Olkusz, marzec 2016 Spis treści Wstęp ............................................................................................................................................................. 1 1. Analiza strategii rozwoju województwa w zakresie zapotrzebowania na zawody i specjalności .......................................................................................................................................... 3 2. Wyniki analiz ofert pracy zgłaszanych przez pracodawców krajowych oraz informacji o wolnych miejscach pracy zamieszczanych w prasie i Internecie ............................................. 8 3. Wyniki analiz, prognoz rynku pracy i badań popytu na pracę prowadzonych przez samorząd powiatu i województwa, w tym wyniki monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych .................................................................................................................................. 14 4. Analiza zgłoszeń pracodawców, organizacji pracodawców i organizacji związkowych . 23 5. Wyniki analiz skuteczności i efektywności zakończonych szkoleń ........................................... 26 Wnioski ......................................................................................................................................................... 30 Spis rysunków .............................................................................................................................................. 31 Spis tabel ..................................................................................................................................................... 31 Wstęp Celem niniejszego opracowania jest stworzenie listy zawodów i specjalności z uwzględnieniem kwalifikacji i umiejętności zawodowych, na które istnieje zapotrzebowanie w powiecie olkuskim za 2015 r. Systematyczne dokonywanie analizy pożądanych zawodów, kwalifikacji oraz umiejętności zawodowych w danym regionie pozwala na dostosowywanie oferty edukacyjnej i ma znaczenie na poziomie nie tylko lokalnym, ale także ogólnokrajowym i europejskim. Tworzenie listy zawodów i umiejętności, na które jest zapotrzebowanie, pozwala także na określenie profilu społecznego danego regionu i możliwości potencjału rozwoju zawodowego mieszkańców oraz ludności napływowej. Konieczność tworzenia list zawodów i specjalności, na które istnieje realne zapotrzebowanie w danym regionie, związana jest z mechanizmami gospodarki wolnorynkowej, która charakteryzuje się dynamizmem i zmiennością, a także wzrostem innowacyjności funkcjonujących w jej ramach przedsiębiorstw, które generują coraz to nowe specjalizacje, tworząc tym samym nowe stanowiska pracy. W związku z tymi faktami, na rynku pracy istnieje zapotrzebowanie na określone zawody i umiejętności. Określenie listy pożądanych zawodów oraz umiejętności niesie także korzyści w wymiarze jednostkowym. Dzięki konkretnym wytycznym istnieje możliwość kształtowania ścieżek kariery zawodowej poszczególnych jednostek, które będą dostosowane do stawianych wymogów lokalnego rynku pracy i pozwolą na skuteczne znalezienie miejsca pracy. Jest to szczególna wartość dla przyszłego pracownika, która może stanowić o jego potencjale i konkurencyjności na rynku pracy. W prezentowanym opracowaniu zostaną przedstawione następuję aspekty: analiza ofert pracy zgłaszanych przez pracodawców krajowych oraz informacji o wolnych miejscach pracy zamieszczanych w prasie i Internecie, analiza i prognoza rynku pracy i badań popytu na pracę, kwalifikacje i umiejętności zawodowe, w tym wyniki monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, prowadzonych przez samorząd województwa i samorząd powiatu, analiza zgłoszeń pracodawców, organizacji pracodawców i organizacji związkowych oraz analiza skuteczności i efektywności zakończonych szkoleń. Lista zawodów i specjalności z uwzględnieniem kwalifikacji i umiejętności zawodowych, na które istnieje zapotrzebowanie w powiecie olkuskim w 2015 roku zrealizowana została zgodnie z § 71. ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 września 2010 r. w sprawie standardów i warunków prowadzenia usług rynku pracy (Dz. U. Nr 177 poz. 1193). 1 Podczas realizacji niniejszego opracowania posłużono się metodą desk research. Analizie poddano następujące źródła informacji: Strategia rozwoju województwa małopolskiego 2011-2020, Plan działania Małopolskiego Partnera na rzecz Kształcenia Ustawicznego 2013-2015 z perspektywą do 2020, Strategia rozwiązywania problemów społecznych dla powiatu olkuskiego na lata 20162021, Badanie zapotrzebowania na pracowników wśród małopolskich pracodawców 2014, Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji, Kraków 2015, Zbiór ofert pracy zamieszczonych w lokalnej gazecie „Żółty jeż” w 2015 r., Zbiór ofert pracy zamieszczonych na portalu internetowym pracuj.pl w 2015 r., Analizy efektywności i skuteczności szkoleń, Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych w powiecie olkuskim za 2015 r., Barometr zawodów 2016. Powiat olkuski. 2 1. Analiza strategii rozwoju województwa w zakresie zapotrzebowania na zawody i specjalności Samorząd województwa przygotowuje 10 programów strategicznych, które jako sposób realizacji Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 (SRWM) są najważniejszym narzędziem zarządzania rozwojem regionu. Wśród programów strategicznych znajdują się: 1. Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy, 2. Regionalna Strategia Innowacji, 3. Dziedzictwo i Przemysły Czasu Wolnego, 4. Transport i Komunikacja, 5. Obszary Wiejskie, 6. Ochrona Środowiska, 7. Ochrona Zdrowia, 8. Włączenie Społeczne, 9. Marketing Terytorialny, 10. Współpraca Regionalna: a. Subregionalny Program Rozwoju, b. Strategia Rozwoju Polski Południowej.1 Z punktu widzenia problematyki niniejszego opracowania analizie poddany został Program Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy oraz Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego 2011 – 2020. Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy (KIiRP) to program strategiczny w dziedzinie rynku pracy i edukacji ukierunkowany na wsparcie efektywnej polityki zatrudnieniowej w Małopolsce. Jednostką odpowiedzialną za KIiRP jest Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie. W pracach nad Programem Strategicznym uczestniczył Departament Edukacji i Kształcenia Ustawicznego UMWM. Poniżej zaprezentowano analizę SWOT lokalnego i regionalnego rynku pracy w województwie małopolskim. Analiza SWOT to technika analityczna polegająca na identyfikacji czterech czynników strategicznych. Analiza pozwala określić mocne, słabe strony prowadzonych działań oraz ich szans i zagrożeń. Wyniki analizy SWOT mogą zostać zaimplementowane w dowolnym kierunku związanym z życiem oraz działalnością człowieka w małych grupach, jak też całych społecznościach. Przeprowadzając taką analizę, należy 1 http://www.malopolskie.pl/RozwojRegionalny/Programystrategiczne/, dostęp: 09.03.2016r. 3 postawić diagnozę związaną ze wszystkim elementami, które mogą mieć wpływ na każdy z czterech badanych obszarów. Analiza ta obejmuje identyfikację i klasyfikację czynników wewnętrznych (mocne i słabe strony) i zewnętrznych (szanse i zagrożenia) warunkujących rozwój obszaru objętego badaniem. Zderzenie ze sobą mocnych i słabych stron z szansami i zagrożeniami pozwala określić pozycję (potencjał) obszaru, a także możliwość osłabienia lub wzmocnienia siły oddziaływania tych czynników. W efekcie analizy otrzymujemy cztery listy: mocnych stron, słabych stron, szans oraz zagrożeń. Elementem analizy SWOT jest też sporządzenie syntezy na podstawie otrzymanych informacji, które winny się stać elementem strategii badanego obszaru. Dokonuje się jej, sumując ilość szans i zagrożeń oraz mocnych i słabych stron. Na tej podstawie można określić zakres możliwych, dopuszczalnych i wykonalnych czynności. Metoda analizy SWOT jest, w odniesieniu do planów o charakterze społeczno-gospodarczym, najlepszym sposobem zidentyfikowania, sklasyfikowania, oceny i zdiagnozowania czynników wpływających na rozwój danego obszaru i opracowania na tej podstawie najkorzystniejszej strategii. Tabela 1 Analiza SWOT dla lokalnego i regionalnego rynku pracy Słabe strony Mocne strony coraz mniejszy udział dzieci i młodzieży w szacuje się, że Małopolska odnotuje ogólnej populacji, starzenie się osób w największe w kraju tempo wzrostu i liczby wieku pracujących (5,5%), produkcyjnym oraz rosnący odsetek ludności w wieku emerytalnym, stosunkowo miska stopa bezrobocia, kształcenie dokonywanie się korzystnych zmian w zawodowe nie jest dostosowane do wymogów rynku pracy, strukturze zatrudnienia według sektorów, brak dostosowania oferty edukacyjnej do wzrost potrzeb rynku pracy, handel, transport), 94% małopolskich gimnazjów nie osoby znaczenia sektora bezrobotne III posiadają (usługi, lepsze zatrudnia doradcy zawodowego, wykształcenie w skali kraju, mniej jest Brak praktycznego przygotowania do osób z wykształceniem gimnazjalnym i zawodu niższym, więcej z wykształceniem wyższym, Od 2009 roku działania promocyjne w obszarze gospodarczym ukierunkowane na przyciąganie zagranicznych inwestorów, 4 Województwo małopolskie jest jednym z dwóch najaktywniejszych w zakresie dokształcania województw Zagrożenia Szanse pogłębiający się społeczeństwa, proces starzenia brak wymiany Rosnące zainteresowanie kształceniem ustawicznym i zawodowym – rozwój pokoleniowej na rynku pracy, szkolnictwa brak współpracy nauki z biznesem, zawodowego, wzrost znaczenia edukacji brak systemowych rozwiązań w zakresie dzieci prowadzenia dostępność usług poradnictwa zawodowego, wśród i rodziców, i rosnąca różnorodność oferty edukacyjnej, występowanie wśród osób młodych Wzrost potencjału szkolnictwa wyższego, barier Wysoki potencjał badawczo-rozwojowy wejścia na rynek spowodowanych pracy brakiem odpowiedniego przygotowania województwa, merytorycznego ustawicznego globalnym, Emigracja zarobkowa młodzieży – wykształconej przekładająca ograniczone Możliwość transferu wiedzy na poziomie zasoby się ludzkie na Rozwój zaawansowanych technologii (głównie technologii informacyjnych), w województwie, Pogłębianie się niskiej aktywności zawodowej osób w wieku niemobilnym, Wzrost liczby jednostek w grupie zwanej NEETs – osób młodych bez pracy, nie uczestniczących w szkoleniach i kształceniu Wykluczenie z rynku pracy niektórych grup społecznych. Źródło: opracowanie na podstawie: Program Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy, Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego 2011 – 2020 5 Obszar 1 Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego 2011 – 2020 „Gospodarka wiedzy i aktywności” zakłada wzrost pozycji Małopolski jak regionu atrakcyjnego dla inwestycji, opartego na wiedzy, aktywności zawodowej i przedsiębiorczości mieszkańców. W ramach wymienionego obszaru wyróżniono następujące kierunku polityki rozwoju: 1. Rozwój kapitału intelektualnego skupia się przede wszystkim na aspekcie kształtowania i wzmacniania postawy uczenia się przez całe życie w społeczeństwie, wsparcia edukacji na wszystkich jej etapach, zwiększenie procesu partycypacji osób starszych w systemie kształcenia ustawicznego, zwiększenie promocji oferty w zakresie ponoszenia i zmiany kwalifikacji na każdym etapie kariery zawodowej, wzmocnienie pozycji kształcenia ustawicznego. 2. Budowa infrastruktury regionu wiedzy – B+R w województwie małopolskim to obszar stosunkowo dobrze funkcjonujący, jednakże w celu zwiększenia jego efektywności proponowane są działania mające na celu tworzenie większych możliwości dla kapitału zagranicznego szczególnie w sektorach zaawansowanej technologii, włączenie potencjału regionu w europejską przestrzeń badawczą oraz zwiększenie komercjalizacji badań, 3. Kompleksowe wsparcie nowoczesnych technologii odnosi się przede wszystkim do zwiększenia zakresu i jakości kształcenia kadr nowoczesnej gospodarki w ramach kierunków priorytetowych technologiami kluczowymi dla dla rozwoju województwa, specjalizacji w tym związanych regionalnej, wsparcie z działalności badawczej, wdrożenie mechanizmów stymulujących współpracę przedsiębiorstw z jednostkami badawczo-rozwojowymi i uczelniami w zakresie transferu i absorpcji innowacji oraz nowych technologii, a także wsparcie działań związanych z praktycznym zastosowaniem kluczowych technologii, określających specjalizację regionu. 4. Rozwój kształcenia zawodowego i wspieranie zatrudnienia – szczególny nacisk kładzie się na modernizację i rozwój kształcenia zawodowego oraz wzrost zatrudnienia, wzmocnienie współpracy między szkolnictwem a biznesem, wsparcie rozwoju zawodowego nauczycieli oraz rozbudowa bazy techniczno – dydaktycznej, ukierunkowanie na praktyczny wymiar edukacji zawodowej 5. Wzmacnianie i promocja przedsiębiorczości – polegać ma na kształtowaniu postaw przedsiębiorczości wśród mieszkańców województwa małopolskiego, rozwój sieci instytucji otoczenia biznesu, promocja prowadzenia działalności gospodarczej, wzmocnienie kapitału społecznego, wzmocnienie atrakcyjności gospodarczej regionu. Powyższe działania mają na celu wzmocnienia pozycji województwa małopolskiego. Dodatkowo, Samorząd Województwa Małopolskiego zadeklarował promowania idei uczenia się przez całe życie, tworzenie potencjału instytucjonalnego oraz poprawę współpracy 6 wszystkich podmiotów współtworzących warunki do uczenia się przez całe życie, realizację priorytetowych kierunków rozwoju kształcenia, określonych w „Małopolskim Protokole na rzecz Kształcenia Ustawicznego”, zapewnienie komplementarności działań podejmowanych przez różne instytucje, zmierzającej do optymalizacji wykorzystania dostępnych środków. 7 2. Wyniki analiz ofert pracy zgłaszanych przez pracodawców krajowych oraz informacji o wolnych miejscach pracy zamieszczanych w prasie i Internecie Największa liczba ofert pracy zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w Olkuszu w 2015 roku kierowana była do następujących grup zawodów: Ręczni pakowacze i znakowacze (328 ofert pracy), Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) (199 ofert pracy), Robotnicy wykonujący prace proste w przemyśle gdzie indziej niesklasyfikowani (171 ofert pracy), Pracownicy obsługi biurowej (98 ofert pracy), Gospodarze budynków (97 ofert pracy), Magazynierzy i pokrewni (90 ofert pracy). Szczegółowe zestawienie grup zawodów, dla których zgłoszono co najmniej 4 wolne miejsca pracy zaprezentowano w tabeli 2. Tabela 2. Napływ ofert pracy do Powiatowego Urzędu Pracy w Olkuszu w 2015 roku według elementarnych grup zawodów Kod Elementarne grupy zawodów Napływ ofert pracy do PUP 9321 Ręczni pakowacze i znakowacze 328 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) Robotnicy wykonujący prace proste w przemyśle gdzie indziej 9329 niesklasyfikowani 199 4110 Pracownicy obsługi biurowej 98 5153 Gospodarze budynków 97 4321 Magazynierzy i pokrewni 90 3322 Przedstawiciele handlowi 65 9313 Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie ogólnym 51 8332 Kierowcy samochodów ciężarowych 39 5131 Kelnerzy 36 9629 Pracownicy wykonujący prace proste gdzie indziej niesklasyfikowani 36 7222 Ślusarze i pokrewni 34 8322 Kierowcy samochodów osobowych i dostawczych 33 8141 Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów gumowych 32 7212 Spawacze i pokrewni 31 7231 Mechanicy pojazdów samochodowych 29 9412 Pomoce kuchenne 28 7121 Dekarze 27 7223 Ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni 25 5413 Pracownicy ochrony osób i mienia 21 171 8 Kod Elementarne grupy zawodów Napływ ofert pracy do PUP 7114 Betoniarze, betoniarze zbrojarze i pokrewni 18 9121 Praczki ręczne i prasowacze 17 3412 Pracownicy wsparcia rodziny, pomocy społecznej i pracy socjalnej 16 5141 Fryzjerzy 16 5249 Pracownicy sprzedaży i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani 16 7125 Szklarze 15 7321 Pracownicy przy pracach przygotowawczych do druku 15 7411 Elektrycy budowlani i pokrewni 14 9112 Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne 14 8312 Dyżurni ruchu, manewrowi i pokrewni 13 3331 Spedytorzy i pokrewni 12 4311 Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości 12 7511 Masarze, robotnicy w przetwórstwie ryb i pokrewni 11 7512 Piekarze, cukiernicy i pokrewni 11 Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie drogowym, wodnym i 9312 pokrewni 11 2221 Pielęgniarki bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji 10 5120 Kucharze 10 7132 Lakiernicy 10 3313 Księgowi 9 5312 Asystenci nauczycieli 9 7522 Stolarze meblowi i pokrewni 9 8121 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali 9 2222 Pielęgniarki z tytułem specjalisty 8 4226 Recepcjoniści (z wyłączeniem hotelowych) 8 5230 Kasjerzy i sprzedawcy biletów 8 5244 Sprzedawcy (konsultanci) w centrach sprzedaży telefonicznej / internetowej 8 8212 Monterzy sprzętu elektrycznego 8 3119 Technicy nauk fizycznych i technicznych gdzie indziej niesklasyfikowani 7 3323 Zaopatrzeniowcy 7 5419 Pracownicy usług ochrony gdzie indziej niesklasyfikowani 7 6210 Robotnicy leśni i pokrewni 7 7412 Elektromechanicy i elektromonterzy 7 8342 Operatorzy sprzętu do robót ziemnych i urządzeń pokrewnych 7 9411 Pracownicy przygotowujący posiłki typu fast food 7 2320 Nauczyciele kształcenia zawodowego 6 2342 Specjaliści do spraw wychowania małego dziecka 6 2421 Specjaliści do spraw zarządzania i organizacji 6 7214 Robotnicy przygotowujący i wznoszący konstrukcje metalowe 6 7233 Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych 6 8172 Operatorzy maszyn i urządzeń do obróbki drewna 6 8344 Kierowcy operatorzy wózków jezdniowych 6 9 Kod Elementarne grupy zawodów Napływ ofert pracy do PUP 2292 Fizjoterapeuci 5 2412 Doradcy finansowi i inwestycyjni 5 2431 Specjaliści do spraw reklamy i marketingu 5 4120 Sekretarki (ogólne) 5 4419 Pracownicy obsługi biura gdzie indziej niesklasyfikowani 5 5142 Kosmetyczki i pokrewni 5 5245 Sprzedawcy w stacji paliw 5 5321 Pomocniczy personel medyczny 5 7112 Murarze i pokrewni 5 7115 Cieśle i stolarze budowlani 5 7119 Robotnicy robót stanu surowego i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani 5 8112 Operatorzy maszyn i urządzeń do przeróbki mechanicznej kopalin 5 2142 Inżynierowie budownictwa 4 3111 Technicy nauk chemicznych, fizycznych i pokrewni 4 4312 Pracownicy do spraw statystyki, finansów i ubezpieczeń 4 5311 Opiekunowie dziecięcy 4 Robotnicy budowlani robót wykończeniowych i pokrewni gdzie indziej 7129 niesklasyfikowani Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów cementowych, 8114 kamiennych i pokrewni 4 4 8143 Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów papierniczych Operatorzy urządzeń pakujących, znakujących i urządzeń do napełniania 8183 butelek 4 8219 Monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani 4 4 Analizie poddane zostały również oferty pracy zamieszczone w lokalnej gazecie „Żółty jeż”, jakie ukazały się we wszystkich wydaniach z 2015 roku. W analizowanym okresie pojawiło się łącznie 3305 ofert pracy, z czego w przypadku 45% zostało określone miejsce wykonywania pracy. Największy odsetek ofert pracy, w których określone zostało miejsce jej wykonywania, stanowiły oferty pracy na terenie Olkusza (36,3%). 8,9% ofert dotyczyło zatrudnienia w Wolbromiu, 5,0% - w Bolesławiu, 4,1% - w Kuczach, 3,7% - w Sławkowie, a 3,3% - w Bukowie. Ogłoszenia oferujące pracę w innych lokalizacjach stanowiły 24,0% ogółu ofert, w których określone zostało miejsce wykonywania pracy i dotyczyły najczęściej pracy za granicą. Szczegółowe zestawienie zaprezentowano w tabeli 3. Z analizy wyłączone zostały lokalizacje, w których odsetek oferty stanowił mniej niż 0,2% wszystkich ogłoszeń. Należy podkreślić, iż pracodawcy niejednokrotnie w ramach jednego ogłoszenia wskazywali kilka lokalizacji. 10 Tabela 3. Oferty pracy zamieszczone w 2015 roku w lokalnej prasie wg miejsca wykonywania pracy [N=1505] Miejsce pracy % Olkusz 36,3% Wolbrom 8,9% Bolesław 5,0% Klucze 4,1% Sławków 3,7% Bukowno 3,3% Osiek 2,2% Krzeszowice 1,7% Kraków 1,7% Trzebinia 1,3% Dąbrowa Górnicza 1,3% Chrzanów 1,2% Jerzmanowice-Przeginia 0,6% Wielka Wieś 0,5% Jaworzno 0,5% Mogilany 0,5% Sosnowiec 0,4% Bielsko-Biała 0,3% Pilica 0,3% Sułoszowa 0,3% Zielonki 0,3% Liszki 0,2% Trzyciąż 0,2% Inne 24,0% Analizie poddano także informacje o formie zatrudnienia, które określone zostały w przypadku 7% wszystkich ofert pracy. Spośród tej grupy, 106 ofert dotyczyło umowy o pracę, 37 ofert – pracy na pełen etat, a 60 ofert – stażu/ bonu stażowego. Szczegółowy wykaz zaprezentowano w tabeli 4. Należy zwrócić uwagę, iż w nielicznych przypadkach określono więcej niż jedną cechę charakteryzującą formę zatrudnienia. Tabela 4. Oferty pracy zamieszczone w 2015 roku w lokalnej prasie wg formy zatrudnienia Forma zatrudnienia Liczba ofert pracy umowa o pracę 106 pełny etat 37 staż/ bon stażowy 30 praca tymczasowa 21 11 Forma zatrudnienia Liczba ofert pracy praca dorywcza/ praca dodatkowa 18 niepełny etat 9 umowa na czas nieokreślony 9 umowa zlecenie 8 umowa na czas określony 4 umowa na okres próbny 3 umowa o dzieło 2 wolontariat 1 własna działalność gospodarcza 1 umowa na zastępstwo 1 praktyki 1 Oferty pracy zamieszczone w 2015 roku w gazecie „Żółty jeż”, zostały także sklasyfikowane pod względem zawodów, zgodnie z Klasyfikacją Zawodów i Specjalności. Największy odsetek ofert pracy (11,8%) kierowany był do kierowców samochodów ciężarowych. Ponadto, 4,5% ofert pracy przeznaczonych było dla monterów ociepleń budynków, a 4,3% - dla robotników budowlanych i pokrewnych (z wyłączeniem elektryków). Ogłoszenia dotyczące pozostałych zawodów stanowiły mniej niż 3% ogółu ofert pracy zamieszczonych w gazecie poddanej analizie. Szczegółowy wykaz zawodów, dla których oferty pracy stanowiły co najmniej 0,5% wszystkich ogłoszeń, zaprezentowano w tabeli 5. Tabela 5. Oferty pracy zamieszczone w 2015 roku w lokalnej prasie wg zawodów [N=3305] KOD ZAWODU % Kierowca samochodu ciężarowego 833203 11,83% Monter ociepleń budynków 712301 4,51% 71 4,27% Sprzedawca 522301 2,84% Kierowca samochodu osobowego 832203 2,63% Mechanik samochodów osobowych 723105 2,63% 75 2,36% Kucharz 512001 2,15% Pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani 962990 2,09% Magazynier 432103 2,00% Spedytor 333105 1,88% Murarz 711202 1,85% 4110 1,63% 711205 1,57% ZAWÓD Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni Pracownicy obsługi biurowej Brukarz 12 KOD ZAWODU % Kelner 513101 1,51% Opiekun osoby starszej 341202 1,48% Przedstawiciel handlowy 332203 1,42% Fryzjer 514101 1,39% Księgowy 331301 1,24% Cieśla 711501 1,12% Kierowca autobusu 833101 1,12% Sprzedawca w branży spożywczej 522304 1,09% Robotnik gospodarczy 515303 1,06% Rzeźnik - wędliniarz 751105 1,03% Tynkarz 712303 1,03% Monter stolarki budowlanej 712906 1,00% 81 1,00% Operator koparko-ładowarki 834206 0,94% Ślusarz 722204 0,94% 911 0,91% Piekarz 751204 0,88% Pomoc kuchenna 941201 0,88% Zbrojarz 711404 0,85% Operator sprzętu ciężkiego 834204 0,82% Konsultant / agent sprzedaży bezpośredniej 524302 0,76% 723 0,76% Pomocniczy robotnik budowlany 931301 0,76% Tokarz / frezer obrabiarek sterowanych numerycznie 722313 0,76% Sprzedawca w branży przemysłowej 522303 0,73% Telemarketer 524404 0,73% Elektryk 741103 0,67% Farmaceuta 228101 0,67% Operator koparki 834205 0,67% Opiekunka dziecięca 325905 0,67% Mechanik samochodów ciężarowych 723104 0,64% Pakowacz ręczny 932101 0,64% Barman 513202 0,57% ZAWÓD Operatorzy maszyn wydobywczych i przetwórczych Pomoce i sprzątaczki domowe, biurowe, hotelowe Mechanicy maszyn i urządzeń 13 3. Wyniki analiz, prognoz rynku pracy i badań popytu na pracę prowadzonych przez samorząd powiatu i województwa, w tym wyniki monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Analizie poddano ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie olkuskim w 2015 rok. Zgodnie z metodologią przyjętą w opracowywaniu rankingu, zawody deficytowe zostały zdefiniowane jako te, dla których liczba ofert pracy przewyższa liczbę bezrobotnych, odsetek osób długotrwale bezrobotnych jest nieznaczny, a odpływ bezrobotnych przewyższa ich napływ w 2015 roku. Do zawodów maksymalnie deficytowych, tzn. takich, które wyróżniają się brakiem osób bezrobotnych, zaliczono następujące grupy zawodów: Administratorzy systemów komputerowych, Asystenci nauczycieli, Operatorzy maszyn i urządzeń do przeróbki mechanicznej kopalin. Do grupy zawodów deficytowych zaliczono z kolei: Pielęgniarki z tytułem specjalisty, Pracowników przy pracach przygotowawczych do druku. W tabeli 3 zaprezentowano listę zawodów deficytowych wraz ze wskaźnikiem dostępności ofert pracy (B/ 𝑶𝒌𝒕 ). Wartość wskaźnika mniejsza od 1 oznacza, że przeciętnie każdy bezrobotny z danej elementarnej grupy zawodów ma szansę znaleźć pracę, bowiem liczba dostępnych ofert pracy przewyższa liczbę bezrobotnych. Tabela 6. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2015 roku MAKSYMALNY DEFICYT* Odsetek Kod Elementarna grupa Liczba dostępnych Odsetek ofert zawodów ofert pracy subsydiowanych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej 2522 Administratorzy systemów komputerowych 1 0,00 0,00 5312 Asystenci nauczycieli 1 0,00 0,00 8112 Operatorzy maszyn i urządzeń do przeróbki mechanicznej kopalin 0 0,00 0,00 14 DEFICYT Kod Elementarna grupa zawodów ̅ 𝒌𝒕 𝑩 ̅ 𝒌𝒕 𝑶 𝑩/ 𝑶𝒌𝒕 𝑾𝑫𝑩𝒌𝒕 𝑾𝑷𝑩𝒌𝒕 Odsetek Odsetek ofert wolnych miejsc subsydiow pracy i miejsc -anych aktywizacji zawodowej 2222 Pielęgniarki z tytułem specjalisty 7321 Pracownicy przy pracach przygotowawczych do druku Zastosowane skróty: 0,08 0,67 0,12 0,67 1,25 0,53 1,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ̅ 𝐤𝐭 – średniomiesięczna liczba bezrobotnych w grupie zawodów k w okresie t, 𝑩 ̅ 𝐤𝐭 – średniomiesięczna liczba dostępnych ofert pracy w grupie zawodów k w okresie t, 𝑶 𝐁/ 𝐎𝐤𝐭 – wskaźnik dostępności ofert pracy [𝐁 / 𝐎 𝐤𝐭 = 𝐤 𝐁𝐭 𝐤 𝐎𝐭 𝐖𝐃𝐁𝐭𝐤 – wskaźnik długotrwałego bezrobocia [𝐖𝐃𝐁𝐭𝐤 𝐖𝐏𝐁𝐭𝐤 – wskaźnik płynności bezrobotnych [𝐖𝐏𝐁𝐭𝐤 = = ] 𝐃𝐁 𝐭𝐤 𝐁 𝐭𝐤 * 𝟏𝟎𝟎] 𝐎𝐁 𝐭𝐤 ] 𝐍𝐁 𝐭𝐤 Monitoring identyfikuje również zawody nadwyżkowe na lokalnym rynku pracy. Zawody nadwyżkowe zostały zdefiniowane jako takie, dla których liczba ofert pracy jest niższa niż liczba bezrobotnych, występuje relatywnie wysoki odsetek długotrwale bezrobotnych, a napływ bezrobotnych przewyższa ich odpływ w analizowanym okresie. Do zawodów maksymalnie nadwyżkowych, czyli takich, dla których nie zgłoszono żadnej oferty pracy w 2015 roku, zaliczono: Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych, Kierowników w instytucjach usług wyspecjalizowanych gdzie indziej gdzie indziej niesklasyfikowanych, Szyldziarzy, grawerów i zdobników ceramiki, szkła i pokrewnych, Dyrektorów generalnych i zarządzających, Rękodzielników wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów, Projektantów wzornictwa przemysłowego i odzieży, Kontrolerów (sterowniczych) procesów przemysłowych niesklasyfikowanych, Kierowników do spraw logistyki i dziedzin pokrewnych, Marynarzy i pokrewnych (z wyłączeniem sił zbrojnych), Techników analityki medycznej, 15 Pozostałych pracowników zajmujących się sprzątaniem, Nauczycieli szkół specjalnych. Zawody nadwyżkowe w 2015 roku w powiecie olkuskim to z kolei: Szwaczki, hafciarki i pokrewni, Murarze i pokrewni, Pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu, Specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi, Technicy technologii chemicznej i pokrewni, Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych, Kucharze, Kierowcy autobusów i motorniczowie tramwajów, Ogrodnicy, Konduktorzy i pokrewni, Ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki i produkcji wyrobów z drewna, Technicy nauk fizycznych i technicznych gdzie indziej niesklasyfikowani, Inżynierowie do spraw przemysłu i produkcji, Pracownicy bibliotek, galerii, muzeów, informacji naukowej i pokrewni, Monterzy izolacji, Monterzy i serwisanci instalacji i urządzeń teleinformatycznych, Operatorzy sprzętu do robót ziemnych i urządzeń pokrewnych, Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości, Zaopatrzeniowcy, Inżynierowie elektrycy, Dekarze. W tabeli 3 zaprezentowano listę zawodów nadwyżkowych wraz ze wskaźnikiem dostępności ofert pracy (B/ 𝐎𝐤𝐭 ). Im wyższa wartość wskaźnika, tym mniejsza szansa na znalezienie zatrudnienia w danej elementarnej grupie zawodów. Tabela 7. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2015 roku MAKSYMALNA NADWYŻKA* Kod Elementarna grupa zawodów Liczba bezrobotnych (𝑩𝒌𝒕 ) 3314 Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 94 1349 9 7316 Kierownicy w instytucjach usług wyspecjalizowanych gdzie indziej niesklasyfikowani Szyldziarze, grawerzy i zdobnicy ceramiki, szkła i pokrewni 1120 Dyrektorzy generalni i zarządzający 6 7318 Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów 5 8 16 2163 Projektanci wzornictwa przemysłowego i odzieży 3 3139 3 1324 Kontrolerzy (sterowniczy) procesów przemysłowych gdzie indziej niesklasyfikowani Kierownicy do spraw logistyki i dziedzin pokrewnych 8350 Marynarze i pokrewni (z wyłączeniem sił zbrojnych) 2 3212 Technicy analityki medycznej 1 9129 Pozostali pracownicy zajmujący się sprzątaniem 1 2352 Nauczyciele szkół specjalnych 1 3 NADWYŻKA Odsetek Kod Elementarna grupa zawodów 𝑩𝒌𝒕 𝑶𝒌𝒕 𝑩/ 𝑶𝒌𝒕 𝑾𝑫𝑩𝒌𝒕 𝑾𝑷𝑩𝒌𝒕 Odsetek wolnych ofert miejsc pracy subsydiow- i miejsc anych aktywizacji zawodowej 7533 7112 3343 2423 3116 7233 5120 8331 6113 5112 7523 3119 Szwaczki, hafciarki i pokrewni Murarze i pokrewni Pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu Specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi Technicy technologii chemicznej i pokrewni Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych Kucharze Kierowcy autobusów i motorniczowie tramwajów Ogrodnicy Konduktorzy i pokrewni Ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki i produkcji wyrobów z drewna Technicy nauk fizycznych i technicznych 36,92 0,08 443,00 78,79 0,94 0,00 7533 108,42 0,42 260,20 72,48 0,89 0,00 7112 21,58 0,08 259,00 83,33 0,95 0,00 3343 19,58 0,08 235,00 62,50 0,96 0,00 2423 16,42 0,08 197,00 62,50 0,92 0,00 3116 84,00 0,50 168,00 72,73 0,97 0,00 7233 134,50 0,83 161,40 65,97 0,98 0,00 5120 9,92 0,08 119,00 71,43 0,80 0,00 8331 11,92 0,17 71,50 80,00 0,88 0,00 6113 4,08 0,08 49,00 66,67 0,25 0,00 5112 3,50 0,08 42,00 75,00 0,00 0,00 7523 24,50 0,58 42,00 82,61 0,93 0,00 3119 17 2141 3433 7124 7422 8342 4311 3323 2151 7121 gdzie indziej niesklasyfikowani Inżynierowie do spraw przemysłu i produkcji Pracownicy bibliotek, galerii, muzeów, informacji naukowej i pokrewni Monterzy izolacji 10,17 0,25 40,67 70,00 0,94 0,00 2141 3,00 0,08 36,00 75,00 0,75 0,00 3433 5,50 0,25 22,00 66,67 0,89 0,00 7124 5,50 0,25 22,00 66,67 0,80 0,00 7422 9,92 0,58 17,00 80,00 0,89 0,00 8342 10,92 1,00 10,92 75,00 0,67 0,00 4311 7,08 0,75 9,44 66,67 0,86 0,00 3323 Inżynierowie elektrycy 2,08 0,33 6,25 0,75 0,00 2151 Dekarze 10,92 2,25 4,85 0,86 0,00 7121 Monterzy i serwisanci instalacji i urządzeń teleinformatyczny ch Operatorzy sprzętu do robót ziemnych i urządzeń pokrewnych Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości Zaopatrzeniowcy 100,0 0 90,00 Zastosowane skróty: ̅ 𝐤𝐭 – średniomiesięczna liczba bezrobotnych w grupie zawodów k w okresie t, 𝑩 ̅ 𝐤𝐭 – średniomiesięczna liczba dostępnych ofert pracy w grupie zawodów k w okresie t, 𝑶 𝐁/ 𝐎𝐤𝐭 – wskaźnik dostępności ofert pracy [𝐁 / 𝐎 𝐤𝐭 = 𝐤 𝐁𝐭 𝐤 𝐎𝐭 𝐖𝐃𝐁𝐭𝐤 – wskaźnik długotrwałego bezrobocia [𝐖𝐃𝐁𝐭𝐤 𝐖𝐏𝐁𝐭𝐤 – wskaźnik płynności bezrobotnych [𝐖𝐏𝐁𝐭𝐤 = = ] 𝐃𝐁 𝐭𝐤 𝐁 𝐭𝐤 * 𝟏𝟎𝟎] 𝐎𝐁 𝐭𝐤 ] 𝐍𝐁 𝐭𝐤 18 W ramach niniejszego opracowania analizie poddano także „Barometr zawodów 2016 w powiecie olkuskim”, będący prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2016 r. Wśród zawodów deficytowych, wyróżniono: Blacharzy samochodowych, Brukarzy, Cieśli i stolarzy budowlanych, Dekarzy i blacharzy budowlanych, Fizjoterapeutów i masażystów, Kierowców ciągnika siodłowego, Kierowców samochodu ciężarowego, Krawców i pracowników produkcji odzieży, Lakierników samochodowych, Monterów instalacji budowlanych, Pielęgniarki, Specjalistów automatyki i robotyki, Spedytorów i logistyków, Sprzedawców na targowiskach i bazarach, Szefów kuchni. Tabela 8. Barometr zawodów 2016 – powiat olkuski Deficyt Blacharze samochodowi Kierowcy ciągnika siodłowego Pielęgniarki Brukarze Kierowcy samochodu Specjaliści automatyki i robotyki ciężarowego Cieśle i stolarze budowlani Krawcy i pracownicy produkcji Spedytorzy i logistycy odzieży Dekarze i blacharze budowlani Lakiernicy samochodowi Sprzedawcy na targowiskach i bazarach Fizjoterapeuci i masażyści Monterzy instalacji budowlanych Szefowie kuchni Równowaga Agenci ubezpieczeniowi Nauczyciele szkół specjalnych Pracownicy telefonicznej i elektronicznej obsługi klienta, ankieterzy, telemarketerzy Asystenci i technicy dentystyczni Ogrodnicy Pracownicy Betoniarze i zbrojarze Operatorzy i mechanicy sprzętu do Programiści i administratorzy robót ziemnych stron internetowych Bibliotekoznawcy, bibliotekarze, Operatorzy maszyn do produkcji Przedstawiciele handlowi specjaliści informacji naukowej przetwórstwa papieru Diagności samochodowi Operatorzy maszyn do produkcji Recepcjoniści i rejestratorzy wyrobów chemicznych Elektromechanicy i Operatorzy maszyn do produkcji elektromonterzy wyrobów z gumy i tworzyw Robotnicy budowlani sztucznych Gospodarze obiektów , portierzy, Operatorzy obrabiarek Robotnicy obróbki drewna i woźni i dozorcy skrawających stolarze Graficy komputerowi Operatorzy urządzeń dźwigowo- Robotnicy poligraficzni transportowych Kadra kierownicza, Operatorzy wózków jezdniowych Samodzielni księgowi Opiekunki dziecięce Sekretarki menadżerowie Kamieniarze 19 Kierowcy autobusów Opiekunowie osoby starszej lub Spawacze metodą MIG/MAG niepełnosprawnej Kierowcy samochodów Położenie Spawacze metodą TIR Kierownicy sprzedaży Pomoce kuchenne Spawacze ręczni gazowi Koordynatorzy projektów unijnych Pracownicy administracyjni i Spawacze ręczni łukiem biurowi elektrycznym Pracownicy ds. rachunkowości i Specjaliści ds. organizacji księgowości produkcji Pracownicy fizyczni Specjaliści ds. zarządzania dostawczych Kosmetyczki Lakiernicy wyrobów drzewnych i metalowych zasobami ludzkimi rekrutacji Listonosze i kurierzy Pracownicy myjni Ślusarze Magazynierzy Pracownicy poczty Technicy elektrycy Masarze i przetwórcy ryb Pracownicy pralni i prasowalni Terapeuci zajęciowi Mechanicy maszyn i urządzeń Pracownicy produkcyjni Tynkarze Mechanicy pojazdów Pracownicy przetwórstwa metali Weterynarze Pracownicy służb mundurowych i Wychowawcy w placówkach ochrony oświatowych i opiekuńczych Pracownicy socjalni Zaopatrzeniowcy i dostawcy samochodowych Monterzy elektronicy Monterzy konstrukcji metalowych Monterzy maszyn i urządzeń Pracownicy sprzedaży internetowej Monterzy okien i szkolarze Murarze Nauczyciele języków obcych, lektorzy Nauczyciele przedszkoli Nadwyżka Architekci i urbaniści Kelnerzy i barmani Socjolodzy i specjaliści ds. badań społecznoekonomicznych Architekci krajobrazu Biolodzy, biotechnolodzy, Kierowcy samochodów Specjaliści administracji osobowych publicznej Kucharze Specjaliści ds. bezpieczeństwa biochemicy jakości Cukiernicy Malarze budowlani Specjaliści ds. finansowych Ekonomiści Nauczyciele nauczania Specjaliści ds. marketingu i początkowego sprzedaży Nauczyciele praktycznej nauki Specjaliści elektroniki i zawodu telekomunikacji Farmaceuci 20 Fizjolodzy i tłumacze Nauczyciele przedmiotów Specjaliści ochrony środowiska ogólnokształcących Fryzjerzy Nauczyciele przedmiotów Specjaliści rolnictwa i leśnictwa zawodowych Geodeci i kartografowie Pedagodzy Specjaliści technologii żywności i żywienia Geologowie, geografowie i Piekarze Sprzątaczki i pokojowe Politolodzy, historycy i filozofowie Sprzedawcy i kasjerzy Pracownicy biur podróży i Technicy budownictwa geofizycy Górnicy i operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych Inżynierowie budownictwa organizatorzy obsługi turystycznej Inżynierowie chemicy i chemicy Psycholodzy i terapeuci Technicy mechanicy Inżynierowie inżynierii środowiska Rolnicy i hodowcy Technolodzy robót wykończeniowych w budownictwie Inżynierowie mechanicy Źródło: WUP Kraków W celu określenia zapotrzebowania na zawody i specjalności w województwie małopolskim, analizie poddano także „Badanie zapotrzebowania na pracowników wśród małopolskich pracodawców 2014”. Z badania wynika, że w połowie 2014 roku 19% małopolskich pracodawców poszukiwało do swoich przedsiębiorstw pracowników. Największe zapotrzebowanie, wynoszące 30%, dotyczyło specjalistów. W tej grupie zawodowej najczęściej poszukiwani byli: specjaliści do spraw technologii informacyjno – komunikacyjnych (w tym programiści aplikacji oraz projektanci stron internetowych, projektanci grafiki i multimediów). Lekarze specjaliści, dentyści, fizjoterapeuci i położne. Kolejną pożądaną grupę zawodową tworzyli robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (22%) m. in. mechanicy pojazdów samochodowych i ciężarowych, spawacze, elektromechanicy, a także stolarze, tynkarze, monterzy instalacji i urządzeń sanitarnych. Następnie, najbardziej pożądaną grupą zawodową okazali się pracownicy usług i sprzedawcy (15%) tj. sprzedawcy, kucharze i kelnerzy. W grupie techników i średniego personelu poszukiwano takich zawodów jak: księgowi, agenci do spraw rynku nieruchomości, spedytorzy, przedstawiciele handlowi oraz asystenci stomatologiczni. Wśród grup poszukiwanych przez pracodawców znaleźli się także: pracownicy biurowi – 9%, operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń – 8% oraz pracownicy przy pracach prostych – 4%. Dzięki „Badaniu zapotrzebowania na pracowników wśród małopolskich pracodawców 2014” można także wskazać na pożądany profil pracownika poszukiwanego przez małopolskich pracodawców. Jedna trzecia pracodawców oczekiwała pełnego przygotowania do wykonywana powierzonej pracy, co istotne ponad połowa przedsiębiorców poszukujących 21 nowych pracowników zwracała uwagę na poziom i dziedzinę wykształcenia kandydata, a prawie dwie trzecie brało pod uwagę doświadczenie zawodowe. Do najważniejszych kompetencji pożądanych przez pracodawców zaliczono kompetencje indywidualne, psychologiczne, interpersonalne oraz typowo zawodowe. Natomiast biorąc pod uwagę powiat olkuski, na podstawie „Strategii rozwiązywania problemów społecznych dla powiatu olkuskiego na lata 2016 – 2021”, dokonano analizy zapotrzebowania na zawody w tym powiecie. Ze strategii wynika, że do zawodów deficytowych w powiecie olkuskim w roku 2015 zalicza się: blacharzy i lakierników samochodowych, brukarzy, cieśli i stolarzy, dekarzy, elektromechaników i elektromonterów, hydraulików, inżynierów budownictwa, kierowców ciągnika siodłowego, kierowców samochodów ciężarowych, krawców, monterów instalacji budowlanych, operatorów obrabiarek skrawających, pracowników ds. finansowo – księgowych oraz samodzielnych księgowych, pracowników rolni, przedstawicieli handlowych, sprzedawców na targowiskach i bazarach, szefów kuchni i ślusarzy. Natomiast do zawodów nadwyżkowych zaliczono: architektów krajobrazu, artystów plastyków, betoniarzy, biologów (i pokrewne), cukierników, ekonomistów, farmaceutów, filologów, fryzjerów, geodetów i kartografów, geologów, geografów i geofizyków, inżynierów: chemików, inżynierów środowiska i mechaników, kelnerów, kucharzy i piekarzy, magazynierów, malarzy, masarzy, mechaników i monterów maszyn i urządzeń, murarzy, nauczycieli nauczania początkowego i przedmiotów ogólnokształcących oraz pedagogów, ogrodników, operatorów maszyn i urządzeń, pielęgniarki, politologów, historyków i filozofów, pomoce kuchenne, portierów, woźnych i dozorców, recepcjonistów, posadzkarzy, pracowników biur turystycznych, pracowników fizycznych i produkcyjnych, robotników budowlanych i poligraficznych, socjologów i specjalistów ds. badań społeczno-ekonomicznych, spawaczy, specjalistów do spraw: administracji publicznej, bezpieczeństwa i jakości, finansowych, marketingu, ochrony środowiska, technologii budownictwa, żywienia, elektroników, sprzedawców, informatyków, sprzątaczki mechaników i oraz kasjerów, techników: technologów robót wykończeniowych i tynkarzy. 22 4. Analiza zgłoszeń pracodawców, organizacji pracodawców i organizacji związkowych Na podstawie wniosków o środki z Krajowego Funduszu Szkoleniowego, wyróżniono następujące potrzeby szkoleniowe zgłaszane przez lokalnych pracodawców: Kontrola zarządcza i zarządzanie ryzykiem w praktyce oraz monitorowanie osiągniętych rezultatów, Nowoczesne technologie w budownictwie, Skuteczne techniki sprzedaży, Operator maszyn do wyrobów betonowych, Nowoczesny magazynier- zarządzanie logistyczne, Marketing w biznesie, Doskonalenie technik jazdy, Kurs z zakresu technologii betonu, Kosztorysowanie robót budowlanych i instalacji elektrycznych, Innowacyjne rodzaje materiałów do spawania metali Efektywne systemy sterowania i zabezpieczeń silników elektrycznych Prace pod napięciem na elektroenergetycznych liniach napowietrznych gołych, izolowanych i kablowych, Przebudowa i modernizacja linii technologicznych, Nowoczesne techniki wykańczania wnętrz, Nowoczesne techniki izolacji w budownictwie - od fundamentów - po dach, Techniki izolacji- nowoczesne materiały i warsztaty praktyczne z zakresu ich zastosowania, Energooszczędne budownictwo- materiały, wykonawstwo, izolacje, Techniki montażu konstrukcji stalowych i aluminiowych, Tworzenie wniosków o dofinansowanie projektów w nowej perspektywie środków unijnych, Profesjonalna sekretarka, Obsługa programu InDesign, Nowoczesne techniki sitodruku, Kadry i płace, Profesjonalny sprzedawca, Zmiany w podatku VAT w 2016r. Administrator Windows serwer 2012, Lean Manufactoring – ograniczenie strat w produkcji, Profesjonalna sprzątaczka, 23 Balansowanie linii produkcyjnej, Akademia lidera LGD, Gospodarka magazynowa i zarządzanie zapasami, Kurs kelnerski I i II stopnia, Kurs kucharski I, II i III stopnia, RhinoCeros projektowanie biżuterii 3D, Foto&Internet, Sprzedaż w sklepach jubilerskich, Zaawansowany Kurs Ekspertyzy Gemmo9logicznej: Brylanty, Obsługa komputera i nowoczesnych systemów stosowanych w gastronomii wraz z modułem ECDL, Kurs gastronomiczny- doskonalenie kompetencji gastronomicznych, Profesjonalny sprzedawca w kontakcie z trudnym klientem, Profesjonalny sprzedawca- techniki sprzedaży, Akademia szkoleń komputerowych, Zespołowe leczenie w stomatologii, Profesjonalna sprzedaż i obsługa klienta, Język angielski w sprzedaży, Jak zdobyć i utrzymać klienta – skuteczna aktywizacja- szkolenia dla handlowcówchwyty i sztuczki zwiększające sprzedaż, Kurs komputerowy zaawansowany w tym MS Office, Język angielski, Język niemiecki, Rachunkowość i finanse, Nowoczesne budownictwo, Obsługa klienta, Od ISO 9001-2008 do ISO 9001-2015 praktyczny warsztat z dostosowania „starego systemu do nowego”, Gabinet lekarski mMedica, Rejestracja i Terminarz mMedica, Operator koparki kl. III, Operator koparko-ładowarki kl. III, Podesty ruchome- zwyżki, HDS, Auto Detaling, Podatkowe i rachunkowe zakończenie roku 2015 zmiany w przepisach rachunkowość budżetowa, gospodarka finansowa, Podatek VAT, prawo pracy, kodeks pracy, 24 Specjalizacja z zakresu organizacji pomocy społecznej, Szklenie kosmetyczne w zakresie manicure, Kurs fryzjerski doskonalący, Akademia menagera, Szybki angielski,, Kadry i płace, Haldex układy EBS, Elektroniczne układy zawieszenie przyczep, naczep TEBS, Elektroniczne układy zawieszenie przyczep, naczep KNORR-BREMSE iLVL, Pneumatyka szkolenie podstawowe, Pneumatyka szkolenie ekspert, ABS/ASR/EBS – pojazdy silnikowe, IVTM/ EBS3/E-APU, PL Pojazdy drogowe – automatyzacja zewnętrzna PL, Certyfikat kompetencji zawodowych w transporcie drogowym, Operator ładowarki jednonaczyniowej kl.I, Operator ładowarki jednonaczyniowej kl. III, Specjalista podatkowej księgi przychodów i rozchodów, Kurs kucharski I, II, III stopień, Profesjonalny kurs kelnerski I i II stopień, Język włoski, Grafika komputerowa, Zaawansowane negocjacje – konflikt interesów, Skuteczny handlowiec- techniki sprzedaży ADR, Szkolenie z kuchni świata, Torty z dekoracją w stylu angielskim, Szkolenie saco, Specjalizacja w ośrodkach pomocy społecznej. Ponadto zgłoszone zostały potrzeby w zakresie studiów podyplomowych w następujących kierunkach: Fundusze UE pozyskiwanie i rozliczanie, BHP, Rachunkowość i finanse, Szkoła zintegrowanej terapii uzależnień. 25 5. Wyniki analiz skuteczności i efektywności zakończonych szkoleń Na przestrzeni lat 2008 - 2014 efektywność zatrudnieniowa w zakresie szkoleń kształtowała się w granicach 29,7% - 43,6%. Relatywnie największy odsetek bezrobotnych znalazł zatrudnienie po odbytych szkoleniach w roku 2008 – 43,6% osób otrzymało zatrudnienie z ogólnej liczby uczestników. Najniższa efektywność w zakresie szkoleń dotyczyła roku 2010, kiedy 29,7% uczestników znalazło zatrudnienie po ukończonym szkoleniu. W 2014 roku efektywność zatrudnienia wyniosła w ramach szkoleń wyniosła 38,2% (55 osób). Jest to spadek o 1,7% w stosunku to roku 2013 (39,9%). Szczegółowe dane zawiera poniższa tabela. Tabela 9. Efektywność zatrudnieniowa w zakresie szkoleń Rok Rodzaj szkolenia Ilość osób, które ukończyły szkolenie Efektywność zatrudnieniowa* N % 2014 Ogółem (indywidualne i grupowe) 144 55 38,2% 2013 Ogółem (indywidualne i grupowe) 228 91 39,9% 2012 Ogółem (indywidualne i grupowe) 238 93 39,1% 2011 Ogółem (indywidualne i grupowe) 202 84 41,6% 2010 Ogółem (indywidualne i grupowe) 633 188 29,7% 2009 Ogółem (indywidualne i grupowe) 401 143 35,7% 2008 Ogółem (indywidualne i grupowe) 344 150 43,6% %* - udział osób, które otrzymały zatrudnienie z ogólnej liczby osób kończących szkolenie W ramach analiz dotyczących przeprowadzonych szkoleń scharakteryzowano również uczestników szkoleń pod względem wieku, wykształcenia i miejsca zamieszkania. Na przestrzeni ostatnich siedmiu lat odsetek uczestników w wieku 18 – 24 lata wynosił od 24,7% (2008) do 42,9% (2012). Odsetek osób w przedziale wiekowym 25 – 34 lata wahał się w granicach 31,9% (2009) – 39,5% (2013). Mniejszą grupę uczestników szkoleń stanowiły osoby ze starszych grup wiekowych. Odsetek osób w wieku 35 – 44 lata stanowił od 12,4% (2011) do 27,0% (2014). Z kolei największy odsetek osób w wieku 45+ przeszkolono w roku 2009 (25,4%), najmniejszy zaś w roku 2012 (10,9%). W 2014 roku największy odsetek uczestników szkoleń stanowiły osoby w wieku od 25 do 34 lat (33,0%). Należy zaznaczyć, iż zwiększył się odsetek osób w wieku od 34 do 44 lat, które uczestniczyły w szkoleniach (27,0%; wzrost o 12,6%). Szczegółowe dane znajdują się na rysunku numer 1. 26 Rysunek 1. Uczestnicy szkoleń wg wieku 50,0% 42,9% 45,0% 40,0% 31,9% 35,0% 30,0% 24,7% 25,0% 20,0% 36,3% 36,1% 28,2% 25,4% 24,1% 15,0% 10,0% 15,1% 14,5% 2008 2009 29,1% 17,2% 39,5% 37,1% 33,2% 35,6% 14,9% 17,4% 33,0% 29,4% 16,7% 13,0% 12,4% 10,9% 2011 2012 28,0% 27,0% 12,0% 14,4% 5,0% 0,0% 18-24 lata 2010 25-34 lata 35-44 lata 2013 2014 45 lat i więcej Uczestników szkoleń scharakteryzowano także pod względem kryterium wykształcenia. Osoby z wykształceniem podstawowym/gimnazjalnym stanowiły relatywnie dużą część wszystkich uczestników w roku 2012 (16,4%), najmniejszą zaś w roku 2011 (9,9%). Osoby posiadające wykształcenie zasadnicze zawodowe stanowiły od 14,0% wszystkich uczestników w roku 2014, do 23,2% w roku 2008. Największy odsetek beneficjentów tej formy wsparcia legitymuje się wykształceniem policealnym/średnim zawodowym – od 32,0% w roku 2013 do 43,0% w roku 2008. Na przestrzeni ostatnich siedmiu lat odsetek uczestników z wykształceniem średnim ogólnokształcącym wahał się w granicach 12,2% (2010) – 19,3% (2011). W przypadku beneficjentów z wykształceniem wyższym odsetek ten kształtował się w przedziale 10,7% (2008) – 22,0% (2014). Należy również zauważyć, że Omawiane dane ilustruje rysunek nr 2. 27 Rysunek 2. Uczestnicy szkoleń wg wykształcenia 50,0% 45,0% 43,0% 42,7% 38,1% 40,0% 34,9% 32,4% 35,0% 32,0% 35,0% 30,0% 25,0% 23,2% 19,7% 20,0% 18,3% 19,3% 15,0% 13,1% 19,0% 10,0% 10,7% 10,0% 10,9% 13,6% 17,8% 13,3% 14,9% 12,1% 9,9% 2009 2010 5,0% 15,5% 18,1%18,1% 16,4% 19,3% 22,0% 16,0% 15,0% 17,5% 16,7% 14,5% 2012 2013 2014 14,0% 13,0% 0,0% 2008 2011 gimnazjalne i poniżej średnie ogólnokształcące wyższe zasadnicze zawodowe policealne i średnie zawodowe Ponadto należy jeszcze przedstawić jak na przestrzeni lat 2008 – 2014 kształtowały się odsetki beneficjentów szkoleń zamieszkałych w mieście i na wsi. W latach 2008 – 2010 większość uczestników zamieszkiwała miasta. Tendencja ta odwróciła się w trzech ostatnich latach, kiedy odsetek beneficjentów zamieszkałych na wsi przekroczył połowę i wyniósł 51,5% w roku 2011, 52,1% w roku 2012 oraz znacząco wyższy odsetek w 2013r., kształtujący się na poziomie 76,3%. W 2014 roku podobnie jak w latach 2008-2010, większa liczba uczestników szkoleń zamieszkiwała obszary miejskie (53,0%) aniżeli wiejskie (47,0). Szczegółowe dane znajdują się na rysunku nr 3. Rysunek 3. Uczestnicy szkoleń wg miejsca zamieszkania 90,0% 76,3% 80,0% 70,0% 60,0% 70,8% 58,7% 55,8% 51,5% 52,1% 53,0% 48,5% 47,9% 47,0% 50,0% 40,0% 30,0% 44,2% 41,3% 29,2% 20,0% 23,7% 10,0% 0,0% 2008 2009 2010 2011 miasto 2012 2013 2014 wieś 28 Do szkoleń indywidualnych organizowanych przez PUP, które zgromadziły największą liczbę uczestników należały: Prawo jazdy kat. C (9 osób); Kwalifikacja wstępna przyspieszona dla kierowców wykonujących przewóz drogowy C1, C1+ E, C, C+E (8 osób); Prawo jazdy kat. D z B (5 osób); Szkolenie wstępne BHP w dostępie liniowym w standardzie IRATA poziom I(4 osoby); Operator koparko-ładowarki kl. III wszystkie typy(4 osoby); Operator wózków jezdniowych wraz z bezpieczną wymianą butli oraz egzaminem UDT (3 osoby); Prawo jazdy kat. C+ E (3 osoby); Kurs – Monter rusztowań (3 osoby); Spawacz MAG 135 (2 osoby); Spawacz TIG 141 (2 osoby); Kurs języka angielskiego (2 osoby). W pozostałych szkoleniach indywidualnych wzięły udział pojedyncze osoby. Powiatowy Urząd Pracy zorganizował również szkolenie grupowe w kierunku Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych ECDL BASE wraz z egzaminami PTI. Ogółem w roku 2015 na szkolenia indywidualne skierowano 65 osób, natomiast w szkoleniu grupowym uczestniczyło 47 osób. W 2015 roku na szkolenia w ramach bonu szkoleniowego skierowano 24 osoby. W tym samym okresie podpisano również 5 umów na dofinansowanie studiów podyplomowych oraz jedną osobę skierowano na egzamin adwokacki. 29 Wnioski Współczesny rynek pracy charakteryzuje się duża dynamiką oraz zmiennością, co sprawia, że jest wymagający wobec jego uczestników, w szczególności dla pracowników. Rynek pracy gospodarki wolnorynkowej implikuje potrzebę przyjęcia przez pracowników postawy mobilności, elastyczności oraz konkurencyjności. Oznacza to, że pracownik musi nieustannie poszerzać zakres swojej wiedzy, kwalifikacji oraz kompetencji oraz dostosowywać się do zachodzących na rynku przemian. Postępujący rozwój cywilizacyjny, technologiczny oraz komunikacyjny powoduje szybkie, czasami gwałtowne zmiany na rynku pracy. Przyczynia się to do pojawiania się coraz to nowych specjalizacji i profesji. Zawód wyuczony przestaje być postrzegany jako wartość absolutna, zdobyta przez pracownika na resztę życia zawodowego. Wymogi współczesnego rynku pracy sprawiają, że niemalże każdy pracownik musi nieustannie dostosowywać swoje umiejętności i kwalifikacje do zachodzących przemian. Dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy stanowi ważne ogniwo w omawianym procesie, jednakże często proponowana oferta edukacyjna nie spełnia wymogów rynku pracy. Zatem zasadne staje się tworzenie list zapotrzebowania na określone zawody oraz specjalności. Dzięki temu można monitorować sytuację na krajowym, regionalnym oraz lokalnym rynku pracy, diagnozować oraz prognozować przyszły popyt na zawody i specjalizacje, aby w sposób efektywny reagować na potrzeby rynku pracy o dostarczać pracowników zgodnie z zapotrzebowaniem. Na podstawie dogłębnej analizy różnorodnych opracowań wykorzystanych w ramach niniejszego opracowania, dokonano diagnozy w zakresie zawodów i specjalności, na które wystąpi zapotrzebowanie w powiecie olkuskim w 2016 roku. Wymienić tutaj należy przede wszystkim następujące zawody: Operatorów maszyn i urządzeń do przeróbki mechanicznej kopalin. Pielęgniarki z tytułem specjalisty, Pracowników przy pracach przygotowawczych do druku. Blacharzy i lakierników samochodowych, Brukarzy, Cieśli i stolarzy, Dekarzy, Kierowców ciągnika siodłowego, Kierowców samochodów ciężarowych, Krawców, Monterów instalacji budowlanych. 30 Spis rysunków Rysunek 1. Uczestnicy szkoleń wg wieku ............................................................................................... 27 Rysunek 2. Uczestnicy szkoleń wg wykształcenia ................................................................................ 28 Rysunek 3. Uczestnicy szkoleń wg miejsca zamieszkania .................................................................. 28 Spis tabel Tabela 1 Analiza SWOT dla lokalnego i regionalnego rynku pracy .................................................. 4 Tabela 2. Napływ ofert pracy do Powiatowego Urzędu Pracy w Olkuszu w 2015 roku według elementarnych grup zawodów ................................................................................................................ 8 Tabela 3. Oferty pracy zamieszczone w 2015 roku w lokalnej prasie wg miejsca wykonywania pracy [N=1505] ........................................................................................................................................... 11 Tabela 4. Oferty pracy zamieszczone w 2015 roku w lokalnej prasie wg formy zatrudnienia ... 11 Tabela 5. Oferty pracy zamieszczone w 2015 roku w lokalnej prasie wg zawodów [N=3305] .. 12 Tabela 6. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2015 roku ........................... 14 Tabela 7. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2015 roku ........................ 16 Tabela 8. Barometr zawodów 2016 – powiat olkuski .......................................................................... 19 Tabela 9. Efektywność zatrudnieniowa w zakresie szkoleń ............................................................... 26 31