Podobieństwa i różnice w leczeniu osób uzależnionych od

Społeczność terapeutyczna jako podstawowa metoda terapii osób
uzależnionych od narkotyków”
Jan Tułaza
Rodowód społeczności terapeutycznej/SP/
SP na gruncie psychiatrii społecznej w
W.Brytanii M.Jones(1953) Henderson
Podkreślał znaczenie udziału pacjentów w
procesie podejmowania wszystkich decyzji
dotyczących życia w społeczności szpitala
psychiatrycznego.

ST Synanon (1958) i Daytop Village(1963)
 W Europie –Phenix House (1972) Emiliehoeve
(1972)
 W Polsce- Głosków (1978)

Pogląd ST. nt. uzależnienia




Uzależnienie od narkotyków postrzegane
jest jako zaburzenie o złożonej etiologii,
obejmujące emocjonalną, poznawczą,
behawioralną sferę funkcjonowania
jednostki
Na rozwój uzależnienia wpływ ma wiele
czynników: społeczne, psychologiczne,
biologiczne,
W rehabilitacji osób uzależnionych
najważniejsze znaczenie mają deficyty
psychologiczne i społeczne.
Uzależnienie jest przede wszystkim
symptomem a nie istotą zaburzenia.
Założenia metody
społeczności terapeutycznej.




Systemowe podejście do leczenia.
Celem podstawowym jest zmiana stylu życia
związanego z zachowaniem abstynencji od środków
psychoaktywnych, eliminacji zachowań aspołecznych i
przyjęcie odpowiedzialności za swoje życie.
Mieszkańcy społeczności podlegają tym samym
zasadom.
Indywidualne różnice są uwzględniane poprzez
modyfikację pewnych kroków działania ale nie całego
programu.
Mieszkańcy podlegają procesowi socjalizacji lub
resocjalizacji.
Założenia metody społeczności terapeutycznej cd.

Uzależnieni od środków odurzających ujawniają wiele
podobnych cech. Przejawiają się one w emocjonalnej i
społecznej niedojrzałości m.in.
-niskiej samoocenie,
-niskiej tolerancji na odroczenie gratyfikacji,
-kłopotach w radzeniu sobie z trudnymi emocjami
(wrogością, poczuciem wstydu i lęku ),
-trudnościami w dostrzeganiu związków przyczynowo skutkowych pomiędzy swoim działaniem a
konsekwencjami.
Poprawa funkcjonowania w powyższych sferach
stanowi zasadniczy element stabilnego powrotu do
zdrowia.
ST
ST. stosuje się do jasnych, podstawowych
wartości stanowiących istotę osobistego
rozwoju, zdrowego stylu życia,
społecznego uczenia się i zdrowienia.
Podkreśla się wartości: osobistą
odpowiedzialność, uczciwość,
prawdomówność w słowach i czynach.
Podkreśla się wagę tego kim się jest ”tu i
teraz”.
Założenia ST a proces
zdrowienia

Zdrowienie jest procesem dynamicznym.

Stabilne zdrowienie zależy od pomyślnej
integracji społecznych i psychologicznych
celów.

Cel psychologiczny w leczeniu to przyjęcie
nowej tożsamości poprzez zmianę negatywnych
wzorców zachowań, myślenia, odczuwania,
które predysponują do brania narkotyków.

Cel społeczny to rozwijanie odpowiedzialności i
stylu życia wolnego od narkotyków.
Specyficzne cechy ST jako metody leczenia.

Celowe użycie społeczności jako podstawowej metody
służącej społecznej i psychologicznej zmiany jednostki.

Najważniejszym nauczycielem i terapeutą jest sama
społeczność składająca się z jej mieszkańców i personelu.
Tak rozumiana społeczność stanowi kontekst dla
odbywających się zmian oraz stanowi metodę
umożliwiającą te zmiany.

Wspólna filozofia, tradycje, normy i zasady, wartości jako:
- gwarancja bezpieczeństwa społeczności,
-kierunkowskazy w procesie zdrowienia i zmiany stylu
życia.
Specyficzne cechy ST jako metody leczenia
cd.

Pełnienie różnych ról społecznych głównym
katalizatorem zmian. Uczenie nowych zachowań.

Hierarchiczna struktura ST umożliwia stopniowy
rozwój jednostki.

Wzajemne modelowanie zachowań przez wszystkich
członków społeczności.

Otwarta komunikacja ważna dla rozwoju jednostki jak
i innych członków społeczności.
Wyzwania stojące przed ST.
Konieczność oceny programów ST pod kątem
ich skuteczności warunkiem otrzymania
środków finansowych.
 Rosnący poziom świadomości społecznej
wymusza jasne zdefiniowanie celu leczenia,
wzajemnego zakresu obowiązków.
 Poszukiwanie alternatywnych sposobów
realizacji metody ST- programy
krótkoterminowe stacjonarne, ambulatoryjne.

Wyzwania stojące przed
ST. cd.
Konieczność zweryfikowania niektórych
narzędzi ST
jako sprzecznych z prawami
pacjenta .
 Utrzymanie równowagi pomiędzy poszerzeniem
oferty terapeutycznej a zachowaniem
podstawowej idei metody ST.
 Współpraca z innymi placówkami w celu
zapewnienia optymalnego standardu
świadczenia.

Badania naukowe dotyczące
ST.

W USA badania prowadzone od 1976r.
kontynuowane w latach 90-tych, sponsorowane
przez NIDA.
- pierwsza konferencja TCA.

Centrum Badań nad Społecznościami
Terapeutycznymi, finansowane przez NIDA.

Badania M.Kooymana w l.70.tych ST
Emiliehove w Holandii.
Wnioski z badań dotyczące skuteczności ST.



Im dłużej klient pozostaje w programie, tym
większe prawdopodobieństwo wystąpienia
udanego wyniku leczenia.
Istnieje korelacja pomiędzy dłuższym czasem
spędzonym w programie, udziałem rodziny w
terapii a pozytywnym wynikiem leczenia.
Poszerzenie oferty terapeutycznej dla osób
uzależnionych od narkotyków o informacje
dotyczące ryzyka związanego z używaniem
alkoholu zmniejszają ryzyko nadużywania
alkoholu po zakończeniu leczenia.
Podsumowanie.




Metoda społeczności terapeutycznej proponuje
systemowe podejście do leczenia.
ST jest metodą, która ewoluując stara się
wychodzić naprzeciw potrzebom zmieniającego się
klienta.
Społeczność terapeutyczna jako metoda leczenia
osób uzależnionych ma ponad 40 letnią tradycję.
Polska ST wpisuje się w nurt ogólnoświatowych
tendencji.
Podsumowanie cd.

Zmieniające się oczekiwania klienta stawiają
społeczność terapeutyczną przed nowymi
wyzwaniami.

Aby zmiana stylu życia oraz nowa tożsamość
uzależnionego miały charakter trwały- emocje,
zachowania, postawy, system wartości muszą
stanowić zintegrowaną całość.
Dziękuję za uwagę ...