Przewodnik ENCJ - Krajowa Rada Sądownictwa
advertisement
Przewodnik po Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa 1 Dokument współfinansowany przez Unię Europejską 2 Spis Treści WSTĘP ................................................................. BŁĄD! NIE ZDEFINIOWANO ZAKŁADKI. I. PRZEWODNICZĄCY I ADMINISTRATORZY ENCJ ........................................................ 5 II. EUROPEJSKA SIEĆ RAD SĄDOWNICTWA (ENCJ) ....................................................... 6 III. RADY SĄDOWNICTWA W EUROPIE ....................................................................... 11 IV. GŁÓWNE DEKLARACJE I ZASADY ENCJ ................................................................... 14 4.1 DEKLARACJA RZYMSKA DOTYCZĄCA ROLI ENCJ (2014) ...................................................................15 4.2 DEKLARACJA SOFIJSKA DOTYCZĄCA NIEZAWISŁOŚCI I ODPOWIEDZIALNOŚCI SĘDZIOWSKIEJ (2013) ...........................................................................................................................................17 4.3 DEKLARACJA DUBLIŃSKA DOTYCZĄCA STANDARDÓW WYBORU I POWOŁYWANIA NA STANOWISKA SĘDZIOWSKIE (2012) ................................................................................................................19 4.4 DEKLARACJA WILEŃSKA DOTYCZĄCA WYZWAŃ I SZANS DLA SĄDOWNICTWA W AKTUALNEJ SYTUACJI GOSPODARCZEJ (2011) ............................................................................................23 4.5 DEKLARACJA LONDYŃSKA DOTYCZĄCA ETYKI SĘDZIOWSKIEJ (2010) .......................................27 4.6 DEKLARACJA BUKARESZTAŃSKA DOTYCZĄCA PRZEJRZYSTOŚCI SĄDOWNICTWA I DOSTĘPU DO WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI (2009) ................................................................................31 4.7 DEKLARACJA BUDAPESZTAŃSKA DOTYCZĄCA SAMORZĄDNOŚCI SĘDZIOWSKIEJ: POMIĘDZY NIEZAWISŁOŚCIĄ A ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (2008) ...........................................................33 V. INFORMACJE DOTYCZĄCE CZŁONKÓW ENCJ .......................................................... 35 VI. STATUT ENCJ ........................................................................................................ 84 LISTA CZŁONKÓW ..................................................................................................... 94 LISTA CZŁONKÓW-OBSERWATORÓW ........................................................................ 96 3 WSTĘP Zdaniem Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ) budowa Europejskiej Przestrzeni Sądowej musi opierać się na fundamentach wspólnej kultury współtworzonej przez osoby wykonujące zawód sędziego, które promują główne wartości związane z zawodem sędziego zawarte w Europejskiej Karcie Praw Podstawowych oraz innych ważnych dokumentach prawa europejskiego i poprzez rozpowszechnianie, a także omawianie zagadnień dotyczących uniwersalnych reguł etyki zawodowej, rządów prawa oraz kluczowych zasad funkcjonowania niezawisłego, bezstronnego i profesjonalnego sądownictwa, przyczyniają się do upowszechniania wzajemnego zaufania, bez którego stworzenie Europejskiej Przestrzeni Sądowej nie jest możliwe. Celem ENCJ jest także promowanie działalności Rad Sądownictwa jako gwarantów niezależności wymiaru sprawiedliwości, które wspierają zarządzanie jakością w sądach i trybunałach, co przynosi wymierne korzyści wszystkim obywatelom. „Przewodnik po Europejskiej Sieci Rad Sądowenictwa” zawiera informacje dotyczące samej Sieci oraz jej roli w Europejskiej Przestrzeni Sądowej, najważniejsze deklaracje przyjęte przez ENCJ dotyczące zagadnień takich jak niezależność i odpowiedzialność sędziów, etyka zawodowa sędziów oraz standardy dotyczące wyboru i powoływania kandydatów na stanowiska sędziowskie. Zawiera także szczegółowe informacje o poszczególnych Radach Sądownictwa - członkach ENCJ. Mamy nadzieję, że materiał zgromadzony w „Przewodniku” pozwoli Państwu lepiej zrozumieć istotę zadań, które ENCJ realizuje oraz rolę, jaką pełni w procesie budowania wspólnej przestrzeni sprawiedliwości. Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) 2009 r. 4 I. Przewodniczący, Sekretarze Generalni i Dyrektorzy ENCJ 2004-2007 Luigi Berlinguer Przewodniczący Najwyższa Rada Sądownictwa/Consiglio Superiore della Magistratura 2004-2008 Bert van Delden Sekretarz Generalny Holenderska Rada Sądownictwa/Raad voor de Rechtspraak Holandia 2007-2008 Edith van den Broeck Przewodnicząca Najwyższa Rada Wymiaru Sprawiedliwości/ Raad voor de Rechtspraak Conseil Supérieur de la Justice Belgia 2008-2010 John Thomas Przewodniczący Rada Sądownictwa Anglii i Walii/Judges’ Council of England and Wales Wielka Brytania 2011-2012 Miguel Carmona Ruano Przewodniczący Rada Generalna Sądownictwa/Consejo General del Poder Judicial Hiszpania 2012-2014 Paul Gilligan Przewodniczący Służba Sądownicza/Courts Service Irlandia Monique van obecnie na der Goes stanowisku Dyrektor Biuro ENCJ Włochy Holandia 5 Zdjęcie 2 Od 2015 Jeffrey Voss Przewodniczący Rada Sądownictwa Anglii i Walii/Judges’ Council of England and Wales Wielka Brytania II. Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) Fakty 2004 – Utworzenie Sieci Rad Sądownictwa w czerwcu 2004 roku w Rzymie przez Rady Sądownictwa z 13 państw członkowskich UE1. Cel: wspieranie niezależnego i jednocześnie odpowiedzialnego sądownictwa; upowszechnianie najlepszych praktyk, które pozwolą wymierzać sprawiedliwość skutecznie, szybko, na najwyższym poziomie, z korzyścią dla wszystkich obywateli. 2007 – Uzyskanie osobowości prawnej przez ENCJ (Stowarzyszenie Międzynarodowe działające na zasadach not-for-profit, zgodnie z przepisami prawa belgijskiego) na mocy Dekretu Królewskiego z 10 grudnia 2007 roku. 2008 – Współfinansowanie działalności ENCJ przez Unię Europejską. 2009 – Styczeń, otwarcie stałego biura w Brukseli. 2014 – ENCJ liczy sobie 20 Członków i 16 Obserwatorów: prowadzi działalność we wszystkich 28 państwach członkowskich UE oraz w większości państw kandydujących do UE; ENCJ opublikowała 6 deklaracji dotyczących, między innymi: niezależności, przejrzystości i odpowiedzialności sędziów, standardów wyboru i powoływania na stanowiska sędziowskie, etyki sędziowskiej oraz wpływu kryzysu ekonomicznego na wymiar sprawiedliwości; ENCJ opracowała powszechne standardy dla wymiaru sprawiedliwości w Unii Europejskiej, a także wytyczne i zalecenia dotyczące wielu zagadnień związanych z sądownictwem; ENCJ ma status obserwatora w ramach CCJE i CEPEJ, ponadto współpracuje z innymi sieciami sądownictwa na terytorium UE (ACA/NPSCEU/EJTN); ENCJ współpracuje z Komisją Europejską w ramach Europejskiej Tablicy Wyników Wymiaru Sprawiedliwości (Justice Scoreboard); ENCJ obsługuje „system wniosków o wsparcie”, dzięki któremu Rady Sądownictwa bądź też inne organy o podobnym charakterze na terenie państw członkowskich oraz państw kandydujących mogą zwracać się o poradę lub pomoc; 1 Rady Sądownictwa z następujących państw: Belgia, Dania, Francja, Węgry, Irlandia, Włochy, Litwa, Holandia, Polska, Portugalia, Słowenia, Hiszpania i Wielka Brytania. 6 ENCJ ma status obserwatora Europejskiego Instytutu Prawa (ELI) oraz Rady ELI; ENCJ jest członkiem Rady Doradczej Akademii Prawa Europejskiego (ERA). 7 Sędziowie z poszczególnych państw są coraz częściej także sędziami europejskimi. Trudno przecenić ich wkład w proces integracji i konsolidacji wymiaru sprawiedliwości na terenie całej Europy oraz w rozwój demokracji w ramach Unii Europejskiej. Dzięki sądownictwu możliwy jest ciągły rozwój i umacnianie się „Wspólnoty norm prawnych" oraz praw podmiotowych, podobnie jak postępy Wspólnoty w obszarach: gospodarki, finansów i kultury. Jest to możliwe dzięki istnieniu podstawowych filarów, na których opiera się państwo prawne: niezależności i niezawisłości sędziowskiej. ENCJ nieustannie dąży do stworzenia niezależnego wymiaru sprawiedliwości, który jest podstawą europejskiej demokracji i niezbędnym warunkiem pogłębiania wzajemnego zaufania organów sądownictwa z różnych państw członkowskich. Stworzenie niezależnego wymiaru sprawiedliwości opierającego się na zasadzie wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych, co wynika z art. 81 i 82 Traktatu o Funkcjonowaniu UE, ułatwi współpracę w ramach europejskiej przestrzeni sprawiedliwości. Formalnie ENCJ została powołana do życia w 2004 roku w Rzymie i obecnie składa się z dwudziestu Rad Sądownictwa oraz instytucji o podobnym charakterze funkcjonujących na terenie Unii Europejskiej. Członkiem ENCJ może zostać każda autonomiczna instytucja narodowa państwa członkowskiego UE, która jest odpowiedzialna za wspieranie sądownictwa w niezależnym sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Celem utworzenia Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa było wypełnienie luki w procesie integracji Unii Europejskiej. Krajowe systemy sądownictwa działałają bez znaczących różnic w wewnętrznym (narodowym) środowisku pracy - mają charakter autonomiczny i niezależny od jakichkolwiek innych władz. Jest tak zarówno, gdy mamy do czynienia z poszczególnymi państwami, jak i z Europą jako wspólnotą. Dlatego całkiem naturalne są działania na rzecz nie tylko koordynacji pracy poszczególnych ministrów oraz współpracy pomiędzy poszczególnymi sędziami, ale również pomiędzy samorządami sędziowskimi. Co więcej, panuje powszechna zgoda, że wraz z rozwojem Unii Europejskiej zmienia się rola sędziów, zarówno w poszczególnych państwach, jak i w Unii Europejskiej. Sądownictwo musi mierzyć się z nowymi obowiązkami i zadaniami. W efekcie pojawia się potrzeba poszerzania zakresu współpracy w ramach sądownictwa. Główne cele ENCJ : i. Rozwój współpracy i pogłębienie wzajemnego zrozumienia pomiędzy poszczególnymi Radami Sądownictwa oraz osobami wykonującymi zawód sędziego zarówno na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i państw starających się o akcesję do Unii; wymiana doświadczeń w zakresie organizacji sądownictwa oraz funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości na obszarze całej Unii Europejskiej, a także przekazywanie specjalistycznej wiedzy, doświadczeń i propozycji instytucjom Unii Europejskiej oraz innym organizacjom narodowym i międzynarodowym. ii. Wspieranie niezależnego, ale jednocześnie odpowiedzialnego sądownictwa oraz upowszechnianie najlepszych praktyk, co zapewnieni wymiarowi sprawiedliwości wysoką jakość, skuteczność i szybkość działania dla dobra ogółu obywateli. 8 Członkostwo w ENCJ pozwala Radom Sądownictwa z różnych państw podejmować współpracę, a prowadzony dialog pomaga w identyfikacji ich mocnych i słabych stron oraz obszarów wymagających poprawy, ułatwia refleksję na temat własnych systemów sądowniczych i tym samym przyczynia się do rozwoju Europejskiej Kultury Sądownictwa. Co roku zgodnie z modus operandi, w ramach Grup Projektowych omawiane są najistotniejsze zagadnienia. Efektem tych prac są deklaracje dotyczące najlepszych praktyk w obszarach takich jak: etyka sędziowska, mianowanie i awansowanie sędziów, reforma sądownictwa, ocena pracy i nieodwołalność sędziów, zaufanie publiczne i zaufanie wzajemne oraz niezależność i odpowiedzialność sądownictwa. Według ENCJ określenie minimalnych standardów w obszarze sądownictwa (a także odpowiednich wskaźników w tym zakresie) pozwoli zbliżyć się do siebie poszczególnym systemom sądownictwa na terenie Europy, co sprzyja tworzeniu Europejskiej Kultury Sądownictwa. Minimalne standardy wymiaru sprawiedliwości według ENCJ Obywatele mają prawo do otwartego, przejrzystego wymiaru sprawiedliwości oraz do publicznie wydawanych orzeczeń sądowych zawierających jasne uzasadnienia. Powoływanie oraz awansowanie sędziów na wyższe stanowiska powinno odbywać się w sposób przejrzysty, na podstawie ustalonych kryteriów merytorycznych. Odpowiedzialność za nabór, powoływanie i awansowanie sędziów powinien ponosić organ niezależny od władz państwowych, w którego pracach bezpośrednio uczestniczy znacząca liczba sędziów i który w większości składa się z osób niezależnych od wpływu władz państwowych. Sędziowie są zobowiązani wykonywać swoje funkcje uczciwie, zgodnie z odpowiednimi standardami zawodowymi i działać w interesie społeczeństwa oraz sprawiedliwości. Szkolenia sędziów powinien prowadzić niezależny organ dysponujący odpowiednimi funduszami i działający zgodnie z założeniami określonymi przez Radę Sądownictwa. Wynagrodzenia sędziów muszą być proporcjonalne do ich obowiązków zawodowych i powinny być zagwarantowane w przepisach rangi konstytucyjnej. Całe środowisko sędziowskie powinno uczestniczyć w procesie przeprowadzania reform sądownictwa. Rady sądownictwa/sędziowie powinni aktywnie upowszechniać wiedzę o roli oraz zadaniach sędziów, a tym samym budować zaufanie opinii publicznej do wymiaru sprawiedliwości. Rady sądownictwa/sędziowie powinni otrzymywać niezbędne wsparcie zarówno ze strony odpowiednio przeszkolonego personelu jak i nowoczesnych technologii. Władza wykonawcza i ustawodawcza ma obowiązek przekazywania odpowiednich środków na działalność Rad Sądownictwa oraz wymiaru sprawiedliwości. Budżet musi być przygotowywany w sposób przejrzysty oraz realizowany zgodnie z planem. ENCJ od dawna ma świadomość, że dla dobra wszystkich obywateli w Europie konieczny jest skuteczny i pracujący na wysokim poziomie system wymiaru sprawiedliwości, który pozwala utrzymać porządek społeczny, rozwój gospodarczy oraz bezpieczeństwo wszystkich zainteresowanych. 9 WIZJA ENCJ ENCJ jest i pozostanie: wyjątkową organizacją, która reprezentuje w instytucjach europejskich punkt widzenia środowiska sędziowskiego, centralnym, tętniącym życiem forum dla sędziów z całej Europy, głównym źródłem wsparcia dla niezależnych Rad Sądownictwa i dla całego sądownictwa, by mogło optymalizować proces wymierzania sprawiedliwości i zwiększać skuteczność swojego działania z korzyścią dla wszystkich. ENCJ z dumą spogląda na wszystko co dotychczas zdołała osiągnąć, a jednocześnie, dzięki wciąż pojawiającym się nowym pomysłom, z nadzieją patrzy w przyszłość i pragnie działać na rzecz budowy wspólnej przestrzeni sprawiedliwości dla dobra wszystkich obywateli. Przedstawiciele Parlamentu Europejskiego zabierają głos podczas Zgromadzenia Ogólnego ENCJ w Bukareszcie 10 III. Rady Sądownictwa w Europie Fundamentem każdego demokratycznego społeczeństwa jest zasada trójpodziału władzy zapewniająca sędziom niezawisłość i wysoką jakość sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Sędziowie w ramach pełnienia swoich funkcji muszą być niezależni od władzy ustawodawczej i wykonawczej. Jest to warunek konieczny dla pełnej ochrony praw podstawowych przysługujących wszystkim obywatelom. Początki każdej Rady Sądownictwa związane są z procesem rozwoju systemu prawnego danego kraju, który jest głęboko zakorzeniony w określonych warunkach historycznych, kulturowych i społecznych; mimo to wszystkie Rady Sądownictwa łączą wspólne doświadczenia i wyzwania, a także fundamentalne zasady, którymi się kierują. Istotnym czynnikiem pozwalającym na zapewnienie oraz stanie na straży niezależności i niezawisłości sądów jest samorządność oraz niezależna organizacja i zarządzanie wymiarem sprawiedliwości oraz systemem sądownictwa. Powoływanie sędziów, ścieżka kariery, systemy i procedury dyscyplinarne oraz struktura i organizacja poszczególnych jednostek administracyjnych określają indywidualny status sędziego oraz tworzą warunki sprzyjające niezależnemu sprawowaniu funkcji sędziowskich. Wszyscy obywatele muszą mieć zapewniony swobodny dostęp do wymiaru sprawiedliwości, a organy nadzorujące (Rady Sądownictwa) i strzegące prawa dostępu do wymiaru sprawiedliwości muszą mieć charakter niezależny. Istnieje wiele sposobów, by zasada niezawisłości sędziów była przestrzegana. W większości krajów przepisy prawa, ustaw bądź rozporządzeń zawierają gwarancje niezawisłości sędziowskiej. Mimo to konieczne są mechanizmy kontrolne pozwalające regulować i monitorować skuteczność wdrażania odpowiednich przepisów prawa, ustaw bądź rozporządzeń w tym zakresie. Z tego właśnie powodu wiele państw europejskich zdecydowało się na powołanie niezależnych, autonomicznych urzędów mających za zadanie monitorowanie zasady trójpodziału władzy oraz stanie na straży niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądów. W niektórych państwach jest to jeden urząd mający status Rady Sądownictwa, w innych kilka odrębnych instytucji dysponujących kompetencjami w zakresie administrowania działalnością sądownictwa i przeznaczonymi na ten cel środkami finansowymi. Rady Sądownictwa odgrywają kluczową rolę w procesie sprawowania wymiaru sprawiedliwości wchodząc w interakcje ze społeczeństwem na wszystkich poziomach. W wielu przypadkach Radom Sądownictwa zapewniono ochronę prawną na mocy przepisów rangi ustawowej, jednak ENCJ stoi na stanowisku, że gdzie to tylko możliwe, tak jak w niektórych państwach, Rady Sądownictwa powinny mieć status organów konstytucyjnych. Zaleca się, aby państwa członkowskie zapewniały Radom, jako gwarantom niezawisłości sędziowskiej, ochronę konstytucyjną, ponieważ tylko taka ochrona pozwala wymiarowi sprawiedliwości funkcjonować w sposób niezależny, a Radom Sądownictwa wyrażać opinie. 11 Urzędy mające status Rad Sądownictwa stoją na straży niezawisłości sędziowskiej i w różny sposób wspierają ją podczas sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Cechą charakterystyczną wszystkich tych urzędów jest ich niezawisłość i niezależność od władzy ustawodawczej i wykonawczej. Mimo że różnią się strukturą, to chronią zasadę niezawisłości sędziowskiej kierując się tymi samymi generalnymi regułam. Do kompetencji niektórych Rad należy podejmowanie decyzji dotyczących kariery sędziów, wyboru, powoływania, oceny oraz sprawy dyscyplinarne. Do kompetencji innych Rad – zwłaszcza tych, które powstały stosunkowo niedawno – należą kompetencje dotyczące tworzenia strategii i sposobu działania oraz zarządzania w Consiglio Superiore della Magistratura at Piazza dell'Indipendenza, Rzym, obszarze skuteczności i Włochy jakości, a także opracowywanie budżetu i procedur budżetowych. Zdaniem ENCJ, samorządność sędziowska gwarantuje i sprzyja umacnianiu niezawisłości sędziów oraz skuteczności sprawowania wymiaru sprawiedliwości2. Jednak dla ochrony samorządności sędziowskiej i jej prawidłowego działania konieczne jest spełnienie kilku warunków: 1) zarządzanie sądownictwem musi być profesjonalne; 2) zarządzanie to musi być realistyczne, nowoczesne i partycypacyjne; 3) Rada Sądownictwa powinna promować skuteczność i wysoką jakość pracy wymiaru sprawiedliwości; 4) zasada odpowiedzialności sędziów w żaden sposób nie może prowadzić do kwestionowania niezawisłości sędziego przy podejmowaniu przez niego indywidualnych decyzji orzeczniczych. Aby zapewnić niezależność i niezawisłość Rady Sądownictwa, a tym samym zagwarantować jej możliwość pełnienia funkcji strażnika niezawisłości sędziowskiej, konieczna jest odpowiednia reprezentacja środowiska sędziowskiego w jej składzie. Jest to jedyny sposób, aby zapewnić i upowszechnić realną niezawisłość sędziów oraz aby ochronić Radę przed wpływami politycznymi i wzmocnić jej autonomię. ENCJ stoi na stanowisku, że Rada Sądownictwa powinna składać się: (1) Wyłącznie z sędziów lub częściowo z sędziów i częściowo z innych osób. (2) W przypadku składu o charakterze mieszanym, większość członków Rady, ale nie mniej niż 50%, powinno wywodzić się ze środowiska sędziowskiego. (3) Niezależnie od tego, czy skład Rady ma charakter mieszany, czy też nie, sędziowie, którzy są jej członkami (niezależnie od sposobu ich powoływania) muszą występować jako przedstawiciele całego środowiska sędziowskiego. (4) Włączenie w skład Rady Sądownictwa osób reprezentujących inne środowiska prawnicze, akademickie oraz społeczeństwo obywatelskie pozwala uniknąć postrzegania Rady jako instytucji działającej wyłącznie w interesie i obronie jednego środowiska, ponadto sprawia, że środowisko sędziowskie dysponuje silniejszą 2 Deklaracja budapesztańska ENCJ z 2008 roku: samorządność sędziowska – pomiędzy niezawisłością a odpowiedzialnością 12 legitymacją w umacnianiu roli sędziów fundamentalnych praw obywatelskich. jako strażników i obrońców Aby powyższy skład Rady był możliwy, ENCJ ma świadomość, że konieczny jest mechanizm wyboru jej członków wywodzących się ze środowiska sędziowskiego, który zagwarantuje niezależność tego procesu od ingerencji jakiegokolwiek innego organu. Proces powoływania członków Rady musi pozostać – pośrednio lub bezpośrednio – pod kontrolą sędziów i wykorzystywać demokratyczne metody zapewniające „pluralistyczny” skład Rady oraz silną legitymację środowiska sędziowskiego. Dla zagwarantowania niezależnego funkcjonowania, Rady powinny zarządzać swoim budżetem w sposób niezależny od władzy wykonawczej. Konsekwencją niezależności Rad Sądownictwa jest ich odpowiedzialność za prowadzone działania i przedstawianie okresowych, publicznych sprawozdań, które przejrzyście pokazują zasady, którymi kieruje się Rada oraz efekty jej pracy. ENCJ uważa, że Rady Sądownictwa lub inne niezależne i autonomiczne organy o podobnym chrakterze powinny być odpowiedzialne i uprawnione do realizacji szeregu zadań. Zadania Rad Sądownictwa: powoływanie i awansowanie sędziów; szkolenia; dyscyplina i etyka sędziowska; administracja sądów; finansowanie sądownictwa; zarządzanie wydajnością sądownictwa; rozpatrywanie skarg uczestników procesów sądowych; stanie na straży wizerunku wymiaru sprawiedliwości; opiniowanie strategii państwa dotyczącej sądownictwa; stworzenie systemu oceny wymiaru sprawiedliwości; przygotowywanie lub wnoszenie propozycji ustaw, których przepisy dotyczą sędziów lub sądownictwa; zapewnienie konstytucyjnej gwarancji dla zasady niezawisłości sędziowskiej w państwach, w których istnieje pisana konstytucja. Rady Sądownictwa, które działają w państwach europejskich powinny zawsze, kiedy zgłoszą taką potrzebę, wspierać się wzajemnie w doskonaleniu metod sprawowania wymiaru sprawiedliwości. 13 IV. Główne deklaracje i zasady ENCJ DEKLARACJA RZYMSKA DOTYCZĄCA ROLI ENCJ (2014) DEKLARACJA SOFIJSKA DOTYCZĄCA NIEZAWISŁOŚCI I ODPOWIEDZIALNOŚCI SĘDZIOWSKIEJ (2013) DEKLARACJA DUBLIŃSKA DOTYCZĄCA STANDARDÓW WYBORU I POWOŁYWANIA NA STANOWISKA SĘDZIOWSKIE (2012) DEKLARACJA WILEŃSKA DOTYCZĄCA WYZWAŃ I SZANS DLA SĄDOWNICTWA W AKTUALNEJ SYTUACJI GOSPODARCZEJ (2011) DEKLARACJA LONDYŃSKA DOTYCZĄCA ETYKI SĘDZIOWSKIEJ (2010) DEKLARACJA BUKARESZTAŃSKA DOTYCZĄCA PRZEJRZYSTOŚCI SĄDOWNICTWA I DOSTĘPU DO WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI (2009) DEKLARACJA BUDAPESZTAŃSKA DOTYCZĄCA SAMORZĄDNOŚCI SĘDZIOWSKIEJ: POMIĘDZY NIEZAWISŁOŚCIĄ A ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (2008) Byli Przewodniczący ENCJ: Paul Gilligan, Luigi Berlinguer i John Thomas Włochy 14 Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) DEKLARACJA RZYMSKA DOTYCZĄCA ROLI ENCJ (2014) Członkowie Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (zwanej dalej „ENCJ”), zgromadzeni w Rzymie w dniach 11-13 czerwca 2014 roku z okazji dziesięciolecia funkcjonowania ENCJ oświadczają: 1. W pierwszych 10 latach swojej działalności ENCJ zdołała zrealizować swój zasadniczy cel zwiększenie zakresu współpracy oraz wzajemnego zaufania pomiędzy Radami Sądownictwa oraz środowiskami sędziowskimi z poszczególnych państw członkowskich UE oraz państw starających się o członkostwo w UE. Działania w tym obszarze będą nadal prowadzone przez ENCJ. 2. ENCJ odgrywa zasadniczą rolę w staraniach mających na celu zapewnienie niezawisłości sądownictwa, która w 2014 roku z punktu widzenia ochrony praw obywatelskich odgrywa taką samą zasadniczą rolę, jak dziesięć lat temu, w 2004 roku. 3. ENCJ będzie nadal spełniała wyjątkową funkcję reprezentanta instytucji zajmujących się organizacją systemu wymiaru sprawiedliwości w państach UE i będzie promowała ich kontakty z Komisją Europejską oraz innymi instytucjami europejskimi. 4. W przyszłości ENCJ będzie: (i) prowadzić dalsze działania na rzecz wzmacniania pozycji Rad Sądownictwa jako instytucji niezależnych od władzy ustawodawczej oraz wykonawczej w poszczególnych państwach; (ii) współpracować z Komisją Europejską zarówno w sferze zagadnień ogólnych jak i szczegółowych – w związku z projektem Europejskiej Tabeli Wyników Wymiaru Sprawiedliwości oraz z innymi inicjatywami ogólnoeuropejskimi; (iii) nawiązywać bliskie relacje z innymi europejskimi organizacjami zrzeszającymi przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości; (iv) działać na rzecz umacniania niezawisłości i gotowości do ponoszenia odpowiedzialności przez systemy sądownictwa i sędziów w całej Europie; (v) pogłębiać zaufanie opinii publicznej do wymiaru sprawiedliwości w Europie; (vi) wspierać Rady Sądownictwa oraz podobne, niezależne organy na terenie UE oraz państw kandydujących i państw starających się o status państw kandydujących, szczególnie tam, gdzie muszą się mierzyć z wyzwaniami dotyczącymi działalności wymiaru sprawiedliwości. Wszystkie powyższe działania mają na celu poprawę terminowości i skuteczności działania niezależnego i sprawnego wymiaru sprawiedliwości z korzyścią dla obywateli Europy. Rzym, 13 czerwca 2014 roku. 15 Uroczystość rozpoczęcia obrad Zgromadzenia Ogólnego w Rzymie w 2014 roku z udziałem Prezydenta Włoch Giorgio Napolitano 16 Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) 4.2 DEKLARACJA SOFIJSKA DOTYCZĄCA NIEZAWISŁOŚCI I ODPOWIEDZIALNOŚCI SĘDZIOWSKIEJ (2013) (i) Istnienie niezawisłego i odpowiedzialnego sądownictwa jest warunkiem niezbędnym dla zapewnienia skutecznego oraz efektywnego działania wymiaru sprawiedliwości dla dobra ogółu obywateli i stanowi istotny aspekt realizacji zasady rządów prawa w demokratycznym społeczeństwie. (ii) Osoby piastujące urząd sędziego muszą mieć poczucie odpowiedzialności, działać etycznie oraz podlegać bezstronnemu systemowi dyscyplinarnemu. (iii) Redukcja wydatków skarbu państwa nie może negatywnie wpływać na realizację zasady niezawisłości sędziowskiej. (iv) Stabilność finansowa, ochrona zatrudnienia oraz niezależność administracyjna to niezbędne filary niezawisłości i niezależności sędziowskiej.3 (v) Ochronę niezawisłości sędziowskiej można zagwarantować poprzez zapewnienie prawidłowego funkcjonowania Rady Sądownictwa bądź też innego, niezależnego organu o podobnym charakterze, którego zadaniem będzie analizowanie i podejmowanie decyzji we wszystkich istotnych sprawach dotyczących wynagradzania i warunków pracy sędziów lub przedstawianie władzom państwowym zaleceń w tym zakresie. (vi) Zagwarantowanie i umacnianie niezawisłości sędziowskiej stanowi podstawowy obowiązek ENCJ oraz wszystkich Rad Sądownictwa, szczególnie tam, gdzie jest ona zagrożona. 3 Zalecenie Rady Europy Rec (2010) 12 Komitetu Ministrów dotyczące sędziów i ich niezawisłości, odpowiedzialności i efektywności stanowi, co następuje: - „Każde państwo powinno wyłożyć niezbędne środki, na sprzęt i inne urządzenia w sądach, aby umożliwić im funkcjonowanie zgodne ze standardami zamieszczonymi w art. 6 konwencji oraz umożliwić efektywność pracy sędziów. - oraz „Wynagrodzenie sędziego powinno być współmierne do jego zawodu i odpowiedzialności oraz powinno chronić go przed pokusą przekupstwa.” oraz „Należy wprowadzić konkretne przepisy mające za zadanie chronić sądownictwo przed zmniejszeniem wysokości wynagrodzenia uderzającym w szczególności w sędziów.” 17 (vii) Powszechny zwyczaj niewypowiadania się sędziów na temat kontrowersji politycznych nie powinien obowiązywać w przypadku zagrożenia integralności i niezawisłości sądownictwa. Sędziowie w całej Europie mają dzisiaj wspólny obowiązek jednoznacznego i przekonującego wyrażania sprzeciwu wobec propozycji rządowych, które mogą naruszać niezawisłość sędziów bądź też Rad Sądownictwa. (viii)Biorąc pod uwagę panujące okoliczności oraz wnioski przedstawione przez członków oraz obserwatorów podczas posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego ENCJ, w Sofii w dniach 6-7 czerwca 2013 roku, ENCJ wnioskuje o ustanowienie niezależnego europejskiego mechanizmu ochrony rządów prawa – z poszanowaniem różnorodności systemów prawa i sądownictwa w poszczególnych krajach – który, między innym, pomoże chronić niezawisłość sędziowską, upowszechniać efektywne działanie wymiaru sprawiedliwości i zapewni jego rozwój dla dobra wszystkich obywateli. Sofia, 7 czerwca 2013 roku ________________ 18 Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) 4.3 DEKLARACJA DUBLIŃSKA DOTYCZĄCA STANDARDÓW WYBORU I POWOŁYWANIA NA STANOWISKA SĘDZIOWSKIE (2012) Zgromadzenie Ogólne ENCJ, na posiedzeniu w Dublinie w dniach 9-11 maja 2012 roku, zatwierdza treść standardów oraz wskaźników zawartych w raportach ENCJ z lat 2010/2011 i 2011/2012, dotyczących minimalnych standardów dla sądownictwa: a) w zakresie rekrutacji, wyboru, powoływania na stanowiska oraz (jeśli dotyczy) udzielania awansu osobom piastującym urząd sędziego; b) w zakresie określenia właściwego organu mającego podejmować decyzje dotyczące rekrutacji, wyboru, powoływania na stanowiska oraz (jeśli dotyczy) udzielania awansu osobom piastującym urząd sędziego. I. WSKAŹNIKI MINIMALNYCH STANDARDÓW W ZAKRESIE REKRUTACJI, WYBORU, POWOŁYWANIA NA STANOWISKA ORAZ (JEŚLI DOTYCZY) PRZYZNAWANIA AWANSÓW OSOBOM PIASTUJĄCYM URZĄD SĘDZIEGO 1. Decyzja o powołaniu na stanowisko sędziego powinna opierać się wyłącznie na kryteriach merytorycznych oraz umiejętnościach kandydata. Konieczne jest określenie jasno zdefiniowanych i podanych do publicznej wiadomości kryteriów oceny kandydatów na stanowiska sędziowskie, które należy stosować na wszystkich etapach procesu mianowania sędziów. 2. Kryteria wyboru powinny obejmować wysokie predyspozycje intelektualne i osobiste oraz właściwą etykę pracy i zdolność wypowiadania się. 3. Wymagania w zakresie predyspozycji intelektualnych powinny obejmować odpowiedni poziom kultury i wiedzy prawniczej, zdolności analityczne oraz umiejętność podejmowania niezależnych decyzji. 4. Kandydat powinien wyróżniać się: odpowiedzialnością za swoje decyzje w ramach wykonywania obowiązków, opanowaniem, niezależnością, rozsądkiem, uczciwością, umiejętnością perswazji, nawiązywania dobrych relacji z innymi ludźmi i współpracy z nimi oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach. 5. Niezależnie od tego, czy proces powoływania sędziów opiera się na formalnym egzaminie lub egzaminach, czy też na ocenie kandydatów i rozmowach kwalifikacyjnych, procedura selekcji powinna być prowadzona przez niezależny organ zajmujący się powoływaniem osób na stanowiska sędziowskie. 6. W przypadku, gdy proces powoływania sędziów obejmuje ocenę kandydatów na podstawie sprawozdania i komentarza przygotowanego przez przedstawicieli zawodów prawniczych (takich jak czynni zawodowo sędziowie, zrzeszenia adwokatów, stowarzyszenia prawnicze itd.), wszelkie konsultacje muszą być prowadzone w sposób otwarty, uczciwy i przejrzysty. Oceny przedstawiane przez aktywnych zawodowo sędziów lub zrzeszenia adwokatów powinny dotyczyć 19 kompetencji kandydatów, być sporządzone na piśmie, dostępne do weryfikacji oraz wolne od osobistych uprzedzeń. 7. Mimo iż selekcja kandydatów na stanowiska sędziowskie musi zawsze opierać się na kryteriach merytorycznych, każda osoba powołana na takie stanowisko musi ponadto odznaczać się nieskazitelnym charakterem; kandydat na stanowisko sędziowskie nie może figurować w rejestrze skazanych, chyba że chodzi wyłącznie o drobne wykroczenia, które miały miejsce przed określoną liczbą lat. 8. Należy działać na rzecz zapewnienia różnorodności osób kandydujących na stanowiska sędziowskie i unikać przy tym wszelkich form dyskryminacji, nie oznacza to jednak konieczności stosowania parytetów; działania mające na celu zapewnienie różnorodności w zakresie wyboru i powoływania kandydatów na stanowiska sędziowskie nie mogą odbywać się kosztem podstawowej zasady, jaką jest kryterium merytoryczne. 9. Proces selekcji i powoływania na stanowiska musi być otwarty i publiczny, ponieważ opinia publiczna ma prawo wiedzieć, w jaki sposób rekrutuje się kandydatów na stanowiska sędziowskie. 10. Osoba, której kandydatura zostanie rozpatrzona negatywnie, ma prawo poznać przyczyny odmowy; konieczne jest także stworzenie niezależnej procedury składania skarg bądź odwołań przez kandydatów, którzy uważają, że zostali potraktowani niesprawiedliwie w trakcie procesu selekcji. 11. W przypadku, gdy rząd bądź głowa państwa odgrywa jakąkolwiek rolę w ostatecznej fazie procesu mianowania sędziów, wówczas sam udział w tym procesie ministra bądź głowy państwa nie stanowi sam w sobie naruszenia zasad niezawisłości, uczciwości, otwartości i przejrzystości, pod warunkiem, że rola wskazanych wyżej podmiotów będzie wyraźnie zdefiniowana, a proces podejmowania decyzji – dokładnie udokumentowany; udział rządu lub głowy państwa nie będzie miał negatywnego wpływu na stosowanie wskazanych wyżej zasad w przypadku, gdy będzie uwzględniał decyzje podjęte w ramach niezależnego procesu selekcji kandydatów. Ponadto, w omawianym obszarze przyjęto standard stanowiący, że w przypadku, gdy podmiotowi odpowiedzialnemu za ostateczne powoływanie sędziów na stanowiska (rządowi lub głowie państwa) przysługuje prawo odmowy powołania danej osoby bądź też realizacji rekomendacji dokonanej w ramach niezależnego procesu wyboru i gdy podmiot ten nie będzie gotowy na powołanie takiej osoby bądź też realizację rekomendacji, wówczas powinien ogłosić swoją decyzję w tej sprawie i jasno wskazać jej przyczyny. 12. W przypadku przyznawania awansów osobom piastującym urząd sędziego na podstawie okresowej oceny efektywności zawodowej, proces oceny musi odbywać się zgodnie z kryteriami oraz z gwarancjami, które są stosowane w procesie rekrutacji, wyboru i powoływania na stanowiska sędziowskie (tj. musi odbywać się zgodnie z zasadami uczciwości, otwartości, niezależności i przejrzystości oraz w oparciu o kryteria merytoryczne i umiejętności kandydatów) i opierać się na dokonaniach danego sędziego. II. WSKAŹNIKI MINIMALNYCH STANDARDÓW W ODNIESIENIU DO ORGANU WŁAŚCIWEGO W SPRAWIE PODEJMOWANIA DECYZJI DOTYCZĄCYCH REKRUTACJI, WYBORU, POWOŁYWANIA NA STANOWISKA ORAZ (JEŚLI DOTYCZY) PRZYZNAWANIA AWANSÓW OSOBOM PIASTUJĄCYM URZĄD SĘDZIEGO 20 1. Procedury rekrutacji, selekcji oraz (jeśli dotyczy) przyznawania awansów osobom piastującym urząd sędziego powinny być kontrolowane przez organ lub organy niezależne od władz państwowych, w sposób bezpośredni w ich działalności powinna uczestniczyć znacząca liczba przedstawicieli środowiska sędziowskiego i w większości powinny składać się z osób niezależnych od wpływów rządowych. 2. Nie jest konieczne, aby sędziowie posiadali absolutną większość w omawianych organach właściwych w sprawach wyboru i powoływania kandydatów na stanowiska sędziowskie ponieważ w niektórych państwach należących do Zespołu Projektowego pokutuje przekonanie, że organ odpowiedzialny za wybór kandydatów składający się w większości z osób piastujących urząd sędziwego może zostać posądzony o działanie we własnym interesie i przyznawanie stanowisk faworyzowanym przez siebie kandydatom oraz promowanie sędziów wybranych z własnego grona. 3. Organ właściwy w sprawach wyboru i nominacji sędziów musi bezwzględnie gwarantować, że przy przedstawianiu kandydatów na stanowisko sędziego postępuje zgodnie z zasadami niezależności i niezawisłości. 4. Należy zagwarantować niezależność decyzji organu, o którym mowa powyżej i podejmowania przez niego decyzji na podstawie solidnej, dogłębnej analizy kompetencji danego kandydata. 5. W skład organu odpowiedzialnego za nominacje sędziowskie powinna wchodzić znacząca liczba osób reprezentujących środowiska prawnicze lub eksperckie (wliczając w to doświadczonych sędziów, wykładowców akademickich, prawników, prokuratorów lub innych przedstawicieli zawodów prawniczych); mogą wchodzić także niezależni przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego niewywodzący się ze środowisk prawniczych, powoływani z grona powszechnie znanych osób o nieskazitelnym charakterze, na podstawie posiadanych umiejętności oraz doświadczenia w zakresie np. zarządzania zasobami ludzkimi. 6. Funkcję organu właściwego w sprawach wyboru i nominacji sędziów może pełnić odpowiednia krajowa Rada Sądownictwa (bądź też konkretna komisja lub wydział w ramach takiej Rady) lub też niezależna krajowa komisja bądź rada ds. nominacji sędziowskich; w przypadku systemów, w których obowiązkowy okres szkoleń wstępnych stanowi element procesu rekrutacji i wyboru, uczelnie bądź szkoły dla sędziów mogą odgrywać znaczącą rolę w tym procesie poprzez rekomendowanie kandydatów, którzy zasługują na nominację ze względu na wyniki osiągnięte podczas szkolenia. 7. Organ właściwy w sprawach wyboru i nominacji sędziów musi dysponować środkami proporcjonalnymi do zakresu prac, jakie wykonuje każdego roku, ponadto swój budżet musi poddać niezależnej kontroli z zachowaniem wymogów w zakresie przeprowadzania audytów. 8. Organ właściwy w sprawach selekcji i nominacji sędziów musi dysponować odpowiednimi procedurami, które gwarantują zachowanie tajności obrad. 9. Organ właściwy w sprawach wyboru i nominacji sędziów musi przygotować odpowiednią dokumentację dotyczącą każdego kandydata, aby istniała możliwość zweryfikowania tego procesu w sposób niezależny, otwarty, sprawiedliwy i przejrzysty, a także w celu zagwarantowania niezależnej procedury wnoszenia skarg i odwołań, z której będzie mógł skorzystać kandydat uważający, że został niesprawiedliwie potraktowany. 21 10. Organ właściwy w sprawach wyboru i nominacji sędziów powinien zagwarantować skuteczną, niezależną procedurę wnoszenia skarg i odwołań, z której będzie mógł skorzystać każdy kandydat uważający, że w procesie selekcji został niesprawiedliwie potraktowany. ________________ Były Przewodniczący ENCJ (2011-12) Miguel Carmona, Prezydent Irlandii Michael D.Higgins oraz I Prezes SN Irlandii Susan Denham 22 Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) 4.4 DEKLARACJA WILEŃSKA DOTYCZĄCA WYZWAŃ I SZANS DLA SĄDOWNICTWA W OBECNEJ SYTUACJI GOSPODARCZEJ (2011) Posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa odbyło się w Wilnie w dniach 8-10 czerwca 2011 roku. ZWAŻYWSZY, ŻE: I. Globalny kryzys gospodarczy wywiera znaczący wpływ na większość państw europejskich, co skutkuje spadkiem aktywności gospodarczej, niedoborami środków finansowych oraz wzrostem bezrobocia; II. Większość rządów, w obliczu niedoborów finansowych, stosuje środki mające na celu zmniejszenie deficytu poprzez redukcję wydatków oraz zmianę sposobu dysponowania środkami z budżetu państwa w dłuższej perspektywie czasowej; III. Sytuacja ta ma także negatywny wpływ na wiele europejskich środowisk sądowniczych, które są zmuszone mierzyć się z rosnącą liczbą spraw sądowych, szczególnie cywilnych w obszarach takich jak niewypłacalność/bankructwa przedsiębiorstw czy spory pracownicze, niekiedy zaś także karnych, jednocześnie muszą także radzić sobie z ograniczeniami budżetowymi, które wpływają na zmniejszenie liczby personelu oraz, w niektórych przypadkach, na obniżenie wynagrodzeń sędziów; IV. Zalecenie Rady Europy Rec (2010) 12 Komitetu Ministrów dotyczące sędziów i ich niezawisłości, odpowiedzialności i efektywności stanowi, co następuje: - „Każde państwo powinno wyłożyć niezbędne środki na sprzęt i inne urządzenia w sądach, aby umożliwić im funkcjonowanie zgodne ze standardami zamieszczonymi w art. 6 konwencji oraz umożliwić efektywność pracy sędziów” ; - oraz „wynagrodzenie sędziego powinno być współmierne do jego statusu i odpowiedzialności oraz powinno chronić go przed pokusą przekupstwa”, - oraz „należy wprowadzić konkretne przepisy prawa chroniące przed zmniejszeniem wynagrodzeń, które uderzają w szczególności w sędziów”; V. Wszelkiego rodzaju rozwiązania ekonomiczne – nawet o charakterze tymczasowym – co do których prawdopodobne jest, że będą uderzać w sędziów, muszą gwarantować zachowanie zasadniczych funkcji, jakie wymiar sprawiedliwości spełnia w społeczeństwach demokratycznych. Nawet w najbardziej niesprzyjających warunkach gospodarczych sądownictwo musi gwarantować każdemu obywatelowi dostęp do wymiaru sprawiedliwości, skuteczną ochronę praw podstawowych oraz 23 wykonywanie w rozsądnym czasie wysokiej jakości działań związanych ze sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości; VI. Niezawisłe i efektywne sądownictwo ma wymierną wartość ekonomiczną, ponieważ sprzyja utrzymywaniu korzystnego klimatu inwestycyjnego, niezbędnego dla zapewnienia poprawy sytuacji gospodarczej; VII. Redukcja zasobów przypadających sądownictwu może wiązać się z wystąpieniem niepożądanych efektów ubocznych, które przewyższą zamierzone korzyści wynikające z ewentualnych oszczędności w obszarze finansów państwa. Spowolnienie pracy sądów w odniesieniu do istotnych postępowań np.: postępowań w sprawie zamówień publicznych, może w sposób znaczący zaszkodzić realizowanym projektom inwestycyjnym; może także spowodować opóźnienia w zakresie efektywnego wykorzystywania trudno dostępnych zasobów oraz wywierać niekorzystny wpływ na poprawę sytuacji gospodarczej; VIII. Europejskie środowiska sędziowskie powinny – działając z inspiracji Rad Sądownictwa bądź też innych, niezależnych organów o podobnym charakterze – reagować na panujące uwarunkowania gospodarcze poprzez identyfikację wyzwań oraz możliwości odpowiedniego radzenia sobie z nimi; ENCJ NINIEJSZYM ZALECA: 1. Rozważenie możliwości wprowadzenia specjalnych środków mających na celu zapobieganie i łagodzenie wpływu kryzysu gospodarczego na sądy w zakresie ilości wykonywanej przez nie pracy poprzez redystrybucję zasobów ludzkich, przejściowe przekazywanie dodatkowych zasobów najbardziej obłożonym pracą sądom oraz stosowanie rozwiązań o charakterze organizacyjnym. 2. Opracowanie i wdrożenie długoterminowych strategii dla sądownictwa, które pozwolą w odpowiedni sposób zareagować na tę nową sytuację, gdyż dostępne dane pokazują, że społeczeństwa europejskie są zmuszone nie tylko zmierzyć się z przejściowym kryzysem, ale że wchodzą w epokę charakteryzującą się zupełnie nowymi uwarunkowaniami w dziedzinie gospodarki. 3. Podjęcie działań, do czego skłaniają nowe uwarunkowania gospodarcze, które mają na celu zwiększenie efektywności pracy sądów, a które niekoniecznie podejmuje się w lepszych czasach, kiedy istnieje możliwość zmiany struktury sądownictwa – a więc wprowadzenie i reformowanie procedur sądowych oraz struktury organizacyjnej, a także wdrożenie innowacyjnych technologii informatycznych i komunikacyjnych, które są niezbędnym elementem pozwalającym na podniesienie efektywności pracy sądów. 4. Zachęcanie do inwestowania w nowoczesne technologie oraz wzmacnianie zasobów ludzkich wykorzystywanych przez sądy, tak aby sądownictwo było w stanie lepiej radzić sobie z wyzwaniami, jakie mogą pojawić się w przyszłości. 5. Środowiska sędziowskie oraz indywidualni sędziowie powinni uczestniczyć w procesie przeprowadzania niezbędnych reform. 24 6. Rady Sądownictwa lub samodzielne zarządy sądownictwa powinny, z poszanowaniem kompetencji pozostałych władz w państwie, odgrywać istotną rolę. 7. Podjęcie przez środowiska sędziowskie wszelkich niezbędnych kroków mających na celu pogłębienie zaufania społecznego do sądownictwa. Otwartość, przejrzystość, odpowiedzialność, szacunek dla obywateli, empatia, rozszerzanie zakresu aktywności sądów oraz sporządzanie treści orzeczeń i innych decyzji w sposób jasny i zrozumiały, stanowią niezbędne środki, dzięki którym osiągnięcie tego celu będzie możliwe. Obywatelom należy zapewnić dostęp do wymiaru sprawiedliwości, wliczając w to użycie środków ułatwiających dostęp do sądów osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. 8. Systemy alternatywnego rozstrzygania sporów mogą stanowić dla obywateli sensowną alternatywę i umożliwiać rozwiązywanie konfliktów w sposób polubowny i bardziej kompleksowy. Działania legislacyjne mające na celu wzmocnienie roli mediacji oraz postępowania ugodowego, udostępnienie odpowiednich usług publicznych i aktywne działania sądów na rzecz wspierania oraz promowania tego rodzaju alternatyw, stanowią rozwiązania jak najbardziej pożądane. 9. Osoby odpowiedzialne za przygotowywanie projektów ustaw należy zachęcać do tworzenia przepisów prawa formułowanych w sposób jasny i jednoznaczny, dzięki czemu będzie możliwe zwiększenie pewności prawa, a także zapobieganie sporom prawnym, które dałoby się uniknąć dzięki wskazanym wyżej działaniom. 10. Niezawisłość sądownictwa, a także każdego sędziego musi być chroniona, ponieważ stanowi niezbędny warunek pełnienia przez wymiar sprawiedliwości swoich funkcji w sposób uczciwy i bezstronny, dzięki czemu możliwe jest zapewnienie ochrony praw człowieka i podstawowych wolności. Konieczność obniżania kosztów nie może nigdy skutkować naruszeniem niezawisłości sędziowskiej. Obowiązkiem Rad Sądownictwa jest stać na straży niezawisłości sędziowskiej i ją umacniać. ________________ 25 26 Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) 4.5 DEKLARACJA LONDYŃSKA DOTYCZĄCA ETYKI SĘDZIOWSKIEJ (2010) Posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego ENCJ odbyło się w Londynie w dniach 2-4 czerwca 2010 roku. Zważywszy, że: - ENCJ ma na celu rozszerzanie współpracy i wzajemnego porozumienia pomiędzy Radami Sądownictwa oraz przedstawicielami sądownictwa w państwach członkowskich UE oraz państwach kandydujących do UE, - afirmacja wspólnych zasad i wartości na poziomie europejskim umacnia porozumienie i zaufanie wśród sędziów w ramach Europejskiej Przestrzeni Sądowej: 1. Zgromadzenie Ogólne ENCJ przyjmuje raport pod tytułem “Etyka Sędziowska – Zasady, Walory i Zalety” jako wytyczne w zakresie zasad postępowania dla sędziów z całej Europy. 2. Zgromadzenie Ogólne ENCJ zobowiązuje Komitet Sterujący oraz Zarząd do podjęcia czynności w celu rozpowszechnienia treści sprawozdania w najszerszym możliwym zakresie wśród Członków i Obserwatorów ENCJ oraz wśród przedstawicieli europejskich środowisk sędziowskich. 3. Zgromadzenie Ogólne ENCJ proponuje, aby Członkowie i Obserwatorzy ENCJ aktywnie promowali treści zawarte w sprawozdaniu na poziomie krajowym oraz europejskim, następnie złożyli Zgromadzeniu Ogólnemu raport ze swoich działań z uwzględnieniem wszelkich otrzymanych komentarzy. ________________ STRESZCZENIE SPRAWOZDANIA DOTYCZĄCEGO ETYKI SĘDZIOWSKIEJ,4 ZASADY, WALORY I ZALETY Wprowadzenie Afirmacja zasad etyki zawodowej osób wykonujących zawód sędziego pogłębia zaufanie społeczne i pozwala opinii publicznej lepiej zrozumieć rolę, jaką sędzia odgrywa w społeczeństwie. Rola sędziów w społeczeństwach europejskich obejmuje dziś nie tylko występowanie w charakterze 4 Niniejsze zasady etyczne zostały opracowane na podstawie decyzji Zgromadzenia Ogólnego ENCJ podjętej podczas posiedzenia w Brukseli w czerwcu 2007 roku. Stanowią one efekt dwóch lat pracy. Niniejszy dokument stanowi streszczenie sprawozdania przyjętego podczas posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego przez członków ENCJ. 27 „rzecznika” przepisów prawa, ale również w charakterze tego, kto to prawo tworzy. Aby sprawować tego rodzaju podwójną funkcję, sędzia musi realizować określone obowiązki oraz stosować się do konkretnych zasad o charakterze etycznym. Co więcej, w społeczeństwach narasta także potrzeba zapewnienia większej przejrzystości w zakresie funkcjonowania organów władzy publicznej. Oczekiwania społeczeństwa wobec sędziów zmusiły Europejską Sieć Rad Sądownictwa do zastanowienia się nad zagadnieniem etyki sędziowskiej. Zagadnienie to dotyczy zapewnienia równowagi pomiędzy niezawisłością sędziowską (której nie należy traktować w kategoriach przywileju) a przejrzystością działania instytucji, wolnością prasy oraz prawem opinii publicznej do informacji. Zagadnienie etyki sędziowskiej zostało ujęte w sposób pozytywny, co oznacza, że poszczególne obowiązki sędziów obejmują zarówno powszechne wartości leżące u podstaw zawodu sędziego oraz zasady o charakterze prewencyjnym (Część I) jak i walory osobiste (Część II), co stanowi odpowiedź na oczekiwania opinii publicznej. CZĘŚĆ 1 – WALORY/ZDOLNOŚCI NIEZAWISŁOŚĆ Niezawisłość oznacza, przysługujące każdemu obywatelowi w demokratycznym społeczeństwie, prawo do korzystania z systemu sądownictwa, który jest (i jest postrzegany jako) system niezależny od władzy ustawodawczej i wykonawczej, i który ma na celu stanie na straży wolności i praw obywatelskich w ramach zasady rządów prawa. Poszanowanie niezawisłości sądownictwa oraz podejmowanie działań mających na celu jej ochronę stanowią obowiązek każdego sędziego, zarówno w aspektach indywidualnych, jak i instytucjonalnych. UCZCIWOŚĆ Sędzia zobowiązany jest sprawować swoją funkcję w sposób uczciwy, w interesie społeczeństwa i sprawiedliwości. Obowiązek zachowania uczciwości ma zastosowanie zarówno do życia publicznego, jak i prywatnego. Z zasady uczciwości wynikają dwa obowiązki: obowiązek zachowania prawości oraz obowiązek postępowania w sposób godny i honorowy. Prawość oznacza, że sędzia ma obowiązek powstrzymać się od zachowań, które mogłyby zostać uznane nie tylko za sprzeczne z prawem, ale także za nietaktowne bądź niedelikatne. Uprzejmość oraz prawość w sensie intelektualnym determinują stosunki sędziego ze wszystkimi innymi osobami pracującymi zawodowo w wymiarze sprawiedliwości. Godność czy też honor z kolei nakazują, aby sędzia w sposób lojalny stosował reguły proceduralne podczas wykonywania swoich funkcji, wykazując się troską o godność jednostki oraz działając w ramach prawa. Obowiązek honorowego zachowania oznacza, że sędzia musi być pewien, że poprzez swoją działalność bądź swoją osobę nie naraża na szwank społecznego postrzegania sędziów, sądów i wymiaru sprawiedliwości. BEZSTRONNOŚĆ Bezstronność sędziego oznacza brak uprzedzeń czy z góry przyjętych założeń w trakcie wydawania orzeczeń, a także w ramach procedur stosowanych przed wydaniem wyroku. Sędzia musi zapewnić, aby jego życie prywatne nie rzutowało na publiczne postrzeganie jego urzędu, który musi zawsze uchodzić za funkcjonujący w oparciu o zasadę bezstronności. Sędzia ma prawo do swobody w zakresie wyznawanych opinii, ale musi zachować umiar przy ich publicznym wyrażaniu, nawet w tych państwach, w których sędziom zezwala się na członkostwo w organizacjach o charakterze politycznym. Niezależnie od sytuacji, swoboda w zakresie posiadania własnej opinii nie może być manifestowana w trakcie wykonywania obowiązków sędziowskich. Pomiędzy prawami i obowiązkami sędziów zapewnia się stan godziwej równowagi, dzięki czemu są oni w stanie zachować bezstronność. WSTRZEMIĘŹLIWOŚĆ I DYSKRECJA Sędzia musi unikać postępowania mogącego sugerować, że jego decyzje motywowane są czynnikami innymi niż sprawiedliwe i uzasadnione stosowanie prawa. Sędzia pozostaje obywatelem, w związku z czym ma prawo – w momencie, kiedy nie wykonuje funkcji sędziowskich – do swobody wypowiadania się, zgodnie z postanowieniami wszystkich konwencji międzynarodowych zapewniających ochronę praw człowieka. W dziedzinie polityki sędzia, podobnie jak każdy inny obywatel, ma prawo do posiadania własnych opinii na tematy polityczne. Jego zadaniem jest wyrażać je w sposób wstrzemięźliwy, tak aby inni 28 ludzie mogli darzyć wymiar sprawiedliwości pełnym zaufaniem, niezależnie od poglądów poszczególnych sędziów. Sędzia zobowiązany jest zachować taki sam stopień wstrzemięźliwości w kontaktach z mediami. Jednocześnie jednak zobowiązanie zachowania wstrzemięźliwości nie może być wytłumaczeniem dla pasywności sędziów. Sędzia zobowiązany jest do przedstawiania wyjaśnień na temat znaczenia przepisów prawa oraz ich stosowania także w sprawach innych niż te, które sam prowadzi, a także do pełnienia funkcji o charakterze edukacyjnym, kiedy zajdzie taka potrzeba. W sytuacji zagrożenia dla demokracji i podstawowych wolności, obowiązek zachowania wstrzemięźliwości może ustąpić zobowiązaniu do wyrażenia zaniepokojenia takim obrotem spraw. Życie Prywatne Podobnie jak każdy inny człowiek, także i sędzia ma prawo do prywatności i życia towarzyskiego. W tym obszarze wystarczające jest, jeśli sędzia będzie stosował zdrowy rozsądek w celu uniknięcia naruszenia godności swojego urzędu oraz zdolności do jego sprawowania. RZETELNOŚĆ Rzetelność stanowi niezbędny warunek pozyskania i pogłębiania zaufania opinii publicznej do wymiaru sprawiedliwości. Sędzia musi działać w sposób rzetelny, rozpatrywać sprawy niezwłocznie, stale poszerzać i aktualizować posiadaną wiedzę. Sędzia jest zobowiązany dokładać wszelkich starań, aby prowadzić postępowania w sposób efektywny oraz podejmować decyzje bez zbędnej zwłoki. SZACUNEK I UMIEJĘTNOŚĆ SŁUCHANIA Społeczeństwo i poszczególni obywatele oczekują od sędziów, aby w ramach wykonywania swoich funkcji potrafili ich wysłuchać oraz okazać szacunek. Sędzia zobowiązany jest postępować w sposób godny, poprawny i otwarty w swoich kontaktach z opinią publiczną, prawnikami, współpracownikami i personelem administracyjnym. RÓWNE TRAKTOWANIE Zasada równego traktowania wymaga, aby sędzia zapewnił, że każdy otrzyma to, do czego ma prawo, zarówno w trakcie rozpatrywania danej sprawy, jak i w konsekwencji jej rozpatrzenia, uwzględniając wyjątkowość każdego człowieka. W sytuacji, kiedy przepisy Ustawy Zasadniczej, prawa krajowego, bądź międzynarodowego tego wymagają, sędzia ma prawo stosować dyskryminację pozytywną; w przeciwnym razie musi zapewnić realizację zasady równego traktowania. KOMPETENCJE Społeczeństwo ma prawo oczekiwać od sędziów, aby byli kompetentni i posiadali szeroki zakres umiejętności zawodowych. PRZEJRZYSTOŚĆ Informacje na temat funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz obecność przedstawicieli społeczeństwa w trakcie postępowań sądowych sprzyja pogłębianiu akceptacji społecznej dla sądownictwa. Równy dostęp do postępowania karnego bądź cywilnego dla osób zainteresowanych wnoszonymi roszczeniami bądź obroną przed takimi roszczeniami sprzyja przejrzystości i podnosi zaufanie opinii publicznej. Sędzia ma za zadanie zapewnić zachowanie tego rodzaju przejrzystości, musi jednak także zapobiegać przypadkom, kiedy publiczne przesłuchania mogłyby stać się spektaklem. W życiu prywatnym oraz społecznym sędzia musi zachować czujność w celu zapobiegania jakimkolwiek konfliktom interesów. CZĘŚĆ II: ZALETY I CNOTY SĘDZIEGO Czynnikami pozwalającymi zagwarantować zaufanie do wymiaru sprawiedliwości są nie tylko niezawisłość, bezstronność, uczciwość, kompetencja i rzetelność sędziów. Zaufanie to można pozyskać tylko wtedy, kiedy sędzia wykonuje swoje obowiązki w sposób mądry, lojalny, ludzki, odważny, przezorny i pełen powagi, i kiedy potrafi wsłuchać się w głos innych ludzi, komunikować się z innymi oraz wkładać odpowiedni wysiłek w wykonywaną pracę. Wymagania te nie dotyczą wyłącznie sędziów, niemniej jednak ich spełnienie stanowi niezbędny warunek, aby zagwarantować realizację prawa każdego obywatela do rozpatrzenia jego spraw przez sędziego. 29 MĄDROŚĆ Sędzia okazuje swoją mądrość dzięki znajomości panujących realiów, przepisów prawa oraz poprzez rozsądne, sprawiedliwe i przezorne postępowanie. Cecha ta pozwala zachować spokój i ostrożność w trakcie rozpatrywania sporów, rozróżniać poszczególne fakty podlegające jego ocenie oraz dystansować się w stosunku do faktów i stron sprawy. LOJALNOŚĆ Sędzia musi zachować lojalność – zarówno ogólnie względem zasady rządów prawa, jak i względem zasad organizacyjnych rządzących wymiarem sprawiedliwości w jego państwie. Sędzia postępując w sposób lojalny powinien: powstrzywać się od nadużywania powierzonych mu kompetencji oraz odpowiednio je realizować. Takiej lojalności nie da się jednak wymagać od sędziego w sytuacji zagrożenia demokracji i podstawowych wolności. HUMANIZM Humanizm sędziego wyraża się w okazywaniu szacunku dla ludzi i ich godności we wszystkich okolicznościach życia osobistego i zawodowego. ODWAGA Sędzia musi wykazać się odwagą w wykonywaniu swoich obowiązków oraz w udzielaniu pomocy osobom szukającym sprawiedliwości. POWAGA I PRZEZORNOŚĆ Wymóg zachowania przez sędziego przezorności i powagi zasadniczo polega na obowiązku zachowywania się w sposób właściwy. Wymóg zachowania powagi odnosi się do godnego zachowania się w trakcie postępowania sądowego, postępowania w sposób uprzejmy, unikania zarówno nadmiernego patosu, jak i nieodpowiedniego poczucia humoru i zachowywania się w sposób zgodny z zasadami humanizmu. Sędzia musi kierować się zasadą przezorności zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym, tak aby umacniać zaufanie opinii publicznej do sądów i sądownictwa. PRACOWITOŚĆ Sprawowanie urzędu sędziego łączy się z ciągłym wykonywaniem ciężkiej pracy i wysiłkiem intelektualnym. ZDOLNOŚĆ SŁUCHANIA I KOMUNIKOWANIA SIĘ Z INNYMI Od sędziów oczekuje się, aby byli w stanie uważnie słuchać stron sporu na wszystkich etapach postępowania sądowego. Zdolność słuchania oznacza, że sędzia musi wystrzegać się uprzedzeń i stronniczości. Cecha ta wiąże się nie tylko z otwartością umysłową, ale również ze zdolnością do weryfikowania swoich własnych poczynań. Zdolność słuchania oznacza, że sędzia musi pozostawać neutralny i zachować dystans bez wyniosłości czy okazywania pogardy; musi zachowywać się w sposób ludzki lecz pozbawiony emocji. Sędzia musi być pewien, że potrafi rozmawiać z innymi ludźmi. Wysoki poziom umiejętności komunikacyjnych musi być widoczny także w treści uzasadnień do wydawanych orzeczeń (zarówno pisemnych jak i ustnych). Sędzia musi dbać, aby sporządzane przez niego uzasadnienia wyroków były zrozumiałe i dobrze umotywowane. ________________ 30 Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) 4.6 DEKLARACJA BUKARESZTAŃSKA DOTYCZĄCA PRZEJRZYSTOŚCI SĄDOWNICTWA I DOSTĘPU DO WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI (2009) 1. Rady Sądownictwa bądź inne organy o podobnym charakterze, pragnąc stać na straży rządów prawa, muszą dochować wszelkich starań, aby wymiar sprawiedliwości pozostawał otwarty i przejrzysty. 2. Wymiar sprawiedliwości spełnia postulaty otwartości i przejrzystości, gdy: a. Każda osoba, niezależnie od pochodzenia czy zdolności ma prawo do wymiaru sprawiedliwości dostępnego z punktu widzenia finansowego i lokalizacyjnego lub do alternatywnych metod rozstrzygania sporów, tak aby bez problemu mogła doprowadzić do wszczęcia postępowania przeciwko jakimkolwiek osobom – prywatnym bądź publicznym, fizycznym bądź prawnym; b. Ustawodawstwo, także unijne, jest przystępne i zrozumiałe; c. Wszelkie postępowania są rozstrzygane przez właściwe organy w rozsądnym czasie, według najniższych możliwych kosztów, w sposób zgodny z zasadami sprawiedliwości. Możliwe jest ustalenie wzorcowych terminów na rozpatrzenie różnych rodzajów spraw, biorąc pod uwagę obowiązujące standardy w zakresie jakości; d. Decyzje sądów są opatrzone jasnym uzasadnieniem i podawane do wiadomości publicznej. Publikowanie orzeczeń musi uwzględniać wymogi dotyczące ochrony danych, prywatności, bezpieczeństwa osobistego i poufności; e. Są brane pod uwagę odpowiednio uzasadnione interesy osób uczestniczących w postępowaniach sądowych (takich jak strony postępowania, ofiary czy świadkowie); osoby takie należy traktować sprawiedliwie i z należytym szacunkiem; f. Władze: wykonawcza lub ustawodawcza są zobowiązane do przekazywania odpowiednich środków na działalność wymiaru sprawiedliwości. Budżet musi być przygotowywany w sposób przejrzysty, a następnie odpowiednio realizowany. 3. Rady Sądownictwa bądź inne niezależne organy o podobnym charakterze powinny, w trakcie wykonywania swoich obowiązków: 31 (i) Zapewnić przejrzyste metody sprawowania swoich funkcji; (ii) Przekazywać społeczeństwu i mediom wyczerpujące informacje, co umożliwi opinii publicznej postrzeganie wymiaru sprawiedliwości zgodnie z rzeczywistością; (iii) Przekazywać regularne sprawozdania ze swojej działalności. Przyjęto w Bukareszcie, 29 maja 2009 roku. ________________ Członkowie ENCJ w trakcie obrad 32 Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) 4.7 DEKLARACJA BUDAPESZTAŃSKA DOTYCZĄCA SAMORZĄDNOŚCI SĘDZIOWSKIEJ: POMIĘDZY NIEZAWISŁOŚCIĄ A ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (2008) Posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa odbyło się w Budapeszcie w dniach 21-23 maja 2008 roku. ZWAŻYWSZY, ŻE: 1) na terenie większości państw europejskich działają Rady Sądownictwa bądź instytucje o podobnym charakterze, niezawisłe bądź autonomiczne względem władzy ustawodawczej i wykonawczej, odpowiadające za zapewnienie niezależności w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości; 2) niektóre Rady Sądownictwa są umocowane w przepisach konstytucyjnych w celu zagwarantowania niezawisłości sędziowskiej i stania na jej straży; 3) na innych Radach bądź samodzielnych Administracjach Sądownictwa spoczywa szczególny obowiązek zarządzania administracyjnego pracą sądów, wliczając w to zarządzanie finansami, zasobami ludzkimi, kwestiami organizacyjnymi oraz technologiami informatycznymi; 4) początki każdej Rady Sądownictwa związane są z procesem rozwoju systemu prawnego danego kraju, głęboko zakorzenionym w warunkach historycznych, kulturowych i społecznych; 5) mimo to wszystkie Rady Sądownictwa łączą wspólne doświadczenia i wyzwania, a także fundamentalne zasady, którymi się kierują; ENCJ PRZYJMUJE NINIEJSZĄ UCHWAŁĘ, KTÓRA STANOWI: 1) Samorządność sędziowska gwarantuje i sprzyja umacnianiu się niezawisłości sędziów oraz skutecznemu sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości; 2) Rady Sądownictwa bądź też inne, niezależne bądź autonomiczne organy powinny realizować niektóre lub wszystkie spośród wskazanych poniżej zadań: - powoływanie i awansowanie sędziów; - szkolenia; - dyscyplina i etyka sędziowska; - zarządzanie sądami; - finansowanie sądownictwa; - zarządzanie efektywnością sądownictwa; - rozpatrywanie skarg uczestników procesów sądowych; - stanie na straży wizerunku wymiaru sprawiedliwości; - formułowanie opinii na temat strategii państwa dotyczących sądownictwa; 33 - stworzenie systemu pozwalającego na dokonywanie oceny wymiaru sprawiedliwości; - przygotowywanie bądź składanie propozycji ustaw, dotyczących sędziów lub sądownictwa; 3) zagwarnatowanie, aby niezawisłość sędziowska została zapisana w przepisach rangi konstytucyjnej w tych państwach, które mają pisaną konstytucję; 4) w odniesieniu do składu Rad Sądownictwa: a. Rada może składać się wyłącznie lub częściowo z sędziów, b. w przypadku składu o charakterze mieszanym, większość członków Rady, ale nie mniej niż 50% powinno wywodzić się ze środowiska sędziowskiego, c. niezależnie od tego, czy skład Rady ma charakter mieszany, czy też nie, sędziowie wchodzący w jej skład (niezależnie od sposobu ich powoływania) muszą występować w charakterze przedstawicieli całego środowiska sędziowskiego; 5) konieczne jest, aby Rada Sądownictwa zarządzała swoim budżetem w sposób niezależny od władzy wykonawczej; 6) samorządność sędziowska wymaga profesjonalizacji kadr administracyjnych w sądach; 7) samorządność sądownictwa powinna być realistyczna, partycypacyjna i nowoczesna; 8) nieuniknioną konsekwencją zasady niezawisłości jest zasada odpowiedzialności Rad Sądownictwa bądź innych autonomicznych organów za podejmowane działania wyrażająca się w obowiązku przekazywania okresowych, publicznych sprawozdań; 9) Rada Sądownictwa powinna promować skuteczność i wysoką jakość pracy wymiaru sprawiedliwości; 10) zasada odpowiedzialności sędziów w żadnym przypadku nie może prowadzić do kwestionowania niezawisłości sędziego w podejmowaniu przez niego indywidualnych decyzji. ENCJ NINIEJSZYM POSTANAWIA: w ramach struktur ENCJ poddać analizie zagadnienie relacji pomiędzy klasycznymi zasadami niezawisłości i bezstronności a występującą współcześnie potrzebą zachowania przejrzystości, efektywności i skuteczności oraz potrzebą oceniania pracy wymiaru sprawiedliwości. Deklaracja Wysoka Rada Sądownictwa (Conselho Superior da Magistratura, Portugalia): „Zważywszy, że ustalenia dotyczące składu portugalskiej Wysokiej Rady Sądownictwa zawarte zostały w przepisach Konstytucji Portugalii i że przepisy te nie wymagają, aby większość tego organu stanowili sędziowie, aczkolwiek taka możliwość istnieje; zważywszy również, że zagadnienie to nie zostało omówione na forum Rady, portugalscy członkowie Wysokiej Rady Sądownictwa nie mogą złożyć podpisu pod treścią punktu 2.2 Deklaracji”. ________________ 34 V. Informacje dotyczące Członków ENCJ Consejo General del Poder Judicial Judicial Council for Scotland Consiglio Superiore della Magistratura Bиcш Cъдeбeн Съвeт Domstolsstyrelsen An tSéirbhis Chúirteanna Conseil Supérieur de la Justice Judges' Council of England and Wales Teisėjų Taryba Conselho Superior da Magistratura Tieslietu padome Conseil Supérieur de la Justice / Hoge Raadvoor de Justitie Súdna rada Slovenskej republiky Judges’ Council for Northern Ireland Raad voor de rechtspraak Krajowa Rada Sądownictwa Consiglio di Presidenza della giustizia amministrativa Republika Slovenija Sodni Svet Consiliul Superior al Magistraturii Kummissjoni ghall-Amministrazzjoni tal-Gustizzja 35 BELGIA Oficjalna nazwa w języku narodowym Conseil Supérieur de la Justice (CSJ) – Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) Oficjalna nazwa w języku polskim Najwyższa Rada Wymiaru Sprawiedliwości Adres Rue de la Croix de Fer – Ijzerenkruisstraat 67, 1000 Bruksela Numer telefonu +32 2 535 16 16 Strona internetowa http://www.csj.be Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Najwyższa Rada Wymiaru Sprawiedliwości została powołana na podstawie artykułu 151 belgijskiej Konstytucji, który wszedł w życie na mocy ustawy z 20 listopada 1998 roku. Utworzenie Rady miało na celu pogłębienie zaufania obywateli do belgijskiego wymiaru sprawiedliwości. W praktyce Rada sprawuje swoją funkcję od 2 sierpnia 2000 roku. W celu wykonywania swoich zadań w sposób w pełni niezależny, Rada otrzymała umocowanie w przepisach rangi konstytucyjnej i nie jest częścią władzy ustawodawczej, wykonawczej ani sądowniczej. Podstawa prawna lub konstytucyjna Niezależny organ konstytucyjny - artykuł 151 §2 Konstytucji. Akty prawne regulujące status Artykuł 259bis Kodeksu Sądownictwa. Skład: Liczba członków 44 osoby. Kadencja 4 lata. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Tak, istnieje, na jedną, kolejną kadencję. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Nie, na etatach zatrudnionych jest wyłącznie czterech członków Rady - pracowników biura. Skład Czy sędziowie stanowią większość składu? Przewodnictwo 22 członków pochodzących ze środowiska sędziowskiego i prokuratorskiego wybieranych przez sędziów i prokuratorów – każde kolegium językowe w ramach Rady składa się co najmniej z jednego sędziego i jednego prokuratora. 22 członków spoza środowiska sędziowskiego i prokuratorskiego powoływanych przez Senat – każde kolegium językowe składa się przynajmniej z: - 4 prawników, którzy są członkami adwokatury co najmniej 10 lat, - 3 profesorów wykładających na uniwersytetach, akademiach bądź innych uczelniach wyższych, posiadających co najmniej 10 lat doświadczenia zawodowego, - 4 członków posiadających tytuł uniwersytecki bądź równoważny oraz co najmniej 10 lat doświadczenia zawodowego. Zgodnie z przepisami prawa, połowę składu Rady stanowią sędziowie i prokuratorzy. Radzie Przewodniczą po kolei 4 członkowie Rady - pracownicy biura, każdy przez rok. Główne kompetencje: 36 Ścieżka kariery sędziów i prokuratorów Szkolenie sędziów Dyscyplina Etyka sędziowska Opiniowanie projektów ustaw/ wydawanie opinii w innych sprawach Inne kompetencje Status decyzji Procedura odwoławcza Budżet - Decyzje o dopuszczeniu do wykonywania zawodu sędziego i prokuratora; - Przedstawianie kandydatów na sędziów i prokuratorów oraz przedstawianie kandydatów na stanowisko prezesów sądów lub prokuratora generalnego; - Sporządzanie ogólnych profili osób sprawujących urząd prezesów sądów oraz prokuratora generalnego. Ustalanie ogólnych wytycznych dotyczących szkolenia sędziów i prokuratorów. Rada nie ma kompetencji dyscyplinarnych. Mimo to, kiedy zadecyduje, że dany sędzia lub prokurator popełnił wykroczenie dyscyplinarne, odpowiedni organ dyscyplinarny zostanie o tej sprawie powiadomiony i podejmie kroki o charakterze dyscyplinarnym. W 2012 roku Rada opublikowała kodeks postępowania pod tytułem „Wskazówki dla Funkcjonariuszy Wymiaru Sprawiedliwości– zasady, walory i zalety”. Inspiracją dla wskazanego wyżej dokumentu stały się wytyczne ENCJ. Rada zajmuje się promowaniem etyki sędziowskiej i prokuratorskiej poprzez korzystanie z przysługujących jej kompetencji w zakresie szkoleń, przekazywania propozycji i sugestii oraz zewnętrznej kontroli wymiaru sprawiedliwości. Rada przekazuje rekomendacje, opinie i sugestie w zakresie proponowanych rozwiązań ustawowych dotyczących funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz jego struktury organizacyjnej. Zewnętrzna kontrola funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości: - ogólny nadzór i promowanie korzystania z narzędzi kontroli wewnętrznej; - przyjmowanie skarg dotyczących funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i nadawanie im biegu oraz wszczynanie postępowań w sprawach dotyczących funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Decyzje dotyczące dostępu do wykonywania zawodu sędziego i prokuratora mają charakter wiążący. Od decyzji Najwyższej Rady Wymiaru Sprawiedliwości nie przysługuje odwołanie. Król może odrzucić w ciągu 60 dni propozycje kandydatów na stanowiska sędziowskie bądź prokuratorskie przedstawione przez Najwyższą Radę odpowiednio uzasadniając swoją decyzję; w takim przypadku Rada zobowiązana jest przedstawić innego kandydata. W przypadku, gdy Król po raz kolejny odmówi nominacji, przedstawiając odpowiednie uzasadnienie, wówczas cała procedura nominacji na dane stanowisko rozpoczyna się od początku. Najwyższa Rada Wymiaru Sprawiedliwości działa niezależnie i nie odpowiada przed innymi organami czy władzami państwowymi. Jednak jest zobowiązana do przedstawiania corocznego sprawozdania obu Izbom Parlamentu, a budżet Rady co roku zatwierdza Izba Reprezentantów. Środki budżetowe przyznawane Radzie mają na celu pokrycie wydatków związanych z jej funkcjonowaniem w ramach powierzonych kompetencji. 37 BUŁGARIA Oficjalna nazwa w języku narodowym Висш съдебен съвет (ВСС) (VSS) Oficjalna nazwa w języku polskim Najwyższa Rada Sądownictwa (NRS) Adres Bułgaria, 1000 Sofia, 12, Ekzarh Yosif Str. Numer telefonu (+359 2) 930 49 42 Strona internetowa www.vss.justice.bg Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Podstawa prawna lub konstytucyjna Akty prawne regulujące status Mając na względzie cel, jakim jest ustanowienie demokratycznego państwa dobrobytu opartego na przepisach Konstytucji, 27 września 1991 roku została powołana bułgarska Najwyższa Rada Sądownictwa (NRS). Osoba prawna z siedzibą w Sofii, reprezentowana przez jednego z członków wybranych do jej składu, wskazanego na mocy uchwały Najwyższej Rady Sądownictwa. - Konstytucja Republiki Bułgarii, - Ustawa o Systemie Sądownictwa, - Rozporządzenie o Organizacji Pracy Najwyższej Rady Sądownictwa i jej Administracji. Skład: Liczba członków 25 osób. Kadencja - 5 lat (członkowie pochodzący z wyboru), - 7 lat (członkowie wchodzący w skład Rady ex officio: Prezes Najwyższego Sądu Kasacyjnego, Prezes Najwyższego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny). Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Tak istnieje, ale nie od razu po upływie kadencji. Tak, są zatrudnieni na pełen etat. Skład W skład Rady wchodzą sędziowie, prokuratorzy i sędziowie śledczy: - 11 członków wybieranych przez organy wymiaru sprawiedliwości: sędziowie wybierają 6 członków Rady, prokuratorzy 4 członków, a sędziowie śledczy jednego. - 11 członków wybieranych przez Zgromadzenie Narodowe z grona sędziów, prokuratorów, sędziów śledczych, profesorów zwyczajnych w dziedzinie nauk prawnych, adwokatów lub innych przedstawicieli zawodów prawniczych. - 3 członków wchodzi w skład Rady ex officio: Prezes Najwyższego Sądu Kasacyjnego, Prezes Najwyższego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny. Czy sędziowie stanowią większość składu? Tak (14 z 25 członków to osoby wykonujące zawód sędziego). 38 Przewodnictwo Posiedzeniom Najwyższej Rady Sądownictwa przewodniczy Minister Sprawiedliwości (bez prawa głosu). Rada nie posiada wiceprzewodniczącego. W bułgarskiej NRS występuje funkcja reprezentanta, sprawowana przez jednego z członków, który posiada wyłącznie funkcje reprezentacyjne. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Nominowanie, powoływanie, przenoszenie i przyznawanie awansów sędziom. Szkolenie sędziów Obowiązki w zakresie organizowania szkoleń dla sędziów spoczywają na Narodowym Instytucie Sprawiedliwości. Na czele Narodowego Instytutu Sprawiedliwości stoi zarząd, w którego skład wchodzi: 5 przedstawicieli Najwyższej Rady Sądownictwa i 2 przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości. W ramach limitu członków zarządu z grona Najwyższej Rady Sądownictwa z mocy prawa w skład zarządu wchodzą: Prezes Najwyższego Sądu Kasacyjnego, Prezes Najwyższego Sądu Administracyjnego i Prokurator Generalny. Prezes Najwyższego Sądu Kasacyjnego pełni także funkcję przewodniczącego zarządu. Najwyższa Rada Sądownictwa koordynuje programy nauczania Narodowego Instytutu Sprawiedliwości. Najwyższa Rada Sądownictwa zapewnia Narodowemu Instytutowi Sprawiedliwości środki niezbędne do przeprowadzania szkoleń, które są przewidziane w przepisach prawa. Dyscyplina Rada posiada kompetencje dyscyplinarne. NRS nakłada na sędziów, prokuratorów i sędziów śledczych sankcje dyscyplinarne w postaci przeniesienia na niższe stanowisko oraz złożenia z urzędu. Etyka sędziowska Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Status decyzji Budżet Standardy zachowania funkcjonariuszy sądowych w Bułgarii reguluje Kodeks Etyczny. Promowanie etyki sędziowskiej to stałe zadanie realizowane przez NRS. NRS ma prawo do wydawania opinii na temat aktów prawnych dotyczących sądownictwa oraz statusu sędziów, a także do analizowania i przedstawiania Ministerstwu Sprawiedliwości propozycji rozwiązań legislacyjnych mających na celu podnoszenie efektywności działania wymiaru sprawiedliwości. Decyzje administracyjne. Najwyższa Rada Sądownictwa jest niezależną jednostką budżetową, zaś organy sądownicze posiadające podmiotowość prawną – drugorzędnymi jednostkami budżetowymi. Najwyższa Rada Sądownictwa realizuje zapisy budżetu sądownictwa poprzez Inspektorat NRS, Najwyższy Sąd Kasacyjny, Najwyższy Sąd Administracyjny, inne sądy, Prokuratora Generalnego oraz Narodowy Instytut Sprawiedliwości. Najwyższa Rada Sądownictwa dzieli kwartalnie środki budżetowe dla sądownictwa według pełnej klasyfikacji budżetowej i zatwierdza sprawozdania budżetowe organów wymiaru sprawiedliwości. 39 DANIA Domstolsstyrelsen Oficjalna nazwa w języku narodowym Oficjalna nazwa w języku Duński Zarząd Sądownictwa polskim Adres Store Kongensgade 1-3, 1264 København K, DK-Denmark Numer telefonu +45 70 10 33 22 Strona internetowa www.domstol.dk Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Duński Zarząd Sądownictwa to nowa, niezależna instytucja utworzona 1 lipca 1999 roku, której zadaniem jest zapewnienie prawidłowego i właściwego zarządzania funduszami, personelem, nieruchomościami oraz zasobami technologii informatycznej należącymi do sądów i Kolegium Odwoławczego. Zanim powstał Duński Zarząd Sądownictwa, jego funkcje i obowiązki pozostawały w gestii Ministerstwa Sprawiedliwości. Mimo iż Duński Zarząd Sądownictwa, głównie z powodów administracyjnych i czysto praktycznych, nadal formalnie powiązany jest z Ministerstwem Sprawiedliwości, to Minister Sprawiedliwości nie może wydawać poleceń Zarządowi ani zmieniać jego decyzji. W związku z powyższym, utworzenie Duńskiego Zarządu Sądownictwa stanowi jasny manifest (organizacyjnej) niezależności sądów od instytucji politycznych na terenie Danii. Podstawa prawna lub konstytucyjna Przepisy ustawowe. Status Duńskiego Zarządu Sądownictwa jako niezależnej instytucji regulują przepisy Ustawy o Duńskim Zarządzie Sądownictwa. Akty prawne regulujące status Ustawa o Duńskim Zarządzie Sądownictwa z 26 czerwca 1998 roku (Ustawa nr 401). Skład: Liczba członków 11 członków (Rada Zarządców).5 Kadencja 4 lata. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Tak istnieje. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Członkowie Rady Zarządców nie są zatrudnieni na pełen etat. Na pełen etat zatrudniony jest Dyrektor Generalny powoływany przez Radę Zarządców i odpowiedzialny za bieżące zarządzanie pracami Duńskiego Zarządu Sądownictwa. Skład 8 członków to przedstawiciele sądownictwa. 1 członek to przedstawiciel zawodów prawniczych. 2 członków to specjaliści w dziedzinie zarządzania i problemów społecznych. 5 Na czele Duńskiego Zarządu Sądownictwa stoi Rada Zarządców licząca 11 członków. 40 Czy sędziowie stanowią większość składu? Przewodnictwo Nie, organ nie składa się w większości z sędziów. Ustawa stanowi, że pięciu członków Zarządu Sądownictwa to osoby wykonujące zawód sędziego. Po wybraniu nowych członków Rady Zarządców, Rada sama powołuje przewodniczącego i wiceprzewodniczącego. Do tej pory przewodniczącym był zawsze członek wywodzący się z grona sędziów Sądu Najwyższego. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Duński Zarząd Sądownictwa nie zajmuje się nominacjami sędziowskimi. Z formalnego punktu widzenia sędziów powołuje Królowa na wniosek Ministra Sprawiedliwości, zgodnie z sugestiami Rady ds. Powoływania Sędziów. Zakłada się, że Minister Sprawiedliwości stosuje się do zaleceń Rady ds. Powoływania Sędziów. Duński Zarząd Sądownictwa pełni funkcję sekretariatu Rady ds. Powoływania Sędziów. Natomiast Duński Zarząd Sądownictwa odpowiada za zatrudnianie sędziów ławniczych powoływanych bezpośrednio spośród absolwentów wydziałów prawa lub spośród osób posiadających kilka lat doświadczenia na stanowiskach prawniczych np. w kancelariach prawnych czy ministerstwach. Szkolenie sędziów Duński Zarząd Sądownictwa odpowiada za szkolenia wszystkich członków personelu sądów, wliczając w to sędziów i sędziów ławniczych. Każdego roku publikowany jest obszerny katalog szkoleń, oprócz tego organizowane są liczne zajęcia szkoleniowe. Dyscyplina Zarząd nie ma kompetencji w zakresie postępowań dyscyplinarnych prowadzonych przeciwko sędziom. Etyka sędziowska Do katalogu szkoleń wchodzą obowiązkowe kursy obejmujące m.in. zasady etyki oraz zasady dotyczące niewłaściwego zachowania/złożenia z urzędu i niezawisłości/bezstronności sędziów, a także przykłady właściwego zachowania na sali sądowej. Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Status decyzji Procedura odwoławcza Duński Zarząd Sądownictwa regularnie uczestniczy w pracach przygotowawczych i posiedzeniach omawiających projekty ustaw, przekazuje uwagi dotyczące kwestii prawnych i polityki w zakresie, w jakim odnosi się ona (bezpośrednio lub pośrednio) do sądownictwa. Decyzje Zarządu mają charakter ostateczny i nie mogą zostać zmienione przez Ministra Sprawiedliwości. Od decyzji Zarządu nie przysługuje odwołanie. 41 Budżet Duński Zarząd Sądownictwa odgrywa aktywną rolę w negocjacjach dotyczących środków budżetowych przeznaczanych na sądownictwo. Wywiera wpływ poprzez odpowiednie kanały w Ministerstwie Sprawiedliwości. Budżet sądownictwa jest elementem corocznej Ustawy o Finansach Publicznych. Procedura budżetowa w Danii opiera się na zasadzie delegacji kompetencji decyzyjnych oraz odpowiedzialności za budżet. Ministerstwo Sprawiedliwości deleguje kompetencje w sprawie budżetu (podział budżetu) na rzecz Duńskiego Zarządu Sądownictwa, ten z kolei przydziela środki budżetowe poszczególnym sądom. Ostatecznie odpowiedzialność za sądownictwo w sferze ekonomicznej spoczywa na Radzie Zarządców Duńskiego Zarządu Sądownictwa. Rada ma możliwość kierowania bezpośrednio do Parlamentu wniosków zawierających propozycje odnośnie budżetu w przypadku, gdy istniejący przydział okazałby się niewystarczający (możliwość taką przewidziano w postanowieniach wyjaśniających do Ustawy o Duńskim Zarządzie Sądownictwa). Przydział środków dla 24 sądów rejonowych odbywa się z zastosowaniem modelu budżetowego bazującego na liczbie spraw wniesionych do poszczególnych sądów (obłożenie pracą). W przypadku pozostałych sądów, przydział środków budżetowych opiera się na wysokości środków przyznawanych w latach poprzednich. Środki budżetowe przyznawane sądom są przeznaczone na wypłatę wynagrodzeń i pokrycie innych wydatków – opłat za czynsz, sprzątanie, napoje podawane podczas posiedzeń, koszty korespondencji itd. Natomiast środki budżetowe przeznaczone na obsługę IT oraz projekty rozwojowe w tej dziedzinie są dla wszystkich sądów regulowane centralnie, a Duński Zarząd Sądownictwa zajmuje się tylko ich administrowaniem. 42 FRANCJA Oficjalna nazwa w języku narodowym Conseil Supérieur de la Magistrature Oficjalna nazwa w języku polskim Najwyższa Rada Korpusu Urzędników Sądowych Adres 21, boulevard Haussmann, 75009 Paryż Numer telefonu +33 1 53 58 48 40 Strona internetowa http://www.conseil-superieur-magistrature.fr Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Rada jako niezależny organ konstytucyjny została utworzona na mocy przepisów Francuskiej Ustawy Zasadniczej 27 października 1946 roku, Jej powstanie wyrażało intencję stworzenia niezależnego systemu wymiaru sprawiedliwości. Na mocy różnych ustaw struktura, skład i kompetencje Rady ulegały później wielu zmianom. Instytucja otrzymała niezależność budżetową na mocy ustawy z 22 lipca 2010 roku. Podstawa prawna lub konstytucyjna Autonomiczny organ konstytucyjny wspierający Prezydenta Republiki w misji stania na straży niezawisłości sądownictwa (artykuł 64 Konstytucji). Akty prawne regulujące status Artykuł 64 Konstytucji Republiki Francuskiej z 4 października 1958 r. ze zmianami przyjętymi na mocy ustawy konstytucyjnej z 27 lipca 1993 roku. Skład Rady określają przepisy 65 artykułu. Ustawa konstytucyjna nr 2008-274 z 23 lipca 2008 roku o modernizacji instytucji V Republiki Francuskiej oraz rozporządzenie konstytucyjne nr 2010-830 z 22 lipca 2010 roku głęboko zreformowały Radę zwłaszcza jej skład oraz procedury działania, a także powoływania sędziów i przyjmowania skarg od obywateli. Skład: Liczba członków 22 osoby. Kadencja 4 lata. Czy istnieje możliwość Tak istnieje, ale nie można sprawować dwóch kadencji jedna po ponownego członkostwa? drugiej. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Nie. Brak zatrudnienia na pełen etat. Skład Rada składa się z osób wykonujących zawód sędziego i prokuratora oraz osób spoza tych środowisk: - 6 sędziów pochodzących z wyboru (pięciu z nich należy do składu sprawującego nadzór nad aktywnymi zawodowo sędziami, jeden zaś należy do składu sprawującego nadzór nad prokuratorami); - 6 prokuratorów pochodzących z wyboru (pięciu z nich należy do składu sprawującego nadzór nad prokuratorami, jeden zaś należy do składu sprawującego nadzór nad aktywnymi zawodowo sędziami); - Pierwszy Prezes Sądu Kasacyjnego; - Prokurator Generalny Sądu Kasacyjnego; 43 - 8 osobistości spoza środowiska sędziowskiego: 1 członek Rady Stanu wybierany przez Zgromadzenie Ogólne Rady Stanu, 1 przedstawiciel zawodów prawniczych nominowany przez Przewodniczącego Narodowej Rady Stowarzyszeń Adwokackich oraz 6 osób nominowanych odpowiednio przez Prezydenta Republiki, Przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego i przez Przewodniczącego Senatu. Czy sędziowie stanowią większość składu? Nie, sędziowie stanowią mniejszość w składach właściwych do spraw nominacji sędziowskich; w sprawach dyscyplinarnych liczba sędziów i innych członków Rady jest taka sama. Przewodnictwo Pierwszy Prezes Sądu Kasacyjnego jest Przewodniczącym składu plenarnego oraz Przewodniczącym składu właściwego do spraw sędziów czynnych zawodowo. Prokurator Generalny Sądu Kasacyjnego jest Zastępcą Przewodniczącego składu plenarnego oraz Przewodniczącym składu właściwego do spraw prokuratorów. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Skład Rady właściwy do spraw sędziów czynnych zawodowo ma prawo proponować kandydatów na stanowiska sędziowskie w Sądzie Kasacyjnym (pierwszy prezes, przewodniczący wydziału, sędziowie zawodowi, sędziowie niezawodowi oraz referendarze), pierwsi prezesi Sądu Apelacyjnego oraz prezesi Sądów Wielkiej Instancji. Skład Rady właściwy do spraw sędziów czynnych zawodowo wydaje opinie dotyczące kandydatów na inne stanowiska sędziowskie proponowanych przez Ministra Sprawiedliwości, opinie te mają charakter wiążący. Skład Rady właściwy do spraw prokuratorów wydaje proste opinie („korzystna” bądź „niekorzystna”) na temat kandydatów proponowanych przez Ministra Sprawiedliwości, który jednak nie ma obowiązku stosowania się do tych opinii. Szkolenie sędziów Brak kompetencji w tym zakresie. Dyscyplina Etyka sędziowska Rada rozpatruje sprawy przekazywane jej przez Ministra Sprawiedliwości, pierwszych prezesów sądów apelacyjnych bądź prezesów sądów wyższej instancji, a także przez głównych oskarżycieli publicznych w sądach apelacyjnych i sądach wyższej instancji oraz przez uczestników postępowań sądowych. Skład właściwy do spraw sędziów aktywnych zawodowo podejmuje decyzje w sprawach sankcji. Skład właściwy w sprawach prokuratorów wydaje proste opinie, co do dalszego postępowania, jako że prawo do nakładania sankcji przysługuje wyłącznie Ministrowi Sprawiedliwości. Każdy skład Rady może zlecić jednemu bądź kilku swoim członkom przeprowadzenie dochodzenia dotyczącego sprawy w Sądzie Kasacyjnym, sądach apelacyjnych, trybunałach oraz Narodowej Akademii Sądownictwa. Rada formułuje i publikuje repozytorium obowiązków etycznych dla korpusu urzędników sądowych. Skład plenarny podejmuje decyzje w sprawach związanych z etyką zawodową sędziów oraz w sprawach dotyczących funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości przekazanych do rozpatrzenia przez Ministra Sprawiedliwości. 44 Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Przekazywane przez Prezydenta Republiki wnioski o wydanie opinii Rada rozpatruje w składzie plenarnym pod przewodnictwem Pierwszego Prezesa Sądu Kasacyjnego. Status decyzji Sankcje dyscyplinarne, nakładane przez skład właściwy do spraw sędziów aktywnych zawodowo, mają charakter decyzji dotyczących jurydsykcji. Procedura odwoławcza Od sankcji dyscyplinarnych nakładanych przez skład właściwy do spraw sędziów aktywnych zawodowo można odwołać się do Rady Stanu, ale tylko w kwestiach dotyczących przepisów prawa. Budżet Budżet Rady jest niezależny od budżetu służby sądownictwa. Pierwszy Prezes Sądu Kasacyjnego zarządza budżetem i prowadzi negocjacje z Ministrem ds. Gospodarki i Finansów. Środki budżetowe przyznawane Radzie mają na celu pokrycie wydatków związanych z funkcjonowaniem w ramach przyznanych kompetencji. 45 IRLANDIA Oficjalna nazwa w języku narodowym An tSéirbhís Chúirteanna Oficjalna nazwa w języku polskim Służba Sądownicza Adres 6th Floor, Phoenix House, 15-24 Phoenix Street North, Smithfield, Dublin 7, IRLANDIA Numer telefonu 00 353 1 888 6228 Strona internetowa www.courts.ie Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Służba Sądownicza została powołana w listopadzie 1999 roku na mocy przepisów Ustawy o Służbie Sądowniczej z 1998 roku. Służba Sądownicza to niezależna Agencja Państwowa właściwa do spraw administracji i zarządzania systemem sądów na terenie Irlandii. Służba Sądownicza nie jest chroniona na mocy przepisów rangi konstytucyjnej i podlega przepisom ustaw regulujących jej działanie. Służba Sądownicza jest osobą prawną i sprawuje swoje funkcje w sposób niezależny, z zastrzeżeniem przepisów odpowiednich ustaw. Podstawa prawna lub konstytucyjna Brak umocowania w przepisach rangi konstytucyjnej. Akty prawne regulujące status Ustawa o Służbie Sądowniczej z 1998 roku. Skład: Liczba członków 17 członków (Zarząd Służby Sądowniczej). Kadencja 3 lata. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Tak istnieje. Nie. Brak zatrudnienia na pełen etat. Skład - 9 sędziów - 8 przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego nominowanych przez rozmaite organy, w tym 1 osoba nominowana przez Ministra Sprawiedliwości, Równości i Obrony; wśród pozostałych członków musi znaleźć się np. aktywny zawodowo adwokat lub radca prawny oraz Dyrektor Generalny Służby Sądowniczej. Czy sędziowie stanowią większość składu? Tak (9 z 17 członków to osoby wykonujące zawód sędziego). Przewodnictwo Pierwszy Prezes Sadu Najwyższego Irlandii (Chief Justice of Ireland) z urzędu sprawuje również funkcję Przewodniczącego Służby Sądowniczej. Nie ma stanowiska wiceprzewodniczącego. Główne kompetencje: 46 Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Służba Sądownicza nie ma kompetencji w zakresie wyboru i nominowania sędziów ani przyznawania im awansów. Szkolenie sędziów Szkolenia dla sędziów leżą w gestii Komisji ds. Edukacji Sędziów, Służba Sądownicza udziela jej wsparcia administracyjnego oraz przekazuje niezbędne fundusze. Dyscyplina Służba Sądownicza nie ma żadnych kompetencji w kwestiach dyscyplinarnych dotyczących sędziów. Etyka sędziowska Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Inne kompetencje Status decyzji Procedura odwoławcza Budżet Służba Sądownicza nie ma żadnych kompetencji w obszarze etyki sędziowskiej. Działając w charakterze organu doradczego, Służba Sądownicza przekazuje swoje obserwacje dotyczące propozycji legislacyjnych mających bezpośredni wpływ na posiadane przez nią kompetencje. Zgodnie z treścią Ustawy o Służbie Sądowniczej ma ona za zadanie: a) zarządzać sądami; b) świadczyć usługi wspierające sędziów; c) przekazywać opinii publicznej informacje na temat systemu sądownictwa; d) udostępniać, zarządzać i dbać o budynki sądów; e) dostarczać sprzęt i wyposażenie niezbędne do pracy w sądach. Decyzje administracyjne. Wszelkie decyzje Służby Sądowniczej mogą zostać poddane ponownej ocenie poprzez zastosowanie sądowej kontroli decyzji administracyjnych (judicial review). Budżet Służby Sądowniczej przyjmowany jest przez parlament w drodze głosowania i wykorzystywany do realizacji zadań określonych przez wymienione wcześniej kompetencje. 47 WŁOCHY – CSM Oficjalna nazwa w języku narodowym Oficjalna nazwa w języku polskim Consiglio Superiore della Magistratura (CSM) Najwyższa Rada Sądownictwa (NRS) Adres Piazza dell’Indipendenza, 6 – 00185, Rzym Numer telefonu +39 0644491(1)-238-239-228-201-322 Strona internetowa http://www.csm.it Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Po raz pierwszy wzmianka o NRS pojawia się w treści artykułu 4 ustawy 511 z 1907 roku; zasadniczo NRS miała charakter organu doradczego, choć miała też znaczące obowiązki o charakterze administracyjnym związane z procesem powoływania kandydatów na niektóre stanowiska sądowe. Pierwszą siedzibą NRS był budynek Ministerstwa Sprawiedliwości. Kilka miesięcy później, rząd Giovaniego Giolittiego przyjął projekt ustawy nr 689/1907, definiującej i określającej ramy działalności nowego organu; mimo iż sędziowie sprawowali wówczas swoje obowiązki w imieniu Króla Włoch, można jednak było ich uznać za funkcjonariuszy służby publicznej. Funkcje NRS nie uległy zasadniczej zmianie aż do momentu przyjęcia nowej, republikańskiej konstytucji; najpierw NRS miała charakter administracyjnego organu doradczego działającego w ramach Ministerstwa, następnie zaś uległa przekształceniu w organ samorządu sędziowskiego. Po reformie, na podstawie ustawy nr 195 z 1958 roku NRS rozpoczęła działalność w pełnym zakresie w 1959 roku. NRS nie wykonuje żadnych funkcji o charakterze politycznym, a zatem nie odgrywa ona jakiejkolwiek roli politycznej ani nie realizuje żadnych celów politycznych. Zgodnie z przepisami włoskiej Konstytucji, jej funkcje związane są przede wszystkim z wykonywaniem działań administracyjnych dotyczących osób wykonujących zawód sędziego. Kolejne istotne zadanie NRS to stanie na straży niezawisłości i niezależności sędziowskiej. Podstawa prawna lub konstytucyjna Niezależny organ konstytucyjny działający na mocy przepisów Konstytucji Republiki Włoskiej (art. 104, 105, 106, 107). Akty prawne regulujące status Działalność NRS regulują przepisy Konstytucji Republiki Włoskiej (art. 104, 105, 106, 107) oraz dwóch ustaw: nr 195 z 1998 roku i nr 44 z 2002 roku. Skład: Liczba członków 27 osób. Kadencja 4 lata. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Tak istnieje, ale nie bezpośrednio po zakończeniu danej kadencji. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Tak, są zatrudnieni na pełen etat. Skład - 16 członków NRS wybierają sędziowie i prokuratorzy ze swojego grona według następującego schematu: dwaj sędziowie lub 48 oskarżyciele publiczni Sądu Kasacyjnego (Corte di Cassazione); czterej oskarżyciele publiczni wykonujący funkcje w zakresie decydowania o meritum rozpatrywanych spraw; dziesięciu sędziów wykonujących funkcje w ramach sądów powszechnych w zakresie decydowania o meritum rozpatrywanych spraw. - 8 członków, którzy nie są sędziami lub prokuratorami, powoływanych przez obradujące wspólnie obie izby Parlamentu; - 3 członków z urzędu: Prezydent Republiki Włoskiej (będący jednocześnie Przewodniczącym), Pierwszy Prezes Sądu Kasacyjnego oraz Prokurator Generalny (Główny Oskarżyciel Publiczny). Czy sędziowie stanowią większość składu? Tak, co wynika z treści art. 104 Konstytucji Republiki Włoskiej. Przewodnictwo Prezydent Republiki Włoskiej. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Szkolenie sędziów Dyscyplina Etyka sędziowska Zgodnie z przepisami Konstytucji, Rada jest odpowiedzialna za powoływanie, nominowanie i przenoszenie sędziów oraz oskarżycieli publicznych, przyznawanie im awansów oraz podejmowanie względem nich działań o charakterze dyscyplinarnym (zgodnie z art. 105 Konstytucji). Na mocy dekretu ustawodawczego nr 26 z 30 stycznia 2006 roku została utworzona Akademia Sądownictwa – jedyna instytucja upoważniona do organizowania szkoleń dla sędziów i prokuratorów (dotyczy to zarówno szkoleń wstępnych, jak i dalszego kształcenia). Akademia ukonstytuowała się w 2012 roku i rozpoczęła działalność w 2013 roku. Przed powołaniem do życia Akademii, szkolenia organizowała Najwyższa Rada Sądownictwa (NRS). W aktualnym stanie prawnym Akademia, opracowując coroczny program szkoleń, jest zobowiązana do uwzględniania wytycznych Rady i Ministerstwa Sprawiedliwości, a także propozycji przedstawianych przez Krajowe Stowarzyszenie Adwokatów oraz Krajową Radę Szkolnictwa Wyższego. Rada ma wyłączne kompetencje w zakresie prowadzenia postępowania dyscyplinarnego oraz nakładania sankcji na sędziów i oskarżycieli publicznych. Aktem prawnym regulującym zagadnienie dyscypliny sędziowskiej jest Dekret Ustawodawczy nr 109/2006 – „Zasady dotyczące naruszeń reguł dyscyplinarnych przez funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości, odpowiednich sankcji oraz procedury składania wniosków”. Od decyzji podejmowanych przez wydział do spraw dyscyplinarnych przysługuje odwołanie do połączonych Izb Sądu Kasacyjnego. Rada nie ma wyraźnie określonych kompetencji w obszarze etyki sędziowskiej. Zagadnienie to ma jednak znaczenie z punktu widzenia okresowej oceny sędziów i prokuratorów, jako że niezawisłość, bezstronność oraz rozwaga to niezbędne warunki właściwego sprawowania obowiązków sędziego. Narodowe Stowarzyszenie Funkcjonariuszy (Sędziów i Prokuratorów) Wymiaru Sprawiedliwości (Associazione Nazionale Magistrati), a także stowarzyszenie sędziów i oskarżycieli publicznych o charakterze prywatnoprawnym, w którego skład wchodzi większość przedstawicieli środowisk sędziowskich we Włoszech, przyjęło Kodeks Postępowania Zawodowego, wprowadzając tym samym w życie konkretne regulacje prawne 49 dotyczące etycznego postępowania organów władzy publicznej oraz osób wykonujących zawód sędziego. Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Art. 10 ustawy nr 195 z 1958 roku przyznaje Radzie prawo do przedstawiania Ministerstwu Sprawiedliwości propozycji oraz opinii dotyczących regulacji związanych z administracją wymiaru sprawiedliwości oraz sądownictwem. Ustawa regulująca funkcjonowanie CSM daje Ministrowi Sprawiedliwości prawo do formułowania wniosków oraz komentarzy na temat zagadnień leżących w zakresie kompetencji Rady Sądownictwa. Status decyzji Decyzje administracyjne wydawane przez organ władzy publicznej. Procedura odwoławcza Od decyzji podejmowanych przez Radę przysługuje odwołanie do sądów administracyjnych; prawo to przysługuje wszystkim zainteresowanym osobom. Budżet NRS ma autonomię w dysponowaniu środkami finansowymi przekazywanymi przez państwo na jej działalność. Natomiast budżetem przeznaczonym na potrzeby sądów i organizację sądownictwa, zarządza Ministerstwo Sprawiedliwości. Aby zagwarantować niezależność i niezawisłość Rady przyjęto zasadę, że Rada nie ponosi odpowiedzialności politycznej ani instytucjonalnej przed jakimikolwiek osobami czy podmiotami. Za gwarancję rzetelności oraz prawidłowego działania NRS został uznany fakt, że Przewodniczacym Rady jest z urzędu Prezydent Republiki. 50 WŁOCHY – CPGA Oficjalna nazwa w języku narodowym Consiglio di Presidenza della giustizia amministrativa (CPGA) Oficjalna nazwa w języku polskim Rada Sądownictwa Administracyjnego (RSA) Adres Piazza Monte di Pietà, 33 Palazzo Aldobrandini – 00186 Rzym Numer telefonu +39 069827(1) +39 0668273063 +39 0668273094 Strona internetowa http://www.giustizia-amministrativa.it Adres e-mail [email protected] Rys historyczny We włoskim systemie prawa funkcjonuje rozróżnienie pomiędzy sędziami sądów karnych i cywilnych, a sędziami sądów administracyjnych. Dla obu tych kategorii sędziów przewidziano odrębne organy samorządu sędziowskiego: w przypadku sędziów sądów karnych i cywilnych jest to Najwyższa Rada Sądownictwa (NRS), a w przypadku sędziów sądów administracyjnych – Rada Sądownictwa Administracyjnego (RSA). RSA została utworzona w 1982 roku. W 2000 roku została zreformowana. Podstawa prawna lub konstytucyjna Przepisy Konstytucji Republiki Włoskiej nie odnoszą się do Rady Sądownictwa Administracyjnego, wspominając jedynie o NRS. Akty prawne regulujące status Działalność RSA regulują przepisy dwóch ustaw, tj. ustawy nr 183 z 1982 roku oraz nr 205 z 2000 roku. Skład: Liczba członków 15 osób. Kadencja 4 lata. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Tak istnieje, ale tylko raz i dopiero po upływie 8 lat. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Nie. Dla wszystkich przedstawicieli zawodu sędziego stanowiska nie mają charakteru pełnoetatowego, ponieważ wykonują oni nadal obowiązki w sądach; stosuje się jedynie redukcję ich czasu pracy. Skład - 10 członków wybierają sędziowie ze swojego grona według nastepujacych zasad: 4 osoby są wybierane spośród członków Rady Stanu, (Naczelnego Sądu Administracyjnego, przyp red.), a 6 spośród sędziów sądów administracyjnych pierwszej instancji. W systemie sądownictwa administracyjnego nie ma funkcji oskarżyciela publicznego, - 4 członków, którzy nie są sędziami powołują na wspólnych obradach obie izby Parlamentu spośród profesorów prawa lub prawników z 20-letnim stażem, - 1 członek - Przewodniczący Rady Stanu - sprawuje stanowisko ex officio. Czy sędziowie stanowią większość składu? Tak. (11 z 15 członków to sędziowie – 10 pochodzi z wyboru, jeden sprawuje urząd ex officio). 51 Przewodnictwo Brak danych Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Szkolenie sędziów Dyscyplina Etyka sędziowska Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Status decyzji Procedura odwoławcza Budżet Rada, wraz z Prezesem Rady Ministrów, odpowiada za przeprowadzany w drodze konkursu nabór na stanowiska sędziów sądów administracyjnych. Mogą do niego przystąpić pracownicy służby cywilnej - absolwenci studiów prawniczych oraz sędziowie sądów cywilnych i karnych. Organ egzaminujący jest niezależny, a w jego skład wchodzą wewnętrzni oraz zewnętrzni eksperci. RSA nadzoruje organizację szkoleń dla sędziów, które realizuje Biuro ds. Nauki i Szkoleń Sądownictwa Administracyjnego. W skład Biura wchodzi 12 sędziów (6 z Rady Stanu i 6 z sądów administracyjnych pierwszej instancji), pochodzących z konkursu i powoływanych przez RSA. Propozycje programów szkoleń wstępnych oraz ustawicznych przedstawiane są przez Biuro ds. Nauki i Szkoleń Sądownictwa Administracyjnego i zatwierdzane przez RSA. RSA ma wyłączne kompetencje w zakresie prowadzenia postępowania dyscyplinarnego oraz nakładania sankcji na sędziów i oskarżycieli publicznych. Od decyzji podejmowanych przez Wydział do Spraw Dyscyplinarnych przysługuje odwołanie do Sądu Administracyjnego w Rzymie - pełniącego rolę sądu pierwszej instancji; od jego decyzji z kolei możliwe jest wniesienie apelacji do Rady Stanu. Podobny tryb obowiązuje w odniesieniu do innych decyzji podejmowanych przez RSA. Stowarzyszenie Sędziów Rady Stanu przyjęło w 1994 roku Kodeks Postępowania Zawodowego, zmieniony w 2007 roku. Rada nie posiada wyraźnie określonych kompetencji w obszarze etyki sędziowskiej. Zagadnienie to ma jednak znaczenie z punktu widzenia okresowej oceny funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości (sędziów i prokuratorów). Rada ma prawo do przedstawiania rządowi propozycji dotyczących regulacji związanych ze statusem sędziów sądów administracyjnych oraz sądownictwem administracyjnym w przypadku, kiedy jest to konieczne. Decyzje administracyjne wydawane przez organ władzy publicznej. Od decyzji podejmowanych przez RSA przysługuje odwołanie do sądów administracyjnych (Sąd Administracyjny w Rzymie – pierwsza instancja; Rada Stanu – druga i ostatnia instancja); prawo to przysługuje wszystkim zainteresowanym osobom. RSA ma autonomię w dysponowaniu środkami finansowymi, które państwo przekazuje na jej działalność. Rada zarządza także budżetem przeznaczonym na funkcjonowanie sądów oraz organizację sądownictwa. Aby zagwarantować niezależność i niezawisłość Rady, przyjęto zasadę, że Rada nie ponosi odpowiedzialności politycznej ani instytucjonalnej przed jakimikolwiek osobami czy podmiotami. 52 ŁOTWA Oficjalna nazwa w języku narodowym Oficjalna nazwa w języku polskim Tieslietu padome (TP) Rada Sądownictwa Adres Brivibas boulevard 36, Ryga, LV-1511, Łotwa Numer telefonu +371 67020350 Strona internetowa http://at.gov.lv/en/the-board-of-justice/basis-and-functions-ofauthority/ Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Data ustanowienia – 1 sierpnia 2010 roku. Rada Sądownictwa to ciało kolegialne, które uczestniczy w procesie opracowywania polityki oraz strategii dotyczących systemu sądownictwa, a także w procesie usprawniania pracy wymiaru sprawiedliwości. Podstawa prawna lub konstytucyjna Ustawa o Władzy Sądowniczej. Akty prawne regulujące status Ustawa o Władzy Sądowniczej. Skład: Liczba członków 15 osób. Kadencja 4 lata (dla członków pochodzących z wyboru). Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Członkowie Rady Sądownictwa mogą zostać wybrani ponownie, ale nie mogą sprawować swojej funkcji więcej niż dwa razy pod rząd. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Nie. Brak zatrudnienia na pełen etat. Skład - 7 członków pochodzących z wyboru (sędziów): 6 sędziów wybiera Konferencja Sędziów, 1 sędziego Zgromadzenie Plenarne Sądu Najwyższego. - 8 członków stałych ex officio: Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Trybunału Konstytucyjnego, Minister Sprawiedliwości, Przewodniczący Komisji ds. Sądownictwa Parlamentu (Saeima), Prokurator Generalny, Prezes Łotewskiej Rady Zaprzysiężonych Adwokatów, Prezes Łotewskiej Rady Zaprzysiężonych Notariuszy oraz Prezes Łotewskiej Rady Zaprzysiężonych Komorników Sądowych. Czy sędziowie stanowią większość składu? Tak. Przewodnictwo Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego. Rada nie posiada wiceprzewodniczącego. Główne kompetencje: 53 Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Rada podejmuje decyzje dotyczące wyłącznie przeniesienia sędziego do innego sądu tego samego szczebla, ponadto zatwierdza przepisy dotyczące oceny sędziów. Szkolenie sędziów Za opracowywanie i rozwijanie programów szkolenia wstępnego oraz ustawicznego odpowiada Administracja Sądów. Dyscyplina Brak kompetencji w tym zakresie; realizują je: Sądowa Komisja Dyscyplinarna oraz Sąd Dyscyplinarny. Etyka sędziowska Komisja ds. Etyki Sędziowskiej, Kodeks Etyki Sędziów Łotewskich. Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Władza ustawodawcza ma obowiązek wnioskować o opinię Rady i jej wysłuchać oraz respektować ją zgodnie z zasadą podziału władz. Ustawodawca ma obowiązek zapoznania się z opinią Rady dotyczącą zagadnień mających wpływ na funkcjonowanie sądów, ale prawo do podejmowania decyzji w tym obszarze przysługuje wyłącznie ustawodawcy. Ustawodawca ma także prawo do odrzucenia opinii przedstawionej przez środowisko sędziowskie, niemniej jednak jest zobowiązany do wysłuchania tej opinii i traktowania jej z szacunkiem i zrozumieniem (patrz wyrok Trybunału Konstytucyjnego nr 2009-11-01 z 18 stycznia 2010 roku). Status decyzji Organ wydaje zarówno decyzje wiążące, jak i postanowienia o charakterze doradczym. Procedura odwoławcza Od decyzji Rady nie przysługuje odwołanie. Budżet Rada nie ma odrębnego budżetu. Za budżet i działalność Rady Sądownictwa odpowiada Administracja Sądu Najwyższego. 54 LITWA Oficjalna nazwa w języku narodowym Oficjalna nazwa w języku polskim Teisėjų Taryba (TT) Rada Sądownictwa Adres L. Sapiegos g. 15, LT-10312 Wilno, Litwa Numer telefonu +370 52 514126 Strona internetowa http://www.teismai.lt Adres e-mail [email protected]; [email protected] Rys historyczny Konstytucja Republiki Litewskiej z 1992 roku położyła podwaliny pod utworzenie specjalnej instytucji sędziowskiej, której zadaniem miało być przedstawianie Prezydentowi rekomendacji dotyczących nominacji sędziowskich, a także przyznawania awansów, podejmowania decyzji w sprawie przenoszenia na inne stanowisko slużbowe lub złożenia sędziego z urzędu. Po raz pierwszy Rada Sądownictwa pojawia się w przepisach Ustawy o Sądownictwie Republiki Litewskiej z 1994 roku jako instytucja składająca się zaledwie z 9 osób; w późniejszym okresie wprowadzono liczne zmiany dotyczące zarówno jej składu, jak i nazwy, ostatecznie nadając jej obecny kształt. Stała się organem, który jest jedną z podstawowych instytucji samorządu sędziowskiego i którego celem jest stanie na straży niezależności sędziów oraz sądów. W 2012 roku poprawką do Ustawy o Sądach została zwiększona liczba członków Rady do 23 osób. W ten sposób zwiększono liczbę przedstawicieli sądów okręgowych i rejonowych w instytucjach samorządu sędziowskiego. Podstawa prawna lub konstytucyjna Art. 112 Konstytucji stanowi, że przewidziana przepisami prawa specjalna instytucja sędziowska będzie przedstawiała Prezydentowi Republiki rekomendacje dotyczące nominacji, awansów oraz decyzji o przeniesieniu sędziów, a także decyzji o złożeniu sędziego z urzędu. Akty prawne regulujące status Ustawa o Sądach Republiki Litewskiej. Skład: Liczba członków 23 osoby. Kadencja 4 lata. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Skład Tak, istnieje. Nie. Brak zatrudnienia na pełen etat. - 20 sędziów wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów: 3 sędziów Sądu Najwyższego, 3 Sędziów Sądu Apelacyjnego i 3 Sędziów Najwyższego Sądu Administracyjnego, po jednym sędzim z każdego sądu okręgowego, 1 sędzia reprezentujący wszystkie okręgowe sądy administracyjne oraz po jednym sędzim reprezentującym wszystkie sądy rejonowe zlokalizowane w obszarze działalności poszczególnych sądów okręgowych. 55 - 3 członków ex-officio (sędziowie): Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Sądu Apelacyjnego, Prezes Najwyższego Sądu Administracyjnego. Czy sędziowie stanowią większość składu? Tak, ponieważ organ ten składa się wyłącznie z sędziów. Przewodnictwo Przewodniczącego oraz Wiceprzewodniczącego wybierają członkowie Rady na 2 lata. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Szkolenie sędziów Rada uczestniczy w procesie tworzenia korpusu sędziów, przekazując Prezydentowi Republiki sugestie dotyczące powoływania sędziów, przyznawania im awansów i usuwania ich ze stanowiska – oprócz sędziów dotyczy to także Prezesów i Wiceprezesów sądów oraz przewodniczących wydziałów sądów. Rada przekazuje także propozycje zmiany liczby sędziów w poszczególnych sądach. Rada Sądownictwa ustala także skład Komisji Egzaminacyjnej dla Kandydatów na Stanowiska Sędziowskie, wybiera lub nominuje jej członków, a także zatwierdza projekty aktów prawnych regulujące jej działalność (przepisy proceduralne). Wstępne szkolenia sędziów oraz obowiązkowe szkolenia w trakcie pełnienia funkcji (szkolenia ustawiczne) finansuje państwo. Ministerstwo Sprawiedliwości odpowiada za harmonizację corocznych programów szkoleń dla sędziów, podczas gdy Rada Sądownictwa odpowiada za zatwierdzanie zasad dotyczących organizacji szkoleń, programów szkoleniowych, corocznych planów podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz wymogów dotyczących kwalifikacji wykładowców. Komisja Rady Sądownictwa ds. Szkoleń przedstawia wnioski i uwagi dotyczące programów szkoleń, a także planów szkoleń; odpowiada także za ocenę dodatkowych potrzeb szkoleniowych sędziów, zajmuje się problemami szkoleń międzynarodowych, wspiera sędziów i urzędników sądowych, rozpatruje problemy związane z finansowaniem, strategią i potrzebami szkoleniowymi. Krajowa Administracja Sądowa (instytucja świadcząca usługi dla sądów i instytucji samorządowych sądownictwa), odpowiada za przygotowanie i realizację programów szkoleń wstępnych oraz szkoleń ustawicznych dla sędziów. 56 Dyscyplina Rada uczestniczy w ustalania składu Komisji ds. Etyki i Dyscypliny Sędziowskiej; powołuje 4 z 7 członków tej Komisji, dokonuje wyboru przewodniczącego, a także podejmuje decyzje dotyczące usunięcia wyżej wymienionych osób ze stanowiska w przypadkach przewidzianych przez prawo. Ponadto Rada powołuje wszystkich członków Sądu Honorowego i podejmuje decyzje dotyczące usunięcia ze stanowiska w przypadkach przewidzianych przez prawo. Rada odpowiada za zatwierdzanie reguł proceduralnych Komisji ds. Etyki i Dyscypliny Sędziowskiej oraz Sądu Honorowego. Rada rozpatruje coroczne sprawozdania Komisji ds. Etyki i Dyscypliny Sędziowskiej oraz Sądu Honorowego. Rada dysponuje prawem do składania wniosków o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko sędziemu. Etyka sędziowska Kodeks Etyki Sędziowskiej Republiki Litewskiej został przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów w 2006 roku. W sprawie naruszeń przepisów Kodeksu oraz wszczynania postępowań dyscyplinarnych przeciwko sędziom właściwe są następujące instytucje: Komisja ds. Etyki i Dyscypliny Sędziowskiej oraz Sąd Honorowy. Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Rada Sądownictwa nie posiada inicjatywy ustawodawczej. Ma jednak prawo do przedstawiania rządowi (konkretnym ministerstwom) bądź Prezydentowi Republiki Litewskiej uzasadnionych opinii w sprawach legislacyjnych. Opinie w innych sprawach: Zgodnie z procedurą przyjętą przez Radę i zatwierdzoną przez Ministra Sprawiedliwości, Ministerstwo przygotowuje projekty inwestycji dotyczące sądownictwa, przedstawia je Radzie do zatwierdzenia i wnosi o włączenie ich do państwowego programu inwestycyjnego. Muszą one uwzględniać potrzeby zgłaszane przez Narodowy Zarząd Sądownictwa i propozycje samych sądów. Inne kompetencje Rada zatwierdza regulacje dotyczące administracji sądów (wliczając w to regulacje dotyczące przydziału spraw oraz formowania składu sądu) i uczestniczy w rozwiązywaniu innych kwestii o charakterze administracyjnym dotyczących sądów. Rada, działając w imieniu ogółu sędziów, współpracuje z innymi instytucjami i organizacjami na Litwie oraz w innych państwach, a także z organizacjami międzynarodowymi, zajmującymi się zagadnieniami niezawisłości sędziowskiej, administracją sądownictwa oraz innymi kwestiami istotnymi z punktu widzenia działalności sądów. Powołuje Komisję Stałą do Oceny Sędziów oraz inne komisje stałe i tymczasowe, a także zatwierdza akty prawne regulujące funkcjonowanie tych komisji. Status decyzji Decyzje Rady są wiążące prawnie. Procedura odwoławcza Rada Sądownictwa może rewidować swoje uchwały. W niektórych przypadkach decyzje Rady Sądownictwa mogą być ponownie rozpatrzone przez sąd administracyjny. 57 Budżet Środki finansowe konieczne dla zapewnienia właściwego funkcjonowania Rady Sądownictwa oraz innych instytucji samorządu sędziowskiego są przydzielane przez Krajową Administrację Sądową. Środki te służą utrzymaniu siedziby i personelu, wyposażenia, organizacji posiedzeń i innych wydarzeń, rozwoju współpracy międzynarodowej, organizacji spotkań itd. Krajowa Administracja Sądowa otrzymuje fundusze z budżetu państwa zgodnie z decyzjami Ministerstwa Finansów, które dotyczą przydziału środków; konsolidacja tych funduszy odbywa się na mocy postanowień ustawy budżetowej przyjmowanej co roku przez Parlament. 58 MALTA Oficjalna nazwa w języku narodowym Kummissjoni ghall-Amministrazzjoni tal-Gustizzja Oficjalna nazwa w języku polskim Komisja do Spraw Wymiaru Sprawiedliwości Adres The Palace, Republic Street, Valletta, Malta Numer telefonu - Strona internetowa www.judiciarymalta.gov.mt Adres e-mail [email protected] Rys historyczny 2 września 1994 roku została znowelizowana Konstytucja Malty poprzez dodanie art. 101A, na podstawie tego artykułu została powołana specjalna instytucja - Komisja do Spraw Wymiaru Sprawiedliwości. Podstawa prawna lub konstytucyjna Akty prawne regulujące status Artykuł 101A Konstytucji. Brak danych. Skład: Liczba członków 10 osób. Kadencja 4 lata. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Brak danych. Nie. Brak zatrudnienia na pełen etat. Skład - 4 sędziów wybieranych przez przedstawicieli zawodu sędziego, - 2 osoby spoza środowiska sędziowskiego: 1 osoba powoływana przez premiera i 1 osoba powoływana przez lidera opozycji; - 4 członków z urzędu: Prezydent, Prezes Sądu Najwyższego, Prokurator Generalny i Prezes Izby Adwokackiej. Czy sędziowie stanowią większość składu? Nie. W przypadku równej liczby głosów za i przeciw Przewodniczący Komisji ma głos rozstrzygający, co oznacza, że przedstawiciele środowiska sędziowskiego zawsze dysponują większością głosów. Przewodnictwo Przewodniczący – Prezydent Republiki Maltańskiej (ex officio). Wiceprzewodniczący – Prezes Sądu Najwyższego (ex officio). Główne kompetencje: 59 Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Szkolenie sędziów Dyscyplina Etyka sędziowska Na wniosek premiera, Komisja przedstawia propozycje dotyczące nominacji na podstawie art. 96, 98 lub 100 Konstytucji. Komisja sprawuje także ważną rolę związaną z procedurą złożenia sędziego z urzędu, o której mowa w rozdziale 369 Kodeksu Maltańskiego. Kompetencje do złożenia sędziego z urzędu należą do Parlamentu, który decyduje o tym w uchwale podejmowanej większością dwóch trzecich głosów. Jednak przed wszczęciem postępowania w sprawie złożenia sędziego z urzędu przez Parlament, Komisja ma obowiązek sprawdzenia, czy prima facie zachodzą okoliczności uzasadniające złożenie sędziego z urzędu. Komisja ds. Edukacji Sędziów jest organem odpowiedzialnym za szkolenia dla osób wykonujących zawód sędziego. Wspomaga sędziów i sędziów pokoju w zakresie doskonalenia zawodowego oraz kształcenia ustawicznego, głównie poprzez organizowanie seminariów prowadzonych przez krajowych oraz zagranicznych prelegentów i ekspertów, organizuje też kursy dla nowo powołanych sędziów. Inne cele działalności Komisji to mi.in.: informowanie przedstawicieli środowiska sędziowskiego o najnowszych zmianach w prawie za pomocą technologii informatycznych, aktualizowanie treści dokumentów poświęconych różnym aspektom zawodu sędziego oraz promocja współpracy międzynarodowej dotyczącej szkolenia sędziów. W skład Komisji wchodzą cztery osoby, dwie powołuje Prezes Sądu Najwyższego, a pozostałe dwie – Minister Sprawiedliwości. Pracami Komisji kieruje Prezes Sądu Najwyższego. Komisja ma prawo prowadzić dochodzenie w sprawie każdego sędziego czy sędziego pokoju, zwracać uwagę każdemu sędziemu bądź sędziemu pokoju na temat wszystkich spraw (niezależnie od tego, w jakim sądzie sprawuje swój urząd dany sędzia bądź sędzia pokoju), które mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie sądu, może też zwracać uwagę na wszelkie działania, które mogą negatywnie wpływać na poziom zaufania, którym sędzia lub sędzia pokoju został obdarzony przez mianowanie na dane stanowisko, może też zwracać uwagę na naruszenie postanowień przepisów bądź kodeksów etycznych przez sędziego lub sędziego pokoju, może także dokonywać czynności natury dyscyplinarnej – zgodnie z obowiązującym prawem – w odniesieniu do czynnych zawodowo adwokatów oraz prokuratorów. Komisja ma prawo sporządzić kodeks lub kodeksy etyczne regulujące postępowanie osób wykonujących zawód sędziego; ponadto, na wniosek Komitetu ds. Adwokatury i Prokuratury, Komisja ma prawo sporządzić kodeks lub kodeksy etyczne regulujące postępowanie adwokatów i prokuratorów. Kodeks Etyki Sędziowskiej został przygotowany przez Komisję do SprawWymiaru Sprawiedliwości. W maju 2004 roku Komisja do Spraw Wymiaru Sprawiedliwości przyjęła poprawki do Kodeksu. Jedną z nich jest artykuł nr 29, który mówi, że Prezes Sądu Najwyższego przedstawi zalecenia, które wyjaśnią, w jaki sposób zasady Kodeksu Etyki Sędziowskiej, lub niektóre z nich, powinny być stosowane w konkretnych przypadkach. Ma to na celu zapewnienie, na ile to możliwe, spójności ich stosowania. Zalecenia te zostały przyjęte przez Komisję 8 czerwca 2008 roku i stanowią integralną część Kodeksu. Podobne, aczkolwiek bardziej rozbudowane, zalecenia zostały zawarte w treści Komentarza do Zasad z Bangalore dot. Postępowania Sędziego. 60 Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Komisja ma prawo i obowiązek przedstawiać Ministrowi Sprawiedliwości rekomendacje dotyczące poprawy efektywności pracy sądów. Opinie na inne tematy: Komisja może przekazywać rządowi swoje opinie. Zgodnie z przepisami Konstytucji Maltańskiej, jedną z funkcji Komisji jest sugerowanie możliwych rozwiązań. Inne kompetencje Inne funkcje Komisji to: - sprawowanie nadzoru nad działalnością sądów i przekazywanie Ministrowi Sprawiedliwości rekomendacji dotyczących rozwiązań, które, zdaniem Komisji, pozwoliłyby na bardziej efektywne funkcjonowanie sądów; - doradzanie Ministrowi Sprawiedliwości w kwestiach związanych z organizacją i administracją wymiaru sprawiedliwości; - realizacja innych zadań przewidzianych prawem. Status decyzji Decyzje Komisji są prawnie wiążące. Procedura odwoławcza Od decyzji Komisji nie przysługuje odwołanie. Budżet Budżet zatwierdzany jest przez Prezydenta Malty. Komisja ma prawo wykorzystywać przyznane jej środki budżetowe w sposób, jaki uzna za stosowny. 61 HOLANDIA Oficjalna nazwa w języku narodowym Oficjalna nazwa w języku polskim Raad voor de rechtspraak Holenderska Rada Sądownictwa Adres Kneuterdijk 1, 2514 EM, Haga, Holandia Numer telefonu +31-(0)88 361 00 00 Strona internetowa www.judiciary.nl Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Rada została utworzona w 2002 roku w wyniku szeroko zakrojonej reformy sądownictwa. Wcześniej za zarządzanie i nadzór nad sądownictwem odpowiadał Minister Sprawiedliwości. Minister nie miał żadnych kompetencji dotyczących sfery orzeczniczej; w tym zakresie wyłączną odpowiedzialność ponosili sędziowie orzekający w poszczególnych sądach. Zarówno parlament, jak i środowisko sędziowskie uznało, że niezbędne jest wzmocnienie niezależności sądownictwa. Uległa zmianie struktura zarządzania sądownictwem, co oznaczało, że zarządy poszczególnych sądów stały się odpowiedzialne za swoje działania. Dodatkowo, została utworzona Rada Sądownictwa, która ponosi pełną odpowiedzialność za budżet, koordynację i nadzór nad całym systemem sądownictwa. Rada nie ma żadnych kompetencji dotyczacych rozstrzygania w poszczególnych sprawach. Co więcej, w wyniku reformy przestała istnieć bezpośrednia więź pomiędzy Ministrem Sprawiedliwości a sądami. Podstawa prawna lub konstytucyjna Przepisy ustawowe. Holenderska Rada Sądownictwa nie ma umocowania w przepisach Konstytucji. Akty prawne regulujące status Ustawa z 18 kwietnia 1827 roku o Zawodzie Sędziego i Systemie Sądownictwa (zwana też Ustawą o Organizacji Sądów) – Rozdział 2, część 6. Skład: Liczba członków Kadencja Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Skład Zgodnie z treścią art. 84 ust. 4 Ustawy o Organizacji Sądów, w skład Rady wchodzi od 3 do 5 członków. Rada sama decyduje o liczbie członków. Obecnie Rada składa się z 4 członków. 6 lat. Tak, istnieje przez maksymalnie 3 lata. Tak, są zatrudnieni na pełen etat. Zgodnie z treścią art. 84 ust. 1 Ustawy o Organizacji Sądów, w skład Rady wchodzi od 3 do 5 członków. Obecnie 2 spośród 4 członków Rady to osoby wykonujące zawód sędziego. Zgodnie z treścią art. 84 ust. 4 Ustawy o Organizacji Sądów, jeżeli w skład Rady wchodzi 4 członków, co najmniej dwóch z nich musi być sędziami. 62 Czy sędziowie stanowią większość składu? Przewodnictwo Obecnie sędziowie stanowią 50% składu organu. W przypadku, gdy w głosowaniu liczba głosów „za” jest taka sama jak liczba głosów „przeciw”, głos decydujący należy do Przewodniczącego (którym jest zawsze sędzia). Przewodniczącym i Wiceprzewodniczącym Rady jest zawsze sędzia. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Szkolenie sędziów Dyscyplina Etyka sędziowska Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Inne kompetencje: Status decyzji Z formalnego punktu widzenia, sędziowie powoływani są na stanowiska na podstawie Dekretów Królewskich (z rekomendacji Ministra ds. Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości), po wnikliwych konsultacach z przedstawicielami środowiska sędziowskiego. W rzeczywistości nominacje przyznawane są na podstawie rekomendacji Rady, które z kolei odzwierciedlają opinie zarządów sądów oraz sugestie komisji ds. wyboru. Szkoleniem sędziów i kwestiami organizacyjnymi w tym zakresie zajmuje się SSR (Narodowe Centrum Szkolenia Sędziów). Rada jest współwłaścicielem SSR (jest ono w 2/3 własnością Rady i w 1/3 własnością Biura Prokuratora Generalnego), co oznacza, że Rada odpowiada zarówno za kwestie organizacyjne dotyczące SSR jak i nadzór nad nim. Rada nie ma kompetencji dotyczących dyscyplinarnych prowadzonych przeciwko sędziom. postępowań Rada ma kompetencje w obszarze promowania etyki sędziowskiej. Kluczowym celem działania Rady jest podnoszenie świadomości dotyczącej nieskazitelności postępowania. Została powołana specjalna grupa robocza złożona z przedstawicieli środowiska sędziowskiego oraz doradców Rady ds. Polityki, która pracuje nad zagadnieniami dotyczącymi uczciwości sędziów w tym nad podręcznikiem dla sędziów, nowelizacją Kodeksu Postępowania Sędziów oraz rozpoczęciem debaty na temat dodatkowych funkcji sprawowanych przez sędziów. Jednym z głównych zadań Rady Sądownictwa jest przekazywanie rządowi i parlamentowi wskazówek w sprawie polityki i projektów ustaw, które mogą wpływać na wymiar sprawiedliwości. Dotyczy to wyłącznie propozycji, które bezpośrednio wpływają na organizację sądownictwa, wprowadzają nowe procedury prawne bądź zmieniają istniejące. Zalecenia Rady są zatwierdzane po konsultacjach z sądami. Rada ma prawo przekazywać zalecenia dotyczące legislacji zarówno na życzenie innych osób/podmiotów, jak i z własnej inicjatywy. Promowanie wysokiej jakości i jednolitości przepisów prawa: Rada nie może oceniać pracy poszczególnych sędziów. Zadania Rady związane z dbałością o jakość systemu sądownictwa dotyczą działań na rzecz jednolitości stosowania prawa, np. poprzez zachęcanie do przyjmowania wytycznych dotyczących orzekanych kar. Rada ma także za zadanie prowadzenie działań na rzecz podnoszenia jakości zarządzania sądami. Decyzje Rady związane z realizacją obowiązków ustawowych mają charakter wiążący. 63 Procedura odwoławcza Budżet W przypadku, gdy decyzja Rady dotycząca jej obowiązków ustawowych została podjęta w sposób ewidentnie sprzeczny z przepisami prawa bądź też niekorzystnie wpływa na działalność sądów, może być uchylona na mocy Dekretu Królewskiego wydanego z rekomendacji Ministra ds. Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (art. 106 Ustawy o Organizacji Sądów). W trakcie realizacji swoich obowiązków, Rada w żaden sposób nie ingeruje w proces orzekania w indywidualnych sprawach (artykuł 96). Rada prowadzi negocjacje z Ministrem ds. Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości w sprawie kształtu corocznego budżetu całego sądownictwa i w pełni odpowiada przed Ministrem za sposób wydatkowania środków budżetowych. W przypadku, gdy Rada nie porozumie się z Ministrem w sprawie budżetu, zarówno Minister, jak i Rada przedstawiają swoje propozycje Parlamentowi, który podejmuje decyzję, którą z nich przyjąć. Środki budżetowe pokrywają całość kosztów działalności Rady oraz sądów pozostających pod jej nadzorem, a także wynagrodzeń sędziów. Dodatkowo, Rada jest współwłaścicielem Narodowego Centrum Szkolenia Sędziów (SSR) oraz właścicielem spółki zajmującej się świadczeniem usług informatycznych dla sądownictwa (Spir-it). Rada dzieli środki budżetowe dla poszczególnych sądów i nadzoruje proces zarządzania finansami sądów. Sądy ponoszą odpowiedzialność przed Radą w zakresie wydatkowania przyznawanych im środków budżetowych. Budżet ustalany jest w oparciu o liczbę spraw: co roku liczba spraw prowadzonych przez sądy jest mnożona przez wysokość kosztów za dany typ sprawy sądowej. Koszty są negocjowane między Ministrem a Radą i ustalane raz na trzy lata. 64 POLSKA Oficjalna nazwa w języku narodowym Krajowa Rada Sądownictwa Oficjalna nazwa w języku polskim Krajowa Rada Sądownictwa Adres ul. Rakowiecka 30, 02-528 Warszawa Numer telefonu +48 22 3792 773 Strona internetowa http://krs.pl Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa została przyjęta 20 grudnia 1989 roku (Dz. U. nr. 73, poz. 435 z późn. zm.; aktualna wersja ustawy pochodzi z 12 maja 2011 roku (Dz. U. nr. 126, poz 714). Pierwsze posiedzenie Rady odbyło się 23 stycznia 1990 roku. Podstawa prawna lub konstytucyjna Niezależny organ konstytucyjny - zgodnie z treścią artykułu 186 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Akty prawne regulujące status Art. 186 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r., nr 78, poz. 483, z późn. zm., tekst jednolity: www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm Skład: Liczba członków 25 osób. Kadencja 4 lata. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Tak istnieje, ale tylko raz. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Skład Czy sędziowie stanowią większość składu? Przewodnictwo Nie. Członkowie Rady nie są zatrudnioni na pełen etat. Rada zazwyczaj obraduje na posiedzeniu plenarnym przez tydzień, raz w miesiącu, co pozwala członkom, którzy są sędziami na sprawowanie swoich obowiązków sędziowskich w pełnym wymiarze czasu. - 15 sędziów wybieranych przez zgromadzenia ogólne sądów poszczególnych szczebli według następujących zasad: Sąd Najwyższy – 2 sędziów, sądy powszechne – 10 sędziów, sądy administracyjne – 2 sędziów, sądy wojskowe – 1 sędziego; - 6 - palamentarzystów (4 posłów i 2 senatorów); - 4 członków ex officio: Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Najwyższego Sądu Admiminstracyjnego, Minister Sprawiedliwości oraz 1 osoba powołana przez Prezydenta RP. Tak, (15 z 25 członków to osoby wykonujące zawód sędziego). Przewodniczący wybierany przez członków Rady; 2 Wiceprzewodniczących wybieranych przez członków Rady. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów KRS przedstawia Prezydentowi RP wnioski o powołanie sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych oraz sądów wojskowych. 65 Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach KRS ma prawo wyrażania opinii na temat programów szkolenia sędziów w odniesieniu do aplikacji ogólnej oraz aplikacji sędziowskiej, prawo do wyrażania opinii na temat rocznych harmonogramów szkoleń dotyczących rozwoju zawodowego sędziów oraz pracowników sądów. Rada wybiera Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych po przedstawieniu kandydatów na to stanowisko przez Zgromadzenia Ogólne Sędziów Sądów Apelacyjnych, a także Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Wojskowych po przedstawieniu kandydatów na to stanowisko przez Zgromadzenie Sędziów Sądów Wojskowych. KRS uchwala zbiory zasad etyki zawodowej sędziów i stoi na straży ich przestrzegania. Obecny kodeks etyki został uchwalony przez Radę na mocy uchwały nr 16/2003 z 19 lutego 2003 r. Rada wyraża opinie w sprawie projektów aktów normatywnych dotyczących sądownictwa i sędziów, a także przedstawia wnioski w tym zakresie. Status decyzji Uchwały – moc wiążąca, opinie i stanowiska – charakter doradczy. Procedura odwoławcza W indywidualnych przypadkach osoby, których dotyczą uchwały Rady i wpływają na ich prawa lub obowiązki, mogą odwołać się do Sądu Najwyższego. Budżet Budżet KRS jest niezależny, odrębny od budżetu państwa, ustalany przez parlament i przeznaczony na realizację zadań statutowych Rady oraz na wynagrodzenia personelu. Szkolenie sędziów Dyscyplina Etyka sędziowska 66 PORTUGALIA Oficjalna nazwa w języku narodowym Conselho Superior da Magistratura Oficjalna nazwa w języku polskim Wysoka Rada Sądownictwa Adres Rua Mouzinho da Silveira, nº 10, 1269-273 Lizbona – Portugalia Numer telefonu +351 213 220 020 Strona internetowa http://www.csm.org.pt Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Po wprowadzeniu w Portugalii systemu demokratycznego w 1974 roku, Rada została ustanowiona na mocy Dekretu Nr 926/76 z 31 grudnia 1976 roku. Podstawa prawna lub konstytucyjna Konstytucja Portugalii: art. 217 i 218 Akty prawne regulujące status - Ustawa 21/85 z 30 lipca, zmieniona Ustawą 10/94 z 5 maja oraz Ustawa 143/99 z 31 sierpnia; - Ustawa 36/2007 z 14 sierpnia; - Ustawa 52/2008 z 28 sierpnia, zmieniona Ustawą 102/1009 z 11 września, Ustawa 115/2009 z 12 października, Dekret 295/2009 z 13 października, Ustawa 3-B/2010 z 28 kwietnia, Ustawa 40/2010 z 3 września, Ustawa 43/2010 z 3 września, Ustawa 46/2011 z 24 czerwca. Skład: Liczba członków Kadencja Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Skład Czy sędziowie stanowią większość składu? 17 członków. Kadencja członków Rady jest taka sama jak organu, który ich powołuje: - 5 lat w przypadku osób powoływanych przez Prezydenta Republiki, - 4 lata w przypadku osób powoływanych przez Parlament, - 3 lata w przypadku osób wybieranych spośród sędziów. Tak istnieje, ale w przypadku osób wybieranych z grona sędziów jest to możliwe tylko raz. W przypadku osób wywodzących się spoza środowiska sędziowskiego nie istnieją żadne ograniczenia w tym zakresie. Decyzja w tym zakresie należy do poszczególnych członków, niemniej jest to możliwe. Obecnie na pełen etat zatrudnieni są wyłącznie członkowie wywodzący się z grona sędziów. - 7 sędziów wybieranych przez innych przedstawicieli środowiska sędziowskiego; - 2 członków powoływanych przez Prezydenta; - 7 członków powoływanych przez Parlament; - 1 członek ex officio: Prezes Sądu Najwyższego, który zostaje Przewodniczącym Rady. Nie (8 z 17 członków to osoby wykonujące zawód sędziego). 67 Przewodnictwo Przewodniczącym automatycznie zostaje Prezes Sądu Najwyższego. Wiceprzewodniczący – z 7 członków Rady wywodzących się z grona sędziów jeden musi być sędzią Sądu Najwyższego. To właśnie ta osoba zajmuje stanowisko Wiceprzewodniczącego. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Do kompetencji Rady należy nominowanie, powoływanie, przenoszenie na inne stanowiska i przyznawanie awansów sędziom. Szkolenie sędziów Obowiązki związane z organizowaniem szkoleń dla sędziów należą do Centrum Studiów Sądowniczych, które działa pod egidą Ministerstwa Sprawiedliwości. Jednak Wysoka Rada Sądownictwa wyznacza jednego z członków Rady Pedagogicznej i także ma prawo do organizcji szkoleń. Dyscyplina Rada posiada kompetencje dyscyplinarne. Ustawa 21/85 Etyka sędziowska Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Status decyzji Procedura odwoławcza Budżet Promowanie etyki sędziowskiej to stałe zadanie realizowane przez Radę; wprawdzie nie istnieje Kodeks Etyki, niemniej jednak Statut Sędziów Sądów Powszechnych zawiera zasady odnoszące się do omawianej kwestii. Rada ma prawo wydawania opinii na temat aktów prawnych dotyczących sądownictwa oraz statusu sędziów, a także, w ujęciu ogólnym, analizowania i przedstawiania Ministerstwu Sprawiedliwości propozycji rozwiązań legislacyjnych mających na celu podnoszenie efektywności działania wymiaru sprawiedliwości. Decyzje administracyjne. Decyzje podjęte przez Zgromadzenie Plenarne Rady mogą być zaskarżane do Sądu Najwyższego w określonych przypadkach głównie, gdy dotyczą oceny postępowania sędziów, przyznawania im awansów, bądź też podejmowanych wobec nich czynności dyscyplinarnych. Wysoka Rada Sądownictwa ma autonomię finansową i własny budżet ujęty w sekcji „Wydatki Ogólne” budżetu państwa. Budżet każdego roku zatwierdza Zgromadzenie Republiki na wniosek Rady i jest przekazywany Zgromadzeniu pod koniec sierpnia. Budżet Rady obejmuje: - Działalność Centrum Dokumentacji Sądowej; - Działalność Inspektoratu Sądowego; - Wydatki samej Rady; Wydatki na szkolenia sędziów pokrywane są z budżetu Ministerstwa Sprawiedliwości. 68 RUMUNIA Oficjalna nazwa w języku narodowym Consiliul Superior al Magistraturii Oficjalna nazwa w języku polskim Najwyższa Rada Sądownictwa Adres 141B Calea Plevnei, 6th district, 060011, Bucharest Numer telefonu +4 021.319.81.89 Strona internetowa www.csm1909.ro Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Rumuńska Najwyższa Rada Sądownictwa została ustanowiona 1 czerwca 1909 roku na mocy Ustawy o zmianie Ustawy o organizacji sądów z 1890 roku. W okresie rządów reżimu komunistycznego (19491989) Rada przestała istnieć. W 1991 roku, po uchwaleniu nowej Konstytucji Rumunii, Rada uzyskała status organu konstytucyjnego – po raz pierwszy w swojej długiej historii. Nowelizacja Konstytucji z 2003 roku przyniosła ze sobą fundamentalne zmiany w zakresie funkcji, struktury oraz kompetencji Najwyższej Rada Sądownictwa, dzięki temu w styczniu 2005 roku rozpoczęła pracę Rada, która działa sprawnie i efektywnie. Podstawa prawna lub konstytucyjna Konstytucja Rumunii Rozdział VI – Władza Sądownicza, Sekcja III, art. 133 i 134 określają funkcję, strukturę oraz kompetencje Najwyższej Rady Sądownictwa. Art. 133 stanowi, że zadaniem Rady jest stanie na straży niezawisłości wymiaru sprawiedliwości. Akty prawne regulujące status Status Rady reguluje Ustawa nr 317/2004 o Najwyższej Radzie Sądownictwa. Skład: Liczba członków 19 osób. Kadencja 6 lat. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Nie, nie istnieje. Tak. 69 Skład - 14 funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości (9 sędziów i 5 prokuratorów, reprezentujących wszystkie poziomy jurysdykcji) wybieranych przez zgromadzenia ogólne funkcjonariuszy sądowych; ich kandydatury są następnie zatwierdzane przez Senat Rumunii. - 2 członków wybieranych przez Senat spoza środowiska sędziowskiego/prokuratorskiego, - 3 członków ex officio: Prezes Wysokiego Trybunału Kasacyjnego, Minister Sprawiedliwości oraz Prokurator Generalny Prokuratury działającej przy Wysokim Trybunale Kasacyjnym. Czy sędziowie stanowią większość składu? Tak (10 z 19 członków – w tym Przewodniczący – to sędziowie). Przewodnictwo Przewodniczący: wybierany na rok spośród członków będących sędziami lub prokuratorami; w przypadku, gdy przewodniczącym zostanie wybrany sędzia, funkcję wiceprzewodniczącego sprawuje osoba wykonująca zawód prokuratora i vice versa. Wiceprzewodniczący: wybierany na rok spośród członków będących sędziami lub prokuratorami. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Rada gwarantuje właściwy proces wyboru kandydatów na funkcjonariuszy sądowych oparty na ocenie ich kompetencji; Rada podejmuje decyzje dotyczące: przebiegu kariery funkcjonariuszy sądowych (powoływanie na stanowiska kierownicze, przeniesienie na inne stanowiska, delegowanie, przedstawianie propozycji powołania/odwołania ze stanowisk kierowniczych w Wysokim Trybunale Kasacyjnym, opiniowanie propozycji Ministra Sprawiedliwości dotyczących powołania/odwołania ze stanowisk kierowniczych w Prokuraturze przy Wysokim Trybunale Kasacyjnym. Szkolenie sędziów Rada koordynuje działalność Krajowego Instytutu Sądownictwa i co roku zatwierdza program szkolenia zawodowego sędziów i prokuratorów. Dyscyplina W ramach działalności poszczególnych sekcji, Najwyższa Rada Sądownictwa pełni rolę sądu w obszarze odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, prokuratorów i pomocniczych urzędników sądowych. Zgromadzenie Plenarne Rady rozpatruje odwołania od decyzji podjętych przez poszczególne sekcje Rady wnoszone przez sędziów i prokuratorów. Etyka sędziowska Rada zatwierdza treść Kodeksu Etyki i Deontologii Sędziowskiej; zapewnia także przestrzeganie zasad etyki zawodowej. Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Inne kompetencje Najwyższa Rada Sądownictwa opracowuje i przyjmuje akty prawne wykonawcze dotyczące sądownictwa, wydaje opinie dotyczące projektów aktów normatywnych, które odnoszą się do działalności władzy sądowniczej, a także projektów rozporządzeń i zarządzeń zatwierdzonych przez Ministra Sprawiedliwości w przypadkach określonych przepisami prawa. Rada stoi na straży niezależności sądownictwa oraz niezawisłości, bezstronności i prestiżu zawodowego sędziów i prokuratorów; Rada przyczynia się do zapewnienia sprawnej organizacji pracy sądów i prokuratur; Rada wydaje zgodę na przeszukanie, zatrzymanie lub areszt prewencyjny osób wykonujących zawód sędziego lub prokuratora. 70 Status decyzji Procedura odwoławcza Budżet Decyzje administracyjne. Zgodnie z postanowieniami Konstytucji Rumunii, decyzje Najwyższej Rady Sądownictwa mają charakter ostateczny i nieodwołalny, oprócz decyzji dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej funkcjonariuszy sądowych, od których możliwe jest wniesienie odwołania z powodów prawnych; odwołania takie rozpatrywane są przez Wysoki Trybunał Kasacyjny w składzie pięciu sędziów. Ponadto, decyzje Rady dotyczące przebiegu kariery oraz praw funkcjonariuszy sądowych mogą być zaskarżone z przyczyn prawnych; odwołania w takich wypadkach wnosi się do Wydziału Administracyjno Procesowego Wysokiego Trybunału Kasacyjnego. Rada dysponuje własnym budżetem, zatwierdzanym każdego roku przez Parlament. Na mocy przepisów Ustawy o finansach publicznych (Ustawa 500/2002) oraz przepisów Ustawy o odpowiedzialności fiskalnej (Ustawa 69/2010), Ministerstwo Finansów Publicznych (MFP) ustala górną granicę wydatków dla każdego podstawowego dysponenta środków budżetowych działającego w obszarze sądownictwa. Rada przekazuje MFP własną propozycję budżetu, zawartą w treści projektu ustawy budżetowej. Po zatwierdzeniu projektu przez władze państwowe, Parlament zatwierdza cały budżet. Budżet sądów oraz prokuratur nie jest częścią budżetu Najwyższej Rady, ale jest zatwierdzany przez Radę i uchwalany z zastosowaniem takiej samej procedury. Wysoki Trybunał Kasacyjny zarządza swoim budżetem samodzielnie; Prokuratura przy Wysokim Trybunale Kasacyjnym jest podstawowym dysponentem środków budżetowych i zarządza zarówno własnym budżetem jak i budżetem innych prokuratur; budżetami wszystkich sądów (poza Wysokim Trybunałem Kasacyjnym) zarządza Ministerstwo Sprawiedliwości. 71 SŁOWACJA Oficjalna nazwa w języku narodowym Súdna Rada Slovenskej Republiky Oficjalna nazwa w języku polskim Rada Sądownictwa Republiki Słowackiej Adres Župnénám. 13, 814 22 Bratysława, Słowacja Numer telefonu +421-2-59353 439, +421-2-59353 386 Strona internetowa http://www.sudnarada.gov.sk / Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Przepis ustanawiający Radę Sądownictwa Republiki Słowackiej został wprowadzony do tekstu Konstytucji na mocy ustawy konstytucyjnej nr 90/2001, która weszła w życie 1 czerwca 2001 roku; ustawa nr 185/2002 o Radzie Sądownictwa Republiki Słowackiej została uchwalona 11 kwietnia 2002 roku. Podstawa prawna lub konstytucyjna Rada Sądownictwa Republiki Słowackiej jest organem konstytucyjnym. Artykuł 141a Konstytucji Republiki Słowackiej zawiera postanowienia dotyczące składu Rady, jej kompetencji, zasad członkostwa oraz długości kadencji jej członków. Akty prawne regulujące status Art. 141a Konstytucji Republiki Słowackiej dotyczący Rady Sądownictwa Republiki Słowackiej dodany na mocy ustawy konstytucyjnej nr 90/2001 oraz Ustawa nr 185/2002 o Radzie Sądownictwa Republiki Słowackiej. Skład: Liczba członków 18 osób. Kadencja 5 lat. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Tak istnieje, przez dwie kolejne kadencje. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Nie. Brak zatrudnienia na pełen etat. Członkowie Rady pełnią swoje pierwotne funkcje i nie mają wynagrodzenia za członkostwo w Radzie. Skład - Przewodniczący Rady (ex officio – Prezes Sądu Najwyższego), - 8 członków – sędziów, wybieranych przez przedstawicieli środowiska sędziowskiego, - 3 członków wybieranych przez parlament, - 3 członków powoływanych przez Prezydenta, - 3 członków powoływanych przez rząd. Czy sędziowie stanowią większość składu? Prawo stanowi, że co najmniej 50% członków Rady to osoby wykonujące zawód sędziego, niemniej jednak często sędziowie stanowią znaczącą większość składu. Przewodnictwo Przewodniczący – ex officio Prezes Sądu Najwyższego Republiki Słowackiej. Wiceprzewodniczący – wybierany przez członków Rady. Główne kompetencje: 72 Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Szkolenie sędziów Dyscyplina Rada składa na ręce Prezydenta Republiki Słowackiej propozycje nominacji na stanowiska sędziowskie oraz propozycje dotyczące złożenia sędziego z urzędu; ponadto przedstawia rządowi Republiki Słowackiej propozycje kandydatów na stanowiska sędziowskie, którzy reprezentują Republikę Słowacką w międzynarodowych organach sądowych. Rada Sądownictwa w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości określa tematykę programów edukacyjnych dla sędziów, wybiera 5 członków Zarządu Akademii i przedstawia propozycje kandydatów na członków kadry naukowej Akademii, a także członków komisji egzaminacyjnych wyznaczonych do przeprowadzania egzaminów zawodowych dla sędziów i prokuratorów. Powoływanie i odwoływanie członków komisji dyscyplinarnych oraz powoływanie i odwoływanie przewodniczących komisji dyscyplinarnych. Etyka sędziowska Rada zatwierdza treść zasad etyki sędziowskiej. Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Zakres kompetencji Rady obejmuje prawo do wyrażania opinii na temat propozycji dotyczących ogólnie obowiązujących przepisów prawa ustalających strukturę organizacyjną sądownictwa, kształt postępowań toczonych przed sądami oraz status sędziów, a także prawo do wyrażania opinii na temat dokumentów przedstawiających koncepcje rozwiązań dotyczących sądownictwa wnoszonych pod obrady Rady Narodowej oraz rządu. Status decyzji Uchwały o charakterze ostatecznym. Procedura odwoławcza Od decyzji Rady nie przysługuje odwołanie. Budżet Rada Sądownictwa nie dysponuje odrębnym budżetem. Środki budżetowe wszystkich organów państwowych ustalane są przez Ministerstwo Finansów i podlegają zatwierdzeniu przez Parlament. 73 SŁOWENIA Oficjalna nazwa w języku narodowym Sodnisvet Republike Slovenije Oficjalna nazwa w języku polskim Rada Sądownictwa Republiki Słowenii Adres Trg OF 13, SI-1000 Lublana, Słowenia Numer telefonu +386 (0) 1 434 18 60 Strona internetowa http://www.sodni-svet.si Adres e-mail [email protected] Nowa Rada Sądownictwa została ustanowiona na mocy przepisów Konstytucji z 28 grudnia 1991 roku, aczkolwiek organ taki funkcjonował wcześniej w ramach struktur państwowych byłej Jugosławii. Rys historyczny Podstawa prawna lub konstytucyjna Rada jest organem sui generis umocowanym w przepisach Konstytucji. Akty prawne regulujące status Ustawa o sądownictwie oraz ustawa o służbie sędziowskiej. Skład: Liczba członków 11 osób. Kadencja 6 lat; co 3 lata Zgromadzenie Narodowe wybiera dwóch lub trzech członków Rady, a 3 członków wybierają sędziowie ze swojego grona; Kadencja członka Rady Sądownictwa, który został wybrany w wyborach uzupełniających po wcześniejszej rezygnacji ze stanowiska innego członka Rady, wygasa wraz z upływem kadencji całej Rady Sądownictwa. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Tak istnieje, ale nie bezpośrednio po upływie kadencji. Nie. Brak zatrudnienia na pełen etat. Rada obraduje raz na 2-3 tygodnie. Skład - 6 sędziów wybieranych z grona osób wykonujących zawód sędziego - 5 osób wybieranych przez Zgromadzenie Narodowe spośród przedstawicieli innych zawodów prawniczych (profesorów prawa, adwokatów i przedstawicieli innych zawodów prawniczych); wskazanych przez Prezydenta Republiki Słowenii. Czy sędziowie stanowią większość składu? Tak (6 z 11 członków to osoby wykonujące zawód sędziego). Przewodnictwo Przewodniczący – wybierany przez członków Rady większością 2/3 głosów; Wiceprzewodniczący – wybierany przez członków Rady większością 2/3 głosów. Główne kompetencje: 74 Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Rada przedstawia Zgromadzeniu Narodowemu kandydatów na stanowiska sędziowskie, których wskazuje na podstawie opinii z instytucji, do której sędzia ma być powołany (Ministerstwa, Rada Sądownictwa, Sąd Najwyższy itd.), powołuje i odwołuje prezesów sądów (z wyjątkiem Prezesa Sądu Najwyższego Republiki Słowenii), decyduje o awansach na wyższe stanowiska sędziowskie oraz przeniesieniu do wyższej grupy zaszeregowania, o przyznaniu tytułu starszego sędziego bądź stanowiska sędziowskiego wyższego rzędu oraz przyznaniu w trybie nadzwyczajnym tytułu sędziowskiego wyższego rzędu, podejmuje decyzje w sprawie niełączenia urzędu sędziego z pełnieniem innych funkcji, ustala kryteria jakościowe i ilościowe dotyczące oceny pracy sędziów, a także rozpoznaje i podejmuje decyzje w sprawie zasadności odwołań składanych przez sędziów, którzy uważają, że zostały naruszone ich prawa, niezawislość stanowiska bądź też zasada niezależności sądownictwa (Rada nie ma kompetencji w odniesieniu do prokuratorów). Szkolenie sędziów Brak kompetencji w tym zakresie. Dyscyplina Rada Sądownictwa ma prawo wszcząć postępowanie dyscyplinarne, po otrzymaniu wniosku w sprawie dochodzenia. Etyka sędziowska Rada Sądownictwa dba o kształcenie sędziów w obszarze etyki i uczciwości, przedstawia opinie na ten temat oraz zachęca sędziów do postępowania zgodnie z zasadami niezawisłości i niezależności sędziowskiej oraz z ogólnymi regułami etycznymi zawartymi w treści kodeksu etycznego przyjętego przez Stowarzyszenie Sędziów. Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Rada Sądownictwa przedstawia opinie na temat ustaw i projektów ustaw dotyczących sądownictwa. Status decyzji Decyzje administracyjne. Procedura odwoławcza Odwołania w pierwszej instancji rozpatruje Rada Sądownictwa, w drugiej – Trybunał Administracyjny Republiki Słowenii, w trzeciej – Sąd Najwyższy. Budżet Rada Sądownictwa dysponuje własnym budżetem i pozostaje członkiem rady dysponentów środków budżetowych. Głównym negocjatorem w sprawach budżetu sądownictwa jest Sąd Najwyższy Republiki Słowenii. 75 HISZPANIA Oficjalna nazwa w języku narodowym Consejo General del Poder Judicial (CGPJ) Oficjalna nazwa w języku polskim Rada Generalna Sądownictwa Adres Marques de la Ensenada, 8 – 28004, Madryt – Hiszpania Numer telefonu +34 91 7006 100 Strona internetowa www.poderjudicial.es Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Hiszpańska Rada Generalna Sądownictwa została utworzona na mocy przepisów Konstytucji z 1978 roku, w których wzięto pod uwagę rozwiązania stosowane w państwach sąsiednich, takich jak Francja, Portugalia, a zwłaszcza Włochy. Rada rozpoczęła swoją działalność jako organ zarządzający sądownictwem w 1980 roku. Podstawa prawna lub konstytucyjna Konstytucja Królestwa Hiszpanii: Ar. 122. Akty prawne regulujące status Ustawa 6/1985 z 1 lipca o Sądownictwie oraz poprawki wprowadzone Ustawą 4/2013 z 28 czerwca. Skład: Liczba członków 21 członków: Prezes Sądu Najwyższego, który jednocześnie jest Przewodniczącym Rady oraz 20 członków. Kadencja 5 lat. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Tak, ale jest to możliwe jedynie w przypadku Przewodniczącego. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Zgodnie z postanowieniami przepisów wprowadzonych na mocy Ustawy Organicznej dot. Sądownictwa z czerwca 2013 roku, tylko sześciu członków Rady ma stanowiska pełnoetatowe (przewodniczący i pięciu innych członków). Osoby te wchodzą w skład Komisji Stałej. Skład - 12 sędziów powoływanych przez Parlament, - 8 osób spoza środowiska sędziowskiego powoływanych przez Parlament (prokuratorzy, profesorowie prawa, adwokaci bądź przedstawiciele innych zawodów prawniczych), - Przewodniczący. Funkcję Przewodniczącego może sprawować sędzia lub prawnik. Czy sędziowie stanowią większość składu? Tak, przepisy prawa stanowią, że 12 członków Rady musi wykonywać zawód sędziego. Przewodnictwo Przewodniczący: Prezes Sądu Najwyższego jest wybierany podczas pierwszego zgromadzenia plenarnego Rady i jednocześnie zostaje także Przewodniczącym Rady. Wiceprzewodniczący: Wiceprzewodniczacym Rady zostaje Wiceprezes Sądu Najwyższego wybierany podczas pierwszego zgromadzenia plenarnego Rady przez jej członków na wniosek Przewodniczącego. Wiceprzewodniczący musi być sędzią Sądu Najwyższego. Nie jest członkiem Hiszpańskiej Rady Generalnej 76 Sądownictwa, jedynie zastępuje Przewodniczącego Rady wyłącznie podczas jego nieobecności. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Do kompetencji Rady należy: powoływanie, przenoszenie i przyznawanie awansów sędziom. Szkolenie sędziów Pod egidą Rady działa Akademia Sądownictwa, która zajmuje się prowadzeniem szkoleń wstępnych oraz szkoleniem ustawicznym sędziów. Dyscyplina Rada ma kompetencje w zakresie postępowania dyscyplinarnego. Etyka sędziowska W Hiszpanii nie powstał kodeks postępowania ani żaden inny zbiór zasad czy reguł dotyczący etyki sędziowskiej. Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Radzie przysługuje prawo przedstawiania opinii oraz rekomendacji aktów prawnych dotyczących sądownictwa oraz reguł proceduralnych odnoszących się do praw podstawowych oraz prawa karnego i penitencjarnego. Status decyzji Decyzje administracyjne. Procedura odwoławcza Budżet Wszystkie decyzje Rady podlegają ponownej ocenie poprzez procedurę sądowej rewizji decyzji administracyjnych (odwołania rozpatruje Wydział Administracyjny Sądu Najwyższego). Zgodnie z postanowieniami art. 107 i 127 Ustawy o Sądownictwie, Rada odpowiada za przygotowanie propozycji budżetu, który następnie zatwierdza Parlament. Po przekazaniu projektu budżetu do Parlamentu, Rada nie może wprowadzać zmian i dyskutować na temat jego zapisów. Do tej pory, nie zdarzyło się, by Parlament wprowadził jakieś poprawki do treści proponowanego budżetu. Budżet obejmuje następujące zadania: - wybór sędziów, - szkolenia wstępne i ustawiczne, - działalność Centrum Dokumentacji Sądowej, - działalność Inspektoratu Sądowego, - działalność międzynarodowa, - wydatki Rady Generalnej Sądownictwa dotyczące zasobów ludzkich i materialnych. 77 Oficjalna nazwa w języku narodowym Judges Council of England and Wales Oficjalna nazwa w języku polskim Rada Sądownictwa Anglii i Walii Numer telefonu Judicial Office, Room C110, Royal Courts of Justice, Strand, Londyn WC2A 2LL +44 (0) 20 7947 7752 Strona internetowa www.judiciary.gov.uk Adres e-mail [email protected] Adres Rys historyczny Rada Sądownictwa Anglii i Walii po raz pierwszy została powołana na mocy Ustawy o Sądownictwie z 1873 roku. Funkcję przewodniczącego sprawował Lord Kanclerz, a członkami byli wszyscy sędziowie Sądu Najwyższego. W tej postaci Rada funkcjonowała do 1981 roku. Następnie została utworzona nowa Rada Sądownictwa, mniej liczna, której przewodniczącym został Lord Sędzia Najwyższy; członkami byli sędziowie o długim stażu pracy. W 2002 roku Rada przyjęła pisemny Statut, następnie zaś rozszerzyła swój skład o przedstawicieli sądownictwa wszystkich szczebli, w tym: Sądu Najwyższego, Sądu Apelacyjnego, Wysokiego Trybunału, Sądów Okręgowych i Rejonowych, Sędziów Pokoju oraz Trybunałów. W marcu 2006 roku, po wejściu w życie Ustawy o Reformie Konstytucyjnej z 2005 roku, Rada dokonała kolejnych zmian w swoim składzie i Statutcie. Na mocy tej ustawy, a także Porozumienia z 26 stycznia 2006 roku pomiędzy Lordem Kanclerzem a Lordem Sędzią Najwyższym istotne obowiązki związane z sądownictwem oraz działalnością sądów na terenie Anglii i Walii zostały przekazane Lordowi Sędziemu Najwyższemu, który wypełnia je poprzez Radę Sądownictwa oraz Zarząd Sądownictwa. Podstawa prawna lub konstytucyjna Rada nie ma umocowania w przepisach rangi konstytucyjnej, jest jednak przywołana w Ustawie o Sądownictwie z 1873 roku oraz Ustawie o Reformie Konstytucyjnej z 2005 roku. Akty prawne regulujące status Status organu (pozycja ustrojowa) nie jest regulowany przepisami aktów prawnych. Skład: Liczba członków 29 osób. Kadencja Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? 3 lata. Tak, istnieje możliwość przedłużenia kadencji o rok za zgodą Lorda Sędziego Najwyższego. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Nie. Brak zatrudnienia na pełen etat. Skład - 28 sędziów; - Dyrektor Zarządzający Biura ds. Sądownictwa, który nie jest sedzią. Czy sędziowie stanowią większość składu? Tak (28 z 29 członków to sędziowie). 78 Przewodnictwo ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO – ANGLIA I WALIA Przewodniczącym Rady jest Lord Sędzia Najwyższy Anglii i Walii. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Rada ma statutowy obowiązek powoływania 3 członków Komisji ds. Nominacji Sędziowskich, który wynika z przepisów Ustawy o Reformie Konstytucyjnej z 2005 roku, poza tym Rada nie uczestniczy w procesie selekcji, powoływania czy awansowania sędziów na wyższe stanowiska bądź też oceny ich pracy. Szkolenia dla sędziów Rada nie ma kompetencji w zakresie organizowania szkoleń dla sędziów i nadzoru nad nimi. Dyscyplina Rada nie ma kompetencji w sprawach dyscyplinarnych sędziów. Etyka sędziowska Komisja ds. Zasobów Ludzkich odpowiada za aktualizowanie „Zasad Postępowania Sędziów” oraz rozstrzyganie w sprawach, o których „Zasady” nie rozstrzygają lub które mogą wymagać zmiany. Komisja składa sprawozdania ze swojej działalności na ręce Rady Sądownictwa oraz Zarządu Sądownictwa. Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Rada nie zgłasza uwag do projektów aktów prawnych przedstawianych przez rząd. Inne kompetencje Status decyzji Głównym zadaniem Rady Sądownictwa Anglii i Walii jest reprezentowanie całego systemu sądownictwa, informowanie i doradzanie Lordowi Sędziemu Najwyższemu zgodnie ze zgłaszanymi przez niego potrzebami. W szczególności: - Rada przedstawia szeroki punkt widzenia, który pozwala spojrzeć na zagadnienia dotyczące więcej niż jednej, wyodrębnionej grupy sędziów. - Rada analizuje i przedstawia problemy, opinie, idee wyrażane przez środowisko sędziowskie. - Rada szczegółowo analizuje i rozpatruje zagadnienia, o których opinię mają wyrazić przedstawiciele środowiska sędziowskiego. - Rada opracowuje zasady polityki i doradza Lordowi Sędziemu Najwyższemu w kwestiach dotyczących polityki oraz w innych sprawach, w których zwraca się do niej Lord Sędzia Najwyższy bądź też członek Zarządu Sądownictwa upoważniony przez Lorda Sędziego Najwyższego do działania w tym obszarze. Rada jest przede wszystkim organem doradczym Lorda Sędziego Najwyższego. Zasady dotyczące zarządzania funkcjonowaniem sądownictwa zostały zmodyfikowane na żądanie Lorda Sędziego Najwyższego w 2010 roku; najistotniejsze to włączenie do składu Rady Prezesa - Seniora Trybunałów oraz Przewodniczącego Akademii Sądownictwa. Poszerzenie składu Rady służy wyeliminowaniu możliwości pomijania zaleceń Rady dotyczących trybunałów i procesu szkolenia sędziów. Wprowadzono także zmiany w komisjach Rady Sądownictwa - ich działalność została wsparta przez funkcjonariuszy służby cywilnej z odpowiednim doświadczeniem. Decyzje Rady mają charakter sugestii przedstawianych Lordowi Sędziemu Najwyższemu. Procedura odwoławcza Nie dotyczy. Budżet Budżet Rady Sądownictwa jest ustalany co roku w drodze porozumienia z Ministerstwem Sprawiedliwości. 79 ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO – IRLANDIA PÓŁNOCNA Oficjalna nazwa w języku narodowym Judges’ Council for Northern Ireland Oficjalna nazwa w języku polskim Rada Sądownictwa Irlandii Północnej Adres The Royal Courts of Justice, Chichester Street, Belfast BT1 3JF Numer telefonu +0289 0725958 Strona internetowa www.courtsni.gov.uk Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Podstawa prawna lub konstytucyjna Akty prawne regulujące status Rada została utworzona w 2010 roku. Główne zadania Rady Sądownictwa to: - Stanie na straży niezawisłości sędziowskiej; - Stanie na straży i działanie na rzecz procesu sprawowania wymiaru sprawiedliwości; - Koordynowanie opinii i działań sędziów w celu realizacji założonych celów; - Działanie na rzecz dobra środowiska sędziowskiego; - Działanie na rzecz powszechnego zrozumienia pracy sędziów; - Podejmowanie działań dotyczących różnorodności i rozwoju kariery; - Podejmowanie działań, które zapewniają sędziom zasoby niezbędne do pracy; - Podejmowanie – zgodnie z potrzebami – współpracy z innymi organami władzy sądowniczej, wliczając w to ENCJ; - Utrzymywanie kontaktów z Radami Sądownictwa Anglii i Walii, Szkocji oraz Republiki Irlandii. Posiedzenia Rady odbywają się 3 razy do roku, a Rada dzieli się na podkomisje. Rada opublikowała między innymi wytyczne dla sędziów udających się na emeryturę czy wytyczne dotyczące emerytur sędziowskich, zabierała głos w innych sprawach: zapewniła wprowadzenie nowych uregulowań dotyczących zaplecza socjalnego dla osób wykonujących zawód sędziego, jak również odpowiedzialności zawodowej sędziów. Od momentu uzyskania członkostwa w ENCJ, przedstawiciel Rady wchodzi w skład Grupy Roboczej „Standardy” oraz bierze udział w corocznym Zgromadzeniu Ogólnym. Rada nie jest chroniona na mocy przepisów rangi konstytucyjnej; nie ma też umocowania ustawowego. Jest wyłącznie organem doradczym. Nie dotyczy. Skład: Liczba członków 11 osób. 80 Kadencja Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? 3 lata. Tak, istnieje. Członkowie nie są zatrudnieni na pełen etat; istnieje możliwość odwołania członka Rady na polecenie Lorda Sędziego Najwyższego. Skład W skład Rady wchodzą wyłącznie sędziowie, wybierani przez Lorda Sędziego Najwyższego. Brak członków wchodzących w skład Rady ex officio. Czy sędziowie stanowią większość składu? Rada składa się wyłącznie z sędziów. Przewodnictwo Przewodniczącym Rady jest sędzia Wysokiego Trybunału - John Gillen Główne kompetencje: Ścieżkai kariery sędziów i/lub prokuratorów Szkolenie sędziów Dyscyplina Etyka sędziowska Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Inne kompetencje Rada nie ma kompetencji w zakresie selekcji i nominacji sędziów oraz przyznawania im awansów. Rada bezpośrednio nie uczestniczy w procesie szkolenia sędziów, szkoleniami zajmuje się Rada ds. Edukacji Sędziowskiej Irlandii Północnej. Rada nie ma kompetencji w obszarze postępowań dyscyplinarnych prowadzonych przeciwko sędziom. Rada nie uczestniczy bezpośrednio w procesie rozpatrywania skarg wnoszonych przez uczestników postępowań sądowych. Obecna procedura związana jest z kodeksem dobrych praktyk, który znajduje się w gestii Lorda Sędziego Najwyższego. Na terenie Irlandii Północnej obowiązuje Kodeks Etyki Sędziowskiej, jednak Rada nie posiada w tym zakresie żadnych kompetencji. Brak kompetencji w tym zakresie. Rada nie realizuje jakiejkolwiek polityki dotyczącej informacji publicznej i nie przedstawia władzy wykonawczej opinii dotyczących propozycji legislacyjnych. Rada nie ma kompetencji dotyczących zarządzania jakością w wymiarze sprawiedliwości, zarządzania funkcjonowaniem sądów ani budowania zaufania opinii publicznej do sądownictwa. Zadaniem Rady jest reprezentowanie środowiska sędziowskiego Irlandii Północnej oraz doradzanie Lordowi Sędziemu Najwyższemu Irlandii Północnej, który pełni rolę naczelnego organu sądownictwa. Zasadniczo można powiedzieć, że Rada jest organem pomocniczym dla sędziów i sądownictwa. Status decyzji Decyzje Rady mają charakter doradczy i nie są wiążące. Procedura odwoławcza Od decyzji Rady nie przysługuje odwołanie. Budżet Rada nie ma odrębnego budżetu. 81 ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO – SZKOCJA Oficjalna nazwa w języku narodowym Judicial Council for Scotland Oficjalna nazwa w języku polskim Szkocka Rada Sądownictwa Adres Parliament House, Edinburgh, United Kingdom, EH1 1RQ Numer telefonu +44 131 2406812 Strona internetowa http://www.scotland-judiciary.org.uk Adres e-mail [email protected] Rys historyczny Szkocka Rada Sądownictwa została utworzona w 2007 roku w celu informowania i doradzania Lordowi Prezesowi Najwyższego Sądu Cywilnego (Court of Session) i środowisku sędziowskiemu w Szkocji w sprawach ważnych dla wymiaru sprawiedliwości. Działalność Rady wspiera Szkocki Urząd ds. Sądownictwa. Podstawa prawna lub konstytucyjna Brak konkretnych przepisów konstytucyjnych bądź ustawowych. Rada została utworzona dla wspierania Lorda Prezesa w wykonywaniu obowiązków ustawowych (wynikających z przepisów Sekcji 2 Ustawy o Sądach i Sądownictwie z 2008 roku), dotyczących między innymi zaplecza socjalnego osób sprawujących urząd sędziego oraz wytycznych dotyczących ich działalności. Akty prawne regulujące status Brak. Zob. statut Szkockiej Rady Sądownictwa - http://www.scotlandjudiciary.org.uk/65/0/Judicial-Council-for-Scotland Skład: Liczba członków 16 osób (Lord Prezes może powoływać dodatkowych członków Rady w zależności od potrzeb). Kadencja Członkowie Rady sprawują urząd przez okres ustalony przez organ, który ich powołał na stanowisko. Czy istnieje możliwość ponownego członkostwa? Tak, istnieje. Czy członkowie zatrudnieni są na pełen etat? Rada obraduje dwa razy do roku, a bieżące zadania realizują poszczególne podkomisje, których członkowie wykonują ciążące na nich obowiązki w ramach pracy na niepełny etat. Wszyscy członkowie Rady pozostają aktywnymi sędziami. Skład Aktualnie Rada składa się z 17 osób wywodzących się spośród sędziów wszystkich szczebli. Czy sędziowie stanowią większość składu? Rada składa się wyłącznie z sędziów. Przewodnictwo Lord Prezes pełni funkcję Przewodniczącego Szkockiej Rady Sądownictwa, natomiast inni członkowie Rady pełnią funkcję przewodniczących podkomisji. Główne kompetencje: Ścieżka kariery sędziów i/lub prokuratorów Nie dotyczy. 82 Szkolenia dla sędziów Lord Prezes jest odpowiedzialny ustawowo za szkolenia sędziów, które są realizowane przez Szkocki Instytut Sądownictwa. Dyscyplina Nie dotyczy. Etyka sędziowska Rada Sądownictwa oraz wchodząca w jej sklad Komisja ds. Działalności Sędziów odpowiadają za aktualizację Zasad Etyki Sędziowskiej dla Sądownictwa Szkockiego. Po raz ostatni dokument ten był aktualizowany w maju 2013 roku. Opiniowanie projektów ustaw/wydawanie opinii w innych sprawach Lord Prezes jest ustawowo upoważniony do wyrażania opini szkockiego środowiska sędziowskiego przed Parlamentem Szkocji oraz Ministrami; Lord Prezes ma prawo konsultować się z Radą oraz przyjmować przedstawiane przez nią sugestie. Inne kompetencje Cele działalności Rady Sądownictwa: - Stanie na straży niezawisłości sędziowskiej; - Stanie na straży i działanie na rzecz procesu sprawowania wymiaru sprawiedliwości; - Koordynowanie opinii i działań sędziów w celu umożliwienia realizacji powyższych celów; - Działanie na rzecz interesów zawodowych oraz socjalnych środowiska sędziowskiego; - Opracowywanie wytycznych dla środowiska sędziowskiego dotyczących zagadnień etycznych oraz innych istotnych kwestii z punktu widzenia prawidłowego sprawowania wymiaru sprawiedliwości; - Działanie na rzecz porozumienia pomiędzy sędziami różnego rodzaju sądów i szczebli oraz wszędzie tam, gdzie zaistnieje taka potrzeba, zbieranie i porównywanie opinii środowiska sędziowskiego; - Udzielanie informacji i doradzanie Lordowi Prezesowi, tak by znał opinie środowiska sędziowskiego; - Rozpatrywanie wszelkiego rodzaju zagadnień dotyczących sądownictwa. Status decyzji Decyzje organu mają charakter doradczy. Procedura odwoławcza Nie dotyczy. Budżet Wsparcie finansowe Szkockiej Rady Sądownictwa i jej poszczególnych podkomisji pochodzi z budżetu Szkockiego Urząd ds. Sądownictwa. 83 VI. Statut ENCJ Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) Statut, Zasady i Regulacje Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa - Podmiotu działającego na zasadach Międzynarodowego Stowarzyszenia typu Not-For-Profit 2014 84 I. NAZWA, SIEDZIBA, CELE, ZADANIA I DZIAŁALNOŚĆ Artykuł 1 – Nazwa 1. Niniejszym do życia powołuje się międzynarodowe stowarzyszenie typu not-for-profit noszące nazwę Europejska Sieć Rad Sądownictwa, w języku angielskim: European Network of Councils for the Judiciary - ENCJ, w języku francuskim: “Réseau européen des Conseils de la Justice – RECJ. 2. Stowarzyszenie prowadzi działalność w oparciu o przepisy Sekcji III belgijskiej ustawy z dnia 27 czerwca 1921 roku o stowarzyszeniach nieprowadzących działalności dochodowej, fundacjach oraz stowarzyszeniach międzynarodowych nieprowadzących działalności dochodowej. Artykuł 2 – Siedziba Siedzibą Stowarzyszenia jest: 1000, Bruksela, Rue de la Croix de Fer 67, piętro 3, brukselski okręg sądowy. Zarządowi przysługje prawo do zmiany adresu siedziby Stowarzyszenia w dowolnym czasie, na każdy inny adres w Brukseli. Artykuł 3 – Cel 1. Celem Stowarzyszenia jest pogłębianie współpracy i wzajemnego porozumienia między Radami Sądownictwa oraz osobami wykonującymi zawód sędziego na terenie państw członkowskich UE oraz państw kandydujących do UE. 2. Stowarzyszenie bezpośrednio realizuje wyłącznie cele międzynarodowe o charakterze niedochodowym. Artykuł 4 – Zadania Działając w ramach tworzącego się Europejskiego Obszaru Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości, Stowarzyszenie obiera sobie za cel zapewnienie współpracy pomiędzy swoimi członkami w następujących obszarach: - analizowanie struktur i kompetencji członków Stowarzyszenia oraz przekazywanie i wymiana informacji na ten temat pomiędzy członkami; wymiana doświadczeń dotyczących organizacji i funkcjonowania sądownictwa; dostarczanie ekspertyz, doświadczeń i propozycji instytucjom Unii Europejskiej oraz innym organizacjom o charakterze krajowym i międzynarodowym. Decyzje podejmowane przez Stowarzyszenie w żaden sposób nie ograniczają niezależności poszczególnych jej członków ani przysługujących im kompetencji. W związku z powyższym, każdy z członków Stowarzyszenia ma prawo do oświadczenia, że nie uważa się za związanego daną decyzją – wyłączywszy decyzje odnoszące się jedynie do zarządzania Stowarzyszeniem – jeśli uzna on, że decyzja taka mogłaby ograniczać jego niezależność, bądź też zakres przysługujących mu kompetencji. Nazwy członków Stowarzyszenia, którzy zdecydują się złożyć tego rodzaju oświadczenie, zostaną 85 uwzględnione w treści wszystkich tego rodzaju decyzji podjętych przez Zgromadzenie Ogólne bądź Zarząd. Artykuł 5 – Działalność 1. Stowarzyszenie opracowuje coroczny program działalności, związany bezpośrednio z zadaniami wskazanymi w treści artykułu 4. 2. Każdy z członków Stowarzyszenia określi, w jakim zakresie jego przedstawiciele uczestniczą w działalności Stowarzyszenia. I. CZŁONKOWIE Artykuł 6 – Członkostwo 1. Członkiem Stowarzyszenia może zostać każda instytucja narodowa państwa członkowskiego UE, która jest niezależna od władzy ustawodawczej i wykonawczej oraz na której spoczywa ostateczna odpowiedzialność za wspieranie sądownictwa w realizacji misji polegającej na niezależnym sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. 2. Wnioski o przyjęcie do Stowarzyszenia są przedkładane Zgromadzeniu Ogólnemu. W przypadku wniesienia uzasadnionego sprzeciwu przez któregokolwiek z członków Stowarzyszenia, Zgromadzenie Ogólne przekaże sprawę do rozpatrzenia Zarządowi, który wyda w tej sprawie odpowiednią rekomendację. Przyjęcie nowego członka do Stowarzyszenia wymaga jednomyślnej zgody Zgromadzenia Ogólnego. 3. Członkowie Stowarzyszenia mogą zrezygnować z członkostwa w każdym czasie. Członkostwo wygasa w momencie złożenia pisemnego zawiadomienia w tym zakresie na ręce Zarządu. Członkowie, którzy zrezygnują z członkostwa, tracą prawa do jakichkolwiek aktywów Stowarzyszenia. 4. Zarządowi przysługuje prawo wniesienia wniosku o usunięcie członka ze Stowarzyszenia w przypadku popełnienia przezeń poważnych naruszeń w odniesieniu do celów i zadań Stowarzyszenia, o których mowa powyżej w art. 3 i 4. Zarząd zobowiązany jest do umożliwienia danemu członkowi przedstawienia swojego stanowiska w sprawie. Decyzję o wydaleniu ze Stowarzyszenia podejmuje Zgromadzenie Ogólne większością trzech czwartych głosów członków obecnych na danym posiedzeniu. 5. Każdemu członkowi przysługuje prawo do pełnego uczestnictwa w działalności Stowarzyszenia, a także ciąży obowiązek uczestniczenia w tejże działalności na tyle, na ile pozwalają mu na to posiadane środki, w sposób zgodny z niniejszym Statutem i regulacjami o charakterze wewnętrznym. 6. Zgromadzenie Ogólne może – w drodze jednomyślnej decyzji – przyznać status obserwatora następującym podmiotom (na wniosek danego podmiotu): - Ministerstwu Sprawiedliwości Państwa Członkowskiego UE w przypadku, gdy w państwie tym nie istnieją instytucje, o których mowa w treści art. 6.1; - Instytucji, o której mowa w treści art. 6.1, jeśli pochodzi ona z państwa mającego status kandydata do Unii Europejskiej bądź też z państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego; - Instytucjom Unii Europejskiej; 86 - Ciałom doradczym organizacji europejskich, wliczając w to w szczególności Radę Europy, zajmującym się zagadnieniami związanymi z wymiarem sprawiedliwości. 7. Obserwatorowi przysługuje prawo do uczestniczenia w posiedzeniach Zgromadzenia Ogólnego (bez prawa głosu). Obserwator może także zostać zaproszony do uczestniczenia w innych działaniach realizowanych przez Stowarzyszenie. Obserwatorzy wspierają finanse Stowarzyszenia zgodnie z Regulaminem Finansowym Stowarzyszenia. Artykuł 7 – Składki 1. Członkowie uiszczają coroczną opłatę członkowską, przeznaczoną na pokrycie kosztów działalności Stowarzyszenia. Wysokość opłaty członkowskiej co roku ustala Zgromadzenie Ogólne, na wniosek Zarządu, w oparciu o aktualne potrzeby Stowarzyszenia. 2. Coroczna opłata członkowska ustalona w sposób wskazany powyżej nie może przekroczyć kwoty 20 000 EUR w przeliczeniu na każde państwo członkowskie UE. 3. Członkowi, który nie uiścił należnych opłat z tytułu członkostwa, nie przysługuje prawo do uczestniczenia w głosowaniach. 4. Członkowi, który zrezygnuje z członkostwa w Stowarzyszeniu, nie przysługuje prawo do zwrotu uiszczonych wcześniej opłat członkowskich, ponadto jest zobowiązany do uiszczenia opłat za rok, w którym zrezygnował z członkostwa. 5. Dalsze ustalenia dotyczące wysokości corocznych opłat członkowskich, ich uiszczania oraz pobierania mogą zostać poczynione w treści Regulaminu Finansowego przyjętego przez Zgromadzenie Ogólne na wniosek Zarządu. III. ORGANY STOWARZYSZENIA Artykuł 8 – Organy 1. Stowarzyszenie składa się ze Zgromadzenia Ogólnego oraz Zarządu. Zgromadzenie Ogólne podejmuje decyzje w sprawach polityki i działalności Stowarzyszenia. Zarząd pełni funkcję organu zarządzającego Stowarzyszeniem zgodnie z treścią art. 48 Ustawy. 2. Przewodniczący Zarządu (określany dalej w treści niniejszego Statutu mianem „Przewodniczący”) jest osobą fizyczną działającą w imieniu własnym oraz w imieniu Stowarzyszenia zgodnie z postanowieniami niniejszego Statutu oraz w zakresie kompetencji przekazanych mu na mocy artykułu 12, jak również w ramach kompetencji, jakie w danym okresie może przekazać mu Zarząd. Przewodniczący występuje ponadto w charakterze Przewodniczącego Stowarzyszenia w ramach kompetencji, jakie w danym okresie może przekazać mu Zgromadzenie Ogólne. Artykuł 9 – Zgromadzenie Ogólne 1. Zgromadzenie Ogólne posiada wszystkie niezbędne kompetencje do realizacji celów oraz zadań Stowarzyszenia. 2. W skład Zgromadzenia Ogólnego wchodzą przedstawiciele wszystkich członków Stowarzyszenia. Zazwyczaj posiedzenia Zgromadzenia odbywają się przynajmniej raz w roku kalendarzowym w terminie do 30 czerwca. Posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego są zwoływane przez Przewodniczącego w miejscu wskazanym w zawiadomieniu o zwołaniu posiedzenia. 87 3. Ponadto, Przewodniczący zwołuje posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego także wtedy, kiedy zażąda tego co najmniej jedna piąta członków Stowarzyszenia. 4. Posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego jest zwoływane faksem, listownie, pocztą elektroniczną bądź też z zastosowaniem jakiejkolwiek innej stosownej formy porozumiewania się, co najmniej na 30 dni przed datą planowanego posiedzenia. Dokumentacja dotycząca zwołania posiedzenia obejmuje porządek obrad, którego treść ustala Zarząd. 5. Obradom Zgromadzenia Ogólnego przewodniczy Przewodniczący bądź też Członek Zarządu (zgodnie z definicją zawartą w treści art. 11.1) wyznaczony w tym celu przez Przewodniczącego. 6. Zgromadzenie Ogólne wybiera osobę, która wykonuje obowiązki Przewodniczącego, zgodnie z postanowieniami niniejszego Statutu. Zgromadzenie Ogólne odpowiada także za wybór pozostałych Członków Zarządu, zgodnie z postanowieniami niniejszego Statutu. 7. Zgromadzeniu Ogólnemu przysługuje prawo do określania kształtu polityki Stowarzyszenia oraz prowadzonej przez nie działalności. 8. Na wniosek Zarządu, Zgromadzenie Ogólne: - może powoływać komisje i grupy robocze zajmujące się konkretnymi zagadnieniami dotyczącymi działalności Stowarzyszenia lub jego struktury organizacyjnej; - podejmuje decyzje dotyczące składu komisji i grup roboczych oraz czasu prowadzenia przez nie działalności; oraz - podejmuje decyzje co do tego, w jaki sposób zmaksymalizować możliwość uczestnictwa członków i obserwatorów w pracach komisji i grup roboczych. 9. Zgromadzenie Ogólne ma prawo wprowadzać zmiany w treści niniejszego Statutu. Zgromadzenie podejmuje decyzje w sprawie treści Regulaminu Finansowego, Regulaminu Wewnętrznego oraz Regulaminu Proceduralnego dla wszystkich organów Stowarzyszenia. 10. Zgromadzenie Stowarzyszenia. Ogólne zatwierdza budżet oraz dokumenty rachunkowe Artykuł 10 – Kworum i Głosowanie w Trakcie Obrad Zgromadzenia Ogólnego 1. Wymóg zachowania kworum Zgromadzenia Ogólnego jest spełniony, gdy co najmniej połowa jego członków jest obecna na posiedzeniu. 2. Każdemu członkowi przysługuje sześć głosów. W przypadku, kiedy w ramach Stowarzyszenia działa kilku członków pochodzących z tego samego państwa członkowskiego UE, członkowie ci powinni rozdzielić swoje 6 głosów pomiędzy siebie, a następnie powiadomić Przewodniczącego o dokonanym podziale. 3. Zgromadzenie Ogólne podejmuje decyzje zwykłą większością głosów, z wyjątkiem następujących sytuacji: - w sprawach wskazanych w treści art. 6, w których wymagana jest większość kwalifikowana; - w sprawach publicznych oświadczeń Zgromadzenia Ogólnego, które wymagają większości dwóch trzecich głosów członków Zgromadzenia; - w sprawie zmiany treści Statutu, przyjęcia bądź zmiany Regulaminu Wewnętrznego i Regulaminu Proceduralnego, w sprawach ustalenia wysokości corocznej opłaty 88 członkowskiej oraz Regulaminu Finansowego, o którym mowa w treści artykułu 7, a także w sprawie rozwiązania Stowarzyszenia – wszystkie spośród przypadków wskazanych powyżej wymagają uzyskania co najmniej trzech czwartych oddanych głosów. 4. Na wniosek Zarządu, Przewodniczący konsultuje się ze wszystkimi członkami Stowarzyszenia za pośrednictwem poczty elektronicznej. W przypadku skorzystania przezeń z tego rozwiązania, podjęcie decyzji nastąpi wtedy, gdy: - przynajmniej zwykła większość członków prześle formalne odpowiedzi za pośrednictwem poczty elektronicznej lub faksu w czasie wyznaczonym przez Przewodniczącego, oraz - większość członków, którzy przesłali odpowiedzi, opowie się za daną propozycją. Treść niniejszego art. 10.4 musi zawsze zostać załączona do treści e-maila rozpoczynającego proces konsultacji. 5. Decyzje oraz protokół posiedzenia przyjęte przez Zgromadzenie Ogólne zostają wpisane przez Przewodniczącego do odpowiedniego rejestru i przekazane do Stałego Biura Stowarzyszenia. Przewodniczący przekazuje wskazane wyżej decyzje i protokół posiedzenia do wiadomości wszystkich członków. Artykuł 11 – Zarząd 1. W skład Zarządu wchodzą: Przewodniczący oraz siedmiu członków, zgodnie z treścią art. 6.1; członkowie ci (określani dalej w treści niniejszego Statutu mianem „Członków Zarządu”) są wybierani przez Zgromadzenie Ogólne na okres dwóch lat. Członkowie Zarządu obejmują swoje stanowiska natychmiast po posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego, podczas którego zostali wybrani. 2. Nie istnieje możliwość sprawowania stanowiska Członka Zarządu przez dwie kolejne kadencje. W przypadku, gdy liczba zaproponowanych kandydatów jest niewystarczająca do wypełnienia wakatów w składzie Zarządu, Zarząd może, w drodze wyjątku, postanowić o umożliwieniu członkom, którzy w normalnej sytuacji nie mieliby możliwości starania się o reelekcję, uczestniczenia w wyborach na kolejną kadencję w odniesieniu do występujących wakatów w składzie Zarządu, bez względu na zakaz zawarty w treści pierwszego zdania niniejszego artykułu. 3. W przypadku, gdy dany Członek Zarządu utraci możliwość dalszego sprawowania swojej funkcji, zostaje zastąpiony przez innego członka, wybranego w sposób zgodny z treścią Regulaminu Proceduralnego podczas kolejnego posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego. 4. Każdy Członek Zarządu może wykonywać swoje funkcje przez nominowanego przez siebie przedstawiciela. Nominowany przedstawiciel musi pozostawać członkiem reprezentowanej przez siebie instytucji narodowej. Członkowi Zarządu przysługuje prawo do zastąpienia nominowanego przez siebie przedstawiciela inną osobą w trakcie trwania swojej kadencji w Zarządzie Stowarzyszenia, przy czym jest on zobowiązany do zawiadomienia o tym fakcie Przewodniczącego z 30-dniowym wyprzedzeniem. 5. Zarząd jest organem kolegialnym. Zarząd dysponuje wszystkimi kompetencjami, o których wyraźnie wspominają przepisy niniejszego Statutu. Bez uszczerbku dla wszelkich pozostałych kompetencji, o których mowa w treści niniejszego Statutu, Zarząd: a. podejmuje wszelkie niezbędne kroki mające na celu wdrożenie programu działań planowanych przez Stowarzyszenie, 89 b. ponosi odpowiedzialność za zapewnienie prawidłowego funkcjonowania Stałego Biura Stowarzyszenia, c. ponosi odpowiedzialność za zwoływanie i przygotowywanie zwyczajnych oraz nadzwyczajnych posiedzeń Zgromadzenia Ogólnego, d. przedstawia Zgromadzeniu Ogólnemu propozycje oświadczeń oraz stanowisk w sprawach polityki, e. podejmuje wszelkie kroki formalnoprawne oraz działania związane z komunikatami medialnymi w odniesieniu do dokonywanych nominacji oraz przyjmowanych corocznych sprawozdań finansowych, oraz f. przekazuje Zgromadzeniu Ogólnemu coroczne sprawozdania dotyczące prowadzonych działań. 6. Posiedzenia Zarządu są zwoływane przez Przewodniczącego faksem, listownie, pocztą elektroniczną bądź też z zastosowaniem jakiejkolwiek innej stosownej formy porozumiewania się. Porządek obrad Zarządu ustala Przewodniczący. Każdy Członek Zarządu ma prawo do przedstawiania propozycji dotyczących zagadnień, które mają być uwzględnione w treści porządku obrad. Ponadto, także każdy członek Stowarzyszenia ma prawo do przedstawiania propozycji dotyczących zagadnień, które mają być uwzględnione w treści porządku obrad, w przypadku zaś przedstawienia takiej propozycji, dany członek Stowarzyszenia ma także prawo do przedstawienia tego zagadnienia podczas danego posiedzenia Zarządu. W przypadku, gdy przynajmniej połowa Członków Zarządu zażąda zwołania posiedzenia, Przewodniczący jest zobowiązany zwołać posiedzenie najpóźniej w ciągu 35 dni od daty złożenia takiego żądania. 7. Zarząd nie dysponuje kworum bez obecności na posiedzeniu co najmniej zwykłej większości jego Członków. 8. Decyzje Zarządu wymagają większości głosów jego Członków obecnych na posiedzeniu (w tym Przewodniczącego). W przypadku, kiedy liczba głosów „za” i „przeciw” jest taka sama, Przewodniczący dysponuje dodatkowym, decydującym głosem. Decyzje podejmowane przez Zarząd są zapisywane w rejestrze, który następnie zostaje opatrzony podpisem przez Przewodniczącego i przekazany do Stałego Biura Stowarzyszenia. Po czym Przewodniczący przekazuje wskazane wyżej decyzje do wiadomości wszystkich członków Stowarzyszenia. 9. Przewodniczący jest wybierany przez Zgromadzenie Ogólne na okres dwóch lat. Przewodniczący nie ma prawa sprawować swojego urzędu kolejną kadencję bezpośrednio po upływie poprzedniej, chyba że zachodzą wyjątkowe okoliczności (tj. kiedy nie zostanie przedstawiony żaden kandydat na to stanowisko); w takim przypadku Zarząd ma prawo poprosić aktualnego Przewodniczącego o pozostanie na stanowisku do daty kolejnego posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego, które odbędzie się po zakończeniu poprzedniej kadencji Przewodniczącego. Przewodniczący obejmuje swoje stanowisko bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego, podczas którego został wybrany lub też po przedłużeniu jego kadencji w wyjątkowych okolicznościach, o których mowa w treści niniejszego artykułu. 10. W przypadku nieobecności, Przewodniczącemu przysługuje prawo do wyznaczenia na swoje miejsce Członka Zarządu, który będzie go zastępował. 11. W przypadku śmierci Przewodniczącego, jego rezygnacji, bądź też utraty zdolności do wykonywania obowiązków podczas trwania kadencji, Zarząd powołuje na to stanowisko osobę pełniącą obowiązki Przewodniczącego do czasu wybrania nowego Przewodniczącego przez Zgromadzenie Ogólne. 12. W przypadku, gdy Przewodniczący przestaje być członkiem instytucji narodowej, której do tej pory był przedstawicielem i gdy kadencja odchodzącego Przewodniczącego 90 trwałaby jeszcze ponad 6 miesięcy, licząc od daty ustania członkostwa w organizacji narodowej, o którym mowa powyżej, konieczny jest wybór nowego Przewodniczącego. 13. W przypadku wystąpienia któregokolwiek z wydarzeń, o których mowa w treści artykułu 11.11 lub 11.12, Zarząd ustala datę posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego, podczas którego zostanie wybrany nowy Przewodniczący i ustalony czas trwania jego kadencji. 14. Jeśli zajdzie taka konieczność, Zarząd ustala datę, w której odchodzący Przewodniczący przestaje pełnić swoją funkcję. Artykuł 12 – Reprezentacja 1. Zarząd reprezentuje Stowarzyszenie w kwestiach prawnych oraz we wszystkich innych sprawach. Zarząd reprezentuje Stowarzyszenie poprzez większość Członków Zarządu oraz Przewodniczącego. 2. Bez uszczerbku dla ogólnego prawa do reprezentowania Stowarzyszenia przez Zarząd, Przewodniczącemu przysługuje prawo działania na rzecz i w imieniu Stowarzyszenia oraz reprezentowania go we wszystkich kwestiach prawnych oraz w innych sprawach, wliczając w to kontakty z instytucjami Unii Europejskiej. 3. Prawo do składania podpisu pod pisemnymi instrumentami Stowarzyszenia w jego imieniu przysługuje Przewodniczącemu oraz Członkom Zarządu, przy czym w tym ostatnim przypadku podpis musi złożyć większość Członków Zarządu. Zarząd ma prawo do wydania pisemnej decyzji dotyczącej przekazania konkretnemu Członkowi Zarządu bądź też członkowi personelu Stałego Biura Stowarzyszenia prawa do działania w jego imieniu bądź też podpisywania dokumentów. III. FUNKCJONOWANIE STOWARZYSZENIA Artykuł 13 – Stałe Biuro Stowarzyszenie posiada Stałe Biuro funkcjonujące niezależnie od któregokolwiek z jego członków. Biuro działa jako jednostka administracyjna podlegająca Zarządowi. Artykuł 14 – Wynagrodzenie Przewodniczący Zarządu, Członkowie Zarządu, członkowie Zgromadzenia Ogólnego, a także inne osoby uczestniczące w jakichkolwiek działaniach, nie otrzymują wynagrodzenia z tytułu wykonywania swoich funkcji w ramach Stowarzyszenia. Istnieje możliwość zwrotu kosztów faktycznych, wydatków poniesionych w dobrej wierze zgodnie z postanowieniami Regulaminu Finansowego. IV. BUDŻET I RACHUNKOWOŚĆ Artykuł 15 – Budżet roczny i zarządzanie rachunkowością 1. Rok finansowy rozpoczyna się 1 stycznia i kończy 31 grudnia. 2. Fundusze Stowarzyszenia wykorzystuje się na potrzeby finansowania struktur oraz administracji Stowarzyszenia pod kierownictwem Zarządu, który ponosi w tym zakresie odpowiedzialność przed Zgromadzeniem Ogólnym. 3. Wkłady rzeczowe oraz środki pieniężne przeznaczone na konkretne projekty i działania ustala się w drodze indywidualnych umów zawieranych pomiędzy poszczególnymi uczestnikami projektów. Wszystkie umowy tego rodzaju muszą być podawane do wiadomości członków. 91 4. Zarząd sporządza roczny budżet obejmujący koszty działalności na kolejny rok kalendarzowy, który następnie przedstawia Zgromadzeniu Ogólnemu do zatwierdzenia. Zarząd ma obowiązek przekazywać Zgromadzeniu Ogólnemu do zatwierdzenia dokumentację rachunkową z poprzedniego roku. 5. Co dwa lata, Zgromadzenie Ogólne powołuje spośród członków Stowarzyszenia dwóch audytorów, którzy każdego roku po otrzymaniu dokumentacji rachunkowej przygotowują sprawozdanie i przekazują je Zgromadzeniu Ogólnemu do zatwierdzenia. V. ZMIANA TREŚCI STATUTU I ROZWIĄZANIE STOWARZYSZENIA Artykuł 16 – Zmiana Treści Statutu i Rozwiązanie Stowarzyszenia 1. Bez uszczerbku dla art. 50 § 3, 55 i 56 Ustawy o stowarzyszeniach prowadzących działalność niedochodową, fundacjach oraz stowarzyszeniach międzynarodowych prowadzących działalność niedochodową, wszelkie propozycje dotyczące zmiany treści Statutu Stowarzyszenia lub rozwiązania Stowarzyszenia może składać wyłącznie Zarząd lub co najmniej jedna piąta członków Stowarzyszenia. 2. W ciągu trzech miesięcy od złożenia propozycji, o której mowa powyżej w art. 16.1, Zarząd zobowiązany jest powiadomić członków Stowarzyszenia o przedstawionej propozycji oraz o dacie posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego, które będzie tę propozycję rozpatrywać. 3. Podjęta decyzja jest ważna tylko wtedy, gdy zostanie zatwierdzona przez większość wynoszącą trzy czwarte głosów oddanych podczas posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego. 4. W przypadku, gdy mniej niż trzy czwarte członków Stowarzyszenia jest obecnych na posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego, o którym mowa powyżej, zwołuje się kolejne posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego (na warunkach takich samych jak te wskazane powyżej), które podejmuje definitywną i wiążącą decyzję w przedmiocie propozycji, o której mowa powyżej, przy czym do podjęcia decyzji potrzebna jest taka sama większość trzech czwartych głosów oddanych podczas posiedzenia, niezależnie od liczby członków obecnych na posiedzeniu. 5. Zmiany w treści Statutu Stowarzyszenia wchodzą w życie dopiero po ich zatwierdzeniu przez właściwy organ zgodnie z treścią art. 50 § 3 Ustawy oraz po ich publikacji w Załącznikach do Belgijskiego Monitora Sądowego zgodnie z treścią art. 51 § 3 wskazanej wyżej ustawy. 6. W przypadku likwidacji Stowarzyszenia, wszelkie aktywa netto pozostałe po zakończeniu likwidacji zostaną przeznaczone na cel leżący poza zakresem interesów członków Stowarzyszenia, wskazany przez Zgromadzenie Ogólne, podejmujące decyzje taką samą większością głosów jak ta, o której mowa w treści art. 16.3. VI. ZAGADNIENIA OGÓLNE Artykuł 17 – Inne obowiązujące zasady Wszelkie zagadnienia pozostawione poza zakresem regulacji niniejszego Statutu, wliczając w to w szczególności formalności dotyczące publikacji, podlegają przepisom Regulaminu Proceduralnego oraz Regulaminu Wewnętrznego przyjętych przez Zgromadzenie Ogólne, bądź też przepisom Ustawy. 92 PRZEPIS PRZEJŚCIOWY Artykuł 18 – Realizacja w 2014 roku zmian przyjętych w treści Statutu 1. Zgromadzenie Ogólne na posiedzeniu w Rzymie w czerwcu 2014 roku – zgodnie z treścią Regulaminu Proceduralnego – wyjątkowo wybierze Członków Zarządu na rok lub dwa lata. 2. Pierwsze wybory wszystkich siedmiu Członków Zarządu odbędą się podczas posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego w Rzymie w czerwcu 2014 roku. Trzech członków, którzy otrzymają największą liczbę głosów podczas wskazanego wyżej głosowania, będzie sprawowało swój urząd przez 2 lata. Czterech członków, którzy otrzymają najmniejszą liczbę głosów będzie sprawowało urząd (wyjątkowo) tylko przez rok, ale będą mieli prawo (wyjątkowo, pomimo zakazu, o którym mowa w treści art. 11.2) ponownie ubiegać się o sprawowanie swojej funkcji. 3. Wybory Przewodniczącego odbędą się podczas posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego w Rzymie w czerwcu 2014 roku. Przewodniczący wybrany podczas tego posiedzenia będzie sprawował swój urząd (wyjątkowo) przez około 18 miesięcy, licząc od 1 stycznia 2015 roku do posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego, które odbędzie się w czerwcu 2016 roku; nie będzie mógł ponownie zostać wybrany na stanowisko Przewodniczącego. 4. Przewodniczący oraz Komitet Sterujący sprawujący swój urząd w terminie przyjęcia zmian niniejszego Statutu, które zostaną wprowadzone w 2014 roku pozostaną na stanowiskach do wyboru nowego Przewodniczącego oraz Zarządu Stowarzyszenia i objęcia przez nich swoich stanowisk. ___________ 93 Lista Członków 20 Członków (stan z 1 stycznia 2014 roku) Członkowie KRAJ INSTYTUCJA CZŁONKOWSKA Belgia Bułgaria Najwyższa Rada Wymiaru Sprawiedliwości / Conseil Supérieur de la Justice / Hoge Raad voor de Justitie Najwyższa Rada Sądownictwa / Bиcш Cъдeбeн Съвeт Dania Duński Zarząd Sądownictwa /Domstolsstyrelsen Francja Najwyższa Rada Korpusu Urzędników Sądowych /Conseil supérieur de la Magistrature Służba Sądownicza / An tSéirbhis Chúirteanna Irlandia Włochy(CSM) Łotwa Najwyższa Rada Sądownictwa / Consiglio Superiore della Magistratura Rada Sądownictwa Administracyjnego / Consiglio di Presidenza della giustizia amministrativa Rada Sądownictwa / Tieslietu padome Litwa Rada Sądownictwa / Teisėjų Taryba Malta Komisja do Spraw Wymiaru Sprawiedliwości / Kummissjoni Włochy(CPGA) ghall-Amministrazzjoni tal-Gustizzja Holandia Holenderska Rada Sądownictwa / Raad voor de Rechtspraak Polska Krajowa Rada Sądownictwa Portugalia Wysoka Rada Sądownictwa / Conselho Superior da Magistratura Najwyższa Rada Sądownictwa / Consiliul Superior al Magistraturii Rada Sądownictwa Republiki Słowackiej / Súdna rada Slovenskej republiky Rada Sądownictwa Republiki Słowenii / Republika Slovenija Sodni Svet Rada Generalna Sądownictwa / Consejo General del Poder Judicial Rada Sądownictwa Anglii i Walii / Judges' Council of England and Wales Rada Sądownictwa Irlandii Północnej / Judges’ Council for Northern Ireland Szkocka Rada Sądownictwa / Judicial Council for Scotland Rumunia Słowacja Słowenia Hiszpania Wielka Brytania Wielka Brytania Wielka Brytania 94 95 Lista Członków-obserwatorów 16 Obserwatorów (stan z 1 stycznia 2014 roku) KRAJ INSTYTUCJA O STATUSIE OBSERWATORA Unia Europejska Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej Austria Ministerstwo Sprawiedliwości Chorwacja Państwowa Rada Sądownictwa / Drzavno sudbeno vijéce / Cypr Ministerstwo Sprawiedliwości Republika Czeska Estonia Ministerstwo Sprawiedliwości Finlandia Ministerstwo Sprawiedliwości Niemcy Ministerstwo Sprawiedliwości Węgry Narodowa Rada Sądownictwa / Országos Bírói Tanács / Luksemburg Ministerstwo Sprawiedliwości Macedonia Rada Sądownictwa / Sudski Sovetna Republika Makedonija / Czarnogóra Rada Sądownictwa / Sudski savjet Crne Gore/ Norwegia Narodowy Zarząd Sądownictwa/Domstolsadministrasjonen Serbia Najwyższa Rada Sądownictwa / Високи савет судства / Turcja Najwyższa Rada Prokuratorów i Sędziów / Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu / Narodowy Zarząd Sądownictwa / Domstolsverket / Szwecja Ministerstwo Sprawiedliwości 96 Więcej informacji pod adresem www.encj.eu 97 Biuro ENCJ Rue de la Croix de Fer, 67 B-1000 BRUKSELA Tel: + 32 2 535 16 05 Email: [email protected] Strona internetowa: www.encj.eu Redaktorzy naczelni publikacji: Paul Gilligan i Irena Piotrowska Redakcja i projekt: Monique van der Goes i Judita Tamosiunaite Redakcja wydania w języku polskim: Alicja Seliga, Karolina Janson-Ernert Wersja: czerwiec 2014 roku
