Stella Dzienis-Strączkowska

dr n.med. Stella Dzienis-Strączkowska, prof.dr hab. Małgorzata Szelachowska,
dr n.med. Małgorzata Karolczuk – Zarachowicz*
Cynamon – rola w leczeniu cukrzycy?
Leki stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2 wpływają na zwiększenie wydzielania insuliny
lub na poprawę wrażliwości na insulinę. Są one obciążone wieloma działaniami ubocznymi. Ponadto,
w naturalnym rozwoju choroby dochodzi najczęściej do wtórnej nieskuteczności leków doustnych i
konieczności stosowania insuliny. Dlatego bardzo korzystne byłoby wprowadzenie nowego środka
wspomagającego, który obniżałby stężenie glukozy w surowicy dzięki poprawie wrażliwości na
insulinę, wpływając jednocześnie korzystnie na profil lipidowy i nie powodując przyrostu masy ciała.
Cynamon a insulinooporność – badania doświadczalne
W badaniach z zastosowaniem hodowli komórek tłuszczowych szczura wykazano, że
cynamon był najbardziej skuteczny z 49 badanych ziół, przypraw i roślin leczniczych, jeśli chodzi o
zdolność do stymulacji zależnego od insuliny transportu glukozy do wnętrza komórek. Stwierdzono,
że za działanie ekstraktu z cynamonu, podobne do działania samej insuliny odpowiedzialne są
polimery polifenoli typu A. W innym badaniu stwierdzono, że obecny w ekstrakcie z cynamonu
polimer MHCP stymuluje wychwyt glukozy przez komórki tłuszczowe w stopniu równie silnym, jak
sama insulina. MHCP bezpośrednio pobudzał receptory insuliny, czego skutkiem było pobudzenie
wychwytu glukozy z krwi i jej przetwarzania w glikogen. Stwierdzono, że MHCP wykazuje działanie
synergistyczne z insuliną – efekt metaboliczny uzyskany w wyniku zastosowania obu substancji
jednocześnie był większy, niż suma oddzielnego zastosowania tych związków.
Korzystny wpływ cynamonu na insulinowrażliwość i związane z nią parametry wykazano
również w badaniach in vivo na zwierzętach doświadczalnych. Niektórzy badacze zaobserwowali, że
podanie szczurom ekstraktu z cynamonu poprawia zarówno wrażliwość na insulinę, jak i funkcję
wydzielniczą komórek  (produkujących insulinę).
Cynamon w leczeniu cukrzycy – badania kliniczne
Interesujące wyniki badań na zwierzętach skłoniły do podjęcia prób klinicznych z
zastosowaniem preparatów z cynamonu u osób chorych na cukrzycę typu 2. Przeprowadzone w
Pakistanie badanie Khana i współpracowników objęło 60 osób z cukrzycą typu 2, nie leczonych
insuliną, w wieku powyżej 40 roku życia, z niewyrównaną cukrzycą (glikemia na czczo wynosiła od
140 do 400 mg/dl). Czas badania wynosił 40 dni, oceniane parametry były analizowane również 20
dni po zakończeniu stosowania cynamonu lub placebo (kapsułki nie zawierające substancji czynnej).
Zaobserwowano, że podawanie cynamonu powoduje obniżenie stężenia glukozy w surowicy o 1829%, obniżenie stężeń w surowicy: trójglicerydów o 23-30%, cholesterolu całkowitego o 12-26% i
LDL-cholesterolu o 7-27%. Zmiany w stężeniu HDL-cholesterolu w surowicy nie były istotne
statystycznie. Korzystne efekty stosowania cynamonu utrzymywały się jeszcze po 20 dniach od
przerwania leczenia. Nie obserwowano żadnych zmian badanych parametrów w grupach, w których
podawano wyłącznie placebo. Nie zanotowano również działań ubocznych, wynikających ze
stosowania kapsułek z zawartością cynamonu. Autorzy wnioskowali, że włączenie cynamonu do
diety osób chorych na cukrzycę typu 2 może przyczynić się do poprawy wyrównania cukrzycy oraz do
redukcji czynników ryzyka chorób układu krążenia.
Istotnym czynnikiem w interpretacji powyższego badania wydaje się fakt, że dotyczyło ono
pacjentów z niewyrównaną cukrzycą. Dlatego w najnowszym, niemieckim badaniu z 2006 r.
uwzględniono osoby z lepszym stopniem wyrównania metabolicznego. Było to badanie prowadzone
wg najnowocześniejszej metodyki badawczej: tzw. badanie randomizowane, prowadzone metodą
podwójnie ślepej próby. W grupie 65 osób z cukrzycą typu 2 przez 4 miesiące podawano
standaryzowany wyciąg z cynamonu w dawce odpowiadającej 3 g cynamonu na dobę lub placebo.
Podobnie, jak poprzednio, obserwowano zmniejszenie glikemii na czczo, w tym przypadku o 10%.
Efekt ten był istotnie wyższy w porównaniu do obniżenia glikemii o 3% w grupie placebo. Natomiast
w przeciwieństwie do badania Khana nie wykazano wpływu na profil lipidowy ani obniżenia wartości
hemoglobiny glikowanej. Co ciekawe, im wyższy był wyjściowy poziom cukru we krwi, tym większy
był efekt obniżenia jego poziomu pod wpływem cynamonu. Oznacza to, że efekt działania cynamonu
jest silniejszy u chorych z niewyrównaną cukrzycą.
W jeszcze innym badaniu Vanschoonbeeka i wsp., w którym grupie 25 kobiet po menopauzie,
z cukrzycą typu 2, podawano 1,5 g cynamonu dziennie, przez 6 tygodni, nie stwierdzono żadnego
wpływu na tolerancję glukozy, wrażliwość na insulinę, a także profil lipidowy. Różnice między
poszczególnymi badaniami mogą wynikać po części z różnic grup badanych pod względem stopnia
wyrównania cukrzycy.
Biorąc po uwagę fakt, że w badaniu Khana cynamon wywierał efekt metaboliczny już w
dawce 1 g na dobę, nie wydaje się, aby przyczyną różnic w wynikach mogła być zbyt mała dawka
cynamonu w pozostałych badaniach. Chociaż wstępne wyniki są zachęcające, zastosowanie cynamonu
jako leku wspomagającego terapię chorych na cukrzycę typu 2 wymaga przeprowadzenia dużych
badań klinicznych. W chwili obecnej istnieją jednak przesłanki do stosowania wyciągu z cynamonu
(jako suplementu diety) lub wysokich dawek cynamonu w diecie osób z cukrzycą typu 2 w celu
wspomagania obniżania poziomu glukozy.
* autorki są pracownikami Kliniki Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w
Białymstoku.