Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne

BRAZYLIA
GOSPODARKA BRAZYLII
Globalny kryzys gospodarczy spowodował przejściowe zahamowanie kilkuletniego okresu
stosunkowo wysokiego wzrostu gospodarczego Brazylii i spadek PKB w 2009 r., niemniej już w 2010
r. stopa wzrostu PKB wyniosła 7,5% i prognozy wzrostu PKB w najbliższych latach oscylują wokół
5%.
Utrzymanie takiej stopy wzrostu będzie wymagało jednak znacznych inwestycji, zwłaszcza w
infrastrukturze transportowej i energetyce, przy czym szereg inwestycji, zwłaszcza w infrastrukturze,
będzie przyspieszonych z uwagi na organizację mistrzostw świata w piłce nożnej w 2014 r. i
Olimpiady w 2016 r. w Rio de Janeiro.
Sytuacja makroekonomiczna Brazylii w połowie 2011 r. jest ustabilizowana, niemniej utrzymuje się
nadal szereg negatywnych zjawisk hamujących wzrost gospodarczy kraju. Najważniejsze z nich to
niska stopa inwestycji, brak wykwalifikowanej siły roboczej, skomplikowany system podatkowy,
fatalny stan infrastruktury transportowej.
Produkty eksportowane: surowce (ruda żelaza, ropa naftowa, celuloza), produkty rolne (soja, mięso
drobiowe, mięso wołowe, cukier, kawa, tytoń), produkty przemysłowe (samoloty, samochody i części
do samochodów).
Produkty importowane: ropa naftowa, gaz ziemny, samochody i części, farmaceutyki, chemikalia,
nawozy, wyroby hutnicze z żelaza i stali, aparatura optyczna, kauczuk.
Struktura geogr. Eksportu: (2010): Chiny (udział 15,3%), USA (9,6%) Argentyna (9,2%), Holandia
(5,1%), Niemcy (4%).
Struktura geogr. Importu: (2010): USA (udział 14,9%), Chiny (14,1%), Argentyna (7,9%), Niemcy
(6,9%), Korea (4,6%).
Zasoby naturalne: kopaliny i minerały; najbogatsze złoża rud żelaza, rud manganowych; boksyty,
złoto, srebro, węgiel, ropa naftowa, gaz naturalny, magnezyty.
POLITYKA ENERGETYCZNA
Według ocen Międzynarodowej Agencji Energii Brazylia w 2015 r., dzięki nowym złożom odkrytym
na Oceanie Atlantyckim, stanie się szóstym światowym producentem ropy naftowej z wydobyciem
rzędu 3 mln baryłek dziennie (obecnie 2 mln). W związku z nowymi perspektywami w sektorze
naftowym rząd Brazylii uruchomił program rozbudowy stoczni brazylijskich, które były od wielu lat
niedoinwestowane. Planowana jest budowa 49 statków do przewozu ropy, produktów pochodnych i
gazu oraz budowa lub leasing 146 statków do obsługi platform wiertniczych. Przewidziana jest
również budowa kilkunastu platform wiertniczych.
W 2009 r. uruchomiono drugi terminal do odbioru gazu płynnego w Zatoce Guanabara (stan Rio de
Janeiro) o zdolności regazyfikacji 14 mln m3 gazu dziennie. Pierwszy terminal, w stanie Ceara,
uruchomiony w 2008 r. ma zdolność odbioru 7 mln m3 gazu dziennie.
Niezależnie od rozpoczęcia eksploatacji nowych złóż na Atlantyku, rząd Brazylii buduje trzy nowe
hydroelektrownie o dużej mocy (największa 11,2 tys. MW) oraz planuje budowę kilku elektrowni
atomowych (obecnie Brazylia posiada dwie, a trzecia jest w budowie). Dynamicznie wzrasta ilość
budowanych małych elektrowni wodnych (do 30 MW).
W ciągu najbliższych 5 lat będzie wybudowanych również około 40 elektrowni cieplnych o mocy do
700 MW na olej Diesla i węgiel (w północno-wschodnich stanach Brazylii).
Produkcja biopaliw (bioetanolu i biodiesla) oraz eksportu brazylijskiej technologii produkcji
bioetanolu z trzciny cukrowej nadal są popierane przez władze. Na skutek kryzysu produkcja
bioetanolu spadła w 2009 r. do 23 mld litrów, niemniej w 2010 r. osiągnęła poziom sprzed kryzysu w
wysokości 25 mld l.
Na rynku brazylijskim istnieje obowiązek dodawania biokomponentów do oleju napędowego (w 2009
r. 4%, a w 2010 r. 5%), co spowodowało zwiększenie produkcji biodiesla do 1,8 mld litrów w 2010 r.
W kwietniu 2008 r. zużycie bioetanolu w transporcie przekroczyło po raz pierwszy zużycie benzyny i
tendencja ta utrzymuje się nadal. Bioetanol stosuje się również bezpośrednio w silnikach, bądź jako
25% dodatek do benzyny. Na arenie międzynarodowej Brazylia walczy o zniesienie barier dla
eksportu swojego bioetanolu, głównie do USA i UE, jak dotychczas bez rezultatu.
W grudniu 2009 r. rząd Brazylii ogłosił pierwszy przetarg na dostarczenie energii z elektrowni
wiatrowych. Wg prognoz rządowych w 2012 r. 3% energii elektrycznej w Brazylii będzie wytwarzane
przez elektrownie wiatrowe.
POLSKO – BRAZYLIJSKA WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA






W stosunkach gospodarczych z Brazylią obowiązują następujące porozumienia i umowy:
Porozumienie między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Federacyjnej
Republiki Brazylii w sprawie transportu morskiego z dnia 26 listopada 1976 r.,
Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii
o współpracy naukowo-technicznej z dnia 5 września 1996 r.,
Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii
o ruchu bezwizowym podpisana 14 lipca 1999 r.,
Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii
o usługach lotniczych podpisana 13 marca 2000 r.,
Umowa między PAIiIZ i brazylijską Agencją Promocji Eksportu i Inwestycji APEX o
współpracy we wzajemnej promocji gospodarczej ze stycznia 2008 r.,
Deklaracja Ministerstwa Rozwoju, Przemysłu i Handlu Zagranicznego Brazylii i Ministerstwa
Gospodarki RP o wzajemnej współpracy z sierpnia 2009 r.
WYMIANA HANDLOWA
Wartość obrotów handlowych w latach 2007 – 2010 (mln USD):
Dynamika
Dynamika
2007
2008
2009
2010
2009/2008
2010/ 2009
955,1
1.172,9
877,5
75%
1 168,5
132%
Obroty
275,0
465,0
200,3
43%
368,1
182%
Eksport
680,1
707,9
677,2
96%
800,4
118%
Import
-405,1
-242,9
-476,9
-432,3
Saldo
Źródło: GUS
Wg danych brazylijskich (SECEX) obroty polsko-brazylijskie w 2010 r. wyniosły 836,8 mln USD, w
tym eksport Polski 445,2 mln USD, a import 391,6 mln USD.
Różnica między danymi SECEX i polskimi wynika głównie z realizacji niektórych transakcji
handlowych za pośrednictwem innych krajów, głównie Holandii i Niemiec. Dotyczy to przede
wszystkim naszego importu produktów rolno-spożywczych z Brazylii.
Udział Polski w ogólnej wymianie handlowej Brazylii pozostaje niewielki i nieznacznie przekracza
0,2% (0,21% w imporcie i 0,2% w eksporcie). Udział Polski w obrotach Unii Europejskiej z Brazylią
przekroczył 1% (0,9% w brazylijskim eksporcie i 1,2% w imporcie).
Główne pozycje w naszym eksporcie to szyny kolejowe (udział 15,7%), siarczan amonu (6,2%),
części telewizorów (5,4%), inne nawozy sztuczne (5%), części samochodowe (4,1%). W imporcie
największą pozycję stanowiły samoloty (udział 30,9%). Kolejne pozycje to tytoń (19,5%), części
samochodowe (11,3%), makuchy sojowe (6,1%), skóry (3,1%).
WSPÓŁPRACA INWESTYCYJNA
W 2010 roku polskie inwestycje w Brazylii osiągnęły wartość 617,5 tys. USD (w 2009 r. było 575,4
tys. USD).
Wg danych Narodowego Banku Polskiego napływ brazylijskich inwestycji bezpośrednich do Polski
wynosił na koniec 2010 r. 78,7 mln euro (z tego 72,2 mln euro w 2009 r.).
PERSPEKTYWY WSPÓŁPRACY
Rynek brazylijski, z uwagi na swoją wielkość i perspektywy rozwoju, może odgrywać w przyszłości
ważną rolę dla Polski. Przede wszystkim ze względu na pierwszoplanową pozycję tego kraju na
kontynencie południowoamerykańskim, jego bogate zasoby naturalne (m.in. boksyty, rudy żelaza,
złoto, mangan, nikiel, fosforany, platyna, cyna, uran, ropa naftowa, hydroenergia, drewno) i
żywnościowe.
Dla polskiej gospodarki ważny jest również fakt, że Brazylia od wielu lat jest dużym importerem m.in.
pojazdów samochodowych i części, sprzętu elektromechanicznego, leków, elektroniki, nawozów i
chemikaliów.
Szczególnie istotna, z punktu widzenia polskich interesów handlowych w Brazylii jest sytuacja w
sektorze nawozów mineralnych. Tylko 40% zapotrzebowania Brazylii na nawozy jest zaspokojone
przez produkcję krajową. Reszta pochodzi z importu.
Duże nadzieje wiążemy z możliwością udziału polskich firm w rozwoju brazylijskiego sektora
morskiego i powiązaną z nim infrastrukturą. Strona brazylijska jest szczególnie zainteresowana
polskimi maszynami, urządzeniami i silnikami.
Perspektywicznym obszarem współpracy jest także przemysł obronny. Temat ten omawiany był
podczas Brazylijsko-Polskiego Forum Obronności, które odbyło się w październiku 2009 r. w Sao
Paulo z udziałem ministrów obrony obydwu krajów. Polskie firmy deklarowały wówczas
zainteresowanie udziałem w modernizacji armii brazylijskiej.
Duże zapotrzebowanie po stronie brazylijskiej oraz możliwości dostaw po stronie polskiej
odnotowujemy również w kategoriach:
 Wyrobów przemysłu elektromaszynowego i aparatury radiowo-telewizyjnej,

Wyrobów i akcesoriów kolejowych.
WSPÓŁPRACA UE – MERCOSUL I UE – BRAZYLIA
Podstawą przyszłych dwustronnych stosunków handlowych UE z Brazylią będzie Umowa
Stowarzyszeniowa UE-Mercosul, która stworzy rozległy obszar wolnego handlu. Umowa ta jest
obecnie przedmiotem negocjacji i powinna dać impuls dla regionalnej integracji handlowej między
krajami Mercosul oraz stymulować nowe możliwości handlu z UE poprzez usunięcie taryfowych i
pozataryfowych barier w handlu. Umowa Stowarzyszeniowa UE-Mercosul obejmie swym zakresem
m.in. kwestie handlu towarami i usługami, inwestycje, aspekty prawa własności intelektualnej (IPR),
w tym ochronę oznaczeń geograficznych, zamówienia publiczne, bariery techniczne w handlu oraz
środki sanitarne i fitosanitarne.
Negocjacje Umowy Stowarzyszeniowej toczą się od 1999 r. Po zawieszeniu w 2004 r., rozmowy
zostały wznowione w 2010 r. w wyniku aktywnego działania prezydencji hiszpańskiej w Radzie UE,
a także pewnych ustępstw ze strony Mercosul (zwłaszcza Argentyny). Fakt ten został ogłoszony na
szczycie UE-Ameryka Łacińska w Madrycie w maju 2010 r. Negocjacje są kontynuowane w 2011 r.
UE jest dla Brazylii największym partnerem handlowym, stanowiąc 21,4% jej całkowitej wymiany
handlowej (w 2010 r.). Zaś dla UE Brazylia jest 10 parterem handlowym, ale największym
eksporterem produktów rolnych do UE, z udziałem 12,4% w całkowitym imporcie (w 2010). W
wymianie towarowej z Brazylią Unia Europejska odnotowuje ogólny deficyt sięgający ponad 4,1 mld
Euro (w 2009 r.), natomiast w handlu usługami zanotowano nadwyżkę na kwotę 2,4 mld Euro . UE
jest największym inwestorem zagranicznym w Brazylii w wielu sektorach gospodarki.
Wymiana towarowa:

Eksport z UE do Brazylii w 2009: 21.6 mld Euro (głownie towary przetworzone: maszyny,
urządzenia transportowe, środki chemiczne)
 Import z Brazylii do UE w 2009: 25.7 mld Euro (dominują produkty rolne, maszyny i urządzenia
transportowe).
Handel usługami:
 Eksport usług z UE do Brazylii w 2009 r. wyniósł 8.8 mld Euro
 Import usług z Brazylii do EU wyniósł w 2009 r. 6.3 mld Euro
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne
 napływ inwestycji z UE do Brazylii w 2009 r. wyniósł 6.9 mld Euro
 napływ brazylijskich inwestycji do UE w 2009 r. wyniósł 2.8 mld Euro
 skumulowana wartość inwestycji UE w Brazylii w 2009 r. wyniosła 112.5 mld Euro
 skumulowana wartość inwestycji brazylijskich w UE w 2009 r. wyniosła 42.1 mld Euro
IZBY

Polsko Brazylijska Izba Gospodarcza http://www.izbapol-braz.com/
WAŻNE KONTAKTY

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Brazylii z siedzibą w Sao Paulo
Rua Zequinha de Abreu, 240
CEP 01250-050 Sao Paulo – SP, Brasil
Tel.: +55 (11) 3673-2776/ +55 (11) 3673-1420
Faks: +55 (11) 3673-0354
E-mail: [email protected], [email protected]
www.saopaulo.trade.gov.pl

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Federacyjnej Republice Brazylii
Brazylia, Brasilia, SES, Av. das Nações, Qd. 809, Lt. 33, 70423-900
Tel.: +55 61 32128000 Tel. dyżurny: +55 61 81431200 Faks: +55 61 32428543
[email protected]
www.polonia.org.br

Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Kurytybie
Brazylia, Kurytyba, Av.Agostinho Leao Junior,234, CEP 80030-110 -PR
Tel.: +55 41 3019-4662
[email protected]
www.kurytybakg.polemb.net

Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Sao Paulo
Brazylia, Sao Paulo, Rua Monte Alegre 1791, 05014-002 Sao Paulo – SP, Brasil
Tel.: +55 11 36723778, +55 11 36725778 Tel. dyżurny: +55 11 81455714, +55 11 82386940,
Faks: +55 11 36728224, +55 11 38711921
[email protected]
www.consuladopoloniasp.org.br
Źródła: Ministerstwo Gospodarki RP, WPHI Ambasady RP w Brazylii