Słownik energetyczny B • Bezpiecznik topikowy (pot. "korek") - zabezpieczenie instalacji przed skutkami zwarć oraz przeciążeniami - ponowne użycie wymaga zmiany wkładki topikowej o takim samym prądzie znamionowym. D • • Dokumentacja techniczna - dokumentacja opracowana na podstawie warunków przyłączenia obejmująca część techniczną wykonania inwestycji. Dokumentacja techniczno-prawna - dokumentacja obejmująca zarówno techniczne aspekty realizacji inwestycji jak i część prawną. E • • Energia bierna - pobierana jest przez urządzenia elektryczne o charakterze indukcyjnym (np. silniki). Wpływa ona na przepustowość sieci elektroenergetycznej i ogranicza przesył energii czynnej. Energia czynna - iloczyn mocy czynnej pobieranej przez urządzenie i czasu użytkowania tego urządzenia. G • • Grupa taryfowa - grupa odbiorców pobierających energię elektryczną lub korzystających z usług związanych z zaopatrzeniem w tę energię, dla których stosuje się jeden zestaw cen lub stawek opłat i warunków ich stosowania Grupa przyłączeniowa - grupa podmiotów przyłączonych do sieci, sklasyfikowana wg. następujących kryteriów: o grupa I - podmioty przyłączane bezpośrednio do sieci przesyłowej, o grupa II - podmioty przyłączane bezpośrednio do sieci rozdzielczej o napięciu znamionowym 110 kV , o grupa III - podmioty przyłączane bezpośrednio do sieci rozdzielczej, o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV, lecz niższym niż 110 kV, o grupa IV - podmioty przyłączane bezpośrednio do sieci rozdzielczej, o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV oraz mocy przyłączeniowej większej niż 40 kW lub prądzie znamionowym zabezpieczenia przedlicznikowego w torze prądowym większym niż 63 A, o grupa V – podmioty przyłączane bezpośrednio do sieci rozdzielczej, o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV oraz mocy przyłączeniowej nie większej niż 40 kW i prądzie znamionowym zabezpieczenia przedlicznikowego w torze prądowym nie większym niż 63 A, o grupa VI - podmioty przyłączane do sieci poprzez tymczasowe przyłącze, które będzie na zasadach określonych w umowie o przyłączenie zastąpione przyłączeniem docelowym, lub podmioty przyłączone do sieci na czas określony, lecz nie dłuższy niż 1 rok. I • Instalacja elektryczna - zespół urządzeń elektroenergetycznych (takich jak: przewody, wyłączniki nadprądowe i różnicowoprądowe, bezpieczniki, aparatura pomiarowa itp.), przeznaczonych do doprowadzenia energii elektrycznej z sieci do poszczególnych odbiorników (gniazdek wtyczkowych, punktów oświetleniowych lub podłączonych na stałe urządzeń pobierających energię elektryczną). W lokalach mieszkalnych z tradycyjnymi urządzeniami (oświetlenie, sprzęt RTV i drobny sprzęt AGD) występuje na ogół instalacja jednofazowa, o napięciu znamionowym 230 V. Do podłączenia urządzeń o dużej mocy (np. ogrzewanie elektryczne, kuchenka elektryczna, podgrzewacze wody) konieczna jest instalacja trójfazowa, w której napięcie pomiędzy kolejnymi przewodami fazowymi wynosi 400 V. K • • Kilowatogodzina (kWh) - jest to jednostka energii elektrycznej, określająca ilość energii, jaką urządzenie o mocy 1 kW zużywa w ciągu godziny. Kompensacja mocy biernej - zwiększony pobór prądu wywołany dużym współczynnikiem mocy tg . Zwiększa nie tylko straty mocy w liniach zasilających ale wymaga stosowania transformatorów o większej mocy znamionowej. W tym celu stosuje się różne metody poprawy współczynnika mocy. Wszystkie te metody polegają na kompensowaniu mocy biernej indukcyjnej, mocą bierną pojemnościową. Jedną z powszechnie stosowanych metod jest kompensacja mocy biernej za pomocą kondensatorów. M • • • • Miejsce dostarczania energii - punkt w sieci, do którego przedsiębiorstwo energetyczne jest zobowiązane dostarczać energię elektryczną, określony w umowie o przyłączenie, w umowie o świadczenie usług przesyłowych albo w umowie sprzedaży energii elektrycznej. Moc elektryczna - jest to iloczyn napięcia i natężenia prądu. Podstawową jednostką mocy jest 1 wat (1 W = 1 V · 1 A). Najczęściej używane są jednostki znacznie większe jak: 1 kilowat (1 kW = 1000 W), 1 megawat (1 MW = 1000000 W), 1 gigawat (1 GW = 1000000000 W) Moc przyłączeniowa - moc czynna planowana do pobierania lub wprowadzania do sieci, służąca do zaprojektowania przyłącza, określona w umowie o przyłączenie jako wartość maksymalna ze średnich wartości tej mocy w okresie 15 minut. Moc umowna - moc czynna pobierana lub wprowadzana do sieci, określana w umowie o świadczenie usług przesyłowych lub umowie sprzedaży energii jako wartość maksymalna ze średnich wartości tej mocy w okresie 15 minut. Moc pobrana - największy 15 minutowy pobór mocy czynnej z sieci w okresie rozliczeniowym. N • • • Napięcie - jest to różnica potencjałów pomiędzy przewodem lub punktem w instalacji elektrycznej a innym przewodem lub punktem, bądź też Ziemią. Jednostką napięcia jest 1 Wolt (V). W instalacji napięcie między przewodem każdej z faz a Ziemią wynosi 230 V, a pomiędzy dwoma przewodami różnych faz 400 V. Nielegalny pobór energii elektrycznej - należy przez to rozumieć pobieranie energii bez zawarcia umowy ze sprzedawcą lub niezgodnie z zawartą umową. Niskie napięcie (nn) - napięcie nie wyższe niż 1 kV. • Natężenie - jest to ilość prądu, płynącego w przewodzie elektrycznym. Jednostką natężenia jest 1 amper (A) O • • • • • Odbiorca - każdy, kto otrzymuje lub pobiera energię elektryczną na podstawie umowy z przedsiębiorstwem energetycznym. Ograniczniki przepięć - są aparatami stosowanymi do ochrony urządzeń elektrycznych przed przepięciami atmosferycznymi lub wewnętrznymi (powstającymi wewnątrz sieci w postaci przepięć długotrwałych, dorywczych i łączeniowych). Okres rozliczeniowy - okres pomiędzy dwoma kolejnymi rozliczeniowymi odczytami wskazań układu pomiarowego-rozliczeniowego. Opłata abonamentowa - opłata pobierana od klientów za handlową obsługę związaną z odczytywaniem wskazań układów pomiarowych i ich kontroli, wystawianiem faktur oraz ich dostarczaniem, prowadzeniu ewidencji wpłat należności i innej ewidencji zapewniającej poprawność rozliczeń. Opłata za przyłączenie - opłata pobierana za przyłączenie do sieci określona zgodnie z obowiązującą Taryfą dla energii elektrycznej na podstawie: ustalonych w Taryfie dla energii elektrycznej stawek opłat za przyłączenie do sieci dla podmiotów zakwalifikowanych do grup przyłączeniowych IV i V, albo rzeczywistych nakładów poniesionych na realizację przyłączenia dla podmiotów zakwalifikowanych do II, III lub VI grupy przyłączeniowej. P • • • • • • • • • Przekaźnik priorytetowy - urządzenie, które pozwala na ograniczenie mocy przyłączeniowej; jego działanie polega na tym, że w czasie uruchomienia się jednego z urządzeń o poborze dużej mocy (np. przepływowego podgrzewacza wody), wówczas przekaźnik wyłącza na ten czas inny odbiornik energochłonny (np. elektryczne ogrzewanie akumulacyjne). Przewód fazowy (pot. faza) - jest to przewód będący pod napięciem, przez który płynie prąd. Oznaczony jest literą L i cyframi od 1 do 3, np.: L1, L2, L3. Przewód neutralny N (zwany dawniej - zerem) - jest to przewód, przewodzący prąd w kierunku przeciwnym do przewodów fazowych. Przewód ochronny - przewód nie przewodzący prądu - oznaczony literami PE. Prawo energetyczne - ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz.1504 i Nr 203, poz. 1966 i z 2004 r. Nr 29, poz.257, Nr 34, poz. 293, Nr 91, poz. 875, Nr 96, poz. 959 i Nr 173, poz.1808 oraz z 2005 r. Nr 62, poz. 552). Prawo budowlane (akt wykonawczy do Ustawy) - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12.04. 2002 r. (Dz.U. Nr 75, poz. 690 - Rozdział 8. Instalacja elektryczna). Przedpłatowy system sprzedaży energii elektrycznej - forma rozliczeń za energię elektryczną, polegająca na sfinansowaniu zakupu energii elektrycznej przed jej zużyciem. Klient może kupować energię w określonych przez siebie porcjach. Przedpłatowy układ pomiarowo-rozliczeniowy - licznik energii elektrycznej czynnej służący do rozliczania energii w przedpłatowym systemie sprzedaży energii elektrycznej. Przekładniki - są transformatorami przeznaczonymi do zasilania przyrządów pomiarowych, przekaźników i podobnych aparatów. Umożliwiają one odizolowanie obwodów przyrządów pomiarowych i zabezpieczeń od obwodów wyższego napięcia. Rozróżniamy przekładniki: prądowe i napięciowe. Przekładniki prądowe transformują prąd między innymi do urządzeń pomiarowych (liczniki, amperomierze). Stosowane są w półpośrednich, jak i pośrednich • • • • • układach pomiarowych. Przekładniki napięciowe transformują napięcie między innymi do urządzeń pomiarowych (liczniki, woltomierze). Stosowane są w pośrednich układach pomiarowych. Przekroczenie mocy - dla odbiorców grup taryfowych B21, B22, B23, C21, C22a, C22b prowadzona jest kontrola mocy pobieranej. Za przekroczenie mocy pobranej ponad moc umowną (określoną w umowie sprzedaży energii elektrycznej) odbiorca ponosi dodatkowe opłaty zgodnie z Taryfą dla energii elektrycznej. Przewód neutralny N - przewód roboczy instalacji elektrycznej, który normalnie jest pod napięciem i który w instalacji odbiorczej musi być izolowany tak samo jak przewód fazowy. Izolacja tego przewodu jest oznaczona barwą niebieską Przewód ochronny PE - uziemiony przewód instalacji elektrycznej, który normalnie nie jest pod napięciem i który przyłączony do zacisku ochronnego odbiornika powoduje, że w razie uszkodzenia izolacji w odbiorniku, prąd zwarciowy płynący tym przewodem umożliwi zadziałanie zabezpieczenia i wyłączenie uszkodzonego urządzenia spod napięcia. Izolacja tego przewodu jest oznaczona barwą zielonożółtą. Przewodów ochronnych PE nie wolno odłączać od urządzeń i nie wolno ich przerywać. Punkt odbioru - obiekt klienta, do którego dostarczana jest energia elektryczna na podstawie zawartej umowy sprzedaży energii elektrycznej. Przyłącze – odcinek lub element sieci służący do połączenia urządzeń, instalacji lub sieci odbiorcy o wymaganej przez niego mocy przyłączeniowej z siecią przedsiębiorstwa energetycznego świadczącego na rzecz tego odbiorcy usługę polegającą na przesyłaniu energii elektrycznej. S • Sieć - instalacje połączone i współpracujące ze sobą, służące do przesyłania i dystrybucji energii, należące do sprzedawcy • • • • • Sieć rozdzielcza - sieć służąca do przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej, o napięciu znamionowym nie wyższym niż 110 kV. Stacja transformatorowa - transformator wraz z towarzyszącą mu aparaturą rozdzielczą (np.: wyłączniki, odłączniki). Stojak dachowy - konstrukcja, na której zawiesza się przewody przyłącza napowietrznego, jeśli wysokość budynku nie pozwala przyłączyć przewodów bezpośrednio do budynku za pomocą haków. Styk ochronny - element gniazda wtyczkowego lub innego urządzenia elektrycznego, służący do podłączenia przewodu ochronnego Średnie napięcie (SN) - obejmujące napięcie wyższe od 1 kV i nie wyższe niż 30 kV. T • • • Tablica rozdzielcza - element w instalacji klienta, zawierający zabezpieczenia zalicznikowe poszczególnych obwodów i w starszych instalacjach licznik energii elektrycznej. Tangens fi - stosunek energii biernej do energii czynnej pobranej przez odbiorcę w danym okresie rozliczeniowym. Taryfa - zbiór cen i stawek opłat oraz warunków ich stosowania, opracowany przez przedsiębiorstwo energetyczne i wprowadzany jako obowiązujący dla określonych w nim odbiorców w trybie określonym ustawą. U • • • • Układ pomiarowo-rozliczeniowy - liczniki i inne urządzenia pomiarowe lub rozliczeniowopomiarowe, a także układy połączeń między nimi służące bezpośrednio lub pośrednio do pomiarów energii elektrycznej ii rozliczeń za tę energię (np. zegary sterujące, przekładniki prądowe itd.). Umowa przyłączeniowa - umowa zawarta między klientem ubiegającym się o przyłączenie i przedsiębiorstwem energetycznym określająca warunki realizacji przyłączenia do sieci urządzeń i instalacji odbiorcy. Umowa sprzedaży energii elektrycznej- umowa zawarta pomiędzy klientem a Oddział Energetyka Kaliska zawierająca warunki i zasady sprzedaży energii elektrycznej oraz świadczenia usług przesyłowych. Usługa przesyłowa - usługa świadczona przez Sprzedawcę na rzecz odbiorców, zapewniająca realizację umów sprzedaży energii elektrycznej, przy zachowaniu określonych wartości parametrów niezawodnościowo- jakościowych. W • • • • WLZ - wewnętrzna linia zasilająca będąca własnością właściciela obiektu (kamienicy, bloku, itp.), popularnie zwana "pionem". Ogólnie służy ona do połączenia instalacji odbiorczej (będącej własnością klienta) ze złączem lub przyłączem. Przewody WLZ nie powinny być przecinane, a zatem powinny mieć jednakowy przekrój na całej długości. W wydawanych warunkach przyłączeniowych sprecyzowane są wymagania dotyczące wykonania WLZ. Wysokie napięcie (WN) - napięcie wyższe od 30 kV i nie wyższe niż 110 kV. Wyłącznik nadprądowy - jest to wyłącznik samoczynnie wyłączający prąd, gdy jego wartość przekroczy wielkość zadaną. Wyłącznik różnicowoprądowy - jest to aparat chroniący przed porażeniem elektrycznym, którego zadaniem jest wyłączenie prądu w momencie, gdy nastąpi różnica natężenia prądu wpływającego i wypływającego z instalacji. Z • • • • Zabezpieczenie przedlicznikowe - najbliższe zabezpieczenie przed układem pomiaroworozliczeniowym, licząc od strony zasilania, niedostępne dla odbiorcy i osób postronnych (plombowane przez sprzedawcę). Złącze (napowietrzne lub kablowe) - zwane inaczej skrzynką elektryczną, jest to urządzenie, z którego prąd jest dostarczany na budowę lub do domu. Musi być ono dostosowane do rodzaju przyłącza. Zegar sterujący - urządzenie sterujące licznikiem wielostrefowym. Stanowi część układu pomiarowo-rozliczeniowego. Zwarcie - awaryjna praca sieci polegająca na połączeniu dwóch punktów sieci (instalacji) o różnych potencjałach (wartościach), np.: przewodu fazowego z przewodem neutralnym.