Śląski Urząd Wojewódzki Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej Oddział ds. Chorobowości Hospitalizowanej CHOROBY XXI WIEKU AIDS WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY Katowice 2010 ŚLĄSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W KATOWICACH WYDZIAŁ NADZORU NAD SYSTEMEM OPIEKI ZDROWOTNEJ ODDZIAŁ DO SPRAW CHOROBOWOŚCI HOSPITALIZOWANEJ Dyrektor : Ireneusz Ryszkiel Zastępca Dyrektora: Jolanta Pietrzak - Wolny Kierownik Działu Analiz Chorobowości Hospitalizowanej Kierownik Oddziału ds. Chorobowości Hospitalizowanej: Ewa Kucharska Koncepcja opracowania oraz wykonanie tablic i wykresów: Wioletta Gosk Renata Kopek Joanna Majka Aleksandra Pojda Sonia Riedel Przy publikacji danych prosimy o podanie źródła WYDZIAŁ NADZORU NAD SYSTEMEM OPIEKI ZDROWOTNEJ ODDZIAŁ DO SPRAW CHOROBOWOŚCI HOSPITALIZOWANEJ ul. Dworcowa 17 40-012 Katowice tel. (032) 253-04-26 oraz 28 fax.(032) 253-04-27 tel. (032) 253-60-81 wew.126,130 e-mail: [email protected] Spis treści Sytuacja epidemiologiczna w Polsce i na świecie HIV/AIDS ...................................................................................................................1-4 Wirusowe zapalenie wątroby..................................................................................................................................................................13-16 Tabele Tab.1 Zakażenia HIV i zachorowania na AIDS w Polsce w 2007 i 2008 roku wg danych PZH...................................................................5 Tab.2 Choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) (B20-B24) Liczba zachorowań, zapadalność wg województw w latach 2007-2008..........................................................................................5 Tab.3 Zgony chorych na AIDS w latach 2007-2008...................................................................................................................................6 Tab.4 Liczba zgonów i umieralność (na 100 tys.) wg środowiska w latach 2007- 2008.................................................................................7 Tab.5 Liczba zgonów wg wieku i płci w latach 2007-2008..........................................................................................................................7 Tab.6 Hospitalizowani z powodu choroby wywołanej przez ludzki wirus upośledzenia odporności HIV (B20-B24, Z21, R75) wg miejsca zamieszkania w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006 -2008....................................................................................8 Tab.7,8,9 Hospitalizowani z powodu choroby wywołanej przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) wg płci i grup wiekowych w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008............................................................................................................................9-11 Tab.10 Zgony pacjentów hospitalizowanych z powodu choroby wywołanej przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) wg płci i grup wiekowych w szpitalach woj.śląskiego w latach 2006-2008.....................................................................................12 Tab.11 Liczba zachorowań i zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby (B15-B19) wg województw w latach 2006-2008....................17 Tab.12 Liczba zachorowań i zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu B (B16, B18.0-B18.1) wg województw w latach 2006-2008..............................................................................................................................................18 Tab.13 Liczba zachorowań i zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu C (B17.1, B18.2) wg województw w latach 2006-2008..............................................................................................................................................18 Tab.14 Liczba zachorowań i zapadalność mieszkańców Polski na wirusowe zapalenie wątroby typu A (B15) wg środowiska w latach 2006-2008 (na 100 tys. ludności)............................................................................................................19 Tab.15 Liczba zachorowań i zapadalność mieszkańców Polski na wirusowe zapalenie wątroby typu B (B16, B18.0-B18.1) wg środowiska w latach 2006-2008 (na 100 tys. ludności)............................................................................................................19 Tab.16 Liczba zachorowań i zapadalność mieszkańców Polski na wirusowe zapalenie wątroby typu C (B17.1, B18.2) wg środowiska w latach 2006-2008 (na 100 tys.ludności).............................................................................................................19 Tab.17 Mieszkańcy woj. śląskiego hospitalizowani z powodu wirusowego zapalenia wątroby (B15-B19) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008 ................................................................................................................................................20 Tab.18 Pacjenci hospitalizowani z powodu wirusowego zapalenia wątroby (B15-B19) wg grup wiekowych i płci w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008....................................................................................................................20 Tab.19 Rozkład sezonowych hospitalizacji z powodu wirusowego zapalenia wątroby (B15-B19) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008...........................................................................................................22 Tab.20 Rozkład sezonowych hospitalizacji z powodu wirusowego zapalenia wątroby typu B (B16, B18.0-B18.1) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008............................................................................................................................22 Tab.21 Rozkład sezonowych hospitalizacji z powodu wirusowego zapalenia wątroby typu C (B17.1, B18.2) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008...........................................................................................................................22 Tab.22 Mieszkańcy woj. śląskiego hospitalizowani z powodu wirusowego zapalenia wątroby typu B (B16, B18.0-B18.1) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008............................................................................................................................23 Tab.23 Hospitalizowani z powodu wirusowego zapalenia wątroby typu B (B16, B18.0-B18.1) wg grup wiekowych i płci w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008....................................................................................23 Tab.24 Mieszkańcy woj. śląskiego hospitalizowani z powodu wirusowego zapalenia wątroby typu C (B17.1, B18.2) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008............................................................................................................................24 Tab.25 Hospitalizowani z powodu wirusowego zapalenia wątroby typu C (B17.1, B18.2) wg grup wiekowych i płci w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008...................................................................................24 Tab.26 Hospitalizowani w szpitalach woj. śląskiego z powodu wirusowego zapalenia wątroby (B15-B19) wg trybu wypisu w latach 2006-2008........................................................................................................................................................................25 Ryciny Ryc.1 Zakażenia HIV, zachorowania na AIDS i zgony chorych na AIDS w latach 1986-2008...................................................................2 Ryc.2 Zachorowania na AIDS rozpoznane w latach 2004-2008 wg grupy ryzyka......................................................................................3 Ryc.3 Średnia roczna liczba nowo wykrytych zakażeń HIV w latach 2004-2008 wg województw.............................................................3 Ryc.4 Średnia roczna zapadalność na AIDS w latach 2004-2008 wg województw...............................................................4 Ryc.5 Liczba zachorowań na AIDS mieszkańców Polski w latach 2007 - 2008.........................................................................................6 Ryc.6 Mieszkańcy wybranych miast i powiatów hospitalizowani z powodu choroby wywołanej przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008..................................................................................................8 Ryc.7 Zgony pacjentów hospitalizowanych z powodu choroby wywołanej przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) wg grup wiekowych w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008............................................................................................12 Ryc.8 Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby (B15-B19) wg województw w latach 2006 -2008.........................................17 Ryc.9 Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B (B16, B18.0-B18.1) wg województw w latach 2006-2008........................................................................................................................................................................18 Ryc.10 Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C (B17.1, B18.2) wg województw w latach 2006-2008.........................18 Ryc.11 Pacjenci hospitalizowani z powodu wirusowego zapalenia wątroby (B15-B19) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006 - 2008 (wg grup wiekowych)........................................................................................21 Ryc.12 Rozkład sezonowych hospitalizacji z powodu wirusowego zapalenia wątroby (B15-B19) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008.................................................................................................................................................22 Ryc.13 Rozkład sezonowych hospitalizacji z powodu wirusowego zapalenia wątroby typu B (B16, B18.0-B18.1) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008............................................................................................................................22 Ryc.24 Rozkład sezonowych hospitalizacji z powodu wirusowego zapalenia wątroby typu C (B17.1, B18.2) w szpitalach woj. śląskiego w latach 2006-2008............................................................................................................................22 Wstęp Oddajemy do Państwa dyspozycji wznowione opracowanie o zespole nabytego upośledzenia (AIDS) i wirusie nabytego upośledzenia odporności (HIV) oraz wirusowym zapaleniu wątroby (WZW). Dane statystyczne i epidemiologiczne przedstawione w wydawnictwie dotyczą zachorowań i hospitalizacji w latach 2006 – 2008. Stale istnieje potrzeba edukacji zdrowotnej społeczeństwa, nie bez znaczenia jest również ogromne zaangażowanie i działania wielu podmiotów i organizacji działających w zdrowiu publicznym. Nasze opracowanie zostało wznowione i uzupełnione o aktualne dane, ponieważ tego wymaga ważkość i ranga tematu. Przedstawione dane statystyczne dotyczą sytuacji mieszkańców, którzy byli leczeni i hospitalizowani z powodu przedmiotowych rozpoznań. Mam nadzieję, że nasze wydawnictwo, chociaż w minimalnym stopniu będzie przypiskiem do zmniejszenia liczby nowych zakażeń, a także naprowadzi na miejsca najbardziej wskazane do realizacji programów zdrowotnych w tym zakresie. “Niech nasza nadzieja będzie większa od wszystkiego, co się tej nadziei może sprzeciwiać” Jan Paweł II (Karol Wojtyła) Ewa Kucharska Sytuacja epidemiologiczna na świecie w 2008 r. HIV/AIDS W skali globalnej, epidemia HIV ustabilizowała się, choć obserwujemy bardzo wysoki poziom nowych zakażeń HIV i zgonów z powodu AIDS. Szacuje się, że w 2007 r. było 33 miliony [30 mln - 36 mln] osób żyjących z HIV. Roczna liczba nowych zakażeń HIV zmniejszyła się z 3 mln [2,6 mln - 3,5 mln] w 2001 r. do 2,7 milionów [2,2 mln 3,2 mln] w 2007 roku. W sumie 2 mln [1,8 milionów - 2,3 mln] osób zmarło z powodu AIDS w 2007 roku, natomiast w roku 2001 na AIDS zmarło 1,7 mln [1,5 mln - 2,3 mln]. Mimo że odsetek osób żyjących z HIV jest od 2000 r. stabilny, ogólna liczba osób żyjących z HIV stale wzrasta. Wynika to z faktu, iż każdego roku nowe osoby zakażają się, dzięki leczeniu ARV ich życie wydłuża się, a liczba nowych zakażeń wciąż przewyższa liczbę zgonów z powodu AIDS. Liczba osób żyjących z HIV w 2007 r. Ogółem 33 mln [30 – 36 mln] Dorośli 30.8 mln [28.2 – 34.0 mln] Kobiety 15.5 mln [14.2 – 16.9 mln] Dzieci poniżej 15 r.ż. 2.0 mln [1.9 – 2.3 mln] Liczba nowych zakażeń HIV w 2007 r. Ogółem 2.7 mln [2.2 – 3.2 mln] Dorośli 2.3 mln [1.9 – 2.8 mln] Dzieci poniżej 15 r.ż. 370 000 [330 000 – 410 000] Zgony z powodu AIDS w 2007 r. Ogółem 2.0 mln [1.8 – 2.3 mln] Dorośli 1.8 mln [1.6 – 2.1 mln] Dzieci poniżej 15 r.ż. 270 000 [250 000 – 290 000] W 2007 r. każdego dnia 7400 osób zakażało się HIV. • Ponad 96% zakażeń odnotowano w krajach nisko i średnio rozwiniętych. • Około 1000 zakażeń wśród dzieci poniżej 15 r.ż. • Około 6300 zakażeń wśród dorosłych w wieku 15 lat i starszych, z których: — Prawie połowa to kobiety — Niemal 45% to młodzi ludzie (15-24) W Afryce Subsaharyjskiej mieszka aż 67% wszystkich osób żyjących z HIV. Kobiety stanowią połowę wszystkich osób żyjących z HIV na świecie, a w Afryce Subsaharyjskiej jest to prawie 60% zakażeń. Przez ostatnie 10 lat, odsetek kobiet wśród osób żyjących z HIV na świecie utrzymuje się na stabilnym poziomie, ale w wielu regionach się zwiększył. Młodzi ludzie w wieku 15-24 stanowią szacunkowo 45% nowych zakażeń HIV na świecie. Szacuje się, że około 370 000 [330 000-410 000] dzieci poniżej 15. roku życia zakaziło się HIV w 2007 r. na świecie. Globalnie, liczba dzieci z HIV poniżej 15 r.ż. wzrosła z 1,6 milionów [1,4 milionów-2,1 mln] w 2001 r. do 2 mln [1,9 milionów-2,3 mln] w 2007 roku. Prawie 90% z nich żyje w Afryce Subsaharyjskiej. Zakażenia wirusem HIV stanowią wciąż duże wyzwanie dla zdrowia publicznego w Europie, z ponad 25 000 nowo zdiagnozowanych przypadków zakażeń zgłoszonych w 2006 r. w 29 krajach Europy (z wyjątkiem Włoch, Hiszpanii i Liechtensteinu), co wpływa na ogólny wskaźnik incydencji, który wynosi 6 na 100 000. Różnorodność epidemiologiczną zakażeń HIV obserwuje się we wszystkich krajach. Zwiększoną liczbę przypadków HIV zauważono w niektórych krajach europejskich, głównie w Estonii, na Łotwie, w Luksemburgu, w Portugalii i Wielkiej Brytanii. 1 Kontakty heteroseksualne były najczęstszą (53%) drogą przenoszenia się zakażeń HIV (53%), 37% zakażeń stanowiły zakażenia wśród populacji MSM (mężczyzn mających seks z mężczyznami). Duża liczba osób HIV+ w UE nadal jest nieświadomych swojego zakażenia. Epidemia HIV w Europie ma charakter niejednorodny i nawet w sąsiadujących z Polską państwach przybiera zdecydowanie różne formy. W Europie Środkowej i Skandynawii pozostaje na stałym poziomie, a do nowych zakażeń dochodzi tam najczęściej już nie drogą iniekcji środków psychoaktywnych, ale poprzez kontakty seksualne. Z kolei w Europie Wschodniej, głównie na terytorium Federacji Rosyjskiej, na Ukrainie i w Państwach Bałtyckich, obserwuje się lawinowy wzrost zakażeń HIV i umieralności na AIDS głównie w populacji osób stosujących środki psychoaktywne w iniekcjach. Sytuacja w tych państwach przybrała zatrważające rozmiary, zbliżone swoją wielkością do rozmiarów epidemii w krajach afrykańskich. Źródło: strona internetowa www.aids.gov.pl POLSKA Od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 października 2009 r. stwierdzono zakażenie HIV u 12.627 obywateli Polski, wśród których było co najmniej 5.507 zakażonych w związku z używaniem narkotyków. Ogółem odnotowano 2.296 zachorowań na AIDS; 1.022 chorych zmarło. Co roku 1 grudnia – Światowy Dzień AIDS obchodzony jest pod innym hasłem, odpowiadającym kampaniom, które skierowane są do różnych grup społeczeństwa: - w roku 2006 „Rodzina razem przeciw AIDS” - w roku 2007 „W życiu jak w tańcu, liczy się każdy krok” - w roku 2008/2009 „Wróć bez HIV”. Źródło: www.aids.gov.pl, www.pzh.gov.pl Rycina 1 ZAKAŻENIA HIV, ZACHOROWANIA NA AIDS I ZGONY CHORYCH NA AIDS W LATACH 1986-2008 Źródło: strona internetowa NIZP-PZH 2 Rycina 2 ZACHOROWANIA NA AIDS ROZPOZNANE W LATACH 2004-2008 WG GRUPY RYZYKA Źródło: strona internetowa NIZP-PZH Rycina 3 ŚREDNIA ROCZNA LICZBA NOWO WYKRYTYCH ZAKAŻEŃ HIV W LATACH 2004-2008 WG WOJEWÓDZTW Źródło: strona internetowa NIZP-PZH 3 Rycina 4 ŚREDNIA ROCZNA ZAPADALNOŚĆ NA AIDS W LATACH 2004-2008 WG WOJEWÓDZTW Źródło: strona internetowa NIZP-PZH Definicje HIV – ludzki wirus upośledzenia odporności (ang.: Human Immunodeficiency Virus) jest wirusem, który atakuje, osłabia i niszczy system odpornościowy organizmu, czego rezultatem jest utrata przez człowieka zdolności zwalczania różnych chorób i infekcji. AIDS (ang.: Acquired Immune Deficiency Syndrome) to zespół nabytego upośledzenia odporności. Jest późną fazą zakażenia wirusem HIV. Źródło: www.aids.gov.pl, www.pzh.gov.pl 4 Tabela 1 ZAKAŻENIA HIV I ZACHOROWANIA NA AIDS W POLSCE W 2007 I 2008 ROKU WG DANYCH PZH Grupa badanych Homo- i biseksualiści Stosujący środki odurzające we wstrzyknięciach Biorcy krwi, nasienia, tkanek i narządów Osoby utrzymujące ryzykowne kontakty heteroseksualne Osoby z ww. grup razem Dawcy krwi Inni / brak danych Obywatele polscy ogółem Obcokrajowcy Nowo wykryte zakażenia Liczba osób a 2007 2008 17 70 29 15 131 26 552 709 9 48 47 46 141 37 631 809 49 a na podstawie jednostkowych raportów z Wojewódzkich Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych Źródło: Dane Zakładu Epidemiologii PZH - "Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce" Tabela 2 CHOROBA WYWOŁANA PRZEZ LUDZKI WIRUS UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI (HIV) (B20-B24) Liczba zachorowań, zapadalność wg województw w latach 2007-2008 WOJEWÓDZTWO Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 2007 2008 Liczba Liczba Zapadalność Zapadalność zachorowań zachorowań na 100 tys. na 100 tys. w roku w roku 55 1,91 47 1,63 4 0,19 7 0,34 4 0,18 6 0,28 8 0,79 12 1,19 12 0,47 12 0,47 7 0,21 17 0,52 12 0,23 23 0,44 6 0,58 3 0,29 10 0,48 11 0,52 3 0,25 7 0,59 18 0,82 14 0,63 15 0,32 21 0,45 2 0,16 12 0,84 12 0,84 4 0,12 11 0,32 6 0,35 2 0,12 5 Rycina 5 LICZBA ZACHOROWAŃ NA AIDS MIESZKAŃCÓW POLSKI W LATACH 2007-2008 Zachodniopom ors kie Wielkopols kie Warm ińs ko-Mazurs kie Województwa Świętokrzys kie Śląs kie 2008 Pom ors kie 2007 Podlas kie Podkarpackie Opols kie Mazowieckie Małopols kie Łódzkie Lubus kie Lubels kie Kujaws ko-Pom ors kie Dolnoś ląs kie Liczba zachorowań 0 10 20 30 40 50 60 Źródło: Dane Zakładu Epidemiologii PZH - "Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce" Tabela 3 ZGONY CHORYCH NA AIDS W LATACH 2007-2008 Liczba zgonów i umieralność (na 100 tys.) wg województw 2007 Województwo POLSKA Dolnoś ląs kie Kujaws ko-Pom ors kie Lubels kie Lubus kie Łódzkie Małopols kie Mazowieckie Opols kie Podkarpackie Podlas kie Pom ors kie Śląskie Świętokrzys kie Warm ińs ko-Mazurs kie Wielkopols kie Zachodniopom ors kie Liczba zgonów 60 21 4 1 5 5 2 5 3 1 4 1 2 2 4 2008 Umieralność 0,157 0,729 0,194 0,046 0,496 0,195 0,061 0,097 0,289 0,084 0,181 0,021 0,140 0,059 0,236 Liczba zgonów 65 16 2 1 3 3 4 5 5 1 5 7 1 2 9 1 Umieralność 0,171 0,556 0,097 0,046 0,297 0,118 0,122 0,096 0,238 0,084 0,226 0,151 0,079 0,140 0,265 0,059 6 Tabela 4 LICZBA ZGONÓW I UMIERALNOŚĆ NA AIDS (NA 100 TYS.) WG ŚRODOWISKA W LATACH 2007-2008 2007 Środowisko Razem Miasto Wieś Liczba zgonów 60 51 9 2008 Umieralność 0,157 0,218 0,061 Liczba zgonów 65 a 54 6 Umieralność 0,171 0,232 0,041 a 5 zgonów - brak danych o środowisku Tabela 5 LICZBA ZGONÓW NA AIDS WG WIEKU I PŁCI W LATACH 2007-2008 Grupy wieku OGÓŁEM 0-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60+ 2007 OGÓŁEM Mężczyźni Kobiety 60 51 9 1 1 0 2 1 1 5 4 1 14 12 2 12 10 2 7 7 13 11 2 2 2 4 3 1 - 2008 OGÓŁEM Mężczyźni Kobiety 65 54 11 11 9 2 15 13 2 16 10 6 5 5 9 9 4 4 3 2 1 2 2 - * na podstawie jednostkowych raportów z Wojewódzkich Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych Źródło: Dane Zakładu Epidemiologii PZH - "Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce" 7 Tabela 6 HOSPITALIZOWANI Z POWODU CHOROBY WYWOŁANEJ PRZEZ LUDZKI WIRUS UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI - HIV (B20-B24, Z21, R75) WG MIEJSCA ZAMIESZKANIA W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 Powiaty, miasta na prawach powiatu 2006 2007 2008 OGÓŁEM Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM Powiat Będziński Powiat Bielski Powiat Cieszyński Powiat Częstochowski Powiat Gliwicki Powiat Kłobucki Powiat Lubliniecki Powiat Mikołowski Powiat Myszkowski Powiat Pszczyński Powiat Raciborski Powiat Rybnicki Powiat Tarnogórski Powiat Bieruńsko-Lędz. Powiat Wodzisławski Powiat Zawierciański Powiat Żywiecki M.Bielsko - Biała M.Bytom M.Chorzów M.Częstochowa M.Dąbrowa Górnicza M.Gliwice M.Jastrzębie Zdrój M.Jaworzno M.Katowice M.Mysłowice M.Piekary Śląskie M.Ruda Śląska M.Rybnik M.Siemianowice Śl. M.Sosnowiec M.Świętochłowice M.Tychy M.Zabrze M.Żory spoza woj.śląskiego, cudzoziemcy, bezdomni 275 200 75 326 236 90 241 177 64 5 10 2 0 0 1 1 1 3 3 8 0 4 6 7 2 7 21 9 7 13 9 17 6 1 27 0 2 23 3 11 13 3 4 14 8 3 8 2 0 0 1 1 0 0 1 6 0 3 6 7 1 6 9 2 6 12 7 15 6 0 24 0 2 19 1 10 7 3 1 9 5 2 2 0 0 0 0 0 1 3 2 2 0 1 0 0 1 1 12 7 1 1 2 2 0 1 3 0 0 4 2 1 6 0 3 5 3 7 4 1 0 1 0 2 2 3 4 9 3 7 1 9 9 0 24 12 13 11 18 11 4 1 21 0 1 42 17 4 11 4 11 17 5 7 3 1 0 1 0 2 2 0 4 7 3 5 1 9 6 0 15 9 10 6 14 9 4 1 20 0 1 30 8 3 8 2 4 12 5 0 1 0 0 0 0 0 0 3 0 2 0 2 0 0 3 0 9 3 3 5 4 2 0 0 1 0 0 12 9 1 3 2 7 5 0 1 6 3 0 1 0 1 0 3 6 6 0 4 2 6 0 6 8 11 6 15 12 11 5 2 18 1 4 21 6 5 13 5 7 15 4 1 2 3 0 1 0 1 0 2 5 1 0 2 2 6 0 6 4 5 5 10 9 10 2 1 14 1 4 17 4 5 10 5 6 10 4 0 4 0 0 0 0 0 0 1 1 5 0 2 0 0 0 0 4 6 1 5 3 1 3 1 4 0 0 4 2 0 3 0 1 5 0 24 17 7 37 24 13 27 19 8 Rycina 6 MIESZKAŃCY WYBRANYCH MIAST I POWIATÓW HOSPITALIZOWANI Z POWODU CHOROBY WYWOŁANEJ PRZEZ LUDZKI WIRUS UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI (HIV) W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 45 40 35 2006 30 25 2007 2008 20 15 10 5 0 M.Ruda Śląska M.Katow ice M.Częstochow a M.Zabrze M.Sosnow iec M.Dąbrow a Górnicza M.Bytom M.Gliw ice 8 Tabela 7 HOSPITALIZOWANI Z POWODU CHOROBY WYWOŁANEJ PRZEZ LUDZKI WIRUS UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI (HIV) WG PŁCI I GRUP WIEKOWYCH W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W 2006 ROKU 2006 OGÓŁEM OGÓŁEM 0-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 OGÓŁEM 275 10 73 123 49 20 0 0 B20 HIV, której skutkiem są ch.zakaź. i pasożyt. B21 HIV, której skutkiem są nowotwory złośliwe B22 HIV, której skutkiem są inne określ.choroby B23 HIV, której skutkiem są inne stany B24 HIV, nie określony Z21 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV R75 Laboratoryjne dowody wskazuj. na zak.HIV 110 1 5 131 25 0 3 2 0 0 6 0 0 2 27 0 0 40 6 0 0 52 1 2 59 9 0 0 18 0 3 23 4 0 1 11 0 0 3 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2006 Mężczyźni OGÓŁEM 0-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 OGÓŁEM B20 HIV, której skutkiem są ch.zakaź. i pasożyt. B21 HIV, której skutkiem są nowotwory złośliwe B22 HIV, której skutkiem są inne określ.choroby B23 HIV, której skutkiem są inne stany B24 HIV, nie określony Z21 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV R75 Laboratoryjne dowody wskazuj. na zak.HIV 200 7 49 93 34 17 0 0 80 0 3 96 19 0 2 2 0 0 3 0 0 2 15 0 0 29 5 0 0 42 0 2 43 6 0 0 12 0 1 19 2 0 0 9 0 0 2 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2006 Kobiety OGÓŁEM 0-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 OGÓŁEM 75 3 24 30 15 3 0 0 B20 HIV, której skutkiem są ch.zakaź. i pasożyt. B21 HIV, której skutkiem są nowotwory złośliwe B22 HIV, której skutkiem są inne określ.choroby B23 HIV, której skutkiem są inne stany B24 HIV, nie określony Z21 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV R75 Laboratoryjne dowody wskazuj. na zak.HIV 30 1 2 35 6 0 1 0 0 0 3 0 0 0 12 0 0 11 1 0 0 10 1 0 16 3 0 0 6 0 2 4 2 0 1 2 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 9 Tabela 8 HOSPITALIZOWANI Z POWODU CHOROBY WYWOŁANEJ PRZEZ LUDZKI WIRUS UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI (HIV) WG PŁCI I GRUP WIEKOWYCH W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W 2007 ROKU OGÓŁEM B20 HIV, której skutkiem są ch.zakaź. i pasożyt. B21 HIV, której skutkiem są nowotwory złośliwe B22 HIV, której skutkiem są inne określ.choroby B23 HIV, której skutkiem są inne stany B24 HIV, nie określony Z21 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV R75 Laboratoryjne dowody wskazuj. na zak.HIV OGÓŁEM B20 HIV, której skutkiem są ch.zakaź. i pasożyt. B21 HIV, której skutkiem są nowotwory złośliwe B22 HIV, której skutkiem są inne określ.choroby B23 HIV, której skutkiem są inne stany B24 HIV, nie określony Z21 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV R75 Laboratoryjne dowody wskazuj. na zak.HIV OGÓŁEM B20 HIV, której skutkiem są ch.zakaź. i pasożyt. B21 HIV, której skutkiem są nowotwory złośliwe B22 HIV, której skutkiem są inne określ.choroby B23 HIV, której skutkiem są inne stany B24 HIV, nie określony Z21 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV R75 Laboratoryjne dowody wskazuj. na zak.HIV 2007 OGÓŁEM OGÓŁEM 0-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 325 3 119 122 62 18 1 0 127 12 5 173 8 0 0 0 0 0 3 0 0 0 56 2 0 57 4 0 0 44 2 1 73 2 0 0 19 4 3 35 1 0 0 7 4 1 5 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2007 Mężczyźni OGÓŁEM 0-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 236 1 80 89 51 14 1 0 91 8 5 127 5 0 0 0 0 0 1 0 0 0 39 2 0 37 2 0 0 30 2 1 55 1 0 0 14 4 3 29 1 0 0 7 0 1 5 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2007 Kobiety OGÓŁEM 0-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 89 2 39 33 11 4 0 0 36 4 0 46 3 0 0 0 0 0 2 0 0 0 17 0 0 20 2 0 0 14 0 0 18 1 0 0 5 0 0 6 0 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10 Tabela 9 HOSPITALIZOWANI Z POWODU CHOROBY WYWOŁANEJ PRZEZ LUDZKI WIRUS UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI (HIV) WG PŁCI I GRUP WIEKOWYCH W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W 2008 ROKU 2008 OGÓŁEM OGÓŁEM 0-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 OGÓŁEM 241 8 72 92 46 18 3 2 B20 HIV, której skutkiem są ch.zakaź. i pasożyt. B21 HIV, której skutkiem są nowotwory złośliwe B22 HIV, której skutkiem są inne określ.choroby B23 HIV, której skutkiem są inne stany B24 HIV, nie określony Z21 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV R75 Laboratoryjne dowody wskazuj. na zak.HIV 112 6 6 106 10 1 0 3 0 0 3 2 0 0 31 0 2 38 1 0 0 47 3 1 41 0 0 0 15 2 2 19 7 1 0 13 0 1 4 0 0 0 2 1 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 2008 Mężczyźni OGÓŁEM 0-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 OGÓŁEM B20 HIV, której skutkiem są ch.zakaź. i pasożyt. B21 HIV, której skutkiem są nowotwory złośliwe B22 HIV, której skutkiem są inne określ.choroby B23 HIV, której skutkiem są inne stany B24 HIV, nie określony Z21 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV R75 Laboratoryjne dowody wskazuj. na zak.HIV 177 3 56 61 37 15 3 2 88 4 2 77 5 1 0 2 0 0 1 0 0 0 25 0 0 30 1 0 0 32 1 1 27 0 0 0 14 2 1 15 4 1 0 12 0 0 3 0 0 0 2 1 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 2008 Kobiety OGÓŁEM 0-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 64 5 16 31 9 3 0 0 OGÓŁEM B20 HIV, której skutkiem są ch.zakaź. i pasożyt. B21 HIV, której skutkiem są nowotwory złośliwe B22 HIV, której skutkiem są inne określ.choroby B23 HIV, której skutkiem są inne stany B24 HIV, nie określony Z21 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV R75 Laboratoryjne dowody wskazuj. na zak.HIV 24 2 4 29 5 0 0 1 0 0 2 2 0 0 6 0 2 8 0 0 0 15 2 0 14 0 0 0 1 0 1 4 3 0 0 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 HOSPITALIZOWANI W SZPITALACH PSYCHIATRYCZNYCH I ODDZIAŁACH PSYCHIATRYCZNYCH SZPITALI OGÓLNYCH Liczba hospitalizowanych w latach 2006-2008 z powodu choroby wywołanej przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) w szpitalach psychiatrycznych i oddziałach psychiatrycznych psychiatrycznych i oddziałach psychiatrycznych szpitali ogólnych jest znikoma. Pod uwagę brano chorobę zasadniczą i chorobę współwystępującą. 2006r. 2 osoby 2007r. 2 osoby 2008r. 4 osoby 11 Tabela 10 ZGONY PACJENTÓW HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU CHOROBY WYWOŁANEJ PRZEZ LUDZKI WIRUS UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI (HIV) WG PŁCI I GRUP WIEKOWYCH W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 Grupy wiekowe 2006 Mężczyźni OGÓŁEM OGÓŁEM 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 2007 Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM 2008 Kobiety OGÓŁEM Mężczyźni Kobiety 12 9 3 16 14 2 14 11 3 3 1 4 3 0 1 0 1 1 3 3 0 1 0 2 0 1 0 0 0 0 1 2 4 5 1 2 1 0 2 4 5 1 1 1 1 0 0 0 0 1 0 0 4 4 2 3 0 1 0 1 4 2 3 0 1 0 3 0 0 0 0 0 Rycina 7 ZGONY PACJENTÓW HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU CHOROBY WYWOŁANEJ PRZEZ LUDZKI WIRUS UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI (HIV) WG PŁCI I GRUP WIEKOWYCH W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 6 5 2006 4 2007 2008 3 2 1 0 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 -1 12 WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A) Wirusowe zapalenia wątroby (WZW) stanowią najpoważniejszy problem epidemiologiczny zarówno w Polsce, jak i na całym świecie. Wirus zapalenia wątroby typu A został wyizolowany i zidentyfikowany w 1973 roku, natomiast nazwy "hepatitis A" użyto po raz pierwszy już w 1942 Wirusowe zapalenie "żółtaczką" lub wątroby "żółtaczką potocznie zakaźną" nazywane to choroba roku. HAV został zakwalifikowany jako Hepatovirus do rodziny Picornaviridae. wywoływana przez jeden z kilku obecnie znanych wirusów hepatotropowych wirusów Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A) jest wyspecjalizowanych w atakowaniu komórek wątroby - szeroko rozpowszechnione na świecie. Rocznie notuje hepatocytów. wirusów się od 1,2 do 1,4 miliona przypadków, ale przypuszcza odpowiedzialne za powodowanie wirusowego zapalenia się, że występuje 3-10 razy częściej. Szacuje się, że wątroby alfabetu WZW A stanowi ponad 50% wszystkich wirusowych począwszy od A. Otwarta lista wirusów atakujących zapaleń wątroby. W krajach, w których występują złe wątrobę kończy się obecnie na G (z pominięciem F). warunki sanitarne choroba rozwija się endemicznie, Obecnie określane są znane kolejnymi czyli rodzaje literami a w szczególności w zbiorowiskach dzieci: żłobkach, Objawy chorobowe występujące w przebiegu WZW przedszkolach, szkołach, domach dziecka, środowisku są podobne we wszystkich typach WZW niezależnie od domowym. Bardzo wysoką endemiczność notuje się wywołującego je wirusa. Są to: w krajach Afryki, Azji Południowo-Wschodniej, Ameryki • • • żółtaczka (jako objaw) i towarzyszące jej Południowej. Największa na świecie epidemia wystąpiła ściemnienie moczu, rzadziej odbarwienie stolca, w 1988 roku w Szanghaju. Zachorowało wówczas ponad objawy rzekomogrypowe (stany podgorączkowe, 300 000 osób, zmarło natomiast 47 z powodu ostrej bóle mięśni, stawów i kości), niewydolności wątroby. objawy dyspeptyczne (czyli: brak apetytu, nudności, wymioty), Łatwość z jaką zakażenia HAV szerzą się w środowisku • osłabienie, wynika • pobolewanie, rozpieranie w prawym podżebrzu zewnętrznych np.: na kwas octowy, fosforowy, związki wywołane powiększeniem wątroby, fenolu i alkohole. • rzadziej - świąd skóry, Do zakażenia HAV, aż w 90% dochodzi drogą • bardzo rzadko - krwawienia z nosa i dziąseł, pokarmową , zwykle przez spożycie skażonej wirusem śpiączka wątrobowa . żywności lub wody. Kąpiel w wodzie zanieczyszczonej z oporności wirusa na wiele czynników HAV również grozi zakażeniem. Rzadziej można zarazić Rodzaje wirusów zapalenia wątroby : * * wirus zapalenia wątroby typu A (Hepatitis A Virus - HAV) * wirus zapalenia wątroby typu B (Hepatitis B Virus - HBV) * wirus zapalenia wątroby typu C (Hepatitis C Virus - HCV) się przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną. Przebieg zakażenia Symptomatologia zakażeń HAV zależy od wieku * wirus zapalenia wątroby typu D (Hepatitis D Virus - HDV) pacjenta. U dzieci poniżej szóstego roku życia występują * wirus zapalenia wątroby typu E (Hepatitis E Virus - HEV) najczęściej * wirus zapalenia wątroby typu G (Hepatitis G Virus - HGV) objawowe. U dzieci starszych oraz u osób dorosłych zakażenia bezobjawowe lub skąpo w 70-80% choroba ma przebieg objawowy. W okresie inkubacji mogą pojawiać się objawy dyspeptyczne, rzadziej rzekomo grypowe lub rzekomo reumatyczne . 13 • Około 60% zgłaszanych Pojawienie się ciemnego zabarwienia moczu i żółtaczki pierwotnego nasuwa podejrzenie wirusowego zapalenia wątroby. następstwem przewlekłego WZW B. W badaniu przedmiotowym poza żółtaczką stwierdza się • raka wątroby przypadków w Polsce jest W Polsce co rok umiera z powodu marskości powiększenie wątroby (około 80%), rzadziej śledziony wątroby około 6000 chorych, a na raka wątroby (15-20%). U niektórych dzieci obserwuje się nieżyt około 2000. górnych dróg oddechowych z niewielkim powiększeniem • węzłów chłonnych. WZW B u osób z przewlekłym WZW C podwaja ryzyko wystąpienia pierwotnego raka wątroby. Objawy kliniczne wirusowego zapalenia wątroby Do wystąpienia objawów chorobowych dochodzi typu A. u 40-50% zakażonych. U 2-3% chorych w ostrym okresie • nudności i wymioty choroby dochodzi do tzw. galopującego zapalenia • bóle brzucha wątroby, które w wysokim odsetku kończy się zgonem. • obniżenie łaknienia U kolejnych kilkunastu procent dochodzi do wystąpienia • biegunka przewlekłych następstw zakażenia z których 50% • gorączka prowadzi do rozwoju pierwotnego raka wątroby. • osłabienie • ból gardła W kraju około 60% przypadków pierwotnego raka • bóle stawów wątroby jest następstwem przebytego przewlekłego • ciemny mocz WZW B. Około 10% osób, które przechorowały WZW • odbarwiony stolec staje się nosicielami wirusa. W Polsce żyje około 300 • żółtaczka 000 nosicieli. • świąd skóry Epidemiologia Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) Szacuje się, że wirusem zakażonych jest na świecie Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B, 300 - 400 mln. ludzi. Najmniej zakażonych znajduje się "żółtaczka wszczepienna") jest jedną z najgroźniejszych w Europie Północnej, Ameryce Północnej i Australii chorób zakaźnych w Polsce i na świecie. WZW B jest (< 0,1%), najwięcej (> 20%) w Afryce, Azji i krajach chorobą AIDS. Pacyfiku. W Polsce liczba nosicieli jest średnio nasilona Do zarażenia jednej osoby wirusem HBV wystarczy (1 – 2%), ale około 20% populacji posiada przeciwciała jedynie świadczące o wiele 0,00004 bardziej ml zakaźną zakażonej niż krwi, natomiast o przebytym zakażeniu. Zapadalność do zarażenia wirusem HIV potrzebne jest aż 0,1 ml na ostre WZW typu B w Polsce w ostatnich latach zakażonej krwi! Zakażenie wirusem HBV szerzy się stopniowo, ale wyraźnie spada. Zwiększa się liczba osób także przez kontakt seksualny. Liczba zakażeń tą drogą z przewlekłym zapaleniem wątroby typu B. niepokojąco wzrasta, zwłaszcza wśród młodzieży. Wirusowe zapalenie wątroby typu B jest potencjalnie Wyrazem walki z tą niekorzystną sytuacją jest wprowadzenie do obowiązkowego kalendarza szczepień śmiertelną chorobą. w Polsce szczepienia przeciwko WZW B już w okresie • Światowa Organizacja Zdrowia ocenia, że w wyniku zakażenia i powikłań WZW B umiera rocznie na świecie ponad 1 mln osób. • noworodkowym. Ma to zapobiec szerzeniu się zakażenia HBV i doprowadzić do radykalnego ograniczenia liczby nosicieli wirusa w przyszłości. W Polsce jest około 300.000 osób z przewlekłym WZW B. 14 Rokowanie Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C) Pełny powrót do zdrowia u około 80% chorych następuje po około 3 miesiącach, a pełne wyleczenie uzyskuje się Wirusowe zapalenie wątroby typu C jest chorobą u około 90% chorych. Nawroty choroby, zdarzają się zakaźną wywołaną przez wirus zapalenia wątroby typu C u około 2-15% chorych, zwłaszcza po zbyt wczesnym (HCV obciążeniu pracą i po spożywaniu alkoholu a u około w 5-10% nie następuje eliminacja wirusa HBV i choroba i uszkodzenie tego narządu. - Hepatitis komórkach C Virus), wątroby który wywołując namnaża stan się zapalny przechodzi w stan przewlekły. Jeżeli czas zakażenia HCV przekracza 6 miesięcy jest Zakażenia ono kwalifikowane jako przewlekłe. U większości osób zakażenie to przebiega przez wiele lat bezobjawowo. Nie grożą zakażeniem codzienne kontakty towarzyskie U około 20% zakażonych organizm jest w stanie sam i społeczne z osobą zakażoną, w tym przez podawanie zwalczyć zakażenie w ciągu 6 do 12 miesięcy od chwili rąk, stołowych ekspozycji. U pozostałych 80% zakażenie przechodzi i sztućców, używanie tych samych ręczników, pod w fazę przewlekłą. Wiele osób nie wie, że choruje warunkiem wirusa. na wirusowe zapalenie wątroby typu C ze względu Osoby zakażone (rodzice, dziadkowie), sprawujące na długotrwały brak objawów lub ich niespecyficzny opiekę charakter korzystanie nad zakażonymi ze wspólnych nieuszkodzenia dziećmi dziećmi oraz naczyń skóry zdrowi powinni nosiciela opiekujący szczególnie się uważać na możliwość przeniesienia wirusa nie tylko drogą krwi, np. znużenie, objawy grypopodobne. W konsekwencji choroba nazywana jest “wirusową bombą zegarową”. lecz i wydalin (wydzielina pochwowa, mocz, mleko kobiece). Zakaźność HBV jest większa niż HCV. Niekiedy choroba ujawnia się dopiero po 30 latach od zakażenia. Przewlekłe zapalenie wątroby typu C prowadzi do marskości i raka wątroby u co piątego spośród przewlekle zakażonych. Początkowo niewielka liczba komórek ulega martwicy lub zwyrodnieniu, w ich miejsce pojawia się tkanka łączna. Proces ten nazywany jest włóknieniem. Przy uszkodzeniu większej liczby komórek dochodzi do przebudowy narządu i upośledzenia czynności wątroby. 15 Odpowiednio zwiększa wczesne szanse na przeciwwirusowa wykrycie skuteczne może zakażenia leczenie. wpłynąć HCV Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C następuje: Terapia • przez kontakt z zakażoną krwią, korzystnie • za pośrednictwem zainfekowanego sprzętu na zahamowanie procesu włóknienia wątroby, a nawet i narzędzi medycznych oraz niemedycznych: doprowadzić osobiste przybory toaletowe, przybory używane do jego częściowego cofnięcia się. Jak dotąd nie udało się stworzyć szczepionki przeciwko przez wirusowi HCV. tatuażu, Z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, kosmetyczkę, fryzjera, w salonach • podczas dożylnego stosowania narkotyków, • podczas stosunku seksualnego, jeśli ma miejsce że liczba nosicieli wirusa HCV na świecie to ponad 170 uszkodzenie naskórka mln i każdego roku przybywa około 3-4 mln zakażonych. narządów Z powodu wirusowego zapalenie wątroby typu C rocznie na dziecko podczas ciąży i porodu płciowych lub błony partnerów, śluzowej z matki na świecie umiera 280 tys. osób. Eksperci szacują, że w Polsce wirusem HCV jest zakażonych ponad 700 Szacuje się, że w Polsce 80 proc. zakażeń HCV jest tys. osób, przy czym dotychczas zdiagnozowanych skutkiem zabiegów medycznych, zwłaszcza drobnych, zostało tylko około 20 tys..Zakażenie wirusem zapalenia takich wątroby typu C (HCV) jest najpoważniejszym problemem stomatologiczne czy usuwanie znamion. epidemiologicznym. Jest to także wielki jak zastrzyki, pobieranie krwi, zabiegi problem medyczny i społeczny. W Polsce prawdopodobnie około 600-700 tys. ludzie jest zakażonych HCV, z czego Wirusem zapalenia wątroby typu C nie można zakazić się: dotychczas wykryto wirusa zaledwie u około 25 tysięcy, • drogą kropelkową, poprzez kichanie czy kaszel, co stanowi około 4%. Większość zakażonych HCV nie • poprzez pocałunek bądź dotyk, zdaje sobie sprawy z faktu swojego zakażenia (96% - na • używanie tych samych talerzy, sztućców, pewno ponad pół miliona!). Sprzyja temu bezobjawowy • korzystanie ze wspólnej łazienki lub toalety, (i bezżółtaczkowy) okres trwania przewlekłego zapalenia • spożywanie wątroby typu C. Niespecyficzne objawy, takie jak nadmierne zmęczenie, bóle stawów nie są kojarzone posiłków przygotowanych przez osobę będącą nosicielem wirusa, • podczas zwykłych codziennych czynności. z chorobą wątroby. Do grup ryzyka zakażeniem HCV należą: • osoby, u których przetaczano krew bądź preparaty krwiopodobne przed rokiem 1993, • osoby wielokrotnie hospitalizowane, • osoby, u których były wykonywane zabiegi • Źródło: Serwis Informacyjny Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Świdnicy, Witryny internetowe: www.piz.org.pl www.prometeusze.pl chirurgiczne, dializy, badania endoskopowe, www.liver.pl pracownicy służby zdrowia, straży pożarnej, www.wzw.pl policji, którzy zranili się i mogli mieć kontakt www.szczepienia.pl www.wzwc.pl z krwią nosiciela HCV, • krwiodawcy, • osoby przyjmujące narkotyki drogą dożylną, • osoby korzystające z salonów tatuażu, piercingu. 16 Tabela 11, Rycina 8 LICZBA ZACHOROWAŃ I ZAPADALNOŚĆ NA WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY (B15-B19) WG WOJEWÓDZTW W LATACH 2006-2008 2006 WOJEWÓDZTWO 2007 2008 Liczba Liczba Liczba Zapadalność Zapadalność Zapadalność zachorow ań zachorow ań zachorow ań na 100 tys. na 100 tys. na 100 tys. w roku w roku w roku OGÓŁEM Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 4762 12,5 4223 11,1 3907 10,3 530 412 370 46 614 149 541 98 101 65 246 524 277 71 583 135 18,4 19,9 17,0 4,6 23,9 4,6 10,5 9,4 4,8 5,4 11,2 11,2 21,6 5,0 17,3 8,0 428 253 365 40 505 86 678 114 115 56 181 495 239 49 521 108 14,9 12,2 16,8 4,0 19,7 2,6 13,1 11,0 5,5 4,7 8,2 10,6 18,7 3,4 15,4 6,4 476 310 318 41 353 83 659 123 100 53 110 489 234 34 442 82 16,5 15,0 14,7 4,1 13,8 2,5 12,7 11,9 4,8 4,4 5,0 10,5 18,4 2,4 13,0 4,8 2006 2007 Zachodniopom ors kie Wielkopols kie Warm ińs koMazurs kie Świętokrzys kie Śląs kie Pom ors kie Podlas kie Podkarpackie Opols kie Mazowieckie Małopols kie Łódzkie Lubus kie Lubels kie Kujaws koPom ors kie Dolnoś ląs kie Zachodniopom ors kie Wielkopols kie Warm ińs koMazurs kie Świętokrzys kie Śląs kie Pom ors kie Podlas kie Podkarpackie Opols kie Mazowieckie Małopols kie Łódzkie Lubus kie Lubels kie Kujaws koPom ors kie Dolnoś ląs kie 0 0 200 400 600 800 200 400 600 800 2008 Zachodniopom ors kie Wielkopols kie Warm ińs koMazurs kie Świętokrzys kie Śląs kie Pom ors kie Podlas kie Podkarpackie Opols kie Mazowieckie Małopols kie Łódzkie Lubus kie Lubels kie Kujaws koPom ors kie Dolnoś ląs kie 0 200 400 600 800 17 Tabela 12, Rycina 9 Tabela 13, Rycina 10 LICZBA ZACHOROWAŃ I ZAPADALNOŚĆ NA WIRUSOWE ZAPALENIE LICZBA ZACHOROWAŃ I ZAPADALNOŚĆ NA WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY WĄTROBY TYPU B (B16, B18.0-B18.1) WG WOJEWÓDZTW W LATACH 2006-2008 TYPU C (B17.1, B18.2) WG WOJEWÓDZTW W LATACH 2006-2008 2006 WOJEWÓDZTWO 2007 2008 2006 Liczba Liczba Liczba Zapadalnoś ć Zapadalnoś ć Zapadalnoś ć zachorowań zachorowań zachorowań na 100 tys . na 100 tys . na 100 tys . w roku w roku w roku OGÓŁEM 1693 182 162 129 17 270 69 135 49 39 27 79 223 70 36 175 31 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 4,44 6,31 7,84 5,93 1,69 10,5 2,11 2,61 4,69 1,86 2,25 3,59 4,77 5,46 2,52 5,19 1,83 1454 130 103 114 13 186 49 172 60 65 21 67 184 65 16 178 31 3,81 4,51 4,99 5,26 1,29 7,26 1,50 3,32 5,77 3,10 1,76 30,4 3,95 5,09 1,12 5,26 1,83 Zachodniopom ors kie Wielkopols kie Warm ińs ko-Mazurs kie Świętokrzys kie Śląs kie Pom ors kie Podlas kie Podkarpackie Opols kie Mazowieckie Małopols kie Łódzkie Lubus kie Lubels kie Kujaws ko-Pom ors kie Dolnoś ląs kie 1337 137 127 106 12 150 43 178 68 51 17 30 172 71 16 130 29 3,51 4,76 6,15 4,90 1,19 5,88 1,31 3,43 6,57 2,43 1,43 1,35 3,70 5,57 1,12 3,83 1,71 2007 2006 50 100 150 Liczba zachorow ań 200 250 OGÓŁEM Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 2007 Zapadalnoś ć na 100 tys . 2949 342 249 239 27 329 70 394 47 57 29 159 273 207 35 391 101 7,73 11,86 12,05 10,99 2,68 12,79 2,14 7,63 4,5 2,72 2,42 7,22 5,84 16,15 2,45 11,59 5,96 2008 Liczba Liczba Zapadalnoś ć Zapadalnoś ć zachorowań zachorowań na 100 tys . na 100 tys . w roku w roku 2753 293 150 257 28 314 34 505 55 46 30 117 300 174 32 343 75 7,22 10,17 7,26 11,85 2,78 12,26 1,04 9,75 5,29 2,19 2,51 5,30 6,43 13,62 2,24 10,14 4,43 Zachodniopom ors kie Wielkopols kie Warm ińs ko-Mazurs kie Świętokrzys kie Śląs kie Pom ors kie Podlas kie Podkarpackie Opols kie Mazowieckie Małopols kie Łódzkie Lubus kie Lubels kie Kujaws ko-Pom ors kie Dolnoś ląs kie 2008 0 WOJEWÓDZTWO Liczba zachorowań w roku 300 2353 331 181 137 29 199 32 427 56 44 27 77 287 159 17 303 47 6,17 11,51 8,76 6,33 2,88 7,80 0,97 8,22 5,41 2,10 2,27 3,48 6,17 12,48 1,19 8,93 2,78 2006 2007 2008 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 18 Tabela 14 LICZBA ZACHOROWAŃ I ZAPADALNOŚĆ MIESZKAŃCÓW POLSKI NA WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A (B15) WG ŚRODOWISKA W LATACH 2006-2008 (na 100 tys. ludności) ŚRODOWISKO 2006 2007 2008 Liczba Zapadalnoś ć Liczba Zapadalnoś ć Liczba Zapadalnoś ć OGÓŁEM 109 0,29 36 0,09 208 0,55 MIASTO WIEŚ 75 34 0,32 0,23 32 4 0,14 0,03 110 98 0,47 0,66 Tabela 15 LICZBA ZACHOROWAŃ I ZAPADALNOŚĆ MIESZKAŃCÓW POLSKI NA WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU B (B16, B18.0-B18.1) WG ŚRODOWISKA W LATACH 2006-2008 (na 100 tys. ludności) ŚRODOWISKO 2006 2007 2008 Liczba Zapadalnoś ć Liczba Zapadalnoś ć Liczba Zapadalnoś ć OGÓŁEM 1693 4,44 1090 2,86 1075 2,82 MIASTO WIEŚ 1185 508 4,82 3,84 748 342 3,20 2,32 705 370 3,03 2,5 Tabela 16 LICZBA ZACHOROWAŃ I ZAPADALNOŚĆ MIESZKAŃCÓW POLSKI NA WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C (B17.1, B18.2) WG ŚRODOWISKA W LATACH 2006-2008 (na 100 tys. ludności) ŚRODOWISKO 2006 2007 2008 Liczba Zapadalnoś ć Liczba Zapadalnoś ć Liczba Zapadalnoś ć OGÓŁEM 2949 7,73 2753 7,22 2353 6,17 MIASTO WIEŚ 2294 655 9,80 4,45 2174 579 9,31 3,92 1784 569 7,66 3,84 Źródło: Dane Zakładu Epidemiologii PZH - "Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce " 19 Tabela 17 MIESZKAŃCY WOJ.ŚLĄSKIEGO HOSPITALIZOWANI Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY (B15-B19) W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 Wyszczególnienie OGÓŁEM Powiat Będziński Powiat Bielski Powiat Cieszyński Powiat Częstochowski Powiat Gliwicki Powiat Kłobucki Powiat Lubliniecki Powiat Mikołowski Powiat Myszkowski Powiat Pszczyński Powiat Raciborski Powiat Rybnicki Powiat Tarnogórski Powiat Bieruńsko-Lędziński Powiat Wodzisławski Powiat Zawierciański Powiat Żywiecki M.Bielsko - Biała M.Bytom M.Chorzów M.Częstochowa M.Dąbrowa Górnicza M.Gliwice M.Jastrzębie Zdrój M.Jaworzno M.Katowice M.Mysłowice M.Piekary Śląskie M.Ruda Śląska M.Rybnik M.Siemianowice Śląskie M.Sosnowiec M.Świętochłowice M.Tychy M.Zabrze M.Żory 2006 2007 2008 4606 4789 6179 250 84 183 34 99 41 33 90 62 84 239 69 82 28 163 148 52 103 135 161 218 185 180 94 56 467 50 52 170 168 81 317 83 101 182 62 228 79 245 33 110 43 32 93 61 88 269 82 99 27 133 144 43 116 160 215 248 157 206 70 84 426 52 47 163 190 55 303 86 137 208 57 235 93 287 66 152 60 63 109 81 86 349 81 208 57 223 176 76 162 376 183 227 178 333 89 75 458 91 111 267 218 75 357 73 139 294 71 Tabela 18 PACJENCI HOSPITALIZOWANI Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY (B15-B19) WG GRUP WIEKOWYCH I PŁCI W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 Wiek OGÓŁEM 0-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-74 75 i więcej 2006 2007 OGÓŁEM Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM 2008 Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM Mężczyźni Kobiety 4829 2887 1942 5029 3101 1928 6452 3703 2749 21 79 203 333 311 426 434 373 538 547 574 390 472 128 12 55 134 218 229 281 282 237 304 301 299 200 263 72 9 24 69 115 82 145 152 136 234 246 275 190 209 56 25 38 226 383 333 413 512 402 479 609 555 390 527 137 13 30 168 273 222 280 327 276 270 370 290 213 289 80 12 8 58 110 111 133 185 126 209 239 265 177 238 57 30 36 324 503 481 527 562 579 551 789 713 430 688 239 10 23 221 326 328 328 346 340 290 374 394 227 358 138 20 13 103 177 153 199 216 239 261 415 319 203 330 101 20 Rycina 11 PACJENCI HOSPITALIZOWANI Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY (B15-B19) W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006 – 2008 (wg grup wiekowych) 75 i więcej 65-74 60-64 55-59 Grupy wiekowe 50-54 45-49 40-44 35-39 2008 30-34 2007 25-29 2006 20-24 15-19 10-14 0-9 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 Liczba pacjentów 21 Tabela 19, Rycina 12 ROZKŁAD SEZONOWYCH HOSPITALIZACJI Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY (B15-B19) W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 XII XI X IX Miesiące przyjęcia Miesiąc 2006 2007 2008 przyjęcia 4819 5033 6434 412 496 441 I 401 452 474 II 466 488 480 III 466 452 530 IV 332 393 591 V 437 327 635 VI 376 318 564 VII 388 360 512 VIII 410 388 541 IX 471 509 636 X 413 480 548 XI 247 370 482 XII VIII VII VI V IV 2006 III 2007 II 2008 I 0 500 1000 1500 Liczba przyjętych pacjentów 2000 Tabela 20, Rycina 13 ROZKŁAD SEZONOWYCH HOSPITALIZACJI Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B (B16, B18.0-B18.1) W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006 – 2008 XII XI X Miesiące przyjęcia Miesiąc 2006 2007 2008 przyjęcia 1610 1895 2217 121 165 142 I 105 152 163 II 119 162 171 III 161 152 171 IV 132 151 208 V 165 156 223 VI 121 142 224 VII 161 146 196 VIII 144 169 160 IX 171 188 207 X 119 173 176 XI 91 139 144 XII IX VIII VII VI V 2006 IV III 2007 II 2008 I 0 100 200 300 400 500 600 Liczba przyjętych pacjentów Tabela 21, Rycina 14 ROZKŁAD SEZONOWYCH HOSPITALIZACJI Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C (B17.1, B18.2) W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 Miesiąc 2006 2007 2008 przyjęcia 2856 2901 3916 XII 261 252 306 270 182 244 223 199 247 262 270 140 X 307 280 310 273 223 154 161 198 202 300 284 209 276 295 279 311 354 396 317 291 357 392 339 309 Miesiące przyjęcia I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XI IX VIII 2006 VII 2007 VI 2008 V IV III II I 0 200 400 600 800 Liczba przyjętych pacjentów 1000 1200 22 Tabela 22 MIESZKAŃCY WOJ.ŚLĄSKIEGO HOSPITALIZOWANI Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B (B16, B18.0-B18.1) W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 Wojew ództwo śląskie 2006 OGÓŁEM Powiat Będziński Powiat Bielski Powiat Cieszyński Powiat Częstochowski Powiat Gliwicki Powiat Kłobucki Powiat Lubliniecki Powiat Mikołowski Powiat Myszkowski Powiat Pszczyński Powiat Raciborski Powiat Rybnicki Powiat Tarnogórski Powiat Bieruńsko-Lędziński Powiat Wodzisławski Powiat Zawierciański Powiat Żywiecki M.Bielsko - Biała M.Bytom M.Chorzów M.Częstochowa M.Dąbrowa Górnicza M.Gliwice M.Jastrzębie Zdrój M.Jaworzno M.Katowice M.Mysłowice M.Piekary Śląskie M.Ruda Śląska M.Rybnik M.Siemianowice Śląskie M.Sosnowiec M.Świętochłowice M.Tychy M.Zabrze M.Żory 1493 127 34 66 3 27 17 3 35 30 45 82 24 12 5 63 48 10 38 24 50 52 76 44 27 21 153 24 10 30 50 23 137 13 23 53 14 2007 2008 1768 104 25 78 11 26 25 10 43 37 57 115 34 24 13 67 50 8 41 39 101 69 66 64 16 37 148 15 24 55 53 15 152 22 50 52 22 2097 90 27 77 26 47 29 26 40 49 40 129 31 61 26 72 67 22 54 121 64 61 83 105 16 34 144 16 44 70 67 31 137 12 57 101 21 Tabela 23 HOSPITALIZOWANI Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B (B16, B18.0-B18.1) WG GRUP WIEKOWYCH I PŁCI W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 Grupy wiekowe OGÓŁEM 0-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-74 75 i więcej OGÓŁEM 2006 Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM 2007 Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM 2008 Mężczyźni Kobiety 1609 1110 499 1895 1384 511 2221 1517 704 4 53 86 161 102 169 177 117 114 105 150 114 180 77 2 42 57 103 87 114 112 84 76 77 97 89 123 47 2 11 29 58 15 55 65 33 38 28 53 25 57 30 2 29 123 185 101 143 244 152 130 167 151 139 238 91 1 25 93 144 77 95 177 113 84 139 104 104 168 60 1 4 30 41 24 48 67 39 46 28 47 35 70 31 1 23 189 216 151 142 239 189 139 167 175 140 267 183 0 15 140 149 124 90 161 110 92 120 127 103 174 112 1 8 49 67 27 52 78 79 47 47 48 37 93 71 23 Tabela 24 MIESZKAŃCY WOJ.ŚLĄSKIEGO HOSPITALIZOWANI Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C (B17.1, B18.2) W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 Województwo śląskie 2006 OGÓŁEM Powiat Będziński Powiat Bielski Powiat Cieszyński Powiat Częstochowski Powiat Gliwicki Powiat Kłobucki Powiat Lubliniecki Powiat Mikołowski Powiat Myszkowski Powiat Pszczyński Powiat Raciborski Powiat Rybnicki Powiat Tarnogórski Powiat Bieruńsko-Lędziński Powiat Wodzisławski Powiat Zawierciański Powiat Żywiecki M.Bielsko - Biała M.Bytom M.Chorzów M.Częstochowa M.Dąbrowa Górnicza M.Gliwice M.Jastrzębie Zdrój M.Jaworzno M.Katowice M.Mysłowice M.Piekary Śląskie M.Ruda Śląska M.Rybnik M.Siemianowice Śląskie M.Sosnowiec M.Świętochłowice M.Tychy M.Zabrze M.Żory 2007 2008 2766 2802 3795 117 42 106 30 67 22 27 49 31 36 108 38 54 18 81 93 27 62 86 107 156 102 118 59 32 295 22 33 130 107 54 165 65 64 123 40 119 49 160 20 76 18 21 45 22 31 133 45 59 14 59 93 27 72 101 111 169 86 136 48 41 265 30 21 93 132 37 144 60 81 149 35 125 60 191 38 103 27 35 67 31 40 168 41 139 30 130 105 50 105 238 114 164 93 219 66 37 300 74 59 185 139 43 212 58 73 188 48 Tabela 25 HOSPITALIZOWANI Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C (B17.1, B18.2) WG GRUP WIEKOWYCH I PŁCI W SZPITALACH WOJ.ŚLĄSKIEGO W LATACH 2006-2008 Grupy wiekowe OGÓŁEM 0-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-74 75 i więcej 2006 OGÓŁEM Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM 2007 2008 Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM Mężczyźni Kobiety 2863 1578 1285 2898 1588 1310 3927 2027 1900 13 18 100 147 186 228 232 239 383 405 381 251 245 35 7 10 64 98 127 146 149 141 205 208 181 98 125 19 6 8 36 49 59 82 83 98 178 197 200 153 120 16 19 7 93 176 204 253 253 229 335 413 381 240 268 27 10 4 71 111 125 173 142 147 177 220 174 105 118 11 9 3 22 65 79 80 111 82 158 193 207 135 150 16 20 9 119 262 309 351 304 374 390 586 507 269 382 45 7 6 71 160 188 218 177 221 188 239 254 114 162 22 13 3 48 102 121 133 127 153 202 347 253 155 220 23 24 Tabela 26 HOSPITALIZOWANI W SZPITALACH WOJ. ŚLĄSKIEGO Z POWODU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY (B15-B19) WG TRYBU WYPISU W LATACH 2006-2008 2006 Rozpoznanie zas adnicze OGÓŁEM Zakończenie Skierowanie do Skierowanie do Skierowanie do Skierowanie do Wypis any proces u dals zego leczenia dals zego leczenia dals zego leczenia dals zego leczenia na włas ne terapeutycznego w lecznictwie w zakładzie opieki w zakładzie opieki -inne przypadki żądanie diagnos tycznego am bulatoryjnym s tacjonarnej długoterm inowej Zgon OGÓŁEM 4829 1510 3234 38 10 2 17 18 B15 Os tre wirus owe zapalenie wątroby A B16 Os tre zapalenie wątroby B B17 Inne os tre wirus owe zapalenie wątroby B18 Przewlekłe wirus owe zapalenie wątroby B19 Nieokreś lone wirus owe zapalenie wątroby 15 112 93 4585 24 6 8 5 1484 7 6 93 78 3043 14 3 9 5 18 3 0 0 0 10 0 0 1 1 0 0 0 1 3 13 0 0 0 1 17 0 2007 Rozpoznanie zas adnicze OGÓŁEM Zakończenie Skierowanie do Skierowanie do Skierowanie do Skierowanie do Wypis any proces u dals zego leczenia dals zego leczenia dals zego leczenia dals zego leczenia na włas ne terapeutycznego w lecznictwie w zakładzie opieki w zakładzie opieki -inne przypadki żądanie diagnos tycznego am bulatoryjnym s tacjonarnej długoterm inowej Zgon OGÓŁEM 5029 804 4146 40 12 4 11 12 B15 Os tre wirus owe zapalenie wątroby A B16 Os tre zapalenie wątroby B B17 Inne os tre wirus owe zapalenie wątroby B18 Przewlekłe wirus owe zapalenie wątroby B19 Nieokreś lone wirus owe zapalenie wątroby 12 89 93 4810 25 1 17 4 775 7 7 60 81 3985 13 3 9 7 16 5 1 0 0 11 0 0 1 0 3 0 0 0 1 10 0 0 2 0 10 0 2008 Rozpoznanie zas adnicze OGÓŁEM Zakończenie Skierowanie do Skierowanie do Skierowanie do Skierowanie do Wypis any proces u dals zego leczenia dals zego leczenia dals zego leczenia dals zego leczenia na włas ne terapeutycznego w lecznictwie w zakładzie opieki w zakładzie opieki -inne przypadki żądanie diagnos tycznego am bulatoryjnym s tacjonarnej długoterm inowej Zgon OGÓŁEM 6452 1353 5017 31 9 12 11 19 B15 Os tre wirus owe zapalenie wątroby A B16 Os tre zapalenie wątroby B B17 Inne os tre wirus owe zapalenie wątroby B18 Przewlekłe wirus owe zapalenie wątroby B19 Nieokreś lone wirus owe zapalenie wątroby 21 47 90 6274 20 6 5 9 1331 2 15 35 74 4876 17 0 6 5 19 1 0 0 0 9 0 0 1 1 10 0 0 0 1 10 0 0 0 0 19 0 25