4 Epidepiologia HIVAIDS

Epidemiologia HIV/AIDS w woj. zachodniopomorskim z
uwzględnieniem działalności Punktów KonsultacyjnoDiagnostycznych
Konferencja wojewódzka w Zachodniopomorskim
Urzędzie Wojewódzkim w Szczecinie
17.10.2013r.
Renata Opiela- Kierownik Oddziału Epidemiologii WSSE w Szczecinie i
Koordynator PKD w Szczecinie
Epidemiologia HIV/AIDS- świat
• Według szacunków UNAIDS od początku
trwania epidemii na świecie HIV zakaziło się ok.
68 milionów osób.
• Obecnie z wirusem żyje na świecie ok. 33 miliony
osób przy czym 96% zakażeń odnotowano w
krajach nisko i średnio rozwiniętych
• Zakażenia HIV dotykają przede wszystkim osób
młodych, a rozprzestrzeniają się głównie
poprzez kontakty seksualne.
Sytuacja epidemiologiczna
HIV/AIDS w Polsce
• W Polsce od 1985 roku do 30 czerwca 2013r.
wykryto 16916 tysięcy zakażeń. Kolejne 20
tysięcy osób nie wie, o swoim zakażeniu.
• Wśród osób zakażonych:5.973 osób uległo zakażeniu w
związku z używaniem narkotyków, 1.163 poprzez kontakt
heteroseksualny oraz 1.688 poprzez kontakt seksualny
między mężczyznami
• Zarejestrowano: 2937 zachorowań
na AIDS, 1217 chorych zmarło.
Źródło: NIZP-PZH
Zakażenia HIV, zachorowania na AIDS i zgony
chorych na AIDS w Polsce w latach 1986-2012
dane, poddawane weryfikacji przez Zakład Epidemiologii NIZP-PZH
dane, poddawane weryfikacji przez Zakład Epidemiologii NIZP-PZH
Średnia roczna liczba zakażeń
HIV w latach 1986-2010
Średnia roczna liczba zakażeń
HIV w latach 2008-2012
Nowo wykryte zakażenia HIV w Polsce w 2012r.
Terapia zakażonych wirusem HIV
w Polsce
• Na 30.06. 2013 r. leczeniem ARV objętych
było ponad 7004 (5 606 na koniec
2012r.) pacjentów, w tym 118 dzieci ( 130
na koniec 2012r.).
• Leczenie jest prowadzone i finansowane w
ramach programu zdrowotnego
Ministerstwa Zdrowia "Leczenie
antyretrowirusowe osób żyjących
z HIV w Polsce na lata 2012 - 2016".
Problemy wynikające z aktualnej
sytuacji epidemiologicznej
Obecnie w Polsce obserwuje się wzrost liczby zakażeń HIV
drogą kontaktów seksualnych (homo/heteroseksualnych),
szczególnie w populacji osób w wieku 20-49 lat.
• Niepokojący jest wzrost liczby zakażeń w populacji mężczyzn
mających kontakty seksualne z innymi mężczyznami (MSM).
• Problemem wśród Polaków pozostaje brak odniesienia ryzyka
zakażeniem HIV do własnej osoby oraz zbyt mała świadomość
konieczności poznania własnego statusu serologicznego
(rozważenie wykonania testu w kierunku HIV).
•
Rozprzestrzenianie zakażenia
• Statystycznie każdego dnia 2-3 osoby
dowiadują się w naszym kraju o fakcie
zakażenia HIV. Są to zazwyczaj
zakażenia, których można uniknąć, stosując
odpowiednią profilaktykę.
EPIDEMIOLOGIA HIV/AIDS w
woj. zachodniopomorskim
dane, poddawane weryfikacji przez Zakład Epidemiologii NIZP-PZH
dane, poddawane weryfikacji przez Zakład Epidemiologii NIZP-PZH
Rejestracja zakażeń HIV ( Rejestr wojewódzki)
(stan na dzień:30.09.2013r.) :
• łącznie figuruje 659 osób;
• w tym w 2013r.- 47 osób ( po weryfikacji 43).
Rejestracja zachorowań na AIDS ( Rejestr wojewódzki) (stan na
dzień:30.09.2013r.) :
• łącznie figuruje 150 osób;
• w tym w 2013r.- 18 osób ( po weryfikacji 18)
Dane podlegają ciągłej weryfikacji przez NIZP-PZH.
Zarejestrowano ponadto 5 zgonów z powodu AIDS ( łącznie od
1985r.-53)
Analiza danych z Punktów
Konsultacyjno- Diagnostycznych
w Szczecinie i Koszalinie
Dobrowolne testowanie połączone z
poradnictwem- prawo
• Rekomendacja nr(89)14 Komitetu Ministrów Rady
Europy uznała dobrowolne testowanie połączone z
poradnictwem za najskuteczniejszy środek prewencji
zakażeń HIV
• Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV i
Zwalczania AIDS na lata 2012-2016
Potrzeba poradnictwa
• Priorytety w zakresie profilaktyki m.in:
- Prowadzenie długofalowych programów
profilaktyczno-edukacyjnych, szczególnie dla
młodzieży;
- Systematyczne rozszerzanie sieci
punktów konsultacyjnodiagnostycznych ( PKD)
prowadzących anonimowe
testowanie w kierunku HIV
z profesjonalnym poradnictwem
przed wykonaniem testu i po uzyskaniu
jego wyniku
Wpływ HIV
na zdrowie publiczne
• Szacowana zakaźność HIV wśród osób nieświadomych
swojego zakażenia jest 3,5 razy wyższa niż wśród osób,
które są świadome zakażenia
• Szacunkowy odsetek osób nieświadomych swojego
zakażenia wirusem HIV:
Polska > 50%
Niemcy 25-30%
Czechy 20-25%
Szwecja 12–20%
Źródło: materiały edukacyjne Krajowego Centrum ds. AIDS;
Merks al. AIDS, 26 czerwca 2006, HIV in Europe 2007
Kiedy wykonać test w kierunku zakażenia
HIV?
• Należy wykluczyć okres okna serologicznego
- po 2-4 tygodniach od zakażenia można wykryć antygen p24
( test IV generacji)
- po 4 – 6 tygodniach od zakażenia ok. 80% osób posiada przeciwciała
a-HIV (wykrywane testem serologicznym III generacji )
Bez względu na generację testu wykluczyć zakażenie można
dopiero po 12 tygodniach od ryzykownego zachowania.
Tylko na podstawie dodatniego wyniku testu
potwierdzenia można rozpoznać zakażenie HIV
Działalność PKD na terenie woj.
zachodniopomorskiego w latach
2006-2012
Poradnictwo HIV/AIDS
• Poufny dialog pomiędzy doradcą i
osobą chcącą wykonać test
( pacjentem)
• Pomoc w sytuacji testowania
powinna zawierać:
- dostarczenie informacji pomocnych
w podjęciu przez pacjenta decyzji o
wykonaniu testu
- pomoc w przyjęciu wyniku
( jakikolwiek by nie był) i „dobrego”
korzystnego zareagowania
Najważniejsze wnioski z rozmowy
przed testem to szacowanie
ryzyka zakażenia wirusem HIV!!!
Frekwencja pacjentów PKD w Szczecinie w
2012r. wg grup wiekowych
Analiza danych z Punktu KonsultacyjnoDiagnostycznego w Szczecinie- 2011/2012
Wśród osób z wykrytym zakażeniem HIV wszystkie stanowiły
osoby, które uległy zakażeniu drogą kontaktów seksualnych
(w 2012r. zakażeniu uległo 9 mężczyzn i 3 kobiety):
•homoseksualnych (6 osób/ 5 osób w grupie wiekowej: 2029, 30-39 lat ),
•heteroseksualnych ( 2 osoby / 6 osób w grupie
wiekowej 20-29 lat,30-39 lat, 40-49 lat oraz
50-59 lat, w tym 1 osoba IDU+ seks),
•biseksualnych (1 osoba / 1osoba w grupie
wiekowej 20-29 lat)
Analiza danych z Punktu
Konsultacyjno- Diagnostycznego
w Szczecinie- 2010/2013
• 2010r.Projekt „Ciąża bez HIV- bezpieczne macierzyństwo”
• Przetestowano 291 kobiet w ciąży, w tym 236 z dotacji
Wojewody Zach.-Pom.+ 26 partnerów( plan: 300 testów!)
• 2011r. Projekt „Test w kierunku HIV- bezpieczna przyszłość
dla Twojego dziecka”
• Przetestowano 414 kobiet w ciąży, w tym 276 z dotacji
Wojewody+ 66 partnerów( plan:400 testów!)
• 2012r. ( realizacja od 13.04.2012r.)Projekt „Test w
kierunku HIV- odpowiedzialne macierzyństwo”
• Przetestowano 400 kobiet w ciąży, w tym 268 z dotacji
Wojewody + 123 partnerów (plan 450 testów)
• 2013r.( realizacja od 04.2013r.) Projekt „ Zmniejsz ryzyko
zakażenia HIV- wykonaj test!” wykonano 321 badań
wśród adresatów tj osób w wieku 18-49 lat plan 500 badań
Analiza danych z Punktu KonsultacyjnoDiagnostycznego w Szczecinie
- w 2013r.(do 30.09.2013r.)
• Zakażenie wirusem HIV wśród pacjentów PKD w 2013r.
wykryto u 12 osób
• Wszystkie osoby z wykrytym zakażeniem HIV uległy
zakażeniu drogą kontaktów seksualnych, przy czym 5
osób podało jako drogę zakażenia również IDU.
• Wśród osób zakażonych w 6 przypadkach
były to kobiety oraz 6 mężczyzn,
w tym 2 MSM, 1 biseksualny i 3 o orientacji
heteroseksualnej. W 3 przypadkach
partnerzy seksualni osób byli zakażeni ( 2 M
i 1 K)
GŁÓWNE DROGI ZAKAŻENIA
• Testowanie w PKD daje
odpowiedź na pytanie o drogi
zakażenia bowiem praktycznie
100% pacjentów w rozmowie
przed i po teście podaje drogę
zakażenia- i jest to droga
aktywności seksualnej!!!!
Testowanie w woj.
zachodniopomorskim
• PUNKT KONSULTACYJNO – DIAGNOSTYCZNY
w SZCZECINIE
ul. Wojska Polskiego 160
czynny: poniedziałki i środy – 15.15 – 19.15,
piątki- 15.15-17.15
• PUNKT KONSULTACYJNO – DIAGNOSTYCZNY
w Koszalinie
ul. Zwycięstwa136
czynny: środy – 15.00 – 17.30
Rzetelna edukacja
• Choroby przenoszone drogą
seksualną,
• Czynniki minimalizujące
zagrożenie- zasady
bezpieczniejszego seksu
• Drogi przenoszenia HIV,
• Asertywność, sztuka mówienia
„NIE”
• Odpowiedzialność
• Miłość- emocjonalność,
seksualność
Problemy psychologiczne związane z
zakażeniem HIV
• Bez względu na okoliczności zakażenia, prowadzony styl
życia ( zwłaszcza w kontekście aktywności seksualnej) oraz
możliwą ekspozycję na zakażenie- informacja o zakażeniu
dla każdego jest wstrząsem!
• Należy pamiętać, że rozpoznanie zakażenia HIV nie oznacza,
że jesteś chory na AIDS!!!
• Paradoksalnie uzyskanie potwierdzenia zakażenia HIV może
uratować życie zarówno osoby zakażonej ( która od
momentu uzyskania wiedzy o zakażeniu kontroluje jego
przebieg)jak też partnerów seksualnych czy przyszłego
potomstwa!!!
Problemy psychologiczne związane z
ujawnieniem zakażenia HIV-c.d.
• Informowanie innych o swoim statusie budzi strach i obawę
przed brakiem akceptacji, ale może również pomóc poradzić
sobie z sytuacją. Osoby, które poinformowały innych, cieszą
się lepszym zdrowiem, prawdopodobnie dlatego, między
innymi, że przestały odczuwać stres związany z
utrzymywaniem swojego zakażenia w tajemnicy oraz
otrzymały wsparcie od osób bliskich.
• Decyzja o przekazaniu informacji o zakażeniu należy do
trudniejszych w życiu! Trudno jest bowiem przewidzieć
reakcje osób informowanych. Stąd też należy poświęcić czas
na zastanowienie się, kogo poinformować i starannie
wybierać osoby, którym chce się przekazać tę informację.
Problemy psychologiczne związane z
ujawnieniem zakażenia HIV-c.d.
• W niektórych sytuacjach poinformowanie innych osób może
oznaczać ryzyko odrzucenia, złości, a nawet wrogości.
• Jeżeli istnieją obawy przed poinformowaniem osób ze
swojego otoczenia o fakcie zakażenia, istotne jest aby znaleźć
grupę wsparcia, terapeutę, aby skonsultować swoje
wątpliwości zanim podejmie się ostateczną decyzję.
• Często osoby poinformowane początkowo nie reagują w
oczekiwany sposób, gdyż potrzebują czasu na oswojenie się z
tą informacją, przełamanie stereotypów nadal
funkcjonujących w społeczeństwie i akceptację faktu
zakażenia osoby bliskiej.
Informowanie o zakażeniu HIV w miejscu
pracy/szkole itp.
• Nie ma przepisów zobowiązujących do informowania w
miejscu pracy o swoim zakażeniu HIV. Nie ma więc żadnego
uzasadnionego powodu dla którego należałoby informować
pracodawcę o swoim zakażeniu!
• Decyzja o przekazaniu takiej informacji pracodawcy, czy też
współpracownikom należy wyłącznie do osoby zakażonej.
Niektóre osoby boją się, że w przypadku, przekazania takiej
wiedzy, mogą doświadczyć dyskryminacji.
• Prawo polskie zabrania zarówno ujawniania informacji medycznych, jak i
dyskryminacji osób HIV-pozytywnych. ( szczególne przypadki dot.
prokuratury i przepisów sanitarnych) Nie można również zwolnić z pracy
osoby tylko dlatego, że jest zakażona wirusem HIV.
Najważniejsze wyzwania w
dobie HIV/AIDS
• Najważniejsza jest odpowiedzialność za swoje
zachowania…..
• Najważniejsza jest wiedza przełożona na
minimalizowanie ryzyka w zachowaniach
seksualnych….
• Najważniejsze jest poczucie wartości i godność
człowieka bez względu na status serologicznybo problem HIV/AIDS dotyczy KAŻDEJ OSOBY
czy tego chcemy czy nie!!!
Dziękuję za uwagę