Składniki osocza

KREW
Funkcje krwi:
•
•
•
Krew jest tkanką płynną, gdyŜ jej substancja
międzykomórkowa - osocze - jest płynna
•
•
•
transport tlenu i substancji odŜywczych do komórek
transport CO2 i metabolitów wydalanych przez komórki
transport komórek i czynników uczestniczących w procesach
obronnych
transport substancji regulacyjnych (np. hormonów) do komórek
udział w utrzymywaniu homeostazy ustrojowej (buforowanie
płynów ustrojowych, termoregulacja)
krzepnięcie
Składniki osocza
Hematokryt
Woda
91 – 92%
Białka (albuminy, globuliny - α, β, γ, fibrynogen) 7 – 8%
osocze
Inne:
1 – 2%
jony (Na+, K+, Ca++, Mg++, Cl-, HCO3-, PO4-3, SO4-2)
związki azotowe (mocznik, kreatynina)
substancje odŜywcze (glukoza, aminokwasy, lipidy)
gazy (O2 CO2, N)
elementy morfotyczne (komórki)
substancje regulacyjne (hormony, enzymy)
męŜczyźni
kobiety
0.4 – 0.5
0.35 – 0.45
Gamma-globuliny: frakcja białek osocza zawierająca przeciwciała
Elementy morfotyczne krwi
Rozmaz krwi
Erytrocyty
Płytki krwi
4 000 000 - 5 000 000 /mm3
200 000 – 300 000 /mm3
Leukocyty
5 000 - 8 000/mm3
granulocyty
agranulocyty
Neutrofile
55 - 65%
Eozynofile
2 - 4%
Bazofile
0.5 - 1%
Limfocyty
25 - 35%
Monocyty
4 - 8%
Erytrocyty
(krwinki czerwone)
• brak jądra
• brak organelli
• hemoglobina
LEUKOCYTY
GRANULOCYTY
•
glikokaliks
•
•
•
(neutrofile, eozynofile, bazofile)
zawierają duŜą ilość
ziarnistości:
(1) azurochłonnych =
zmodyfikowane lizosomy,
(2) swoistych (ze
specyficznymi
białkami/enzymami)
segmentowane jądro,
nie dzielą się
krótki czas Ŝycia (dni).
AGRANULOCYTY
•
•
•
•
(limfocyty, monocyty)
zawierają niewiele ziarnistości
azurochłonnych,
niesegmentowane jądro,
mogą się dzielić i róŜnicować,
długi czas Ŝycia (tygodnie miesiące).
Wszystkie leukocyty pełnią swoje funkcje głównie poza
łoŜyskiem naczyniowym, w tkankach
retikulocyt
Neutrofile zabijają i fagocytują bakterie
Ziarnistości azurochłonne i swoiste zawierają białka
o własnościach bakteriobójczych
Aktywność:
• ruch pełzakowaty
• fagocytoza
• zabijanie bakterii
segmenty
jądra
Mechanizm migracji
leukocytu z krwi do tkanek:
• średnica ok. 12 µm
• segmentowane jądro
• ubogie organelle
• ziarnistości
śródbłonek
ziarnistości
wypustki
W trakcie zabijania i trawienia bakterii neutrofile giną. JeŜeli
proces zapalny jest bardzo intensywny, szczątki neutrofili i
bakterii tworzą wydzielinę ropną
PodwyŜszona liczba neutrofili w krwi obwodowej
najczęściej świadczy o toczącym się procesie zapalnym
wywołanym zakaŜeniem bakteryjnym.
Eozynofile zabijają larwy pasoŜytów i współpracują
z mastocytami w reakcjach alergicznych
• średnica ok. 15 µm
• dwusegmentowe jądro
• ubogie organelle
• kwasochłonne ziarna
swoiste, zawierające
białka pasoŜytobójcze
PodwyŜszona liczba eozynofili w krwi obwodowej jest
wskaźnikiem chorób pasoŜytniczych i alergicznych
Limfocyty odpowiadają za reakcje
immunologiczne
• średnica 8-12 µm
• duŜe kuliste jądro
• ubogie organelle
Bazofile są morfologicznie i czynnościowo bardzo
podobne do mastocytów, ale stanowią odrębną populację
komórek
• średnica ok. 10 µm
• jądro segmentowe lub nie
• zasadochłonne
ziarna swoiste zawierające
substancje prozapalne
• uczestniczą w procesach
zapalnych i alergicznych
Limfocyty B - odpowiedź humoralna
Limfocyty T - odpowiedź komórkowa
Monocyty migrują do tkanek, gdzie przekształcają się
w makrofagi
Płytki krwi (trombocyty) inicjują proces
krzepnięcia krwi
• średnica 2-4 µm
• brak jądra
• strefa obwodowa
(hialomer)
• strefa centralna
(granulomer) –
organelle i ziarna
hialomer
granulomer
• średnica 15-20 µm
• nerkowate jądro
• dobrze rozwinięte
organelle
Płytki krwi są bezjądrzastymi fragmentami większych komórek prekursorowych
szpiku (megakariocytów)
Płytki agregują w miejscu uszkodzenia naczynia krwionośnego
i wydzielają substancje zapoczątkowujące tworzenie skrzepu
Szpik kostny krwiotwórczy:
• przedział naczyniowy: szerokie
naczynia włosowate (zatoki)
• przedział hemopoetyczny: tkanka łączna
siateczkowata, w oczkach sieci
dojrzewające komórki krwi. Tylko dojrzałe
komórki krwi przechodzą do naczyń.
Wszystkie komórki
krwi wywodzą się
z jednej komórki
macierzystej
Powstawanie erytrocytów (linia erytropoezy)
rybosomy
proerytroblast
erytroblast
zasadochłonny
retikulocyt
CFU-GEMM
erytroblast
polichromatofilny
CFU-LyT
CFU - Ly
erytroblast
kwasochłonny
CFU-GEMM – MACIERZYSTA
KOMÓRKA MIELOPOEZY
CFU-Ly – MACIERZYSTA
KOMÓRKA LIMFOPOEZY
wyrzucenie
jądra kom.
CFU-LyB
Powstawanie granulocytów
(linia granulopoezy)
hemoglobina
Powstawanie płytek krwi (linia megakariopoezy)
mieloblast
megakarioblast
promielocyt
(ziarna azurochłonne)
(liczne endomitozy)
mielocyty
(ziarna swoiste)
“Młody”
neutrofil
megakariocyt
(b. duŜy, poliploidalny)
metamielocyty
Tkanka
mięśniowa
• pobudliwość
• kurczliwość
Odrywanie się płytek krwi
od megakariocyta
Aparat kurczliwy:
• miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze)
• miofilamenty grube (miozyna 2)
Klasyfikacja
tkanki mięśniowej:
(1) mięśnie gładkie
(2) mięśnie poprzecznie
prąŜkowane
•
mięśnie szkieletowe
•
mięsień sercowy
Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem
siebie („główki” miozyny kroczą po aktynie)
Mięśnie gładkie:
• aparat kurczliwy o niŜszym poziomie uporządkowania
• reagują na róŜne bodźce
• nie podlegają naszej woli
• skurcz wolny, ale długotrwały
• komórki produkują własne blaszki podstawne i składniki
substancji międzykomórkowej (m.in. włókna spręŜyste
i srebrochłonne)
Komórka mięśniowa gładka
Bardzo liczne cienkie i nieliczne grube miofilamenty tworzą
wydłuŜoną sieć
Miofilamenty cienkie są powiązane ze sobą i przyczepione do
błony komórkowej
ciałko gęste
płytka gęsta
Wewnątrzkomórkowym
sygnałem powodującym skurcz
komórki mięśniowej gładkiej
jest wzrost stęŜenia jonów Ca2+
Mięśnie szkieletowe
• aparat kurczliwy o uporządkowanym układzie
• reagują wyłącznie na bodźce nerwowe
• zaleŜą od naszej woli
• skurcz szybki, ale krótkotrwały
• włókna mięśniowe wytwarzają własną blaszkę podstawną
Mięśnie gładkie tworzą warstwy (błony mięśniowe) lub pęczki
i są połączone neksusami, co umoŜliwia przewodzenie bodźców
Mięsień szkieletowy jest narządem zbudowanym
z włókien mięśniowych i tkanki łącznej
namięsna
omięsna
mięsień
pęczek mięśniowy
blaszka podstawna
cytoplazma
jądro
włókno mięśniowe
śródmięsna
Włókno mięśniowe szkieletowe jest wielojądrzastą zespólnią
powstałą przez zespolenie wielu komórek macierzystych (mioblastów)
Budowa włókna mięśniowego szkieletowego:
• wąska obwodowa warstwa
cytoplazmy zawierająca jądra
i organelle
• obszar centralny zawierający
aparat kurczliwy - równolegle
ułoŜone, poprzecznie prąŜkowane
miofibryle
Miofibryle połączone są poprzecznie biegnącymi filamentami pośrednimi
w ten sposób, Ŝe sarkomery znajdują się na tym samym poziomie daje to efekt poprzecznego prąŜkowania całego włókna mięśniowego
Miofibryle zbudowane są
z równolegle ułoŜonych cienkich
i grubych miofilamentów (3:1),
tworzących powtarzające się
segmenty - sarkomery
sarkomer
Molekularna struktura miofilamentów
cienkie
tropomiozyna
troponina
aktyna
grube
miozyna
Molekularny mechanizm skurczu
1. Wzrost poziomu jonów Ca2+ (sygnał wewnątrzkomórkowy)
2. Jony Ca wiąŜą się z troponiną
3. Troponina odsuwa tropomiozynę od aktyny
4. „Główki” miozyny wiąŜą się z aktyną
5. Miozyna „kroczy” po powierzchni aktyny miofilamenty przesuwają się względem siebie
Bodziec dochodzi do kaŜdego włókna mięśniowego z zakończenia
włókna nerwowego, płytki motorycznej (synapsa nerwowo-mięśniowa)
Mięsień sercowy:
Z uwagi na przestrzenny charakter skurczu, komórki robocze
mięśnia sercowego oraz ich aparat kurczliwy tworzą przestrzenną sieć
• uporządkowany układ aparatu
kurczliwego (sarkomery)
• reaguje na bodźce generowane przez
własne komórki
• skurcz rytmiczny
• skurcz przestrzenny
Komórki: robocze i układu
bodźcotwórczo-przewodzącego
Komórki mięśnia sercowego zawierają:
• centralne jądro, a wokół niego organelle
• rozgałęzione pęczki miofilamentów
a między nimi bardzo liczne mitochondria
Komórki mięśnia sercowego są połączone wstawkami
- zespołami połączeń międzykomórkowych
desmosom
Wstawka
neksus
powięź przylegania
Komórki układu bodźcotwórczo-przewodzącego są „prymitywnymi”
komórkami mięśnia sercowego
Węzeł zatokowo-przedsionkowy, węzeł przedsionkowo-komorowy,
pęczek Hisa, włókna Purkiniego