ROZKŁAD MATERIAŁU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE KL. I rok szkolny 2012/2013 Temat 1. Komunikacja 2. Rozwiązujemy konflikty 3. O sprawną komunikację w rodzinie. Konflikty międzypokolenio we Cele i zadania 1. Uczeń wie na jakich zasadach opiera się komunikacja międzyludzka 2. Uczeń potrafi prawidłowo się komunikować 3. Uczeń jest świadom znaczenia właściwej komunikacji w rozwiązywaniu konfliktów 1. Uczeń zna techniki rozwiązywania konfliktów 2. potrafi podjąć działania w celu rozwiązania konfliktu 3. Uczeń jest świadom, iż jedynie wybierając właściwe sposoby i przybierając odpowiednie postawy można zażegnać konflikt 1. Uczeń potrafi podjąć działania usprawniające komunikacje w rodzinie, stosować zasady aktywnego słuchania 2. Ma świadomość istnienia potrzebę pielęgnacji więzi rodzinnych 3.Uczeń wie, że rodzina stanowi oparcie i daje poczucie bezpieczeństwa; jak unikać „konfliktu pokoleń”; na czym polega jego udział w budowaniu prawidłowych relacji rodzinnych 4. uczeń potrafi określić przyczyny konfliktów pomiędzy rodzicami a dziećmi; przewidywać sytuacje, które mogą doprowadzić do konfliktów 4.Uczeń jest świadom, że ponosi skutki swoich błędów; powinien budować przyjaźń z rodzicami; będąc odpowiedzialny rodzice będą mili do niego większe zaufanie Treści 1. Nadawca i odbiorca w komunikacji 2. równica między komunikatem pośrednim a bezpośrednim 3. Zasady prawidłowej komunikacji 4. Komunikat werbalny i niewerbalny Metody i formy pracy z uczniem Drama; burza mózgów, praca w grupie 1. Sposoby postępowania w sytuacjach konfliktowych: rywalizacja, uleganie, wspólne rozwiązywanie problemu, unikanie konfliktu, postawa kompromisowa 2. Co zrobić by negocjacje były skuteczne: opanować emocje, odpowiednio argumentować. Nie oceniać rozmówcy, proponować wiele rozwiązań, być elastycznym 1.Dom rodzinny szkołą właściwej komunikacji (odpowiedzialność za słowo; rola gestów i tonu wypowiedzi; rola czasu poświeconego na rozmowę) Zasady dobrej komunikacji w rodzinie Miłość rodziców, troska o dzieci i życiowe doświadczenie dorosłych – wartości, które warto wziąć pod uwagę 2. Tempo życia i rozwoju cywilizacyjnego pogłębia różnice międzypokoleniowe 3. potrzeba uczenia się rozwiązywania konfliktów 4. Pozytywne(wzmacniające więzi) i negatywne (osłabiające więzi) sposoby rozwiązywania konfliktów Burza mózgów, drama, praca w grupie Uczeń: - uczeń potrafi stosować różne techniki rozwiązywania konfliktu tak by były skuteczne w danej sytuacji - rozumie, iż odpowiednia postawa dwóch stron konfliktu daje szanse na jego rozwiazanie 1 Drama; burza mózgów „Co to znaczy porozumiewać się”; praca w grupie z podręcznikiem „Wędrując ku dorosłości” s. 20-21; praca w grupie: rozsypanki wyrazowe Pogadanka nt:” Jak sądzicie dlaczego od 3,5tys. lat nie posunęliśmy się ani o krok do przodu i dziś także nieobce nam jest zjawisko konfliktu pokoleń?”; „W czym się ten konflikt przejawia”, „Czy są aspekty pozytywne tego zjawiska?” Praca w grupach – przyczyny konfliktów rodzice – dzieci; drama – rozwiązywanie sytuacji konfliktowych Osiągnięcia Uczeń: - jest świadom, iż dzięki stosowaniu zasad prawidłowej komunikacji będzie dobrze zrozumiany zarówno jako nadawca jak i odbiorca Uczeń: - przyjmuje do wiadomości fakt, że częstą przyczyną konfliktów w domu jest nadopiekuńczość rodziców lub nadmiernie wybujałe oczekiwania nastolatków - rozumie wysiłki rodziców, którzy pragną jego dobra - będzie się starał opanować gestykulację, mimikę i powściągnąć komentarze słowne, które zaogniają konflikty - wie, że wzmacnianie więzi rodzinnej następuje przez rozwijanie poczucia bezpieczeństwa, akceptację, zaufanie, budowanie świata wartości, właściwą komunikację i odpowiednie decyzje Temat Cele i zadania 4. Moje potrzeby i 1. uczeń zna „piramidę potrzeb” człowieka uczucia wg E.Sujak, rodzaje uczuć w systemie hierarchicznym 2. Uczeń potrafi nazywać swoje potrzeby i uczucia i wypowiadać je poprzez komunikat „JA”; systematyzować swoje potrzeby 5.Rodzina niepełna. Poradnictwo młodzieżowe i rodzinne 6.Przejawy dojrzewania biologicznego dziewcząt chłopców Metody i formy pracy z uczniem Pogadanka nt. potrzeb człowieka; rozmowa nauczająca „Czego człowiek boi się najczęściej, co go niepokoi?”; miniwykład nt. skutków długotrwałych leków dla psychiki człowieka; pantomima – rozpoznawanie uczuć; praca w parach – ćw. Zamiana komunikatów TY na JA Pogadanka „przyczyny powstawania rodzin niepełnych”; Praca w grupach – metaplan „jak przezwyciężyć trudne sytuacje, gdy rodzina jest niepełna?”; Mapa pamięci „Etapy porady” – podręcznik s 214-215; Ćw. Odszukanie adresów „pomocowych” w podręczniku, Internecie, w prasie 1. Zapoznanie uczniów z hormonalną 1. Hormonalna regulacja treści Podręcznik „Wędrując ku regulacją procesów rozrodczych kobiety i rozrodczych dorosłości” s. 48-51, s. 19 mężczyzny 2. Charakterystyczne zmiany zachodzące pogadanka i 2. Charakterystyczne zmiany zachodzące w w organizmie dziewczyny i chłopaka w ziele kobiety i mężczyzny okresie pokwitania 7.8.Problemy okresu dojrzewania (podział na grupy) 1. Powody sytuacji, w których rodzina staje się niepełna 2.uczeń potrafi wzmacniać siebie i więzi rodzinne, mimo iż żyje w rodzinie niepełnej 3. Świadomość pracy nad sobą by opanować stres i wzmocnić samoświadomość 4. Konieczność zwrócenia się do specjalistów w sytuacjach trudnych Treści 1. Potrzeby człowieka: elementarne, wyższe, najwyższe (piramida potrzeb wg E. Sujak 2. Rozróżnia rodzaje uczuć swoich i innych ludzi 3. Obawy i leki, które utrudniają działanie i burzą poczucie bezpieczeństwa 4. Możliwość pomocy: poradnictwo młodzieżowe, telefony zaufania 1. Uczeń poznaje typowe problemy i trudności okresu dojrzewania u dziewcząt i chłopców; zagrożenia okresu dojrzewania wynikające z ich nieświadomości; problemy z którymi należy udać się do specjalisty 2. Uczeń potrafi znaleźć sposoby radzenia sobie z trudnościami występującymi w okresie dojrzewania; pozbyć się obaw co do prawidłowości rozwoju i funkcjonowania swojego organizmu 1. Powody powstawania rodzin niepełnych 2. Problemy emigracji zarobkowej, eurosierodztwa 3. Sytuacja dzieci, które nie mają wpływu na decyzje rodziców 4. Budowanie czynników ochronnych gdy rodzina jest niepełna 5. informacje o sposobach dotarcia do odpowiednich placówek i specjalistów 1. Typowe problemy dziewcząt i chłopców w okresie dojrzewania kłopoty z akceptacją swojego wyglądu, anoreksja i bulimia, głód „Miłości”, bezkrytyczne uleganie modzie, napięcie seksualne, masturbacja, frustracje i agresja, konflikt pokoleń, brak uznania dla autorytetów, fałszywe pojecie wolności 2. poszukiwanie możliwych rozwiązań i dróg wyjścia z trudnych sytuacji 3. Poradnie i telefony zaufania gdzie nastolatki mogą znaleźć pomoc i poradę 2 Pogadanka nt. najczęstszych problemów związanych z okresem dojrzewania u chłopców i dziewcząt; Rozmowa nauczająca Jakie są przyczyny powstawania zaburzeń; stworzenie listy specjalistów, którzy mogą udzielić pomocy Osiągnięcia Uczeń: - jest świadom potrzeby wyrażania uczuć i formowania postawy otwartości i zaufania do osób najbliższych - potrafi określić swoje potrzeby i uczucia oraz wie jaka jest ich przyczyna Uczeń: - zaaprobuje pogląd, że trwałość małżeństwa – to konieczny wysiłek dwojga kochających się ludzi - potrafi odnaleźć adresy specjalistów, do których może zwrócić się o pomoc - rozumie przyczyny powstawania rodzin niepełnych Uczeń: - wie jak dbać o własną higienę i zdrowie w okresie dojrzewania - uświadomi sobie celowość zmian zachodzących w jego organizmie i zaakceptuje je w perspektywie przyszłego macierzyństwa i ojcostwa - zrozumie, że każdy organizm ma swój „program” dojrzewania Uczeń: - wie gdzie zgłosić się o poradę/pomoc do specjalisty - wie czym jest odpowiedzialność za siebie (swoja seksualność) i za drugą osobę - rozumie, że przeżywane trudności są typowe dla okresu dojrzewania i są przejściowe Temat 9.Kobiecość i męskość. Rozwój psychoseksualny człowieka. Cele i zadania 1.Uczeń zna biologiczna determinację płci, klasyfikacje płci w wymiarze biologicznym i psychospołecznym; funkcje płciowości; znaczenia okresu dzieciństwa i miłości rodzicielskiej dla identyfikacji z własną płcią 2. Uczeń potrafi utożsamić się z własną płcią; określić czym jest kobiecość, czym jest męskość 3. Treści 1. Biologiczna determinacja płci i klasyfikacja na płeć: chromosomalną, hormonalną, genitalną, somatyczną, psychiczną i społeczną 2. Funkcje płciowości: podmiotowa, więziotwórcza, znaczeniowa i prokreacyjna 3. Rozwój psychoseksulany dziewcząt i chłopców 4. Ojciec i matka jako wzorce kobiecości i męskości dla swoich dzieci 5. Wpływ środowiska rodzinnego na umiejętność komunikowania uczuć 6. Znaczenie wychowania seksualnego w rodzinie Metody i formy pracy z uczniem Pogadanka wprowadzająca „Zrozumieć ludzką płciowość”; Praca z podręcznikiem „Wędrując ku dorosłości" Osiągnięcia 1. Uczeń uświadamia sobie potrzebę akceptacji własnej płciowości 2. Znaczenie więzi emocjonalnych: przyjaźni, miłości 10. Kryteria dojrzałości 1. Uczeń zna płaszczyzny funkcjonowania człowieka; istotę przemian zachodzących w okresie dojrzewania 2. Uczeń potrafi opisać złożoność procesu dojrzewania i trudności związane z rozwojem poszczególnych płaszczyzn osobowości 3. Uczeń uświadamia sobie pragnienie dążenia do rozwoju w płaszczyznach, w których możemy doskonalić się 1. Złożoność człowieka: zmysły, uczucia. Intelekt (rozum), wola i duchowość 2. Kryteria dojrzałości biologicznej, psychicznej, intelektualnej, moralnej, duchowej, społecznej i prawnej 3. Samowychowanie jako niezbędny element osiągania dojrzałości w powyższych płaszczyznach Uczeń: - rozumie różnicę miedzy różnymi sferami dojrzałości - akceptuje kryteria dojrzałości biologicznej, psychicznej, duchowej - akceptuje konieczność samowychowania w osiąganiu dojrzałości 11. Skąd się wziąłem? 1. Uczeń wie w jaki sposób dochodzi do poczęcia 2. Uczeń potrafi przedstawić rozwój dziecka w okresie prenatalnym 1. Proces zapłodnienia 2. Jak przebiega ciąża 3. Poród Miniwykład wprowadzający: „płaszczyzny człowieczeństwa” Pogadanka „wybór miedzy dobrem a złem czyli o trudach człowieczeństwa” Praca w grupach z podręcznikiem (s.46-59)– tworzenie mapy mentalnej każda grupa opracowują inne kryterium dojrzewania Podsumowanie – człowieka należy traktować holisycznie(integralnie) Emisja filmu „Skąd się wziąłem?” - rozmowa nauczająca nt. informacji zawartych w filmie 12. Asertywność 1. Uczeń wie jakie zadania nazywamy asertywnymi i jakie korzyści wynikają z takich zachowań 2. Uczeń potrafi scharakteryzować zachowanie asertywne i zastosować je w życiu 3. Uczeń uświadamia sobie korzyści jakie daje mu wykorzystywanie asertywności w życiu codziennym 1. Omówienie pojęć: asertywność, Burza mózgów, praca zachowania uległe, zachowanie agresywne indywidualna, praca w grupach, 2. Cechy charakterystyczne tych trzech scenki typów zachowań i jakie są ich konsekwencje 3. pozytywne efekty zachowań asertywnych w życiu codziennym 3 Uczeń: - rozumie proces zapłodnienia i rozwoju dziecka w okresie prenatalnym - uświadamia sobie, że poczęcie dziecka jest procesem skomplikowanym, ale jednocześnie „cudem narodzin” Uczeń: - potrafi przyjąć postawę asertywną i wykorzystać ją w osiągnięciu celu - jest świadom, że asertywność to nie tylko umiejętność mówienia „NIE”, ale również przeforsowania swojego np. pomysłu w taki sposób by druga osoba nie została tym dotknięta Temat 13,14. Presja seksualna. Przedwczesna inicjacja seksualna (lekcja z podziałem na grupy) Cele i zadania 1. Uczeń pozna przejawy ludzkiej płciowości: napięcie seksualne, podniecenie seksualne, działanie seksualne; odmienne trudności przezywania przez chłopca i dziewczynę w związku z dojrzewaniem płciowym; sytuacje, w których może dojść do presji seksualnej 2. Uczeń potrafi wskazać sytuacje, wtóre sprzyjają presji seksualnej i inicjacji seksualnej 3.Uczeń pozna: zagrożenia wynikające z przedwczesnej inicjacji seksualnej 4. Uczeń potrafi: uświadomić sobie na czym polega dojrzałość i gotowość do podjęcia współżycia seksualnego; powiedzieć „nie” gdy chłopak namawia, w sytuacji podniecenia seksualnego Treści 1. Płciowość człowieka i jej przejawy: napięcie seksualne, podniecenie i działanie seksualne 2. Trudności przeżywane w związku z dojrzewaniem płciowym (chłopiec panowanie nad popędem seksualnym, dziewczyna; panowanie nad emocjami) 3. Sytuacje. W których może dojść do wymuszenia współżycia seksualnego 4. Mylące sygnały wysyłane świadomie lub nie przez dziewczyny do chłopaków jako zachęta do współżycia 5. Moda na dyskotekowy seks i zachowania nałogowe 7. Jak dziewczyna powinna się pzeciwstawić presji seksualnej wywieranej przez chłopaka 8. Kwestia odpowiedzialności za siebie, swoją dziewczynę i ewentualnie dziecko 9. zagrożenia towarzyszące przedwczesnej inicjacji seksualnej: - utrwalenie się zbyt płytkiego przezywania sfery seksualnej - związki nastolatków są zazwyczaj nietrwałe dlatego rozstania (kiedy następują) są bolesne - chłopcom towarzyszy poczucie winy, że wyrządzili dziewczynie krzywdę - nierzadko obojgu ciążą wyrzuty sumienia - ryzyko z niemożnościa sprostania w tym wieku obowiązkom matki/ojca - możliwość zakażenia się HIV i innymi chorobami wenerycznymi 4 Metody i formy pracy z uczniem Wykład nt. możliwość świadomego kierowania swoimi emocjami i popędem seksualnym Analiza zjawisk: presji seksualnej, dyskotekowego seksu, mylących sygnałów, zachowania nałogowe i aktywności seksualnej; Ćw. – „obalamy mity, czyli jak możemy się przeciwstawić presji seksualnej” Pogadanka nt. Częstych ciąż wśród nastolatek; Rozmowa nauczająca nt. inicjacji seksualnej, argumentów natury psychicznej, emocjonalnej, moralnej i zdrowotnej za inicjacją w małżeństwie; Wykład nt zasad zawiązanych z popędem seksualnym: zasada pierwszych połączeń, zasada znużenia, zasada dominacji, zasada generalizacji; Praca w grupie z podręcznikiem (s.195-1980 Osiągnięcia 1. Niekontrolowane sytuacje mogą prowadzić do presji seksualnej 2. Uczeń jest świadom, iż należy zachować ostrożność w doborze znajomych oraz unikać sytuacji, w których może dojść do wykorzystania seksualnego (alkohol, narkotyki, pigułka gwałtu itp.) Uczeń uświadamia sobie, że: 1. lekkomyślnie podjęta decyzja o rozpoczęciu współżycia seksualnego może zaważyć na całym życiu 2. swoimi wyborami i postawą wzmacniamy zaufanie rodziców lub je utracimy 3. warto podejmować wysiłek wyciszenia bodźców, które powodują podniecenie seksualne 4. najwłaściwszym miejscem inicjacji seksualnej jest małżeństwo Temat Cele i zadania Treści Metody i formy pracy z uczniem 15. Koleżeństwo a 1. Uczeń zna wartości budujące i przyjaźń rozwijające koleżeństwo; kryteria na jakie powinien zwrócić uwagę przy doborze kolegów i koleżanek; zagrożenia wynikające ze „złego” nacisku otoczenia; czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, które sprzyjają uzależnieniom 2. Uczeń potrafi wymienić cechy dobrego i złego kolegi; odmówić uczestnictwa w sytuacji, która prowadzi do uzależniania; przewidzieć jakie zagrożenia mogą wiązać się z uzależnieniem 1. Dojrzewanie osobowości nastolatka przez dobre przeżywanie koleżeństwa 2. Więzi koleżeńskie szkołą życia i przygotowaniem do przeżywania przyjaźni i miłości 3. Prawidłowe relacje w koleżeńskie a „złe znajomości” 4. Odpowiedzialność za wybór kolegów i koleżanek 5. Umiejętność odmawiania 6. Zdrowie człowieka a używki 16. Czas wolny – 1. Uczeń zna symptomy uzależnienia od co zrobić by nam Internetu, TV i gier komputerowych; jak służył? działa reklama 2. Uczeń potrafi wskazać sposoby spędzania wolnego czasu – kulturalnego i zdrowego; zauważyć symptomy uzależnienia od TV, gier 3. Konieczność wytyczenia celów życiowych i konsekwentnego do nich dążenia 1. Odpoczynek bierny i czynny 2. Media w naszym życiu 3. Krytycyzm w odbiorze treści promowanych przez media 4. problem uzależnienia od gier komputerowych, Internetu i TV 5. Symptomy uzależnienia i szukanie dróg wyjścia 6. Wpływ reklamy oraz lansowanej mody na wybory i decyzje człowieka 7. Wytyczenie celów życiowych i priorytetów oraz konsekwentne dążenie do ich osiągnięcia 5 Pogadanka „koleżeństwo jako swoista więź międzyludzka” Praca w grupach „dobry i zły kolega”; ćw. „uczymy się odmawiać”’ praca w grupach z materiałem ksero – ćw. Dot. uzależnień Praca indywidualna z tygodniowym czasem wolnym – jak uczniowie go spędzają Praca w grupach – jakie sposoby spędzania wolnego czasu służą wzbogacaniu osobowości, zdobywaniu umiejętności i sprawności; które są wyłącznie rozrywka a które są destrukcyjne; rozmowa nauczająca – uzależnienie od komputera, TV Osiągnięcia 1. Uczeń wie, że dobre koleżeństwo umożliwia przezywanie głębszych więzi 2. Konieczność wypracowani asertywnych zachowań by nie ulegać naciskom grupy 3. Uczeń jest świadom, że jego przyszłość i zdrowie zależy od obecnych wyborów Uczeń: - potrafi krytycznie spojrzeć na to co oferują reklamy, prasa młodzieżowa - potrafi zrezygnować z programów i prasy promujących „niska kulturę’