Zakażenia i zachorowania etiologii HCV

advertisement
Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV
Zakażenia i zachorowania
etiologii HCV
- epidemiologia i profilaktyka
Rozpowszechnienie zakażeń HCV
Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że zakażeni
HCV stanowią 3% populacji światowej i około 1,5%
ludności Polski
według Polskiej Grupy Ekspertów szacunkowa liczba
zakażonych HCV wynosi około 730 tysięcy
Rozpowszechnienie
zakażeń HCV na świecie
Rozpowszechnienie
zakażeń HCV w Polsce
oficjalną rejestrację zachorowań na wzw C rozpoczęto
w Polsce w 1997 roku, notując rocznie od około 800 do
3 tysięcy zgłoszeń, przy czym połowa z nich
pochodziła ze stacjach krwiodawstwa
nieprecyzyjna ocena epidemiologiczna wskutek
bezobjawowości i braku czynnego przesiewu
brak danych oraz oceny epidemiologicznej w zakresie
powikłań zakażeń HCV, to jest marskości i raka
wątrobowokomórkowego
Wzw C – światowy problem zdrowotny
170-200 mln ludzi zakażonych
Raport WHO 2000
3% populacji na świecie
szacuje się, że śmiertelność z powodu HCV może się
potroić w ciągu następnych 10-20 lat
Europa
liczba zakażonych HCV – 7,3-8,8 mln
zapadalność
> 1,2% kraje południowo-wschodnie
< 0,1% północne
zgony - 86 tysięcy osób rocznie
główna przyczyna przeszczepień wątroby
Uwe Siebert, Nicolai Muhlberger, Stefan Zeuzem 2008
Częstość zakażeń HCV
WHO
Polska 1,5% ?
świat 3%
Polska 4% ?
14.435 badanych ochotników
1.000 hospitalizowanych dzieci
Hoffmann, praca doktorska 1995, Bydgoszcz
320 chorych na cukrzycę
Muszyńska, praca doktorska 1999, Bydgoszcz
Polska 1,9% ?
Bielawski i wsp. Arch.Med.Res. 2000, 31: 537
70% IVDU (do 90% HIV+); 30-60% hemodializowani (15%)
Liczba wykonanych badań anty-HCV
26 057
Liczba anty-HCV (+)
496
1,9 %
Ryzyko dodatniego anty-HCV – cała populacja
u mężczyzn – 2-krotnie większe
u mieszkających w miastach – 2-krotnie większe
> 3 pobytów w szpitalach - o połowę większe
przetoczenia krwi przed 1992 – 3-krotnie większe
dożylnie przyjmujący narkotyki – 7-krotnie większe
Jak przenosi się HCV ?
droga:
- parenteralna
- horyzontalna
- wertykalna
Medyczne przyczyny zakażenia HCV
wkłucia oraz inne inwazyjne zabiegi medyczne
wykonywane niesterylnym sprzętem lub brudnymi
rękami/rękawiczkami:
- brak wiedzy,
- brak lub nieprzestrzeganie
procedur postępowania
aseptycznego
i antyseptycznego
Pozamedyczne czynniki ryzyka
zakażenia HCV
dożylna i donosowa narkomania (wspólne
igły/aplikatory)
tatuowanie/kolczykowanie wykonywane niesterylnym
sprzętem
zabiegi upiększające (fryzjer, kosmetyczka), przy
których doszło do naruszenia ciągłości skóry czy
śluzówek
akupunktura wykonywana niesterylnym sprzętem
Zakażenia wertykalne HCV
3-5% - średnia częstość zakażeń wertykalnych HCV,
w tym: 1-3% - matki HCV RNA (-), 4-6% - matki
replikujące HCV
15-20% - jeśli matka HCV(+) jest dodatkowo obciążona,
tj.: z koinfekcją HIV/HCV, wysoko replikująca,
przyjmująca leki odurzające drogą dożylną,
z aktywnością AlAT > 110 IU/m, poddana ryzykownym
zabiegom położniczym lub traci > 500 ml krwi
cięcie cesarskie zmniejsza ryzyko transmisji
u ciężarnych z wysoką wiremią
karmienie naturalne jest bezpieczne
Zakażenia zawodowe HCV
grupy zawodowego ryzyka:
 personel medyczny
 strażacy (ratownicy)
 policjanci
 funkcjonariusze służby więziennej
aktualnie najczęściej występująca choroba zawodowa
personelu medycznego
niewielki odsetek eksponowanych na krew poddaje się
testowaniu w kierunku infekcji HCV
„Procedury krwiodawstwa”
Przeglądowe badania wirusologiczne wykonywane są przed każdym
oddaniem krwi u każdego dawcy przy pomocy technik serologicznych
(anty-HCV, anty-HIV i HBsAg) i molekularnych (NAT – HCV-RNA, HIVRNA i HBV-DNA). Badania NAT wykonywane są od roku 2000, obecnie
w 12 Pracowniach Biologii Molekularnej w Regionalnych Centrach
Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.
Częstość wykrywania HCV-RNA i HBV-DNA u dawców bez markerów
serologicznych jest w Polsce wyższa, a częstość wykrywania HIV-RNA
zbliżona do obserwowanej w innych krajach Europy.
W latach 2000-2008 u dawców bez markerów serologicznych wykryto:
HCV-RNA u 74/ 5.94 mln donacji, HBV-DNA u 67/2.92 mln donacji,
HIV-RNA u 2/3.04 mln donacji.
Medyczne czynniki ryzyka zakażenia HCV
wielokrotne stosowanie sprzętu
jednorazowego użytku, m.in. do:
- dzielenia multidawek preparatów
podawanych pozajelitowo,
- aplikacji leków.
Medyczne czynniki ryzyka zakażenia HCV
posługiwanie się sprzętem skażonym materiałem
biologicznym zawierającym HCV:
- nieskuteczna sterylizacja
lub/i dezynfekcja,
- wtórne skażenie narzędzi
w wyniku nieprzestrzegania
procedur zabiegów
Medyczne czynniki ryzyka zakażenia HCV
Błędy w dezynfekcji:
wybór niewłaściwego preparatu
zbyt niskie stężenie roztworu
skrócenie czasu dezynfekcji
złe wstępne umycie narzędzi
użycie niejałowej wody do spłukania preparatu
wtórne skażenie zdezynfekowanego narzędzia przy
transporcie/przechowywaniu/podczas zabiegu
Medyczne czynniki ryzyka zakażenia HCV
Błędy w sterylizacji:
rezygnacja z wyjaławiania
używanie niesprawnej aparatury
brak monitorowania i kontroli skuteczności procesu
niedokładne mycie wstępne
brak wstępnej dezynfekcji
zbyt duża liczba narzędzi w opakowaniu zbiorczym
Medyczne czynniki ryzyka zakażenia HCV
Używanie wyrobów medycznych niezgodnie z ich
przeznaczeniem czy instrukcją ich dekontaminacji,
np. ponowne używanie sprzętu medycznego
przeznaczonego przez producenta wyłącznie
do jednorazowego użytku
Strategia zwalczania epidemii zakażeń HCV
zapobieganie nowym zakażeniom
wczesne wykrywanie zakażonych i skuteczne leczenie
chorych
prowadzenie właściwego nadzoru epidemiologicznego
Zapobieganie nowym zakażeniom HCV
(profilaktyka pierwotna)
poprawa bezpieczeństwa zabiegów przebiegających z
naruszeniem ciągłości tkanek
zapobieganie i zwalczanie narkomanii
unikanie zagrożeń związanych z niemedycznym
uszkodzeniem skóry (zabiegi kosmetycznoupiększające)
unikanie niebezpiecznych zachowań seksualnych
Zapobieganie nowym zakażeniom HCV
(profilaktyka pierwotna)
minimalizacja zawodowego narażenia na krew poprzez:
- wybór procedur obciążonych niskim ryzykiem zakłuć
i skaleczeń (np. zabiegi z użyciem technik
endoskopowych, używanie noży termicznych,
staplerów, itp.)
- stosowanie środków ochrony osobistej (okulary
ochronne)
- posługiwanie się „bezpiecznym sprzętem” (systemy
zamkniętego poboru krwi, igły retrakcyjne, itp.)
Wczesne wykrywanie/skuteczne leczenie
osób zakażonych HCV (profilaktyka wtórna)
Zwiększenie liczby badań przesiewowych
Zwiększenie odsetka ujawnionych zakażeń
Zwiększenie możliwości wydłużenia życia
i poprawy jakości życia
Efekty wczesnego wykrywania i skutecznego
leczenia osób zakażonych HCV
Redukcja obciążenia chorobą
Zmniejszenie liczby
zakażonych i chorych
Zwiększenie
liczby
wyleczonych
Zmniejszenie
liczby
źródeł infekcji
Ograniczenie
transmisji
zakażenia
Zmniejszenie
liczby
chorych
z poważnymi
powikłaniami
zakażenia
Konsekwencje braku systemowych działań
wobec epidemii zakażeń HCV
Download