Ponieważ żyje w środowisku ubogim w azot (torfowiska), braki azotu w podłożu uzupełnia owadożernością. Wabi swoje ofiary błyszczącymi kroplami słodkiej cieczy, które są wydzielane na szczytach – czułkach porastających powierzchnie liści. Ofiara wchodzi na liść i lepka substancja ją unieruchamia. Powoli pułapka się zamyka. Trwa to około 3 godzin. Wydzielany kwas mrówkowy zaczyna rozpuszczać ciało owada. Po strawieniu ofiary liść otwiera się, a pozostałości zwykle są zdmuchiwane przez wiatr. Ponowne otwarcie następuje po 24 godzinach. Rukiew wodna • Rukiew wodna (Nasturtium officinale R. Br.) – gatunek rośliny należący do • • rodziny kapustowatych. W Polsce występuje rzadko, głównie w zachodniej części kraju. Brak go w północnowschodniej i południowo-wschodniej części kraju. Kwitnie od czerwca do września. Siedlisko: Płytkie, wolno płynące wody, rowy, starorzecza, źródliska oraz tereny okresowo zalewane. Roślina uprawna: Liście i młode rośliny są jadalne. Uprawiana jako warzywo, szczególnie popularna w Normandii. • Sztuka kulinarna. Zawiera bardzo wiele witamin. Wyciąg z rukwi (glikonasturcyna) podawana jest przy awitaminozach. Jedna z ulubionych potraw Napoleona. Jej zastosowanie wspomniano wśród przysmaków podanych w weselnym menu (miniaturowe tarty ze szparagami i rukwią wodną) z okazji zaślubin księcia Williama z Księżną Catherine w pałacu Buckingham (29 kwietnia 2011) Włosienicznik skąpopręcikowy • • • ( Ranunculus trichophyllus ), również jaskier skąpopręcikowy , to roślina z rodziny do rodziny, jaskier(Ranunculaceae). Występuje w wodach stojących lub wolno płynących. Ponadto, gatunek ten ma mniejsze kwiaty i liście. Jest on okołobiegunowy w umiarkowanych i subarktyczne obszarów zlokalizowanych w północnej półkuli. Ten typ wymaga słoneczne do częściowo zacienionych obszarach w wolno płynących lub stojącej wody, która jest tylko umiarkowanie żyzne i umiarkowanie ciepły. Ich obecność wskazuje gliniaste lub piaszczyste gleby, które są lekko kwaśne lub wapienne. Występują one głównie w stawach i potokach w nadbrzeżnych regionach w małych i dużych grup. W bogatej w składniki odżywcze jeziora znajdują się tuż pod powierzchnią wody populacji bardzo gęste. W stojącej wody, korzenie roślin, często bardzo słabe i unosi się w wodzie. Włosienicznik wodny • Włosienicznik wodny, jaskier wodny (Batrachium aquatile) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych, zwany jaskrem wodnym. W Polsce dość często występuje na niżu, dochodząc do piętra pogórza, rzadko tylko spotkać go można wyżej. • • Roślina jednoroczna lub Bylina. Kwitnie od kwietnia do sierpnia, czasami jeszcze we wrześniu. Występuje na płytkich i wolno płynących wodach lub w kanałach, głębokości do 2 m, rowach, stawach i jeziorach, czasami masowo. W wodach bogatych w składniki pokarmowe, a ubogie w wapń. Roślina objęta w Polsce od 2004 ścisłą ochroną gatunkową. Źródłem zagrożenia dla niej jest gospodarka hodowlana w zbiornikach, w których występuje, zanieczyszczenie wód oraz wysychanie zbiorników w czasie długotrwałych susz . Orlik pospolity • Orlik pospolity (Aquilegia vulgaris L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych. • Występuje w stanie dzikim w Polsce, jest niezbyt pospolity. Rośnie na rozproszonych stanowiskach zarówno na niżu, jak i w górach, najwyżej sięga w Tatrach. • Kwitnie między majem a lipcem, kwiaty zapylane są przeważnie przez trzmiele. Siedlisko: widne lasy liściaste i niezbyt wilgotne zarośla. Dobrze czuje się na glebach żyznych. Lubi stanowiska półcieniste lub słoneczne. Cała roślina jest lekko trująca. Przy doustnym spożyciu powoduje odurzenie, omdlenia, zwężenie źrenic, biegunkę i trudności w oddychaniu Widłak goździsty • Widłak goździsty, babimór – (Lycopodium clavatum L.)- roślina kosmopolityczna z rodziny widłakowatych. Rośnie na całym świecie w klimacie umiarkowanym. W Polsce pospolity na niżu i w górach.. W zarodniach widłaków jednakozarodnikowych (usadowionych na liściach zarodnionaśnych tworzących zazwyczaj kłos) powstają identyczne zarodniki. Po zapłodnieniu (w wodzie) z zygoty wyrasta nowa rozgałęziona łodyżka sporofitu. U współczesnych widłaków cały ten cykl może trwać nawet 25 lat (kilkanaście lat trwa rozwój samego przedrośla). Często rozmnaża się wgetatywnie. • Roślina trująca : Cały pęd zawiera trujące alkaloidy. Widłak jałowcowaty • Widłak jałowcowaty, widłak gajowy (Lycopodium annotinum L.) – gatunek roślin wieloletnich z rodziny widłakowatych. Występuje na terenie całej Polski, jednak jest rośliną dość rzadką. Roślina trująca • Siedlisko – Cieniste lasy na niżu, w górach aż po kosówkę. Roślina cieniolubna i kwasolubna, unika podłoża wapiennego. Rośnie przede wszystkim na wilgotnych miejscach porośniętych mchami. Częściej występuje w górach i na pogórzu, niż na niżu. Czasami tworzy całe łany na obrzeżach torfowisk, zwłaszcza w sąsiedztwie bagna zwyczajnego. Informacje: Wikipedia.pl Wykonali: Magdalena Barcicka Zuzanna Tomczyk Klaudia Kijek Michał Błażejczyk Damian Sobolewski Grzegorz Pyszyński