Skutki niedoboru cynku w organizmach żywych, żywność

Technologia chemiczna
grupa 1
• Agnieszka Krajewska
• Nr indeksu :122794
• Daniel Krajewski
• Nr indeksu :122795
Skutki niedoboru cynku w
organizmach żywych, żywność
bogata w cynk.
Cynk
•
•
•
•
•
•
Cynk (Zn, łac. zincum) to pierwiastek chemiczny, z grupy metali przejściowych w
układzie okresowym.
Posiada 23 izotopy z przedziału mas: 57-78. Trwałe są izotopy 64, 66, 67, 68 i 70.
Został odkryty w Indiach, lub Chinach przed 1500 p.n.e. Do Europy metal ten
zawędrował dopiero w XVII wieku.
Występowanie
Występuje w skorupie ziemskiej w ilości 75 ppm w postaci minerałów - głównie
są to blenda cynkowa i smitsonit.Z punktu widzenia odżywiania duże ilości cynku
znajdują się w ostrygach, chudym mięsie, drobiu i rybach. Dostarczają go również kasze
i chleb pełnoziarnisty
Właściwości fizyczne i chemiczne
Cynk metaliczny jest błękitno-białym, kruchym metalem. Na powietrzu ulega
podobnej do aluminium pasywacji. Cynk jest bardzo reaktywny zarówno w środowisku
kwaśnym jak i zasadowym, nie reaguje jednak w obojętnym środowisku wodnym.
Związki
Najbardziej znanym związkiem cynku jest jego tlenek ZnO (biel cynkowa), który
jest stosowany jako dodatek do farb i lakierów, oraz jako wypełniacz i stabilizator gumy i
tworzyw sztucznych.
Zastosowanie
• Najważniejsze zastosowanie technologiczne cynku to
pokrywanie nim blach stalowych, w celu uodpornienia na
korozję. Cynk jest też składnikiem wielu stopów, zwłaszcza z
miedzią (mosiądz, brąz, tombak). Cynk stosowany jest też w
ogniwach elektrycznych Daniella i Leclanchego.
• Cynk zwiększa produkcję plemników
• Cynk jest jednym z mikroelementów i jest obecny w centrach
aktywności wielu enzymów uczestniczących w przemianie
białek i węglowodanów. Bierze udział między innymi w
mineralizacji kości, gojeniu się ran, wpływa na pracę systemu
odpornościowego, prawidłowe wydzielanie się insuliny przez
trzustkę i stężenie witaminy A oraz cholesterolu. Ma swój udział
w regulacji ciśnienia krwi i rytmu serca. Jest też niezbędny przy
syntezie związków regulujących wzrost i rozwój roślin.
Cynk w organizmie człowieka
• Cynk jest jednym z minerałów śladowych, którego ilość w organizmie
ocenia się na 1,5g do 2,2g, a który występuje jako składnik około 70
enzymów biorących udział w różnorodnych przemianach ustrojowych.
• Cynk jest niezbędny w syntezie białka oraz kwasów nukleinowych,
kieruje kurczliwością mięśni, bierze udział w tworzeniu insuliny.
Odgrywa ważną rolę w utrzymaniu równowagi kwasowo - zasadowej.
Zapewnia prawidłową czynność prostaty oraz narządów rozrodczych.
• Badania wykazały, że cynk ma istotny wpływ na czynności mózgu.
Jest niezbędny do utrzymania optymalnego stężenia witaminy A w
krwi i jej zużycia przez tkanki.
• Cynk bierze udział w wytwarzaniu prostaglandyn regulujących
ciśnienie krwi, rytm pracy serca, funkcje wydzielnicze skóry czy
poziom cholesterolu w krwi.
• Cynk bierze udział w utrzymaniu równowagi innych pierwiastków
śladowych jak manganu, magnezu, selenu i miedzi.
• Korzystne działanie cynku na organizmy polega, poza ogólną poprawą
metabolizmu, na przyspieszeniu gojenia ran, zwłaszcza ubytków skóry,
poprawie sprawności umysłowej oraz na ochronie plamki żółtej oka
przed zmianami zwyrodnieniowymi.
• Ułatwia pozbywanie się białych plam na paznokciach, przywraca
uczucie smaku. Utrzymuje odporność skóry na infekcje jak również
uczestniczy w detoksykacji alkoholu w wątrobie. Korzystnie wpływa
na proces wzrostu.
• Cynk poprawia sprawność intelektualną a w wieku starszym zapobiega
rozwojowi demencji starczej. Cynk jest niezbędny do prawidłowego
wytworzenia się narządów płodu w okresie ciąży.
Niedobory cynku mogą być wywołane:
•
•
•
•
zbyt małymi ilościami Zn w przyjmowanych pokarmach
chorobami wątroby
upośledzonym trawieniem i wchłanianiem tego składnika
dużą ilością fityn w pożywieniu; fityny to sole magnezowowapniowe kwasu fitynowego występujące w pokarmach
roślinnych (np. u roślin z rodziny krzyżowych i
wilczomleczowatych)
• niedoczynnością tarczycy.
W deficycie cynku pierwszymi
objawami są:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
uczucie znużenia
brak apetytu
brak popędu płciowego
niedostateczne wykształcenie cech płciowych
choroby skóry
łamliwe paznokcie
łamliwość i wypadanie włosów
drżenie kończyn
karłowatość
•
•
•
•
•
•
•
•
•
niedobór pigmentu
objawy starzenia się
podatność na zakażenie
przedłużająca się suchość oczu
rozstępy w skórze
stany depresyjne i trudności z chodzeniem
upośledzenie smaku
wydłużony czas gojenia się ran
kurza ślepota
• U młodych kobiet często występują zaburzenia
miesiączkowania. Przy niedoborze cynku występuje
natychmiast spowolnienie procesów wzrostu.
• Szybko też występują dolegliwości jak nagłe pojawienie
się zmarszczek, fałd skórnych i "kurzych łapek".
• Stosowanie pigułek antykncepcyjnych oraz stosowanie
długotrwałych kuracji odchudzających bez odpowiedniej
suplementacji mineralnej obniżają poziom cynku.
• Cynk jest najprawdopodobniej najistotniejszym, dla sprawności
seksualnej mężczyzn, minerałem śladowym. Bierze udział praktycznie
we wszystkich dotyczących rozmnażania procesach, które zachodzą w
ciele mężczyzny.
• Wyniki badań klinicznych wskazują, że nawet krótkotrwała dieta
uboga w cynk wpływa na płodność i potencję młodych mężczyzn.
Niedobory objawiają się zmniejszeniem poziomu testosteronu oraz
liczby plemników i ilości nasienia.
• Cynk zapewnia również prawidłowe funkcjonowanie narządów
rozrodczych, badania wskazują na możliwość stosowania cynku w
leczeniu niezłośliwego przerostu prostaty.
Objawami niedoboru są również:
• znaczny wzrost tolerancji na glukozę
• zmiany w gospodarce hormonalnej i
aktywności enzymów
• zwiększone niebezpieczeństwo infekcji,
cukrzyca
Szczególnie narażeni na
niedobory cynku są
również wegetarianie oraz
osoby stosujące różne
diety odchudzające i
głodówki
Niski poziom cynku obserwowany
jest u osób cierpiących na:
•
•
•
•
•
•
bulimię (wilczy głód)
paradontopatie (choroby przyzębia)
marskość wątroby
chorobę Leśniowskiego
biegunkę
wrzodziejące zapalenie jelita grubego
(colitis ulcerosa).
Żywność bogata w cynk
Mięso bogate w cynk:
• drób 87 mg/1000 g
• konina 60 mg
• wołowina 45 mg
Do produktów spożywczych
bogatych w cynk należą:
• otręby pszenne 32 mg
• fasola 52 mg
• groch 44 mg
• ziemniaki 4 mg
•
•
•
•
•
•
•
•
ryby
ostrygi
jaja
drożdże piwne
warzywa
pestki dyni
chude mleko
musztarda ziarnista.
Poza produktami spożywczymi, pewne
ilości cynku zawiera woda pitna z sieci
wodociągowej, wykonanej z ocynkowanych
rur.
Zioła, które zwierają dużo cynku:
• czosnek 10,8 mg/1000 g
• cebula 13,8 mg
• rumian rzymski 47 mg/1000 g.
• arnika 37 mg
• nagietek 23 mg
• mięta 32 mg
• tymianek 26 mg
• majeranek 10 mg
• bazylia 11 mg
• goryczka 35 mg,
• lubczyk 16 mg
Koniec