Dyrektywy antydyskryminacyjne Dyrektywa Rady 2000/78/WE

1. Dyrektywy antydyskryminacyjne
a. Dyrektywa Rady 2000/78/WE:
i.
Artykuł 1
Cel
Celem niniejszej dyrektywy jest wyznaczenie ogólnych ram dla walki
z dyskryminacją ze względu na religię lub przekonania,
niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną w odniesieniu do
zatrudnienia i pracy, w celu realizacji w Państwach Członkowskich
zasady równego traktowania.
ii. Artykuł 2
Pojęcie dyskryminacji
1. Do celów niniejszej dyrektywy "zasada równego traktowania"
oznacza brak jakichkolwiek form bezpośredniej lub pośredniej
dyskryminacji z przyczyn określonych w art. 1.
2. Do celów ust. 1:
a) dyskryminacja bezpośrednia występuje w przypadku gdy osobę
traktuje się mniej przychylnie niż traktuje się, traktowano lub
traktowano by inną osobę w porównywalnej sytuacji, z jakiejkolwiek
przyczyny wymienionej w art. 1;
b) dyskryminacja pośrednia występuje w przypadku, gdy przepis,
kryterium lub pozornie neutralna praktyka może doprowadzić do
szczególnej niekorzystnej sytuacji dla osób danej religii lub przekonań,
niepełnosprawności, wieku lub orientacji seksualnej, w stosunku do
innych osób, chyba że:
i) taki przepis, kryterium lub praktyka jest obiektywnie uzasadniona
zgodnym z prawem celem, a środki mające służyć osiągnięciu tego
celu są właściwe i konieczne, lub
ii) jeżeli w przypadku osób w określony sposób niepełnosprawnych,
pracodawca lub każda osoba, do której odnosi się niniejsza dyrektywa,
jest zobowiązany, na mocy przepisów krajowych, podejmować
właściwe środki zgodnie z zasadami określonymi w art. 5, w celu
zlikwidowania niedogodności spowodowanych tym przepisem,
kryterium lub praktyką.
3. Molestowanie uważa się za formę dyskryminacji w rozumieniu ust.
1, jeżeli ma miejsce niepożądane zachowanie mające związek z jedną z
-1-
przyczyn określonych w art. 1, a jego celem lub skutkiem jest
naruszenie godności osoby i stworzenie onieśmielającej, wrogiej,
poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery. W tym
znaczeniu pojęcie molestowania może być definiowane zgodnie z
ustawodawstwem i krajową praktyką Państw Członkowskich.
[…].
5. Niniejsza dyrektywa nie narusza środków przewidzianych
przepisami krajowymi, które w społeczeństwie demokratycznym są
niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, utrzymania
porządku i zapobiegania działaniom podlegającym sankcjom karnym,
ochrony zdrowia i ochrony praw i wolności innych osób.
iii. Artykuł 3 ust. 1
Zakres
1. W granicach kompetencji Wspólnoty, niniejszą dyrektywę stosuje
się do wszystkich osób, zarówno sektora publicznego jak i prywatnego,
włącznie z instytucjami publicznymi, w odniesieniu do:
a) warunków dostępu do zatrudnienia lub pracy na własny rachunek, w
tym również kryteriów selekcji i warunków rekrutacji, niezależnie od
dziedziny działalności i na wszystkich szczeblach hierarchii
zawodowej, również w odniesieniu do awansu zawodowego;
b) dostępu do wszystkich rodzajów i szczebli poradnictwa
zawodowego, kształcenia zawodowego, doskonalenia i
przekwalifikowania zawodowego, łącznie ze zdobywaniem
praktycznych doświadczeń;
c) warunków zatrudnienia i pracy, łącznie z warunkami zwalniania i
wynagradzania;
d) członkostwa i działania w organizacjach pracowników lub
pracodawców bądź jakiejkolwiek organizacji, której członkowie
wykonują określony zawód, łącznie z korzyściami, jakie dają tego typu
organizacje.
b. Dyrektywa Rady 2004/113/WE:
Artykuł 1
Cel
Niniejsza dyrektywa ma na celu stworzenie ram do walki z dyskryminacją ze względu na
płeć w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług mając na
-2-
względzie wprowadzenie w życie w Państwach Członkowskich zasady równego traktowania
mężczyzn i kobiet.
Artykuł 2
Definicje
Do celów niniejszej dyrektywy, stosuje się następujące definicje:
a)
bezpośrednia dyskryminacja: występuje w sytuacji, gdy jedna osoba
traktowana jest mniej korzystnie ze względu na płeć niż jest, była lub byłaby
traktowana inna osoba w porównywalnej sytuacji;
b)
pośrednia dyskryminacja: występuje w sytuacji, gdy z pozoru neutralny
przepis, kryterium lub praktyka stawiałyby osoby danej płci w szczególnie
niekorzystnym położeniu w porównaniu do osób innej płci, chyba że dany
przepis, kryterium lub praktyka są obiektywnie uzasadnione zgodnym z
prawem celem, a środki służące osiąganiu tego celu są właściwe i niezbędne;
c)
molestowanie: występuje w sytuacji, w której ma miejsce niepożądane
zachowanie związane z płcią osoby, którego celem lub skutkiem jest
naruszenie godności osoby i stworzenie onieśmielającej, wrogiej, poniżającej,
upokarzającej lub agresywnej atmosfery;
d)
molestowanie seksualne: występuje w sytuacji, w której ma miejsce
niepożądane zachowanie, werbalne lub niewerbalne lub zachowanie fizyczne
o charakterze seksualnym, którego celem lub skutkiem jest naruszenie
godności osoby, w szczególności poprzez stwarzanie onieśmielającej, wrogiej,
poniżającej, upokarzającej lub agresywnej atmosfery
Artykuł 3
Zakres
1. W granicach uprawnień powierzonych Wspólnocie, niniejszą dyrektywę stosuje się do
wszystkich osób, które dostarczają towary i usługi, które są ogólnodostępne niezależnie od
zainteresowanej osoby, zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym, włącznie z
instytucjami publicznymi, które oferowane są poza obszarem życia prywatnego i rodzinnego
oraz do transakcji dokonywanych w tym kontekście.
2. Niniejsza dyrektywa nie narusza swobody jednostki do wyboru partnera umownego, jeżeli
tylko wybór partnera umownego nie jest oparty na płci tej osoby.
3. Niniejszej dyrektywy nie stosuje się do treści zawartych w środkach masowego przekazu,
w ogłoszeniach ani do kształcenia.
-3-
4. Niniejszej dyrektywy nie stosuje się, kwestii zatrudnienia i wykonywania zawodu.
Niniejszej dyrektywy nie stosuje się do prowadzenia działalności na własny rachunek w
zakresie, w jakim jest ono uregulowane w innych aktach prawnych Wspólnoty.
c.
Dyrektywa 2006/54/WE:
Artykuł 1
Cel
Celem niniejszej dyrektywy jest wprowadzenie w życie zasady równości szans oraz równego
traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy.
W tym celu zawiera ona przepisy dotyczące wprowadzenia w życie zasady równego
traktowania w odniesieniu do:
a) dostępu do zatrudnienia, w tym do awansu zawodowego i szkolenia zawodowego;
b) warunków pracy, w tym wynagrodzenia;
c) systemów zabezpieczenia społecznego pracowników.
Niniejsza dyrektywa zawiera również przepisy, których celem jest zapewnienie, aby
wprowadzenie w życie wyżej wymienionych zasad było bardziej skuteczne poprzez
ustanowienie właściwych procedur.
Artykuł 2
Definicje
1. Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:
a)
„dyskryminacja bezpośrednia”: sytuacja, w której dana osoba traktowana jest
mniej korzystnie ze względu na płeć niż jest, była lub byłaby traktowana inna
osoba w porównywalnej sytuacji;
b)
„dyskryminacja pośrednia”: sytuacja, w której z pozoru neutralny przepis,
kryterium lub praktyka stawiałaby osoby danej płci w szczególnie
niekorzystnym położeniu w porównaniu do osób innej płci, chyba że dany
przepis, kryterium lub praktyka są obiektywnie uzasadnione zgodnym z
prawem celem, a środki osiągnięcia tego celu są właściwe i niezbędne;
c)
„molestowanie”: sytuacja, w której ma miejsce niepożądane zachowanie
związane z płcią osoby, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności
osoby i stworzenie atmosfery zastraszenia, wrogości, poniżenia, upokorzenia
lub obrazy;
d)
„molestowanie seksualne”: sytuacja, w której ma miejsce jakakolwiek forma
niepożądanego zachowania werbalnego, niewerbalnego lub fizycznego o
-4-
charakterze seksualnym, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności
osoby, w szczególności przy stwarzaniu atmosfery zastraszenia, wrogości,
poniżenia, upokorzenia lub obrazy;
2. Karta Praw Podstawowych
a. Art. 11 ust. 1: "Każdy ma prawo do wolności wypowiedzi. Prawo to obejmuje
wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji
i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe".
b. Art. 21 ust. 1: "Zakazana jest wszelka dyskryminacji w szczególności ze
względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy
genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie
inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie,
niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną";
c. Art. 23 akapit pierwszy: "Należy zapewnić równość kobiet i mężczyzn we
wszystkich dziedzinach, w tym w zakresie zatrudnienia, pracy i
wynagrodzenia".
d. Art. 51 ust. 1: "Postanowienia niniejszej Karty mają zastosowanie do
instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii przy poszanowaniu
zasady pomocniczości oraz do Państw Członkowskich wyłącznie w zakresie, w
jakim stosują one prawo Unii. Państwa te szanują zatem prawa, przestrzegają
zasad i popierają ich stosowanie zgodnie ze swymi odpowiednimi
uprawnieniami i w poszanowaniu granic kompetencji Unii powierzonych jej w
Traktatach."
e. Art. 52 ust. 1: "Postanowienia niniejszej Karty mają zastosowanie do
instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii przy poszanowaniu
zasady pomocniczości oraz do Państw Członkowskich wyłącznie w zakresie, w
jakim stosują one prawo Unii. Państwa te szanują zatem prawa, przestrzegają
zasad i popierają ich stosowanie zgodnie ze swymi odpowiednimi
uprawnieniami i w poszanowaniu granic kompetencji Unii powierzonych jej w
Traktatach"
3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1303/2013/UE z dnia 17 grudnia
2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności,
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz
Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne
dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu
Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego
oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006:
-5-
Artykuł 7
Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji
1. Państwa członkowskie i Komisja zapewniają uwzględnianie i propagowanie równości
mężczyzn i kobiet oraz punktu widzenia płci w trakcie przygotowywania i wdrażania
programów, w tym w odniesieniu do monitorowania, sprawozdawczości i ewaluacji.
2. Państwa członkowskie i Komisja podejmują odpowiednie kroki w celu zapobiegania
wszelkim formom dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne,
religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną podczas
przygotowania i wdrażania programów. W procesie przygotowywania i wdrażania
programów należy w szczególności wziąć pod uwagę zapewnienie dostępności dla
osób z niepełnosprawnościami.
-6-