Argumentacja prawnicza cd.
advertisement
Logika dla prawników Definiowanie i nazywanie Dr Maciej Pichlak Uniwersytet Wrocławski Katedra Teorii i Filozofii Prawa [email protected] Definicje Wypowiedź objaśniająca znaczenie definiowanego wyrażenia w określonym języku (definicja nominalna); lub podająca istotną charakterystykę danego przedmiotu (definicja realna). Marek Raczkowski. Źródło: „Przekrój” Zadania definicji nominalnych • Sprawozdawcza W dawnej polszczyźnie słowo „piwo” oznaczało każdy płyn przeznaczony do picia. Student jest to osoba ucząca się na uczelni wyższej. Zadania definicji • Projektująca – Konstrukcyjna Niech wyraz „mortadela” oznacza cytadelę więzienną o zaostrzonym rygorze, dla osób skazanych na karę śmierci. (Od łac. mors – śmierć) Indos jest pisemnym oświadczeniem umieszczonym na papierze wartościowym na zlecenie i zawierającym co najmniej podpis zbywcy, oznaczającym przeniesienie praw na inną osobę. – Regulująca Oferta oznacza oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy, wraz z określeniem istotnych postanowień tej umowy. Definicja legalna Rodzaj definicji? Art. 87 ust. 1 Konstytucji RP stanowi, że źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Budowa definicji równościowa klasyczna nierównościowa nieklasyczna Człowiek jest to istota obdarzona rozumem definiendum definiens Stylizacje definicji • Przedmiotowa Mienie jest to własność i inne prawa majątkowe (art. 44 kc) • Semantyczna „Mienie” oznacza własność i inne prawa majątkowe • Słownikowa „Mienie” znaczy tyle, co „własność i inne prawa majątkowe” Inne sposoby formułowania definicji Definicja nawiasowa Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. [Art. 46 kc] Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). [Art. 60 kc] Inne sposoby… cd. Definicja agregatowa Art. 2. Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o: 1) terytorium kraju - rozumie się przez to terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) państwie członkowskim - rozumie się przez to państwo członkowskie Wspólnoty Europejskiej; (…) Definicja zakresowa Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. [Art. 87 ust. 1 KRP] Błędy w definiowaniu • Idem per idem (błędne koło) Prawodawca jest to podmiot uznawany za prawodawcę. • Nieadekwatność zakresów • Pragmatyczny – Np. ignotum per ignotum Alteracja to obniżenie lub podwyższenie chromatyczne dźwięku składowego skali diatonicznej. Przykład Czy poniższa definicja zawiera błąd? Przesłanką entymematyczną nazywamy pominięcie w argumencie jednej z przesłanek Ilekroć w danym akcie mowa jest o „rybie lądowej”, należy przez to rozumieć ślimaka winniczka. Błędy w definicjach legalnych Błąd pragmatyczny (definicja nie realizuje swoich zadań) Definicję legalną formułuje się, jeżeli: 1) dane określenie jest wieloznaczne; 2) dane określenie jest nieostre, a jest pożądane ograniczenie jego nieostrości; 3) znaczenie danego określenia nie jest powszechnie zrozumiałe; 4) ze względu na dziedzinę regulowanych spraw istnieje potrzeba ustalenia nowego znaczenia danego określenia. [§ 146 Zasad techniki prawodawczej] Niepoprawne umiejscowienie definicji [§ 149 i § 150 Ztp] Nazwy Nazwą jest wyraz lub wyrażenie, które może pełnić rolę podmiotu albo orzecznika w zdaniu o budowie A jest B. Pies jest najlepszym przyjacielem człowieka. Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym. Co nazwa nazywa? • Desygnat nazwy: obiekt, który dana nazwa oznacza. • Zakres nazwy (denotacja): zbiór wszystkich desygnatów danej nazwy. Rodzaje nazw konkretne • Osoby, • Rzeczy, • Wyobrażenia osób lub rzeczy abstrakcyjne • Emocje i stany rzeczy • Relacje • Własności • Zdarzenia • Klasy • Liczby Błąd hipostazy Recesja położyła się cieniem na polityce społecznej rządu. Nasza partia reprezentuje interesy przeciętnego Polaka. Rodzaje nazw cd. generalne • Desygnat przypisany poprzez posiadanie określonych cech rodzajowych • Desygnat należy do pewnego gatunku indywidualne • Przypisana konwencjonalnie do danego desygnatu • Desygnat stanowi konkretne indywiduuum Indywidualne i generalne cd. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych. • Prezes Rady Ministrów uzyskuje prawo zabierania głosu podczas posiedzeń Sejmu. • Beata Szydło uzyskuje dostęp do dokumentów objętych tajemnicą państwową. Rodzaje nazw cd. • Ogólne, jednostkowe, puste • Nazwy zbiorowe • Ostre i nieostre • W supozycji prostej, formalnej i materialnej Treść nazwy Treść nazwy (konotacja): zbiór cech posiadanych przez każdy desygnat tej nazwy (i tylko przez jej desygnaty). Nazwy równoznaczne a równoważne ROBERT LEWANDOWSKI KRÓL STRZELCÓW ELIMINACJI EURO 2016 POLSKI NAPASTNIK GRAJĄCY W BAYERNIE MONACHIUM Treśc, zakres, a definicje Król strzelców eliminacji Euro 2016 to polski napastnik grający w Bayernie Monachium. „Król strzelców eliminacji Euro 2016” znaczy tyle, co „polski napastnik grający w Bayernie Monachium”. Prezydent RP jest to osoba wyznaczająca termin wyborów do Parlamentu.
