7_Organizacje_miedzy..

advertisement
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej
Portalu www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie
w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie
i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania
w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
Temat: Organizacje międzynarodowe
– ASEAN, WNP, Europejskie
organizacje
Plan lekcji
1.
Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo – Wschodniej
1.1. Geneza i rozwój ASEAN
1.2. Cele i zadania ASEAN
1.3. Główne organy ASEAN
1.4. Obszary współpracy ASEAN
2.
Wspólnota Niepodległych Państw
2.1. Geneza i rozwój WNP
2.2. Cele i zadania WNP
2.3. Główne organy WNP
2.4. Działalność WNP
3.
Europejskie organizacje regionalne
3.1. Beneluks
3.2. Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA)
3.3. Rada Państw Morza Bałtyckiego
3.4. Rada Nordycka
3.5. Grupa Wyszehradzka
3.6. Unia Zachodnioeuropejska
3.7. CEFTA
3.8. GUAM
Geneza i rozwój Stowarzyszenia Narodów Azji
Południowo – Wschodniej
Przyczyną powstania Stowarzyszenia były napięcia między państwami regionu, mogące w
każdej chwili przerodzić się w konflikt, a także rosnąca rola Japonii. Państwa uznały, że
najlepszym sposobem rozwiązania tych konfliktów będzie powołanie organizacji
międzynarodowej. W bliższej współpracy widziano także nadzieję na przyśpieszenie
rozwoju gospodarczego i osłabienie zależności gospodarczej od państw zachodnich.
W 1967 roku 5 państw regionu (Singapur,
Tajlandia, Filipiny, Indonezja i Malezja), powołały
do życia ASEAN. Jej struktura oraz mechanizmy
funkcjonowania były wzorowane na EWG.
Siedzibą organizacji została Dżakarta.
W latach 80 –tych, 90 –tych, XX wieku do
organizacji przystąpiły kolejne państwa regionu,
m.in. Wietnam i Kambodża.
Flaga Kambodży
Cele i zadania Stowarzyszenia Narodów Azji
Południowo – Wschodniej
Do celów ASEAN należy:
• rozwijanie współpracy politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturalnej,
• przyśpieszenie rozwoju gospodarczego państw członkowskich,
• ustanowienie w regionie strefy pokoju i neutralności wolnej od wpływów mocarstw,
bliska współpraca z organizacjami regionalnymi o podobnych celach.
ASEAN - Association of Southeast Asian Nations - Stowarzyszenie Narodów Azji
Południowo - Wschodniej
Główne organy Stowarzyszenia Narodów Azji
Południowo – Wschodniej
Spotkanie Szefów Rządów podejmuje najważniejsze decyzje i określa główne kierunki
rozwoju organizacji.
Konferencje Ministerialne to najwyższy organ obradujący regularnie. Zbiera się raz w
roku, a w jego skład wchodzą ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich.
Do jego kompetencji należy nadzorowanie prac niższych organów, a także akceptowanie i
tworzenie nowych programów współpracy.
Stała Komisja to organ kierujący działalnością organizacji między spotkaniami
Konferencji i odpowiadający za utrzymanie stosunków z państwami i innymi
organizacjami.
Składa się z ministra spraw zagranicznych kraju, w którym ma ona siedzibę (siedziba
zmienia się co rok), oraz z ambasadorów pozostałych państw.
Sekretariat to organ administracyjny. Na jego czele stoi Sekretarz Generalny, który
sprawuje tę funkcję przez 3 lata.
Obszary współpracy Stowarzyszenia Narodów Azji
Południowo – Wschodniej
Współpraca polityczna.
Głównym celem współpracy w tej dziedzinie jest przekształcenie regionu w strefę
„pokoju, wolności i neutralności”, czyli obszaru wolnego od ingerencji mocarstw, gdzie
rozwija się współpraca między państwami, szanowana jest ich integralność.
Pojawia się także idea utworzenia na tym obszarze strefy bezatomowej, o czym mówiła
Deklaracja manilijska z 1987 roku. Do tej pory nie udało się zrealizować tych celów (np.
sojusz filipińsko – amerykański dający USA prawo tworzenia baz wojskowych na
Filipinach).
Flaga Indonezji
Herb Indonezji
Obszary współpracy Stowarzyszenia Narodów Azji
Południowo – Wschodniej
Współpraca gospodarcza.
W 1993 roku podpisano porozumienie o zniesieniu ceł we wzajemnych obrotach i
utworzeniu strefy wolnego handlu.
Dużym osiągnięciem współpracy gospodarczej było także powołanie systemu rezerw
żywnościowych, który ma przeciwdziałać niekorzystnym zjawiskom na rynku żywności.
Państwa ASEAN blisko współpracują ze sobą także przy poszukiwaniu i wydobyciu
surowców mineralnych, zwłaszcza ropy naftowej. Organizacja rozwija także współpracę
gospodarczą z innymi państwami (np. ASEAN + 3 – forum współpracy państw ASEAN z
Japonią, Koreą Południową i Chinami).
Flaga Japonii
Flaga Korei Południowej
Flaga Chin
Geneza i rozwój Wspólnoty Niepodległych Państw
Organizacja powstała na rozpadzie Związku Radzieckiego, co faktycznie nastąpiło na
początku 1991 roku. Co prawda ostatni przywódca ZSSR Michaił Gorbaczow próbował
utrzymać Związek Radziecki jako luźny związek republik uznających zwierzchność władzy
centralnej (Związek Suwerennych Państw), jednak większość republik sprzeciwiała się
tworzeniu ponadnarodowej struktury.
Przywódcy byłych republik ZSRR oraz państw
europejskich zdawali sobie sprawę z tego, że
konieczne jest utworzenie w miejsce ZSRR
struktury, która zapobiegłaby chaosowi, jaki
mógłby zapanować po rozpadzie ZSRR.
Michaił Siergiejewicz Gorbaczow
Geneza i rozwój Wspólnoty Niepodległych Państw
Na początku grudnia 1991 roku przywódcy Rosji (Borys Jelcyn), Ukrainy (Leonid
Krawczuk) i Białorusi (Stanisław Szuszkiewicz) podpisali umowę o utworzeniu WNP. Pod
koniec grudnia w Ałma Acie przedstawiciele 8 kolejnych republik podpisali protokół, na
mocy którego państwa te przystąpiły do organizacji.
W 1993 roku jako ostatnia dołączyła do niego Gruzja. W ten sposób organizacja objęła
wszystkie państwa byłego ZSRR (12) z wyjątkiem republik bałtyckich.
Boris Nikołajewicz Jelcyn
Leonid Krawczuk
Stanisław Szuszkiewicz
Cele i zadania Wspólnoty Niepodległych Państw
Do zadań WNP należy:
• współpraca gospodarcza i wspólna polityka celna,
• walka ze zorganizowaną przestępczością,
• współpraca w dziedzinie polityki obronnej,
• koordynowanie polityki zagranicznej, pokojowe rozstrzyganie sporów między
państwami,
• współpraca w dziedzinie ochrony zdrowia, polityki społecznej, migracyjnej i ochrony
środowiska.
Flaga Wspólnoty Niepodległych Państw
Główne organy Wspólnoty Niepodległych Państw
Rada Szefów Państw to organ, w którym zasiadają szefowie państw lub przewodniczący
parlamentów. Rada spotyka się najczęściej 2 razy w roku. Podejmuje najważniejsze
decyzje dotyczące państw członkowskich.
Rada Szefów Rządów zwykle zbiera się 4 razy do roku. Jej głównym zadaniem jest
koordynowanie działalności wojskowej i ekonomicznej WNP oraz powoływanie wraz z
Radą Szefów Państw innych organów wspólnoty.
Rada Ministrów Spraw Zagranicznych przeprowadza konsultacje na temat ważnych
wydarzeń w stosunkach międzynarodowych.
Rada Ministrów Obrony to organ działający przy Radzie Szefów Państw zajmujący się
problematyką wojskową.
Komisja Praw Człowieka to organ, który nadzoruje realizację zobowiązań państw
członkowskich w dziedzinie praw człowieka.
Działalność Wspólnoty Niepodległych Państw
Współpraca gospodarcza.
Od początku państwa członkowskie dążyły do zacieśniania współpracy gospodarczej. W
1993 roku podpisano porozumienie o utworzeniu jednolitego obszaru gospodarczego,
który miałby powstać w wyniku utworzenia unii celnej, walutowej i wspólnego rynku.
Rosja, Białoruś, Kirgistan, Kazachstan i Tadżykistan utworzyły w 2000 roku Euroazjatyckie
Stowarzyszenie Gospodarcze, którego celem jest stworzenie wspólnego obszaru
gospodarczego.
Współpraca polityczno - wojskowa.
Od początku za kluczowe zadanie nowej organizacji uznano stworzenie wspólnego
systemu bezpieczeństwa. Podpisano Traktat taszkiencki w 1992 roku – przewidywał on
współdziałanie w wypadku zagrożenia, czy układu o utworzeniu zintegrowanego systemu
obrony powietrznej.
Europejskie organizacje regionalne - BENELUKS
Beneluks to organizacja gospodarcza obejmująca Belgię, Luksemburg i Holandię.
Początki współpracy między tymi państwami sięgają lat 20 – tych XX wieku. W latach
40 – tych powołano unię celną, a sama organizacja powstała na mocy umowy podpisanej
w 1958 roku. W jej wyniku utworzono unię gospodarczą Beneluksu, w ramach której
panuje swobodny przepływ towarów, kapitału oraz siły roboczej. Jest też prowadzona
wspólna polityka celna wobec innych państw.
W 1968 roku zakres działalności
organizacji poszerzył się o politykę
zagraniczną (wprowadzono stałe
konsultacje w tej dziedzinie).
Głównymi organami są:
• Rada Ministrów – organ prowadzący,
• Parlament oraz Sekretariat który mieści
się w Brukseli.
Kraje Beneluksu
Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu
(EFTA)
Organizacja powstała w odpowiedzi na utworzenie EWG. Część państw europejskich
uznała, że EWG bardzo ogranicza samodzielność ekonomiczną członków.
W 1960 roku Wielka Brytania, Szwecja, Austria, Szwajcaria, Dania, Norwegia i
Portugalia podpisały w Sztokholmie konwencję, na mocy której została powołana EFTA.
W następnych latach do organizacji przystąpiły Finlandia, Islandia i Lichtenstein.
Celem organizacji jest likwidacja ograniczeń we
wzajemnych obrotach handlowych i utworzenie
strefy wolnego handlu.
Najważniejszym organem jest złożona z
przedstawicieli państw członkowskich Rada,
która podejmuje najważniejsze decyzje. Siedzibą
organizacji jest Genewa, gdzie znajduje się
sekretariat.
Państwa obecnie należące do
EFTA
Państwa należące do EFTA w
przeszłości
Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu
(EFTA)
Początkowo EFTA rozwijała się bardzo dynamicznie. W latach 60 – tych państwa
członkowskie zniosły cła i ograniczenia ilościowe we wzajemnym obrocie towarami
przemysłowymi. Liberalizacja handlu przebiegała tutaj znacznie szybciej niż w ramach
EWG.
W latach 70 – tych rozpoczął się proces
przechodzenia kolejnych państw do
EWG, co spowodowało spadek
znaczenia organizacji. Obecnie jej
członkami są tylko Islandia, Lichtenstein,
Norwegia i Szwajcaria.
Flaga Liechtensteinu
W 1992 roku państwa EFTA wspólnie z
UE utworzyły Europejski Obszar
Gospodarczy (strefę wolnego handlu).
Herb Liechtensteinu
Rada Państw Morza Bałtyckiego - CBSS
Radę Państw Morza Bałtyckiego powołano w 1992 roku na konferencji w Kopenhadze.
Należą do niej państwa położone nad Morzem Bałtyckim, a także Islandia i Unia
Europejska.
Celem organizacji jest rozwijanie współpracy regionalnej w dziedzinie transportu,
rybołówstwa, komunikacji, kultury, zdrowia, edukacji oraz ochrony środowiska, w
szczególności zaś ochrony Morza Bałtyckiego.
Pracami organizacji kieruje Komitet Wyższych
Urzędników, który zbiera się kilka razy w roku.
Organizacja ma także Sekretariat z siedzibą w
Sztokholmie.
Co dwa lata odbywają się spotkania szefów
rządów państw członkowskich.
Członkowie CBSS
Rada Nordycka
Rada Nordycka jest forum współpracy państw skandynawskich we wszystkich
dziedzinach życia społecznego i gospodarczego z wyjątkiem polityki zagranicznej
i obronnej. Została założona w 1952 roku na mocy uchwał parlamentów państw
skandynawskich.
Najważniejszym organem Rady jest Zgromadzenie Parlamentarne złożone z
przedstawicieli parlamentów i rządów państw członkowskich, a także terytoriów
autonomicznych: Grenlandii, Wysp Alandzkich i Wysp Owczych.
Głównym zadaniem Zgromadzenia jest formułowanie zaleceń pod adresem rządów.
Organizacja ma także swój sekretariat. Luźno z nią jest związana zaś Nordycka Rada
Ministrów, która stanowi forum współpracy rządów państw członkowskich.
Działalność organizacji przyczyniła się do rozwoju współpracy w dziedzinie kultury i
oświaty, utworzenia wspólnego rynku pracy i unifikacji prawa w państwach
członkowskich.
Grupa Wyszehradzka
Grupa Wyszechradzka to ugrupowanie regionalne skupiające Polskę, Czechy, Słowację i
Węgry. Powstała w 1991 roku w Wyszechradzie w wyniku spotkania prezydentów Polski
i Czechosłowacji oraz premiera Węgier. Na spotkaniu przyjęto Deklarację
wyszechradzką, w której za główny cel współpracy uznano integrację ze strukturami
euroatlantyckimi i koordynację polityki zagranicznej wobec ZSRR.
Początkowo ugrupowanie działało pod
nazwą Trójkąt Wyszehradzki, jednak po
rozpadzie Czechosłowacji w 1993 roku
jego nazwę zmieniono na Grupę
Wyszechradzką.
Ugrupowanie nie ma własnych stałych
organów, a współpraca między państwami
członkowskimi ogranicza się do konsultacji
szefów państw i rządów.
Dzisiejszy widok zamku w Wyszehradzie
Unia Zachodnioeuropejska - UZE
Została utworzona w 1954 roku przez Francję, Holandię, Belgię, Luksemburg, Wielką
Brytanię, RFN i Włochy. W latach 90 – tych XX wieku przystąpiły do niej Grecja,
Hiszpania i Portugalia.
Organizacja ma charakter obronny. Jej celem jest utrwalanie pokoju i bezpieczeństwa,
wspieranie integracji europejskiej oraz wzajemna pomoc w razie napaści na jedno z
państw członkowskich.
Organami UZE są:
• Rada UZE – składająca się z
przedstawicieli państw członkowskich,
• Zgromadzenie Parlamentarne – jako
organ doradczy,
• Sekretariat.
Siedzibą organizacji jest Bruksela
Western European Union Union de l'Europe occidentale
Unia Zachodnioeuropejska
Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu CEFTA
CEFTA to układ o współpracy gospodarczej podpisany w 1992 roku przez państwa Grupy
Wyszehradzkiej. W drugiej połowie lat 90 – tych przystąpiły do niego Rumunia, Bułgaria
i Słowenia, a następnie Chorwacja i Macedonia. W latach 2004 i 2007 roku z CEFTA
wystąpiły Polska i Rumunia w związku z kolejnym rozszerzeniem UE.
Celem układu miało być utworzenie do
2001 roku na obszarze jego sygnatariuszy
strefy wolnego handlu przez zniesienie
stawek celnych i innych ograniczeń we
wzajemnym obrocie artykułami
przemysłowymi. Postanowienia układu nie
dotyczyły produktów rolnych i tzw. pozycji
wyjątkowych, dla których przewidziano
tylko redukcję ceł.
Organizacja nie posiada rozbudowanych struktur.
Jedynym organem jest Komitet Współpracy, w
którego skład wchodzą ministrowie zajmujący się
handlem zagranicznym lub dziedzinami będącymi
przedmiotem obrad. Szefowie państw należących
do CEFTA spotykają się raz w roku.
CEFTA 1992
Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu - CEFTA
Obecnie członkami Cefty są Albania, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogóra,
Macedonia, Mołdawia, Kosowo (Tymczasowa Misja ONZ w Kosowie — UNMIK), Serbia.
CEFTA 2003
CEFTA 2007
Organizacja na rzecz Demokracji i Rozwoju - GUAM
Organizacja na Rzecz Demokracji i
Rozwoju - regionalna organizacja
międzynarodowa, zrzeszająca
cztery państwa WNP: Gruzję,
Ukrainę, Azerbejdżan i Mołdawię.
W dniach 22-23 maja 2006
prezydenci czterech państw
członkowskich GUAM podpisali
deklarację dotyczącą powołania
nowej organizacji pod nazwą
GUAM - Organizacja na Rzecz
Demokracji i Rozwoju. Jej siedzibą
został Kijów, a pierwszym
sekretarzem generalnym prezydent
Azerbejdżanu, Ilham Alijew (İlham
Əliyev).
Członkowie GUAM
Organizacja na rzecz Demokracji i Rozwoju - GUAM
Z inicjatywą utworzenia organizacji w regionie po raz pierwszy wystąpił były prezydent
Gruzji Eduard Szewardnadze, który w roku 1994 podkreślił konieczność integracji krajów
z regionu Azji Centralnej i Kaukazu ze światowym systemem ekonomicznym. Współpraca
pomiędzy Gruzją, Azerbejdżanem, Ukrainą i Mołdawią rozpoczęła się w 1996 roku w
Wiedniu, podczas konferencji poświęconej Traktatowi o Konwencjonalnych Siłach
Zbrojnych w Europie.
10 października 1997 roku podczas szczytu
Rady Europy w Strasburgu utworzono forum
konsultacyjne – GUAM (skrót ten tworzyły
pierwsze litery nazw państw tworzących
forum). 24 kwietnia 1999 roku, podczas szczytu
NATO/EAPC w Waszyngtonie do GUAM-u
przystąpiło kolejne państwo – Uzbekistan, co
pociągnęło za sobą zmianę nazwy na GUUAM.
Uzbekistan opuścił jednak organizację 5 maja
2005.
Ilham Alijew
Download