4. Co nastąpi po ogłoszeniu mojego bankructwa?
advertisement
Przewodnik dłużnika Treść niniejszej publikacji zgodna jest ze stanem faktycznym na dzień 1 kwietnia 2015 r. Kolejne poprawki zostaną włączone do najnowszej wersji dokumentu, która znajduje się na stronie: www.aib.gov.uk/guidance/publications Dodatkowe kopie tej i innych wydawanych przez nas broszur zamówić można, dzwoniąc pod numer infolinii: 0300 200 2600 Broszury te dostępne są także na naszej stronie internetowej: www.aib.gov.uk Publikację tą zamówić można w językach funkcjonujących na terenie społeczności lokalnych i w innych formatach. Zamówienia prosimy składać pod nr. telefonu: 0300 200 2600 Przewodnik Dłużnika 1. Wstęp 1 2. Czym jest bankructwo? 3 2.1 Jakie są konsekwencje ogłoszenia bankructwa? 3. Kogo można ogłosić bankrutem? 3 5 3.1 Co to jest „opcja dla posiadaczy minimalnego majątku”? 5 3.1.1 Co oznacza termin „niewypłacalność jawna”? 7 3.1.2 Co oznacza termin „Zaświadczenie Upoważniające do Zajęcia Majątku”? 8 3.2 Jakie warunki należy spełnić, aby wnioskować o ogłoszenie własnego bankructwa? 9 3.3 Jak wystąpić o ogłoszenie własnego bankructwa? 3.3.1 Ile kosztuje ogłoszenie własnego bankructwa? 9 10 3.4 Jakie warunki musi spełnić inna osoba, aby ogłosić moje bankructwo? 10 3.5 Ile czasu zajmie ogłoszenie mojego bankructwa? 4. Co nastąpi po ogłoszeniu mojego bankructwa? 12 13 4.1 Kim jest „syndyk masy upadłościowej”? 13 4.2 Czym zajmuje się agencja Accountant in Bankruptcy? 13 4.3 Czym zajmuje się syndyk masy upadłościowej? 14 4.4 Jakie mam zobowiązania po ogłoszeniu mojego bankructwa? 15 4.4.1 Dokształcanie w zarządzaniu własnym budżetem 4.5 Co stanie się z moim majątkiem? 4.5.1 Co oznacza termin „majątek”? i 16 16 16 4.5.2 Co stanie się z lokalem, w którym mieszkam? 17 4.6 Co stanie się moimi polisami ubezpieczeń na życie? 19 4.7 Co stanie się z przedmiotami kupionymi na raty? 20 4.8 Czy będę zobowiązany(a) do wpłat wkładu własnego do masy upadłościowej 20 4.8.1. Przegląd bieżącej sytuacji dłużnika 21 4.9 Co stanie się z pieniędzmi zebranymi przez syndyka masy upadłościowej? 22 4.10 Kto pokryje koszty zarządzania moją masą upadłościową? 22 4.11 Jak długo trwa zazwyczaj okres bankructwa? 23 4.12 Czy okres mojego bankructwa może zakończyć się szybciej? 24 4.12.1 Odwołanie bankructwa przez agencję wykonawczą Accountant in Bancrupcy (AiB) 24 4.12.2 Odwołanie bankructwa przez sędziego okręgowego 24 5. Nakaz Zastosowania Ograniczeń Upadłościowych 26 6. Co stanie się po zakończeniu okresu mojego bankructwa? 27 6.1 Co stanie się z moimi długami po zakończeniu okresu bankructwa? 27 6.2 Co stanie się z moim majątkiem po zakończeniu okresu bankructwa? 28 7. Co robić, jeśli będę niezadowolony(a) ze sposobu, w jaki prowadzona jest sprawa mojego bankructwa? 29 8. Rozwiązania alternatywne wobec ogłoszenia bankructwa 30 9. Informacje dodatkowe 33 9.1. Dane kontaktowe agencji Accountant in Bankruptcy ii 33 9.2. Źródła porad i informacji 34 10. Wykorzystanie Państwa informacji osobowych 36 iii 1. Wstęp Niniejsza broszura zawiera ogólne porady na temat bankructwa, formalnie zwanego upadłością dla osób zadłużonych (dłużników), nie przedstawia jednak wszystkich przepisów prawnych dotyczących tego tematu. Broszura przeznaczona jest dla osób: których wierzyciele podejmują działania mające na celu ogłoszenie ich upadłości (wierzyciele to osoby, którym dłużnik jest winny pieniądze), do których upadłości wierzyciele już doprowadzili, które nie są w stanie spłacić swoich wierzytelności, (długów) i rozważają ogłoszenie upadłości. Broszura ta nie jest przeznaczona dla osób, których bankructwo ogłoszono przed 1 kwietnia 2015 roku. W dalszej części niniejszej broszury znajdą Państwo dodatkowe informacje o niektórych rozwiązaniach alternatywnych wobec ogłoszenia upadłości. Nieregulowanie zobowiązań finansowych jest poważną sprawą. Należy jak najszybciej uzyskać poradę, aby rozwiązać problem zadłużenia i wierzycieli. W Państwa najbliższej okolicy znaleźć można wiele źródeł bezpłatnych, poufnych i bezstronnych porad w tej sprawie. Niektóre organizacje oferują też informacje i porady telefonicznie lub internetowo. Bezpłatne i bezpośrednie porady uzyskać można m.in. od: doradców Biura Porad Obywatelskich (ang. Citizens Advice Bureaux) i doradców finansowych Władz Lokalnych (ang. local authority money advisers). Dane kontaktowe niektórych organizacji znajdują się na odwrocie niniejszej broszury. Głównym aktem prawnym dotyczącym upadłości finansowej jest (szkocka) Ustawa o upadłości z roku 1985, z poprawkami (ang. 1 Bankruptcy (Scotland) Act 1985 as amended). Wszystkie przepisy i publikacje odnoszące się do kwestii upadłości znaleźć można na stronie internetowej rządowej agencji wykonawczej Accountant in Bankruptcy: www.aib.gov.uk. 2 2. Czym jest bankructwo? Bankructwo, inaczej zwane upadłością, określane w szkockiej terminologii prawnej jako „sequestration”, jest prawnym oświadczeniem, iż dana osoba nie jest w stanie spłacić swoich wierzytelności (długów). Jeśli nie stać Państwa na terminową spłatę swoich wierzytelności, można wystąpić do agencji wykonawczej Accountant in Bankruptcy o ogłoszenie upadłości. Mogą o nią również wystąpić Państwa wierzyciele lub powiernik w umowie powierniczej, składając odpowiedni wniosek do sądu okręgowego (ang. sheriff court) Warunki, które należy spełnić, aby można było ogłosić Państwa upadłość opisane zostały w dalszej części tej broszury. Jeśli ogłoszona zostanie Państwa upadłość, kontrolę nad Państwa mieniem (majątkiem), łącznie z lokalem mieszkaniowym, przejmie Państwa powiernik, zwany też syndykiem (osoba zarządzająca tzw. „masą upadłościową”), który może dokonać sprzedaży mienia, aby spłacić należności wobec Państwa wierzycieli. Może też zdarzyć się, że na poczet długu potrącane będą regularne kwoty z Państwa dochodów. 2.1 Jakie są konsekwencje ogłoszenia bankructwa? Oto niektóre z konsekwencji: Zatrudnienie Niektórzy pracodawcy, np. instytucje finansowe, nie zatrudniają osób, które ogłosiły bankructwo. Przez podpisaniem podania o pracę należy dokładnie sprawdzić warunki umowy o pracę, lub porozmawiać o tym ze swoim pracodawcą. 3 Zdolność kredytowa Agencje informacji kredytowej odnotują informacje o Państwa upadłości, co przez wiele lat będzie miało wpływ na Państwa zdolność kredytową. Po ogłoszeniu upadłości uzyskanie pożyczki może być trudniejsze, lub droższe. Konta bankowe Państwa bank może zamrozić lub zamknąć Państwa konto i być może niezbędne będzie otworzenie innego konta. Bank może jednak wyrazić zgodę, aby Państwa pensja lub zasiłki nadal wpływały na dotychczasowe konto. Jeśli po ogłoszeniu upadłości napotkają Państwo na trudności związane z kontem bankowym, należy zgłosić to swojemu bankowi lub doradcy finansowemu. Dostawcy usług Niektórzy dostawcy mediów, np. gazu lub elektryczności, mogą mieć wątpliwości, co do sposobu świadczenia Państwu usług, istnieje zatem możliwość, że zechcą zmienić sposób regulowania Państwa płatności, np. zakładając licznik lub ustanawiając obowiązek wnoszenia przedpłat za otrzymywane usługi. Jest to jedna ze spraw, które można omówić z doradcą finansowym. Ewidencje publiczne Państwa upadłość zostanie odnotowana w rejestrze publicznym, zwanym Rejestrem Niewypłacalności (ang. Register of Insolvencies), w skrócie „Rol”, z którego korzystają wierzyciele oraz agencje informacji kredytowej, aby sprawdzić, czy ich klienci ogłosili upadłość. Dostęp do rejestru jest nieograniczony i bezpłatny. Link do rejestru dostępny jest na stronie agencji wykonawczej Accountant in Bankrupcy pod adresem www.aib.gov.uk. Informacje o Państwa upadłości pozostaną w rejestrze przez dwa lata od momentu, gdy syndyk wyznaczony w Państwa sprawie zakończy wypełnianie swoich obowiązków i uzyska, w imieniu bankruta, formalne zakończenie okresu jego upadłości. Rejestr Rol podaje dane dotyczące wyłącznie przypadków upadłości i umów powierniczych ogłoszonych na terenie Szkocji. 4 3. Kogo można ogłosić bankrutem? Upadłość można ogłosić w odniesieniu do osób fizycznych, w tym przedsiębiorców jednoosobowych, niektórych firm i spółek, funduszy powierniczych oraz niektórych innych podmiotów nieposiadających osobowości prawnej. Nie można ogłosić upadłości spółek z ograniczoną odpowiedzialnością odnotowanych w brytyjskim rejestrze spółek (ang. Companies House). Można natomiast ogłosić bankructwo majątku zmarłej osoby fizycznej; czyni to wykonawca testamentu. 3.1 Co to jest „opcja dla posiadaczy minimalnego majątku? Opcja dla posiadaczy minimalnego majątku (ang. Minimal Asset Process), w skrócie „MAP”, jest rozwiązaniem prowadzącym do bankructwa, wymagającym jednak spełnienia określonych warunków. Osoba ubiegająca się o takie rozwiązanie nie może posiadać elementów majątku o wartości przekraczającej 1000 GBP, z wyjątkiem pojazdu mechanicznego, którego wartość nie przekracza 3000 GBP, niezbędnego, w granicach rozsądku, np. aby dojechać do pracy. Całkowita, łączna wartość wszystkich elementów majątku nie może przekroczyć 2000 GB, jednak do kwoty tej nie wlicza się wyżej wymienionego pojazdu mechanicznego. Dłużnik nie może ponadto być właścicielem lub współwłaścicielem lokalu mieszkaniowego, innej nieruchomości lub gruntów. Aby zakwalifikować się do upadłości w trybie MAP, ubiegająca się osoba musi spełniać wyżej wymienione warunki, a ponadto, przez ostatnie 6 miesięcy otrzymywała zasiłek, lub też uznano oficjalnie, że nie jest zobowiązana do wnoszenia wpłat w ramach wkładu własnego do masy upadłościowej. Wymagane jest również uzyskanie Zaświadczenia Upoważniającego do Zajęcia Majątku (ang. Certificate for Sequestration), które podpisać musi kwalifikowany doradca finansowy. Agencja wykonawcza AiB zweryfikuje informacje podane przez dłużnika w oświadczeniu i może wystąpić o przedstawienie dowodów uzasadniających składane podanie. Jeśli dłużnik nie jest w stanie przedstawić wymaganych informacji, lub też okaże się, że oświadczenie nie jest zgodne ze stanem faktycznym, podanie zostanie odrzucone, a wniesiona opłata ulega przepadkowi. We wszystkich formach upadłości wysokość wkładu własnego do 5 masy upadłościowej regulowana jest Nakazem Wnoszenia Wkładu przez Bankruta (ang. Debtor Contribution Order), w skrócie DCO. W wypadku osób, wobec których ogłoszono upadłość w trybie MAP zostanie ustalona zerowa wysokość wkładu własnego. Nakaz DCO zwykle obowiązuje przez 48 miesięcy lub przez okres równoważny, naliczany w tygodniach. Jeśli w trakcie okresu upadłości ulegnie zmianie sytuacja osobista dłużnika, nastąpi ponowny przegląd jego dochodów i wydatków. Jeśli przegląd wykaże, iż dłużnik posiada dodatkowe dochody, zobowiązany będzie do przekazywania ich comiesięcznie na poczet pozostałej sumy w ramach nakazu DCO, do czasu kolejnej zmiany w swojej sytuacji osobistej. W ramach upadłości ogłaszanej w trypie MAP okres upadłości upływa po 6 miesiącach, o ile dłużnik współpracuje z syndykiem swojej masy upadłościowej, jednakże syndyk będzie sprawował swoją funkcję w celu ostatecznego zamknięcia okresu upadłości dłużnika przez kolejne 6 miesięcy. W tym, 6-miesięcznym okresie, dłużnik podlega pewnym ograniczeniom, np.: • nie może zaciągać pożyczek na łączną sumę powyżej 2000 GBP, osobiście lub wspólnie z inną osobą, zanim nie poinformuje pożyczkodawcę o zakończonym okresie swej niewypłacalności; oraz • nie może prowadzić działalności gospodarczej, jeśli nie spełni określonych warunków. Złamanie wyżej wymienionych warunków traktowane jest jako przestępstwo i zagrożone karą: • grzywny; • pozbawienia wolności; lub • obiema sankcjami równocześnie. 6 3.1.1 Co oznacza termin „niewypłacalność jawna”? Niewypłacalność jawna to termin prawny potwierdzający, że nie są Państwo w stanie spłacać terminowo swojego zadłużenia. Dokumenty najczęściej stosowane do potwierdzenia jawnej niewypłacalności to: Wezwanie do Zapłaty (ang. Charge for Payment) – jest to dokument o mocy prawnej, w nagłówku którego widnieją słowa „Charge for Payment”. Oznacza to, że mają Państwo wobec swojego wierzyciela dług, który należy spłacić w przeciągu 14 dni. Jeśli dług nie zostanie uregulowany w wyżej wymienionym terminie, Wezwanie do Zapłaty wygasa i, z 15 dniem od dnia doręczenia, dokument ten może posłużyć za dowód jawnej niewypłacalności. Wezwanie Ustawowe (ang. Statutory Demand) – jest to dokument o mocy prawnej, w nagłówku którego widnieją słowa „Statutory Demand”. Jest to ostateczne, formalne wezwanie do zapłaty i jeśli nie uregulują Państwo wymienionej należności w ciągu 21 dni, Wezwanie Ustawowe wygasa, i z 22 dniem od jego doręczenia, dokument ten może posłużyć za dowód jawnej niewypłacalności. Zarówno Wezwanie do Zapłaty, jak i Wezwanie Ustawowe doręcza zwykle Kurier Sądowy (ang. Messenger-at-Arms) lub Urzędnik Sądowy (ang. Sheriff Officer). Zawarcie umowy powierniczej Jeśli dłużnikowi udzielono zgody na zawarcie umowy powierniczej (ang. trust deed), oznacza to niewypłacalność jawną (ang. Apparent Insolvency). Jednakże ogłoszenie Państwa upadłości może nastąpić na wniosek powiernika w umowie powierniczej lub Państwa wierzycieli wyłącznie w wypadku zerwania umowy powierniczej, lub jeśli powiernik uzna, że leży to w najlepszym interesie Państwa wierzycieli. Nie można ubiegać się o ogłoszenie własnej upadłości, jeśli dłużnik zawarł zabezpieczoną umowę powierniczą. 7 Plan spłaty długu w ramach Programu Rozplanowanej Spłaty Zadłużenia Jeśli, w ramach Programu Rozplanowanej Spłaty Zadłużenia (ang. Debt Arrangement Scheme), w skrócie „DAS”, wykonywali Państwo plan spłaty długu, który się nie powiódł, sytuacja taka również oznacza niewypłacalność jawną. Państwo samodzielnie, lub Państwa wierzyciele mogą wystąpić o ogłoszenie Państwa niewypłacalności wyłącznie wtedy, gdy plan spłaty zadłużenia uległ unieważnieniu, a jeden z wierzycieli wszczął wobec Państwa kroki na drodze prawnej (ang. diligence). 3.1.2 Co to jest Zaświadczenie Upoważniające do Zajęcia Majątku? Zaświadczenie Upoważniające do Zajęcia Majątku (ang. Certificate for Sequestration) wydane przez upoważnioną osobę potwierdza, że wykazali Państwo, iż nie są w stanie spłacać terminowo swojego zadłużenia. Potwierdzenie takie można uzyskać okazując poświadczenia swoich dochodów i elementów posiadanego majątku, np. środków na kontach bankowych, oraz dowody zobowiązań finansowych, np. faktury i powiadomienia o wezwaniach do zapłaty. Do osób upoważnionych do wydawania tego zaświadczenia należy większość doradców finansowych, jak też osoby zawodowo zajmujące się sprawami niewypłacalności, tzw. „kuratorzy masy upadłościowej”, oraz niektórzy ich przedstawiciele. Zaświadczenie takie można wykorzystać podczas ubiegania się o ogłoszenie swojej upadłości. Wniosek należy złożyć w przeciągu 30 dni od dnia wydania zaświadczenia, gdyż po tym okresie traci ono ważność. Zaświadczenie wydawane jest bezpłatnie, jednak osoby upoważnione do jego wystawienia mogą pobrać wynagrodzenie za udzielenie porady prawnej. 8 3.2 Jakie warunki należy spełnić, aby wnioskować o ogłoszenie własnego bankructwa? Osoba, które podjęła decyzję o ogłoszeniu własnej upadłości zobowiązana jest do spełnienia wszystkich warunków wymienionych poniżej: w wypadku dłużników ubiegających się o ogłoszenie upadłości w trybie MAP, łączna suma długu nie może być niższa niż 1500 GBP, ani wyższa niż 17 0000 GBP. Jeśli łączna suma długu przekracza 17 000 GBP, lub jeśli łączna wartość majątku dłużnika osiąga lub przekracza sumę 2000 GBP, dłużnik może ubiegać się o ogłoszenie upadłości wyłącznie w drodze pełnego postępowania administracyjnego, dłużnik uzyskał poradę finansową od doradcy finansowego, wnioskodawca mieszka obecnie, mieszkał do niedawna w Szkocji, lub założył firmę z siedzibą w Szkocji w roku bezpośrednio poprzedzającym datę złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, w ciągu ostatnich 5 lat wnioskodawca nie ogłosił swojej upadłości, wnioskodawca pokrył opłatę za złożenie wniosku o upadłość. Nie można ubiegać się o ogłoszenie upadłości w trybie MAP, jeśli w okresie ostatnich 10 lat ogłoszono już upadłość dłużnika w trybie MAP. Należy spełnić również jeden z poniższych warunków: wnioskodawca musi spełniać warunki upoważniające do ogłoszenia upadłości w trybie MAP, lub wnioskodawca musi być jawnie niewypłacalny, lub wnioskodawca posiada Zaświadczenie Upoważniające do Zajęcia Majątku (ang. Certificate for Sequestration). 3.3 Jak wystąpić o ogłoszenie własnego bankructwa? W tym celu należy złożyć wniosek oraz przedstawić dowody agencji wykonawczej Accountant in Bankruptcy (AiB), iż wnioskodawca kwalifikuje się do złożenia takiego podania. Państwa doradca finansowy może, w Państwa imieniu, wypełnić internetowy formularz podania, co skutkuje natychmiastowym jego wniesieniem. Można też przesłać podanie drogą pocztową, wydłuży to jednak okres jego 9 rozpatrywania. Formularze podań dla dłużników uzyskać można u doradców finansowych, i w agencji wykonawczej AiB. Można je również pobrać ze strony internetowej AiB pod adresem: www.aib.gov.uk. Jeśli planują Państwo wniesienie wniosku o ogłoszenie Państwa upadłości, a niezbędny jest Państwu czas na przemyślenie tej decyzji, oraz obawiają się Państwo ewentualnych działań, jakie w międzyczasie mogliby podjąć Państwa wierzyciele, można zgłosić do agencji AiB nieformalną chęć wystąpienia o upadłość. Dokonuje się tego składając w agencji AiB podanie o moratorium (ang. moratorium application). Po złożeniu w AiB wypełnionego formularza podania o moratorium, Państwa dane zostaną odnotowane w rejstrze Rol. Od momentu odnotowania w rejestrze, mają Państwo 6 tygodni na podjęcie decyzji o ewentualnej kontynuacji składania wniosku o ogłoszenie upadłości. W okresie tych kilku tygodni, Państwa wierzyciele nie będą mogli podjąć przeciw Państwu kroków prawnych. W ciągu 12 miesięcy kalendarzowym można tylko raz zgłosić chęci ogłoszenia swojej upadłości. Dotyczy to również umów powierniczych i Programów Rozplanowanej Spłaty Zadłużenia. 3.3.1 Ile kosztuje ogłoszenie własnego bankructwa? Koszt zależny jest od trybu, w którym dłużnik wniesie o ogłoszenie jego upadłości. Opłata za złożenie wniosku w trybie dla posiadaczy minimalnego majątku (MAP) wynosi 90 GBP. Opłata za złożenie wniosku w pełnym trybie administracyjnym, w wypadku jawnej niewypłacalności (ang. skrót „AI”), lub Zaświadczenia Upoważniającego do Zajęcia Majątku (ang. skrót „CFS,) wynosi 200 GBP. Jeśli wystąpią Państwo o ogłoszenie upadłości w trybie MAP, ale nie zakwalifikują się Państwo do uzyskania takiej opcji, aby ubiegać się o ogłoszenie upadłości w innym trybie, będą Państwo musieli uiścić dodatkową opłatę w wysokości 110 GBP, oraz udokumentować, że kwalifikują się Państwo do ubiegania się o ogłoszenie upadłości w trybie jawnej niewypłacalności lub że posiadają Państwo Zaświadczenie Upoważniające do Zajęcia Majątku Od powyższej opłaty nie przysługują zwolnienia ani też jej zwrot. Wniosek zostanie rozpatrzony dopiero po uiszczeniu stosownej 10 opłaty. Informacje dotyczące sposobu płatności znajdują się w formularzu wniosku. 3.4 Jakie warunki musi spełnić inna osoba, aby ogłosić moje bankructwo? Wierzyciele Jeśli winni są Państwo komuś pieniądze, osoba ta może doprowadzić do ogłoszenia Państwa upadłości. Państwa wierzyciele mogą zwrócić się o wydanie takiego wyroku do sędziego okręgowego (ang. sheriff), jeśli: • suma Państwa zadłużenia wobec wierzycieli, łącznie z wszelkimi honorariami, odsetkami i opłatami naliczonymi od długu przekracza 3000 GBP, oraz • wierzyciele dostarczyli Państwu kopię ustawowej broszury pt. „Zestaw Informacji i Porad dotyczących Zadłużenia” (ang. „Debt Advice and Information Package”), oraz • są Państwo jawnie niewypłacalni. Termin „niewypłacalność jawna” wyjaśniono w dziale 3.1.1 niniejszej broszury. Państwa wierzyciele mogą również udowodnić Państwa niewypłacalność jawną w następujących okolicznościach: jeśli podpisali Państwo umowę powierniczą, która nie została zabezpieczona, jeśli Państwa plan spłaty długu w ramach Programu Rozplanowanej Spłaty Zadłużenia się nie powiódł, lub jeśli poinformowali Państwo swoich wierzycieli na piśmie o swojej niezdolności do uregulowania wierzytelności. Powiernik w umowie powierniczej Powiernik w Państwa sprawie może wystąpić do sędziego okręgowego o ogłoszenie Państwa upadłości, jeśli po podpisaniu przez Państwo umowy powierniczej, nie współpracują Państwo z powiernikiem. Jego obowiązkiem jest wykazać, że ogłoszenie Państwa upadłości leżałoby w interesie Państwa wierzycieli, lub że nie wypełnili Państwo postanowień umowy powierniczej. Dalsze informacje o umowach powierniczych dostępne są w publikacji agencji wykonawczej AiB pt. „Przewodnik po Umowach Powierniczych” (ang. „Trust Deed Guide”). Po podjęciu działań w celu ogłoszenie Państwa upadłości, zostaną 11 Państwo o tym powiadomieni przez tego wierzyciela lub powiernika. 3.5. Ile czasu zajmie ogłoszenie mojego bankructwa? Po złożeniu wniosku o ogłoszenie własnej upadłości do rządowej agencji wykonawczej Accountant in Bankruptcy, upadłość ogłaszana jest zazwyczaj w przeciągu 5 dni roboczych od dnia, w którym agencja otrzymała Państwa wniosek. Okres ten może ulec wydłużeniu, jeśli AiB uzna za konieczne wystosowanie do Państwa pisemnej prośby o przedstawienie informacji dodatkowych lub dowodów potwierdzających deklarowany stan rzeczy. Państwa wniosek może zostać odrzucony, jeśli nie przedstawią Państwo dowodów świadczących o tym, że spełniają Państwo warunki konieczne do ogłoszenia upadłości, lub jeśli nie uregulują Państwo wymaganej opłaty. W przypadku, jeśli wierzyciel lub powiernik w umowie powierniczej wystąpi do sędziego okręgowego o ogłoszenie Państwa upadłości, ogłoszenie to może nastąpić w krótkim terminie. Otrzymają Państwo dokument o nazwie „wezwanie do sądu” (ang. Warrant to Cite) z informacjami o terminie Państwa rozprawy przed sędzią okręgowym. Na rozprawie mogą Państwo stawić się osobiście, lub wyznaczyć przedstawiciela. Podczas rozprawy sędzia okręgowy zadecyduje, czy należy ogłosić Państwa upadłość. Po stawieniu się na rozprawie osobiście, lub wysyłając przedstawiciela, i po ogłoszeniu dowodów potwierdzających Państwa sytuację, sędzia okręgowy może odroczyć podjęcie decyzji, jeśli uzna, że spłacą Państwo swoje zadłużenie w ciągu 6 tygodni, lub jeśli zamierzają Państwo spłacić je w ramach Programu Rozplanowanej Spłaty Długów (ang. Debt Arrangement Scheme). Jeśli przedstawią Państwo dowody na uregulowanie całego zadłużenia należnego wierzycielowi do dnia rozprawy, sędzia okręgowy najprawdopodobniej odrzuci wniosek o ogłoszenie Państwa upadłości. Jeśli nie podejmą Państwo żadnych działań, istnieje duże prawdopodobieństwo, że sędzia okręgowy ogłosi Państwa upadłość. 12 4. Co nastąpi po ogłoszeniu mojego bankructwa? Po ogłoszeniu upadłości, otrzymają Państwo pismo z potwierdzeniem tego faktu oraz z danymi syndyka wyznaczonego do zajmowania się sprawą Państwa upadłości. 4.1 Czym zajmuje się „syndyk masy upadłościowej”? Jeśli ubiegali się Państwo o ogłoszeniu upadłości w trybie MAP, rolę syndyka przejmie agencja wykonawcza Accountant in Bankruptcy. W innych wypadkach, jeśli ubiegali się Państwo o ogłoszenie własnej upadłości, mają Państwo prawo wyboru syndyka. Jeśli na syndyka nie wyznaczą Państwo kuratora masy upadłościowej, który zgodził się pisemnie na przyjęcie tej funkcji, rolę syndyka przejmie agencja wykonawcza Accountant in Bankruptcy. Jeśli wierzyciel lub powiernik występuje do sędziego okręgowego o ogłoszenie Państwa upadłości, sędzia może na syndyka wyznaczyć agencję Accountant in Bankruptcy, lub kuratora masy upadłościowej. Jeśli na syndyka nie zostanie wyznaczony kurator masy upadłościowej, syndykiem w Państwa sprawie zostanie agencja wykonawcza Accountant in Bankruptcy. 4.2 Czym zajmuje się agencja Accountant in Bankruptcy? Accountant in Bankruptcy (AiB) jest agencją wykonawczą rządu Szkocji, nadzorującą proces upadłości konsumenckiej w Szkocji. Jeśli agencja wykonawcza Accountant in Bankruptcy zostanie wyznaczona do roli syndyka Państwa sprawie, jej pracownicy będą zarządzać Państwa masą upadłościową. Agencja może też przekazać prowadzenie Państwa sprawy kuratorowi masy upadłościowej, działającemu w imieniu agencji. Wprawdzie nie ma to wpływu na sposób zarządzania Państwa masą upadłościową, ale otrzymają Państwo informacje, kto zajmuje się sprawą. Agencja wykonawcza Accountant in Bankruptcy nadzoruje także pracę innych syndyków. 13 4.3 Czym zajmuje się syndyk wyznaczony w mojej sprawie? Poniższe wyjaśnienia nie dotyczą przypadków ogłoszenia upadłości w trybie MAP. W początkowej fazie ogłaszania Państwa upadłości, syndyk wystąpi do Państwo o udzielenie mu informacji o Państwa finansach i elementach Państwa majątku. Będzie również potrzebował danych o wysokości wierzytelności (długu), o tym, komu są Państwo winni pieniądze, oraz jakie są Państwa dochody i wydatki. Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie ma prawo wystąpić do Państwa o dostarczenie dowodów odnośnie posiadanego majątku, takich jak odcinki wypłat, rachunki i wyciągi bankowe. Jeśli w Państwa przypadku ogłoszona zostanie upadłość w pełnym trybie administracyjnym, syndyk może przeprowadzić z Państwem rozmowę w domu, na terenie Państwa firmy lub poprosić o spotkanie w swoim biurze, jak również skontaktować się z Państwem na piśmie lub telefonicznie. Również syndyk odpowiedzialny jest za nadzór nad wykonaniem Nakazu Wnoszenia Wkładu przez Bankruta (ang. Debtor Contribution Order), w skrócie DCO, który rozciąga się na okres 48 miesięcy, lub okres równoważny naliczany w tygodniach, jeśli nie mają Państwo majątku pozwalającego w pełni spłacić zadłużenie związane ze swoją upadłością. Są Państwo bezwzględnie zobowiązani do współpracy z syndykiem w Państwa sprawie, w przeciwnym wypadku okres Państwa upadłości może się wydłużyć, lub też nałożone zostaną na Państwa różnego rodzaju ograniczenia. Brak współpracy z syndykiem może zostać uznany za przestępstwo i zagrożony jest karą grzywny, karą pozbawienia wolności lub obiema sankcjami równocześnie. Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie pobiera wynagrodzenie za wykonywaną pracę, a na zakończenie pierwszego roku działalności, oraz regularnie, do chwili zwolnienia go z pełnionej funkcji w sprawie, przedstawia rozliczenia finansowe prowadzonej upadłości. Rozliczenia te muszą zostać zaakceptowane przez agencję wykonawczą Accountant in Bankruptcy lub przez wyznaczonych pełnomocników. 14 Otrzymają Państwo informacje dotyczące kosztów poniesionych przez wyznaczonego syndyka i jego honorariów (opłat), jednak nie jest to rachunek za wykonanie usług i nie są Państwo bezpośrednio zobowiązani do jego uregulowania. Mogą Państwo wnieść o zapoznanie się z tymi rozliczeniami i odwołać się do sędziego okręgowego w sprawie wysokości tych kosztów, jednakże tylko po wykazaniu, że poprawi to Państwa sytuację finansową. Decyzja sędziego okręgowego w tej sprawie jest ostateczna. Wyznaczony w Państwa sprawie syndyk sporządzi trwały zapis Państwa masy upadłościowej. Zapis ten określany jest jako „księga posiedzeń” (ang. sederunt book) i zawiera kopie nakazów sądowych, rozliczeń i sprawozdań z posiedzeń, ale nie zawiera korespondencji ogólnej. 4.4 Jakie są moje zobowiązania po ogłoszeniu bankructwa? Ważne jest, aby zrozumieć swoje zobowiązania. Oto niektóre rzeczy, które, będąc w upadłości, należy i których bezwzględnie nie należy robić: Należy: bezwzględnie współpracować ze swoim syndykiem, oraz na bieżąco informować syndyka o wszelkich zmianach w swojej sprawie, np. o przeprowadzce lub zmianie sytuacji finansowej. Bezwzględnie NIE należy: zaciągać pożyczki na produkty lub usługi na sumę większą niż 2000 GBP od wszelkich pożyczkodawców lub dostawców, bez uprzedniego poinformowania ich o swojej upadłości. Zatajenie informacji o swojej upadłości może zostać uznane za przestępstwo, zakładać spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub uczestniczyć w codziennym zarządzaniu spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, oraz piastować następujących stanowisk: posła (ang. MP), członka 15 dowolnych rad miejskich, Sędziego Pokoju, lub członka rady szkoły. Powyższa lista Państwa zobowiązań nie jest kompletna. Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie przedstawi Państwu szczegółową listę wymagań. Niewypełnianie Państwa zobowiązań może zostać uznane za przestępstwo, zgodnie z postanowieniami (szkockiej) Ustawy o upadłości z roku 1985 z poprawkami, a syndyk może zgłosić sprawę do Prokuratora Generalnego (ang. Procurator Fiscal). 4.4.1 Dokształcanie w zarządzaniu własnym budżetem Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie może skierować Państwa na kurs dokształcający w dziedzinie zarządzania własnym budżetem. Może się to stać jedynie wtedy, jeśli syndyk uzna taki kurs za wskazany, oraz pod jednym z następujących warunków: • ogłoszono Państwa upadłość w przeciągu 5 lat od daty ogłoszenia Państwa poprzedniej upadłości, • w przeciągu 5 lat przed ogłoszeniem Państwa upadłości, przyznano Państwu zabezpieczoną umowę powierniczą, • w przeciągu 5 lat przed ogłoszeniem Państwa upadłości uczestniczyli Państwo w programie w ramach Planu Zarządzania, • podlegają Państwo postanowieniem Nakazu Zastosowania Ograniczeń Upadłościowych (ang. Bankrupcy Restriction Order) lub też czynione są starania o wydanie takiego nakazu, • zdaniem syndyka, Państwa działania przed, lub też po ogłoszeniu Państwa upadłości wskazują na to, że odbycie kursu dokształcającego przyniosłoby Państwu korzyść, • zgadzają się Państwo na uczestnictwo w kursie zarządzania własnym budżetem. 4.5 Co stanie się z moim majątkiem (mieniem)? Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie zbierze elementy Państwa majątku (posiadane rzeczy), łącznie z gruntami i nieruchomościami, a następnie sprzeda je, aby pokryć koszty zarządzania masą upadłościową i spłacić Państwa wierzytelności. 16 4.5.1 Co oznacza termin „majątek”? „Majątek” to np. pieniądze, oszczędności, nieruchomości, pojazdy mechaniczne, polisy ubezpieczeniowe na życie, biżuteria, akcje i odszkodowania za ubezpieczenie spłaty zadłużenia (ang. Payment Protection Insurance), w skrócie „PPI”. Po ogłoszeniu Państwa upadłości, syndyk przejmie kontrolę nad Państwa majątkiem, w tym również prawem do dysponowania wszelkimi pieniędzmi oraz elementami majątku, np. wierzytelnościami związanymi z działalnością gospodarczą, które należne są Państwu od innych osób. Zazwyczaj zezwala się osobie w stanie upadłości na zachowanie przedmiotów codziennego użytku, np. ubrań, mebli, pościeli, pokryć podłogowych, przedmiotów do gotowania, sprzątania i nauki oraz zabawek dla dzieci. Można ona również zatrzymać wszelkie narzędzia potrzebne do wykonywania swojego zawodu o wartości nieprzekraczającej 1000 GBP. Istnieje również możliwość zachowania pojazdu mechanicznego, potrzebnego w granicach rozsądku, którego wartość nie przekracza 3000 GBP. W okresie swojej upadłości, należy bezwzględnie informować syndyka zajmującego się Państwa sprawą o wszelkich nowo pozyskanych elementach majątku, takich jak pieniądze czy spadek. Jeśli syndyk wyznaczony w Państwa sprawie uzna, że w ciągu 5 lat przed ogłoszeniem swojego bankructwa sprzedali, oddali lub pozbyli się Państwo dowolnego elementu swojego majątku za cenę niższą niż wynosi jego wartość, syndyk może zwrócić się do sędziego okręgowego o cofnięcie tej transakcji i zwrot tego majątku. 4.5.2 Co stanie się z zamieszkiwanym przeze mnie lokalem? Będzie to zależało od wielu czynników, np. czy są Państwo jego właścicielem, lub czy mieszkają w nim Państwo ze swoją rodziną lub znajomymi. Co stanie się, jeśli jestem właścicielem zamieszkiwanego przeze 17 mnie lokalu? Jeśli są Państwo właścicielem lokalu mieszkaniowego, lub wszelkiej innej nieruchomości, kontrolę nad nimi, oraz nad pozostałymi elementami Państwa majątku, przejmie syndyk wyznaczony w Państwa sprawie. W ramach obowiązków służbowych syndyk dokonuje przeglądu rejestrów katastralnych (ang. Land Registers), aby sprawdzić, czy dana nieruchomość faktycznie jest Państwa własnością. Syndyk może sprzedać Państwa lokal mieszkaniowy, lub pozwolić Państwa małżonkowi, partnerowi lub członkowi rodziny na wykupienie udziałów syndyka w tej nieruchomości. Jeśli syndyk zdecyduje się na sprzedaż lokalu, może sprzedać nieruchomość na wolnym rynku, przy czym ma obowiązek uzyskać jak najlepszą cenę za lokal. Sprzedaż lokalu czy innej nieruchomości przez osobę pozostającą w upadłości jest niedozwolona. Podejmując decyzję w sprawie Państwa nieruchomości, syndyk weźmie pod uwagę wiele kwestii, m.in. wartość nieruchomości, kwestię tego, czy stanowi ona dla Państwa zabezpieczenie dowolnych pożyczek i czy mieszkają w niej dzieci lub inne osoby na utrzymaniu. Jeśli są Państwo właścicielem lub współwłaścicielem dowolnej nieruchomości, w Państwa interesie leży jak najszybsze uzyskanie niezależnej porady prawnej, o ile to możliwe, jeszcze przed ogłoszeniem swojej upadłości. Nawet po zakończeniu okresu upadłości wyznaczony syndyk może nadal zajmować się Państwa nieruchomością, ponieważ przekazanie prawa własności ponownie w Państwa ręce nie dzieje się automatycznie. Co się stanie w sytuacji, gdy uprzednio byłem(am) właścicielem lokalu mieszkaniowego? Jeśli byli Państwo właścicielem lub współwłaścicielem zamieszkiwanego lokalu (lub innej nieruchomości) a następnie sprzedali go lub przekazali Państwo swojemu małżonkowi, partnerowi lub innej osobie, syndyk wyznaczony do prowadzenia Państwa sprawy sprawdzi, czy cena sprzedaży zgodna była z pełną wartością nieruchomości. Syndyk zażąda również od Państwa informacji, co stało się z pieniędzmi uzyskanymi z jej sprzedaży. Zbycie lokalu 18 mieszkaniowego lub zatajenie wszelkiego dochodu z jego sprzedaży może zostać uznane za przestępstwo, zgodnie z postanowieniami (szkockiej) Ustawy o upadłości z roku 1985, z poprawkami. Syndyk ma prawo zgłosić to do Prokuratora Generalnego oraz wystąpić z wnioskiem o przekazanie prawa własności do nieruchomości ponownie na Państwa. Co się stanie, jeśli jestem współwłaścicielem zajmowanej przeze mnie nieruchomości? Jeśli są Państwo współwłaścicielem, wraz z małżonkiem, partnerem lub inną osobą, zamieszkiwanego lokalu, syndyk wyznaczony w Państwa sprawie omówi możliwe rozwiązania ze wszystkimi stronami. Współpraca współwłaścicieli zmniejszy stres i koszty związane z postępowaniem odnośnie należącej do Państwa części lokalu mieszkaniowego. Syndyk może zgodzić się na to, aby współwłaściciele wykupili należne im części lokalu, czy to w postaci jednorazowej sumy, rat, czy też refinansowanego kredytu hipotecznego. Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie oraz współwłaściciele lokalu osobno pokrywają własne koszty prawne takiej operacji. Gdy właścicielem lokalu mieszkaniowego lub nieruchomości jest więcej niż jedna osoba, żadna z nich nie może sprzedać lokalu bez zezwolenia syndyka w Państwa sprawie. Co się stanie, jeśli nie jestem w stanie spłacać swojego kredytu hipotecznego? Jeśli wzięli Państwo pożyczkę pod zastaw swojego lokalu mieszkaniowego i zaprzestaną Państwo spłacać raty kredytu hipotecznego lub raty pożyczki, zabezpieczony kredytodawca może przejąć Państwa lokal mieszkaniowy, a syndyk wyznaczony w Państwa sprawie nie będzie mógł temu przeszkodzić. Jeśli Państwa lokal mieszkaniowy zostanie przejęty i sprzedany przez Państwa kredytodawcę, wszelkie środki pozostałe po spłacie Państwa wierzytelności wobec kredytodawcy zostaną przekazane syndykowi wyznaczonemu w Państwa sprawie. Jeśli suma ze sprzedaży nie pokrywa wierzytelności, niedobór może zostać włączony do Państwa masy spadkowej. 19 Co się stanie, jeśli jestem najemcą zamieszkiwanego przeze mnie lokalu? Jeśli wynajmują Państwo zamieszkiwany lokal, syndyk wyznaczony w Państwa sprawie zwykle nie jest nim zainteresowany, pod warunkiem, przedstawienia dowodów, iż faktycznie lokal jest wynajmowany. Jeśli jednak syndyk uzna, że czynsz jest zbyt wysoki, mogą Państwo zostać zmuszeni do przeprowadzki do innego lokalu. Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie może wystąpić do sędziego okręgowego o wyznaczenie górnego limitu płaconego przez Państwo czynszu tak, aby wnosili Państwo wkład własny do masy upadłościowej, w celu spłaty swoich wierzytelności. W wypadku pojawienia się zaległości w regulowaniu opłat czynszowych, po ogłoszeniu Państwa upadłości, właściciel zamieszkiwanego przez Państwo lokalu (ang. landlord) nie powinien podejmować żadnych działań w celu ich odzyskania. Jeśli jednak, po ogłoszeniu Państwa upadłości, nie będą Państwo regulować opłat czynszowych, właściciel lokalu może podjąć działania mające na celu Państwa eksmisję z zamieszkiwanego przez Państwa lokalu. 4.6 Co stanie się z moimi polisami ubezpieczeniowymi na życie? Ponieważ wszelkie posiadane polisy ubezpieczeniowe na życie mogą zaliczać się do majątku wchodzącego w skład Państwa masy upadłościowej, należy poinformować o nich syndyka wyznaczonego w Państwa sprawie. Niektóre polisy ubezpieczeniowe wypłacane są wyłącznie pośmiertnie, inne natomiast, np. polisy na życie i dożycie, wypłacane są pośmiertnie, lub we wcześniej ustalonym terminie. Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie zgłosi akces do Państwa polisy na życie, co oznacza, że w wypadku Państwa śmierci, która nastąpiłaby w okresie Państwa upadłości, środki z polisy na życie zasilą masę upadłościową. Polisy na życie i dożycie, lub polisy zawierające taki element, zyskują wartość wykupu i podlegają spieniężeniu przez syndyka w celu wniesienia tych środków do Państwa masy upadłościowej. Polisa na życie i dożycie klienta jest często oficjalnie przepisywana na bank lub towarzystwo budowlane klienta, a zyski z niej wykorzystywane są do spłaty całości lub części kredytu hipotecznego zaciągniętego przez klienta. 20 To, co stanie się z przypisaną Państwu polisą na życie i dożycie po ogłoszeniu Państwa upadłości, będzie zależało od tego, co stanie się z Państwa lokalem mieszkaniowym. 4.7 Co stanie się z przedmiotami kupionymi na raty? Przedmioty te często pozostają własnością firmy, która udzieliła środków finansowych na ich zakup, mogą zatem zostać przez firmę tą odebrane i sprzedane. 4.8 Czy będę zobowiązany(a) do wnoszenia wkładu własnego do masy upadłościowej? Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie może domagać się od Państwa wnoszenia wpłat w ramach tzw. „wkładu własnego” z Państwa dochodów lub emerytury na pokrycie części kosztów likwidacji masy upadłościowej, czyli uregulowania Państwa wierzytelności. Nie pobierze jednak wkładu tego ze świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego, ani z przyznanych Państwu ulg podatkowych. Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie, lub doradca finansowy w procesie składania wniosku, zweryfikuje wysokość Państwa dochodów, oraz wysokość wydatków, aby obliczyć, czy mają Państwo nadwyżki dochodów, które można przeznaczyć na wkład własny w masę upadłościową. Agencja Accountant in Bankrupcy wyda w Państwa sprawie Nakaz Wnoszenia Wkładu przez Bankruta (ang. Debtor Contribution Order), w skrócie DCO, który rozciąga się na okres 48 miesięcy, lub okres równoważny naliczany w tygodniach. Wszystkie wpłaty z tytułu wkładu własnego nadzorować będzie syndyk wyznaczony w Państwa sprawie. Mają Państwo prawo wystąpić o przerwę w dokonywaniu tych wpłat na okres nieprzekraczający 6 miesięcy, co skutkuje jednak przesunięciem daty kończącej obowiązywanie Nakazu Wnoszenia Wkładu przez Bankruta po to, aby dokonane zostały wszystkie należne wpłaty. W okresie 48 miesięcy trwania nakazu można wystąpić o jedną przerwę tego typu. Przerwa we wpłatach udzielana jest w następujących okolicznościach: 21 • nastąpiło zmniejszenie Państwa dochodu netto o co najmniej 50%, oraz • nie występowali Państwo wcześniej o przerwę w dokonywaniu wpłat. W wypadku, jeśli dłużnik nie współpracuje z syndykiem i nie dokonuje ustalonych wcześniej wpłat, syndyk może wystąpić o dokonanie wpłat z tytuł Nakazu Wnoszenia Wkładu przez Bankruta bezpośrednio u Państwa pracodawcy. Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie może również wystąpić o bezterminowe odroczenie zakończenia okresu Państwa upadłości. 4.8.1 Przegląd bieżącej sytuacji dłużnika Należy bezzwłocznie informować syndyka wyznaczonego w Państwa sprawie o zmianie wszelkich okoliczności. Jeśli nastąpiła znacząca zmiana w Państwa dochodach, lub wydatkach, syndyk ponownie przeliczy wysokość wpłat w ramach Nakazu Wnoszenia Wkładu przez Bankruta. Jeśli otrzymują Państwo wyłącznie świadczenia z tytułu zabezpieczenia socjalnego wydany zostanie Nakaz DCO, ustalający należne wpłaty na poziomie zerowym. Zmiana tego poziomu nastąpi jedynie wtedy, gdy podejmą Państwo pracę, lub przed zakończeniem okresu upadłości zaczną Państwo otrzymywać dochód inny, niż świadczenia socjalne. Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie wystąpi do Państwa o dokonywanie wpłat z tytułu wkładu, jeśli po dokonaniu oceny stanu Państwa sytuacji finansowej, według oceny tej, posiadają Państwo nadwyżki dochodów. W następstwie tego, wysokość Państwa wpłat zostanie zmieniona o sumę należną do wpłaty i obowiązywać będzie Państwa do końca okresu ważności Nakazu DCO. W odstępach sześciomiesięcznych, aż do zakończenia okresu Nakazu DCO, syndyk w Państwa sprawie wysyłać będzie kwestionariusz mający na celu przegląd Państwa sytuacji finansowej. Formularz ten, o nazwie „Bilans bieżący” (ang. ‘A Current State of Affairs’), należy wypełnić i odesłać do syndyka. Ważne jest, aby na bieżąco informować syndyka o wszelkich zmianach, takich jak zmiana adresu zamieszkania, danych kontaktowych, dochodów i wydatków. Jeśli syndyk wyznaczony w Państwa sprawie nie będzie w stanie się z Państwem kontaktować, uzna, że 22 odmawiają Państwo współpracy, w wyniku czego zakończenie okresu Państwa upadłości może zostać bezterminowo odroczone. Jeśli mają Państwo zastrzeżenia, co do Nakazu DCO, można wystąpić o przegląd sprawy, który dokona agencja AiB. 4.9 Co stanie się z pieniędzmi zebranymi przez syndyka w mojej sprawie upadłościowej? Zostaną one przez niego rozdysponowane. Syndyk zbierze roszczenia od wszystkich Państwa wierzycieli, po czym, po odjęciu swojego wynagrodzenia i poniesionych przez siebie kosztów, rozdysponuje pomiędzy nimi wszelkie fundusze. Wszelkie sumy (zwane dywidendami) wypłacone Państwa wierzycielom mogą nie pokryć długów w całości. Wszelkie pozostałe należności zostaną anulowane i nie są Państwo zobowiązani do ich uregulowania. Istnieją jednak pewne odstępstwa od tej reguły, na stronie 27 znajduje się pełna lista zobowiązań prawnych, które nie podlegają anulowaniu. 4.10 Kto pokryje koszty zarządzania moją masą upadłościową? Koszty zarządzania Państwa masą upadłościową zostaną pokryte z funduszy uzyskanych ze sprzedaży Państwa majątku i z wkładu własnego, pochodzącego z Państwa dochodów. Koszty te, wliczając w nie wynagrodzenie i koszty poniesione przez syndyka zostaną pokryte, zanim jakiekolwiek sumy zostaną wypłacone Państwa wierzycielom. Jeśli syndykiem w Państwa sprawie będzie rządowa agencja Accountant in Bankruptcy, koszty, których nie będzie można pokryć ze sprzedaży Państwa majątku, ani z Państwa wkładu własnego, zostaną pokryte z budżetu publicznego (ang. public purse), niemniej jednak żadne środki z budżetu publicznego nie zostaną przeznaczone na spłatę długów wobec Państwa wierzycieli. W przypadku, kiedy fundusze uzyskane ze sprzedaży Państwa majątku, oraz pochodzące z Państwa wkładu własnego, będą wystarczające do pokrycia wszystkich kosztów administracyjnych, 23 wierzyciel, który wnioskował o ogłoszenie Państwa upadłości, może otrzymać zwrot wydatków, jakie poniósł w związku ze złożeniem wniosku o Państwa upadłość. Następnie, w równym stopniu zostanie rozłożona spłata Państwa zobowiązań zarówno wobec tego wierzyciela, jak i innych. Jeśli syndykiem w Państwa sprawie będzie kurator masy upadłościowej koszty, których nie będzie można pokryć ze sprzedaży Państwa majątku, ani z Państwa wkładu własnego, zostaną pokryte ze środków kuratora. Kurator masy upadłościowej weźmie ten fakt pod uwagę przed podjęciem się roli syndyka w Państwa sprawie. 4.11 Jak długo trwa zazwyczaj okres bankructwa? Zazwyczaj okres upadłości kończy się rok po jej ogłoszeniu. Jeśli jednak upadłość ogłoszona została w trybie MAP, zazwyczaj okres upadłości kończy się w 6 miesięcy po jej ogłoszeniu. Informacje o zakończeniu okresu Państwa upadłości otrzymają Państwo, w zależności od wybranej opcji, pocztowo lub e-mailowo. Zakończenie upadłości zależy jednak od Państwa współpracy, a przy jej braku, syndyk wyznaczony w Państwa sprawie może odroczyć zakończenie upadłości bezterminowo. Jeśli upadłość ogłoszono w trybie MAP, a syndyk wyznaczony w Państwa sprawie uzyska informacje, że: • mają Państwo zobowiązania sięgające ponad 17 000 GBP, lub • dysponują Państwo źródłem dochodów, które może posłużyć do wniesienia wkładu własnego w masę upadłościową, lub • mają Państwo majątek o łącznej wartości przekraczającej 2000 GBP, lub też są Państwo właścicielem nieruchomości lub gruntów oznacza to, że Państwa upadłość nie spełnia warunków MAP, a zatem sprawa zostanie przekazana do rozpatrywania w pełnym postępowaniu administracyjnym, i upadłość nie zostanie zamknięta po 6 miesiącach od jest ogłoszenia. Jeśli świadomie ukryli Państwo elementy majątku lub świadomie złożyli nieprawdziwą deklarację, mogą Państwo zostać poddani warunkom Nakazu Zastosowania Ograniczeń Upadłościowych, a zakończenie okresu Państwa 24 upadłości może ulec bezterminowemu przedłużeniu. Dalsze szczegóły na ten temat znaleźć można na stronie internetowej www.aib.gov.uk Jeśli, w wyniku przekazania nieścisłych lub nieprawdziwych informacji, Państwa sprawa zostanie przeniesiona z trybu MAP do trybu pełnego postępowania administracyjnego, nałożona zostanie opłata w wysokości 110 GBP na poczet kwoty naliczanej przez AiB za tryb administracyjny. Okres Państwa upadłości zakończony zostanie dopiero po uregulowaniu tej opłaty. Trzeba pamiętać, że po zakończeniu okresu Państwa upadłości nie zostanie ona w pełni zamknięta, dopóki syndyk wyznaczony w Państwa sprawie nie zostanie zwolniony z pełnienia swoich obowiązków. Nastąpi to dopiero wtedy, gdy zakończy zarządzanie wszystkimi elementami Państwa majątku, oraz wykonywanie wszystkie związanych ze sprawą czynności służbowych. Mają Państwo obowiązek współpracy z syndykiem wyznaczonym w Państwa sprawie aż do momentu zwolnienia go ze swoich obowiązków służbowych w tejże sprawie. Zostaną Państwo powiadomieni, gdy syndyk złoży wniosek o zwolnienie z obowiązków dotyczących Państwa sprawy. 4.12 Czy okres mojego bankructwa może zakończyć się szybciej? Okres bankructwa może zakończyć się szybciej w wyniku jego wycofania (ang. recall). Bankructwo można wycofać składając stosowny wniosek do agencji wykonawczej lub do sędziego sądu okręgowego (ang. sheriff). Należy jednak pamiętać, że Państwa wierzyciele mogą wnieść sprzeciw wobec wycofania upadłości. 4.12.1 Wycofanie bankructwa przez AiB Agencja wykonawcza AiB może zatwierdzić wycofanie upadłości w wypadku, gdy dłużnik dysponuje środkami do spłaty wszystkich długów, opłat i kar. Jeśli agencja AiB odrzuci podanie o wycofanie upadłości, Państwu, syndykowi wyznaczonemu w Państwa sprawie lub Państwa wierzycielom przysługuje prawo do wystąpienia o przegląd decyzji podjętej przez AiB. Jeśli mają Państwo zastrzeżenia, co do tego przeglądu, mogą Państwo lub też każda z wyżej wymienionych osób, złożyć, na ręce sędziego sądu okręgowego, 25 prośbę o apelację. 4.12.2 Wycofanie bankructwa przez sędziego sądu okręgowego Sędzia sądu okręgowego ma prawo wycofać upadłość we wszystkich innych przypadkach, np. wtedy, gdy mogą Państwo udowodnić, że ogłoszenie Państwa upadłości było niesłuszne. Rzeczywistym skutkiem odwołania upadłości jest przywrócenie, na tyle, na ile jest to możliwe dłużnika, lub innej osoby dotkniętej ogłoszeniem o upadłości do stanu sprzed jej ogłoszenia. Wierzyciel, za którego sprawą została ogłoszona Państwa upadłość, również może ubiegać się u sędziego okręgowego o odwołanie Państwa upadłości, jeśli upadłość ta była wynikiem jego pomyłki. Jeśli złoży on taki wniosek, będzie odpowiedzialny za opłacenie wynagrodzenia syndyka wyznaczonego w Państwa sprawie, oraz za koszty odwołania Państwa upadłości. 26 5. Nakaz Zastosowania Ograniczeń Upadłościowych Jeśli syndyk wyznaczony w Państwa sprawie uzna, że Państwa zachowanie przed lub w okresie upadłości było nieuczciwe lub naganne, powiadomi o tym agencję wykonawczą AiB. Agencja rozpatrzy dowody przedstawione przez syndyka i zdecyduje, czy należy wydać wobec Państwa Nakaz Zastosowanie Ograniczeń Upadłościowych (ang. Bankruptcy Restrictions Order), w skrócie „BRO”. Nakaz ten można wydać na okres od dwóch do mniej niż pięciu lat. Jeśli agencja AiB uzna, że należy zastosować długoterminowy Nakaz, zwraca się o wydanie takiego Nakazu do sędziego sądu okręgowego. Sędzia sądu okręgowego ma prawo wydać Nakaz BRO na okres od pięciu do piętnastu lat. Pozostaną Państwo podporządkowani pewnym ograniczeniom przez okres obowiązywania Nakazu nawet po zakończeniu okresu Państwa upadłości. Niestosowanie się do postanowień Nakazu jest przestępstwem. Szczegółowe informacje dotyczące ograniczeń znaleźć można w Rejestrze Niewypłacalności. Oto przykłady działań, które mogą zostać uznane za nieuczciwe lub naganne: • zaciąganie zobowiązań wiedząc, że nie mają Państwo realnej szansy na ich spłacenie, • rozdawanie elementów majątku lub sprzedanie ich poniżej ich wartości • Uprawianie hazardu, czynienie pochopnych spekulacji lub przesadna rozrzutność, • brak współpracy z syndykiem wyznaczonym w Państwa sprawie w okresie Państwa upadłości. Nie jest to pełna lista ograniczeń narzuconych w wyniku upadłości, którym należy się poddać. Dalsze informacje o ograniczeniach upadłościowych dostępne są w publikacji agencji wykonawczej Accountant in Bankruptcy, pt. „Przewodnik po Ograniczeniach Narzucanych w Wyniku Upadłości” (ang. „Bankruptcy Restrictions Guide”). Na stronie agencji AiB można przeczytać, lub pobrać wersję tego dokumentu w formacie pdf. 27 6. Co stanie się po zakończeniu okresu mojego bankructwa? Jeśli przekazują Państwu syndykowi wpłaty w ramach wkładu własnego, należy je kontynuować nawet po zakończeniu okresu Państwa upadłości. Pomimo upłynięcia okresu trwania upadłości, faktycznie zakończy się ona dopiero wtedy, gdy syndyk wyznaczony w Państwa sprawie zakończy prowadzenie sprawy i zostanie zwolniony ze swoich obowiązków. Są Państwo nadal zobowiązani do bezwzględnej współpracy z syndykiem wyznaczonym w Państwa sprawie aż do chwili, gdy zakończy pełnić swoje obowiązki. 6.1 Co stanie się z moim zadłużeniem po zakończeniu okresu mojego bankructwa? Po zakończeniu okresu Państwa upadłości, nie będą Państwo zobowiązani do spłaty wierzytelności zaciągniętych przed jej ogłoszeniem, choć istnieją pewne wyjątki od tej zasady. Nadal zobowiązani są Państwo do regulowania: kar, grzywien, zadośćuczynień i nakazów konfiskat wydanych przez każdy sąd, zobowiązań z tytułu popełnionych oszustw, łącznie ze zwrotem pobranych nadpłat zasiłków, wszelkich zobowiązań alimentacyjnych, niektórych pożyczek studenckich, oraz kwot dłużnych wobec podmiotów, które udzieliły Państwu pożyczki pod zastaw nieruchomości, np. kredytu hipotecznego lub pożyczki zabezpieczonej. Jeśli mają Państwo zobowiązania finansowe wobec Ministerstwu Pracy, Emerytur i Rent (ang. Department of Work and Pensions), syndyk wyznaczony w Państwa sprawie poinformuje Państwa, jeśli zobowiązania te należy spłacić po zakończeniu okresu Państwa upadłości. Poza powyższymi wyjątkami, wierzyciele, wobec których mieli Państwo zobowiązania przed ogłoszeniem Państwa upadłości nie będą mogli podejmować żadnych działań prawnych mających na celu odzyskanie swoich długów. 28 Należy pamiętać, że nadal będą Państwo zobowiązani dokonywać wszelkich wpłat w ramach wkładu własnego, uzgodnionych z syndykiem w Państwa sprawie. Wierzyciele będą mogli podjąć działania prawne przeciwko dowolnym innym osobom, np. małżonkowi współodpowiedzialnemu prawnie za uregulowanie należności. Nadal zobowiązani będą Państwo do spłacania rat należnych wierzycielowi zabezpieczonemu, np. rat kredytu mieszkaniowego na zamieszkiwany przez Państwo lokal. Będą Państwo również zobowiązani do spłaty wszelkich zobowiązań zaciągniętych po ogłoszeniu Państwa niewypłacalności np. stałych zobowiązań czynszowych, podatku lokalnego (ang. council tax), rachunków za gaz, elektryczność i telefon. 6.2 Co stanie się z elementami mojego majątku po zakończeniu okresu mojego bankructwa? Państwa upadłość nie kończy się w momencie zakończenia jej trwania. Na syndyku wyznaczonym w Państwa sprawie nadal ciąży obowiązek sprzedaży przekazanych mu elementów majątku i może on dokonać sprzedaży tego majątku nawet po upłynięciu okresu Państwa upadłości. Jeśli syndyk został zwolniony z pełnienia swoich obowiązków w Państwa sprawie, ale odkryje, że posiadają Państwo elementy majątku, do sprzedaży których syndyk był uprawniony, może on wnieść o ponowne ustanowienie go na stanowisku syndyka w Państwa sprawie. Pozwoli mu to na uzyskanie środków ze spieniężenia elementów majątku, czy to sprzedając je, czy też oferując ich wykup Państwu lub dowolnej stronie trzeciej. Syndyk wyznaczony w Państwa sprawie może wnieść o ponowne ustanowienie go na poprzednim stanowisku w przeciągu pięciu lat od daty ogłoszenia Państwa upadłości, o ile uzyska informacje o wcześniej mu nieznanych elementach Państwa majątku. Syndyk musi jednak wykazać, że przywrócenie go do uprzednio sprawowanej funkcji przyniesie korzyść masie upadłościowej (ang. bankrupt estate). Jeśli na koniec okresu Państwa upadłości, po pokryciu wszystkich 29 kosztów prowadzenia sprawy przez syndyka i po spłaceniu wszystkich zobowiązań wobec Państwa wierzycieli, wraz z odsetkami, pozostaną jakieś kwoty pieniężne lub elementy majątku, zostaną one Państwu zwrócone. Jeśli syndyk wyznaczony w Państwa sprawie zadecyduje nie sprzedawać Państwa lokalu mieszkaniowego ani na wolnym rynku, ani prywatnie, oficjalnie dokona jego „porzucenia”. Dopiero wtedy będą mieli Państwo prawo lokal ten sprzedać. Syndyk musi podjąć decyzję o ewentualnej sprzedaży Państwa lokalu mieszkaniowego w ciągu 1 roku od momentu ogłoszenia Państwa upadłości, oraz jest zobowiązany podjąć wszelkie związane ze sprzedażą działania w ciągu 3 lat od daty ogłoszenia Państwa upadłości. 7. Co robić, jeśli będę niezadowolony(a) ze sposobu, w jaki prowadzona jest sprawa mojego bankructwa? Jeśli są Państwo niezadowoleni ze sposobu prowadzenia sprawy Państwa upadłości, przede wszystkim należy porozmawiać o tym z syndykiem wyznaczonym w Państwa sprawie. Jeśli syndykiem wyznaczonym w Państwa sprawie jest agencja wykonawcza Accountant in Bankruptcy i nie mogą Państwo rozwiązać danego problemu w rozmowie z jej pracownikami, lub z kuratorem masy upadłościowej, działającym w imieniu agencji, należy zgłosić to Agencji na piśmie. Kuratorzy masy upadłościowej podlegają przepisom ustawowym i muszą należeć do zatwierdzonych odgórnie organizacji. Jeśli syndykiem wyznaczonym w Państwa sprawie jest prywatny kurator masy upadłościowej, i pomimo rozmowy z osobą to problemy pozostają nierozwiązane, należy skontaktować się z organizacją zarządzającą, której podlega kurator. Dane kontaktowe organizacji znaleźć można w nagłówku wysyłanych przez nią pism. Można również skierować pismo do agencji wykonawczej Accountant in Bankruptcy lub do jej pełnomocników, jeśli tacy zostali wyznaczeni. Szczegółowe informacje dotyczące sposobu składania skarg na ręce agencji Accountant in Bankruptcy znajdują się na jej stronie internetowej: www.aib.gov.uk. 30 Jeśli są Państwo niezadowoleni z działań syndyka wyznaczonego w Państwa sprawie, można również wystąpić do sędziego okręgowego, aby zajął się tą sprawą. 31 8. Rozwiązania alternatywne wobec ogłoszenia bankructwa Upadłość jest środkiem ostatecznym do uzyskania pomocy w sytuacji zadłużenia, istnieją jednak również inne możliwości rozwiązania tego problemu. Należy starać się o uzyskanie w tej sprawie porady finansowej. Doradcy Szkockiego Biura Porad Obywatelskich (ang. Citizens Advice Scotland) i doradcy finansowi Władz Lokalnych (ang. Local Authority money advisers) udzielą Państwu bezpłatnej i obiektywnej porady na temat możliwych rozwiązań, oraz mogą pomóc wypełnić formularze lub porozumieć się z Państwa wierzycielami. Niektóre inne rozwiązania to: Plan Zarządzania Długiem (ang. Debt Management Plan) Jest to nieformalne porozumienie z Państwa wierzycielami, zakładające rozłożenie spłaty długu w dłuższym czasie. Plan ten mogą Państwo ustalić bezpośrednio z wierzycielami, lub z pomocą doradcy finansowego w oddziale doradztwa finansowego Władz Lokalnych lub w Szkockim Biurze Porad Obywatelskich (ang. Citizens Advice Scotland). Wprawdzie wierzyciele mogą zgodzić się na plan spłat zobowiązań, mogą jednak odrzucić wniosek o zamrożenie odsetek lub opłat dodatkowych. Mogą też, w dowolnym momencie, zdecydować, że nie chcą już przyjmować tymczasowych spłat i zamiast tego będą dążyć do odzyskania długu innymi sposobami. Program Rozplanowanej Spłaty Zadłużenia (ang. Debt Arrangement Scheme), w skrócie „DAS” Jest to ustawowy program rządu Szkocji, mający na celu pomaganie dłużnikom w spłacie ich zobowiązań, dając im więcej czasu na spłatę bez zagrożenia postępowaniem sądowym ze strony ich wierzycieli. Po przekazaniu informacji, iż zamierzają Państwo wystąpić o udział w Programie Rozplanowanej Spłaty Zadłużenia, zostaną Państwo odnotowani w rejestrze DAS. Powoduje to zamrożenie odsetek, honorariów i opłat karnych, a Państwa wierzyciele nie mają prawa do działań prawnych wobec dłużnika. Jeśli jednak nie przystąpią Państwo do Programu DPP w ciągu 6 tygodni, od daty 32 deklarowanego przystąpienia, wszystkie odsetki, honoraria i opłaty karne zostaną ponownie dodane do Państwa długu, a wierzyciele ponownie mogą wszcząć przeciwko Państwu postępowanie sądowe. Nie ma możliwości zadeklarowania zamiaru zawarcia umowy powierniczej lub ogłoszenia upadłości w tym samym roku, w którym wskazali Państwo zamiar wystąpienia o udział w programie DAS, ani też vice versa. Doradca finansowy pomoże Państwu zdecydować, czy program ten jest odpowiednim rozwiązaniem w Państwa sytuacji. Dane kontaktowe znajdują się na odwrocie niniejszego przewodnika. Adresy najbliższych doradców finansowych znajdą Państwo na stronie DAS: www.dasscotland.gov.uk/find-a-money-adviser. System ten chroni Państwa majątek, łącznie z lokalem mieszkaniowym, o ile dokonują Państwo terminowych spłat rat kredytu hipotecznego. W celu uzyskania dalszych informacji o programie DAS należy skontaktować się z lokalnym biurem doradztwa finansowego. Dodatkowe informacje znaleźć można na stronie internetowej programu DAS: www.dasscotland.gov.uk. Umowy powiernicze Umowa powiernicza jest formalnym porozumieniem, jakie zawierają Państwo z kuratorem masy upadłościowej, który wyznaczony zostaje na powiernika w Państwa sprawie. Aby zawrzeć taką umowę, należy być właścicielem lub współwłaścicielem majątku zbywalnego, np. lokalu mieszkaniowego, lub też być w stanie dokonywać systematycznych wpłat na rzecz powiernika ze swoich dochodów. Umowę powierniczą można zabezpieczyć, co oznacza, że Państwa wierzyciele nie będą mogli wystąpić przeciwko Państwu sądownie o sumy należne im w momencie zawarcia umowy powierniczej, pod warunkiem, że dotrzymają Państwo warunków tej umowy. Jeśli Państwa wierzyciele nie zgodzą się na zabezpieczenie Państwa umowy powierniczej, nadal będą mogli wstąpić przeciw Państwu na drogę sądową, w tym doprowadzenie do ogłoszenia Państwa upadłości, aby odzyskać należne im wierzytelności. Na skutek braku Państwa współpracy z powiernikiem wyznaczonym 33 w Państwa sprawie, również powiernik może zgłosić wniosek o ogłoszenie Państwa upadłości. Należy zaznaczyć, że powiernik wyznaczony w Państwa sprawie może złożyć wniosek o ogłoszenie Państwa upadłości w dowolnym momencie trwania umowy powierniczej, jeżeli uzna, że w ten sposób uzyska więcej pieniędzy dla Państwa wierzycieli, choć należy dodać, że sytuacje takie zdarzają się dość rzadko. Przed podpisaniem umowy powierniczej, można złożyć podanie o memoratorium (ang. moratorium application), aby skorzystać z 6tygodniowego okresu, w którym Państwa wierzyciele nie będą w stanie wszcząć wobec Państwa kroków prawnych. Dalsze informacje o umowach powierniczych dostępne są również w publikacji agencji Accountant in Bankruptcy, pt. „Przewodnik po Umowach Powierniczych” (ang. „Trust Deed Guide”). 34 9. Informacje dodatkowe 9.1 Dane kontaktowe agencji Accountant in Bankruptcy The Accountant in Bankruptcy 1 Pennyburn Road Kilwinning Ayrshire KA13 6SA Tel.: Faks: E-mail: Strona: 0300 200 2600 0300 200 2601 [email protected] (inf. ogólne na temat upadłości) www.aib.gov.uk 35 9.2 Źródła porad i informacji Niektóre dane kontaktowe użyteczne w celu uzyskania bezpłatnej porady na temat zadłużenia: Money Advice Scotland (Centrum Porad Finansowych) Telefon: 0141 572 0237 Strona internetowa: www.moneyadvicescotland.org.uk Adres e-mail: [email protected] Citizens Advice Scotland Telefon: 0808 800 9060 Strona internetowa: www.adviceguide.org.uk/Scotland National Debtline Scotland Telefon: 0808 808 4000 Strona internetowa:www.nationaldebtline.org/S/Pages/default.aspx StepChange Debt Charity Telefon: 0800 138 1111 Strona internetowa: http://www.stepchange.org Miejscowe adresy i numery telefonów powyższych instytucji znaleźć można w książce telefonicznej. Aby uzyskać pomoc w znalezieniu kuratora masy upadłościowej, należy skontaktować się z: Institute of Chartered Accountants of Scotland CA House 21 Haymarket Yards Edinburgh EH12 5BH Telefon: 0131 347 0100 Strona internetowa: www.icas.org.uk 36 Aby uzyskać pomoc w znalezieniu prawnika specjalizującego się w prawie upadłościowym należy skontaktować się z: Law Society of Scotland 26 Drumsheugh Gardens Edinburgh EH3 7YR Telefon: 0131 226 7411 Strona internetowa: www.lawscot.org.uk E-mail: [email protected] 37 10. Wykorzystanie Państwa informacji osobowych Dane osobowe dostarczone przez dłużnika agencji wykonawczej Accountant in Bankruptcy (AiB) mogą zostać wykorzystane w różny sposób, na przykład: do rozpatrzenia wniosków o ogłoszenie upadłości oraz o udział w programach spłaty zadłużenia, do pobierania opłat i składek, do ustalenia oraz sprzedaży elementów majątku, do sprawowania nadzoru nad zarządzaniem sprawami upadłościowymi i zabezpieczonymi umowami powierniczymi, do celów statystycznych. W celu zarządzania Państwa sprawą możemy udostępnić, oraz pozyskiwać Państwa dane od stron trzecich, np. banków, agencji informacji kredytowej, wierzycieli i lokalnych władz samorządowych. W przypadku ogłoszenia Państwa upadłości, zawarcia Zabezpieczonej Umowy Powierniczej, lub złożenia wniosku o udział w Programie Rozplanowanej Spłaty Zadłużenia (DAS), Państwa dane osobowe zostaną odnotowane w ogólnodostępnym, bezpłatnym, rejestrze publicznym. Ponadto, jeśli nie wypełnią Państwo warunków związanych z ogłoszeniem upadłości, obowiązywać będą Państwa zasady Nakazu Zastosowania Ograniczeń Upadłościowych (BRO), a Państwa dane osobowe zostaną podane do publicznej wiadomości w komunikacie prasowym i na stronie internetowej AiB. Wykorzystanie Państwa danych w powyższy sposób konieczne jest do wypełniania przez agencję wykonawczą AiB zadań zgodnie ze (szkocką) Ustawą o upadłości z roku 1985 z poprawkami, oraz z innymi odnośnymi aktami prawnymi. W ramach nieustającego zaangażowania w obsługę klienta, Agencja, lub też agent działający w imieniu Agencji, może również skontaktować się z Państwem w celu omówienia Państwa doświadczeń podczas korzystania z naszych usług. Będą Państwo mogli wystąpić o to, aby agencja nie kontaktowała się z Państwem w wyżej wymienionym celu. Dalsze informacje na temat sposobów korzystania z Państwa danych 38 osobowych, oraz prawa dostępu do przechowywanych przez nas informacji uzyskać można, pisząc na adres: [email protected] 39 Publikację tą można zamówić w językach funkcjonujących na terenie społeczności lokalnych i w innych formatach. Zamówienia prosimy składać pod nr telefonu: 0300 200 2600. Broszura ta zawiera tylko ogólne wskazówki i przedstawia szczegółowo, ani w pełni obowiązujących przepisów prawnych. 40 Agencja APS Group Scotland 28643 (09/13)
