zachowania nalogowe

Czyli wszystko, co powinniśmy
wiedzieć, o zachowaniach nałogowych.
Autorzy:
Jolanta Skowron-Piasecka
Edyta Wiktor-Florek
UZALEŻNIENIE CHEMICZNE
Alkohol
Leki
SUBSTANCJE
CHEMICZNE
Narkotyki
i inne substancje
psychoaktywne
Nikotyna
UZALEŻNIENIE BEHAWIORALNE
Robienie
zakupów
Seks i
cyberseks
Praca
Czynności
- nałogowe
zachowania
Komputer
i Internet
Hazard
Objadanie
się
Dbanie o
swój
wygląd
Uzależnienie od komputera i Internetu
 FAZA I: Zaangażowanie
Zwykle towarzyszy jej zaciekawienie i fascynacja możliwościami komputera i Internetu.
Korzystanie z medium okazjonalnie, przede wszystkim służy do nauki i pracy, jest jedną
z wielu form spędzania czasu wolnego i rozrywki. Odkrywa wpływ przebywania w sieci na
nastrój w związku z czym pojawiają się myśli: „mam zły dzień to zagram sobie w grę lub
poczatuję w sieci”
 FAZA II: Zastępowanie
Odczuwa coraz większą potrzebę korzystania z sieci, coraz więcej czasu spędza przed
komputerem powoli tracąc zainteresowanie innymi rzeczami. Myśli krążą wokół tego co się
dzieje w Internecie( ( na czacie, grze, fejsie) gdy nie masz do niego dostępu. Komputer staje się
„centrum świta” gdy jesteś poza nim odczuwasz przygnębienie i napięcie, logowanie w sieci ulgę i przyjemność.
 FAZA III: Ucieczki
Komputer i Internet zabierają coraz więcej czasu w Twoim życiu. Inne aktywności i obowiązki,
kontakty z ludźmi tracą na znaczeniu, pojawia się destrukcja (konflikty, agresja, absencja,
zawalanie obowiązków, izolacja od świata realnego). W wyniku konfliktów i nacisków bliskich
pojawia się ukrywanie, racjonalizowanie lub minimalizowanie szkód związanych
z zachowaniem nałogowym.
Uzależnienie od komputera i Internetu
Rodzaje zachowań nałogowych





Obsesyjne granie w gry komputerowe lub on-line
Ciągłe porządkowanie informacji na komputerze
Ciągłe rozbudowywanie komputera, aby był szybszy, lepszy, wydajniejszy
Oglądanie, kupowanie, kopiowanie pornografii komputerowej
Relacje internetowe – zawieranie przyjaźni, czaty, grupy dyskusyjne, fora
społecznościowe
 Hazard on-line
 Aukcje internetowe, zakupy w sieci
 Ściąganie z Internetu programów, filmów, muzyki
Wszystkie opisane wyżej aktywności mogą stanowić problem jeżeli:
 Pochłaniają zbyt wiele czasu
 Stanowią jedyny sposób radzenia sobie z problemami lub ucieczką od nich
 Nadal je wykonujemy mimo doświadczanych szkód (zadłużenie, problemy w
szkole, pracy, konflikty, kłopoty somatyczne, emocjonalne)
 Odbywają się kosztem innych ważnych aktywności, zainteresowań, relacji
Uzależnienie od komputera i Internetu
Kiedy zaczyna się problem?
Sygnały ostrzegawcze
 Twoje zaabsorbowanie Internetem nie kończy się z chwilą wyłączenia
komputera od sieci -obsesyjne myśli o tym co się dzieje w Internecie
 Bagatelizujesz problem, gdy ktoś z bliskich zwraca ci uwagę, że za długo
siedzisz przed komputerem (szukasz usprawiedliwienia, wymówek , kłamiesz)
 Przedłużasz limit czasu w Internecie, a w konsekwencji tracisz kontrolę nad
czasem spędzanym przed komputerem
 Zaniedbujesz swoje codzienne obowiązki
 Często popadasz w konflikty z bliskimi w związku z ilością czasu spędzana w
Internecie
 Korzystanie z sieci wzbudza w Tobie silne emocje (euforię, zadowolenie –gdy
jesteś w sieci i irytację i niepokój, frustrację gdy masz ograniczony dostęp)
 Pomimo składanych obietnic nie udaje ci się zapanować nad przemożną
potrzebą korzystania z sieci
CO MOŻE GROZIĆ DZIECKU?
Nieumiejętnie wykorzystywany komputer może
zaburzyć wiele sfer rozwoju dziecka:
 rozwój fizyczny
 rozwój psychiczny
 rozwój moralny
 rozwój społeczny
 rozwój intelektualny
Zagrożenia dla rozwoju
fizycznego
 Mogą wystąpić bóle i zawroty głowy, łzawienie, szczypanie i ból oczu.
 Nadwyrężenie mięśni nadgarstka –wymaga zabiegu operacyjnego
 Dolegliwości pleców i kręgosłupa spowodowane niewłaściwą postawą
ciała przy komputerze.
 Usztywnienie mięśni, zwłaszcza karku.
 Skrzywienia kręgosłupa.
 Nadwaga.
 Zagrożenie białaczką dziecięcą i chorobami nowotworowymi na
skutek emisji szkodliwych chemikaliów podczas wygrzewania sprzętu
komputerowego.
 pogorszenie stanu zdrowia wynikające z niehigienicznego trybu
życia (brak snu, ruchu, nieregularne posiłki)
CO MOŻE ZROBIĆ RODZIC ?
 dbać o higienę pracy przy komputerze
 zapewnić bezpieczne warunki pracy
 właściwy sprzęt i oświetlenie
 uczyć prawidłowej postawy podczas pracy przy
komputerze
 uczyć relaksu
 zmuszać do czynienia przerw rekreacyjnych podczas
pracy
Zagrożenia dla rozwoju
psychicznego
 Może wystąpić uzależnienie,
 Izolacja, wyobcowanie - lęk przed kontaktami z ludźmi,
 Zaburzenia nastroju od euforii przez lęk do agresji.
Rozładowywanie napięć poprzez maszynę.
ZAGROŻENIA PSYCHICZNE
Trudności z odróżnienia tego co rzeczywiste od
tego co wirtualne
W grach, w których:
 jest wiele agresji, śmierci
 wszystko można zacząć od nowa
 dodać życie swojemu bohaterowi
 utrwala przekonanie że krzywdzenie innych jest czymś
odwracalnym i nie ponosi się za to konsekwencji
Wypacza się wizja realnego świata,
uodparnia się na zło!!!
CO MOŻE ZROBIĆ RODZIC ?
 zainteresować dzieci grami
rozwijającymi ich osobowość
 zapewnić dzieciom dostęp do
encyklopedii i programów edukacyjnych
 nie zostawiać dzieci samych sobie !
 otoczyć dzieci życzliwym zainteresowaniem !
Zagrożenia dla rozwoju
moralnego
 Narażenie dzieci na przemoc w sieci,
pornografię, prostytucję.
 Łatwy dostęp do informacji pozbawionych
wartości etycznych i takich, których
posiadanie może okazać się groźne dla
dziecka.
CO MOŻE ZROBIĆ RODZIC ?
 Niezbędna jest bliskość i zainteresowanie tym, co
robią nasze dzieci.
 Zorganizowanie czasu wolnego i skierowanie
zainteresowania dzieci, aby byli zafascynowani
zajęciami, nawet w chwili, kiedy dorośli na nich nie
patrzą.
Zagrożenia dla rozwoju
społecznego
 Zanik samodyscypliny.
 Emocjonalne oddzielenie od grupy, a w konsekwencji -
IZOLACJA
 Brak możliwości ćwiczenia sztuki konwersacji
i kompromisu, możliwości publicznego wykazania swoich
umiejętności.
 Zachowania nieetyczne wywołane anonimowością
i brakiem hamulców przy komputerze i w sieci.
ZAGROŻENIA SPOŁECZNE
 zachowania nieetyczne
 anonimowość
 brak hamulców
CO MOŻE ZROBIĆ RODZIC ?
•
Rozmawiać, uświadamiać, tłumaczyć
•
Dać dobry przykład
•
Komputer w ogólnie dostępnym miejscu !
Zagrażania dla rozwoju
intelektualnego
 „Szok informacyjny”- napływ informacji jest zbyt szybki, mózg
traci możliwość racjonalnej selekcji wiadomości na sensowne i
nic nie warte.
 Brak innowacyjności, kopiowanie pomysłów, ograniczenie
wyobraźni.
 Bezkrytyczne zaufanie do możliwości maszyny.
 Zubożenie języka, słaba umiejętność wypowiadania się,
ograniczenie zdolności wyrażania swoich uczuć przez mowę.
 Pogorszenie wyników w nauce lub pracy wynikające z trudności
z koncentracją uwagi.
CO MOŻE ZROBIĆ RODZICE ?
 Nauczyć dzieci i młodzież korzystać
z komputera jako narzędzia.
 Przekazać im właściwe odniesienie do maszyny,
gdyż inaczej zuboży się ich psychikę i nie
rozwinie ich możliwości intelektualnych!
 Pomóc młodym ludziom, aby:
- nie utonęli w „potopie” informacji,
- umieli korzystać z informacji,
- umieli się bronić przed komputerowo-sieciową
manipulacją,
 Rozwijać ich intelekt, aby świadomie
umieli wybierać.
SPOSOBY OCHRONY DZIECKA:
1. Komputer powinien stać we wspólnym miejscu
w domu.
2. Należy pokazać dziecku wartościowe i bezpieczne
strony.
3. Nie bójmy się Internetu.
4. Rozmawiajmy ze swoim dzieckiem o Internecie.
5. Ustalajmy zasady korzystania z komputera
i egzekwujmy je.
6. Budujmy dobre relacje ze swoim dzieckiem.
7. Zgłaszajmy nielegalne i szkodliwe treści.
8. Nie traktujmy komputera i Internetu jak niańki dla
naszego dziecka!
9. Wesprzyjmy się programem filtrującym treści
internetowe.
Surfowanie w sieci a obowiązki –
czy to można pogodzić?
I - Ustal swoje priorytety
II - Zaplanuj swoje działania !
III - Zapisz to !
IV - Zacznij to robić !
V - Nie daj zjeść pożeraczom czasu !
Surfowanie w sieci a obowiązki –
czy to można pogodzić?
• Sprawy
naglące „na
wczoraj”,
sytuacje
kryzysowe
• Mniej istotne
sprawy do
szybkiego
zrealizowani
a, wyjście z
psem
• Sprawy
możliwe do
rozłożenia w
czasie,
planowanie
Zadania
ważne i
pilne
Zadania
ważne ale
nie pilne
Zadania
pilne, ale
nie ważne
Zadania
nieważne
i niepilne
• „złodzieje
czasu”,
przyjemności
, zakupy,
oglądanie
telewizji
JAKI PROGRAM FILTRUJĄCY WYBRAĆ?
Cenzor www.cenzor.pl
X-Guard
www.x-
guard.pl
Motyl
www.adalex.pl/motyl
Opiekun dziecka w Internecie
Beniamin
www.beniamin.pl
www.opiekun.com
Nadzorca
Opiekun ucznia w Internecie
www.opiekunucznia.pl
www.nadzorca.pl
System PEGI – oznaczenia gier
PEGI (Pan – European Game Information) – to ogólnoeuropejski system
klasyfikacji gier opracowany po to, aby chronić dzieci i młodzież przed
dostępem do treści nieodpowiednich dla ich wieku.
 PEGI 3 gry zawierają treści, co do których nie ma żadnych ograniczeń




(bezpieczne dla dziecka)
PEGI 7 gry, które zawierają dźwięki lub sceny, które mogą przestraszyć
dziecko, nie powinny jednak wywrzeć negatywnego wpływu na jego
psychikę
PEGI 12 w grze występują elementy przemocy, dopuszczalna jest także
nagość i nieliczne wulgaryzmy
PEGI 16 gra zawiera treści, w których występuje przemoc lub
aktywność seksualna jak w rzeczywistości
PEGI 18 gra przeznaczona tylko i wyłącznie dla dorosłych
System PEGI –
oznaczenia gier
PRZEMOC, gra
zawiera sceny
przemocy
System PEGI –
oznaczenia gier
STRACH, gra może
przestraszyć młodsze
dzieci
System PEGI –
oznaczenia gier
WULGARNY JĘZYK,
w grze używany jest
wulgarny język
System PEGI –
oznaczenia gier
SEKS, w grze pojawia
się nagość i/lub
zachowania
seksualne
System PEGI –
oznaczenia gier
UŻYWKI, w grze jest
nawiązanie do
używek lub zawiera
sceny ich zażywania
System PEGI –
oznaczenia gier
DYSKRYMINACJA, gra
pokazuje przypadki
dyskryminacji lub
zawiera materiały,
które mogą do niej
zachęcać
System PEGI –
oznaczenia gier
HAZARD, gry które
zachęcają do
uprawiania hazardu
lub go uczą
System PEGI –
oznaczenia gier
GRA ON-LINE
CZY KOMPUTER TO MÓJ PROBLEM?
Czy przeglądanie ulubionych stron sprawia ci dużą przyjemność?
Czy stopniowo zwiększa się ilość czasu jaką spędzasz w sieci?
Zauważyłeś, że masz zmniejszoną samokontrolę?
Wolisz przeglądać sieć niż spędzać czas z przyjaciółmi i rodziną?
Kiedy surfujesz w Internecie, masz większą tendencje do
ignorowania otoczenia?
6. Udajesz przed innymi, że wcale nie spędzasz tak dużo czasu
przed komputerem ?
7. Siedzisz w sieci zamiast pracować lub uczyć się?
8. Nawet kiedy nie jesteś w Internecie, to myślisz o nim?
9. Ilość czasu, którą spędzasz w sieci sprawia, że masz poczucie
winy lub wstydzisz się tego?
10. Zarywasz nocki przed ekranem?
11. Przytyłeś? Bolą cię plecy lub nadgarstki?
1.
2.
3.
4.
5.
Jeśli odpowiedziałeś na 3 pytania twierdząco, oznacza, że
nadużywasz Internetu. Wybór 5 z nich oznacza uzależnienie.
PAMIĘTAJMY , ŻE …
Najlepszym sposobem ochrony dziecka jest rozmowa z nim.
Żadne rozwiązanie techniczne nigdy nie zastąpi
dobrego kontaktu rodzica z dzieckiem.
Nie ma lepszej ochrony niż mądry,
troskliwy rodzic i jego opieka.
Nałogi bywają różne – na świecie są
hazardziści, pracoholicy, zakupoholicy…
Są też tacy, których nałogiem jest
jedzenie. Jakie są przyczyny zajadania emocji?
• stres, nuda, izolacja społeczne
• niska samoocena, brak wiary we
własne siły
• traumatyczne doświadczenia
• samotność, głód emocjonalny
głód emocjonalny = głód fizyczny
Bulimia nervosa – kryteria diagnostyczne ICD-10
A. Występują nawracające epizody przejadania się
(co najmniej 2 razy tygodniowo w przeciągu 3
miesięcy), w czasie których w krótkim okresie
czasu spożywane są duże ilości pokarmu.
B. Utrzymuje się uporczywa
koncentracja na jedzeniu i silne
pragnienie lub poczucie przymusu
jedzenia (głód).
Bulimia nervosa – kryteria diagnostyczne
C. Pacjent usiłuje przeciwdziałać efektom "tycia" za
pomocą jednej lub więcej z następujących metod:
 prowokowanie wymiotów,
 prowokowanie wydalania stolca,
 kolejne okresy głodowania,
 stosowanie: leków obniżających łaknienie, moczopędnych;
przeczyszczających,
D. Samoocena siebie jako osoby otyłej oraz
przerażający strach przed przytyciem
Bulimia nervosa – kryteria diagnostyczne
Wyodrębniono dwa typy:
 przeczyszczający - w przebiegu epizodu bulimia nervosa
dochodzi do regularnego prowokowania wymiotów lub używania
środków przeczyszczających, odwadniających lub lewatyw
 nieprzeczyszczający - w przebiegu epizodu bulimia nervosa
dochodzi do stosowania takich nieprawidłowych zachowań
kompensacyjnych, jak głodówki lub uprawianie intensywnych
ćwiczeń fizycznych bez regularnego stosowania wymiotów lub
nadużywania środków przeczyszczających, odwadniających lub
lewatyw
Hazard
 Wszystkie gry i zakłady w których stawka są pieniądze
lub inne dobra materialne są hazardem.
O co ludzie się zakładają?
 Pieniądze
 Używki
 Zegarki
 Biżuterię
 Markowe ubrania
 Urządzenia techniczne (telefon, mp3)
Magiczne myślenie w nałogowym
hazardzie
Nałogowy Hazardzista:
 Ignoruje losowy charakter (przypadkowy) wygranej
 Wierzy w przesądy ( przedmioty lub rytuały które mają zapewnić





wygraną)
Dopatruje się magicznego porządku oraz powiązań pomiędzy
różnymi zjawiskami
Myśli, że możliwe jest rozpracowanie systemu aby przewidzieć
wynik
Jego pamięć staje się wybiórcza (pamięta tylko o wygranych)
Nadaje cechy ludzkie urządzeniom: maszyna nagradza go lub karze
Pomniejsza znaczenie przegranej jako „prawie wygranej” – zaraz się
odmieni, zaraz się odegram.
Przykre konsekwencje hazardu
 Poważne trudności w szkole lub pracy wynikające z






absencji, spadku zainteresowania obowiązkami, trudności
z koncentracja uwagi
Silne konflikty z innymi, życie w ciągłym napięciu
Konflikty z prawem związane z zdobywaniem środków na
granie (np. kradzieże, paserstwo)
Uszczuplenie budżetu
Doświadczanie stresu i napięcia objawiające się: trudnością
z zasypianiem, apatią, napadami lęku, bólami głowy
Depresja
Używanie lub nadużywanie substancji psychoaktywnych
ZACHOWANIA NAŁOGOWE
 UMIAR, zdrowe granice.
 OBSERWUJ co się z Tobą dzieje gdy wykonujesz te
czynności lub gdy zaprzestajesz ich
robienia.
 W przypadku utraty kontroli –
- POSZUKAJ POMOCY.
Dziękujemy za uwagę