1.3. Istota wartości godziwej

Wartość godziwa. Potencjał informacyjny.
Alicja Mazur
Celem opracowania jest przeprowadzenie analizy potencjału informacyjnego jednostkowego sprawozdania
finansowego sporządzonego z zastosowaniem wartości godziwych. Na potrzeby realizacji tego celu
sformułowana została teza stwierdzająca, że zwiększenie potencjału informacyjnego sprawozdań finansowych
wymaga zastosowania wartości godziwej równolegle do wyceny w wartościach historycznych.
Opracowanie zawiera prezentację wartości godziwej jako zasady wyceny w rachunkowości, w ramach której
przedstawiono obszary zastosowania wartości godziwej w sprawozdaniach finansowych polskich jednostek
gospodarczych kontynuujących działalność, metodologię jej ustalania, jej zalety i wady jako kategorii wyceny w
rachunkowości oraz skutki jej zastosowania w sprawozdaniu finansowym. Ponadto w opracowaniu podjęto
próbę zbadania znaczenia jakie przypisują wycenie w wartościach godziwych odbiorcy sprawozdań finansowych.
W tym celu określono potrzeby informacyjne odbiorców sprawozdania finansowego i dokonano ich konfrontacji z
informacją zawartą w sprawozdaniu finansowym.
Z recenzji prof. zw. dr. hab. Jerzego Gierusza:
Wprowadzenie wartości godziwej do kanonu wyceny radykalnie odmieniło cały system. (…)
Rachunkowość sprzed i po wdrożeniu wartości godziwej to dwa odmienne byty. Stąd
oczywistym jest pytanie, czy te zmiany to krok w dobrą stronę, czy nie tracimy więcej niż
zyskujemy, czy przyjęty kierunek przekształceń należy kontynuować? Sądzę, że dla
rachunkowości finansowej nie ma współcześnie ważniejszych kwestii. Recenzowana książka
stanowi próbę rozwiązania tych problemów i to zarówno w warstwie analiz teoretycznych, jak
i badań empirycznych. (…) Odczytuję ją jako istotny głos w globalnej dyskusji toczącej się
nad przyszłym kształtem sprawozdania finansowego.
Z recenzji prof. zw. dr. hab. Edwarda Nowaka:
Książka dotyczy ważnej, a przy tym niezmiernie aktualnej problematyki współczesnej
rachunkowości. (…) Zostało w niej przedstawione usystematyzowane i kompleksowe
podejście do wyceny bilansowej według wartości godziwej oraz oceny potencjału
informacyjnego sprawozdań finansowych sporządzanych przy uwzględnieniu tej wyceny.
Autorka zaprezentowała spójną koncepcję obejmującą zestaw zasad i procedur wzajemnie ze
sobą powiązanych, ukierunkowanych na wspomaganie systemu informacyjnego
rachunkowości. Poza niewątpliwymi zaletami natury teoretycznej, książka posiada także
bardzo istotny walor praktycznej użyteczności i jest odpowiedzią na zapotrzebowanie ze
strony zawodowych księgowych.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział 1. Wartość w rachunkowości
1.1. Pojęcie wartości
1.1.1. Wartość w filozofii
1.1.2. Wartość w ekonomii
1.1.3. Pomiar wartości
1.2. Wycena w rachunkowości
1.2.1. Istota wartości w rachunkowości
1.2.2. Pomiar wartości w rachunkowości
1.2.3. Zasady wyceny w rachunkowości
1.3. Istota wartości godziwej
1.3.1. Geneza koncepcji wartości godziwej
1.3.2. Definicje wartości godziwej
1.3.3. Hierarchia wartości godziwych
Rozdział 2. Zastosowanie wartości godziwej do wyceny bilansowej
2.1. Wartość godziwa w systemach rachunkowości
2.1.1. Historia rynkowego podejścia do wyceny
2.1.2. Koncepcja wyceny w wartościach godziwych w teoriach bilansowych
2.2. Wycena bilansowa aktywów i zobowiązań w wartościach godziwych
2.2.1. Wartość godziwa aktywów niematerialnych
2.2.2. Wartość godziwa rzeczowych aktywów trwałych
2.2.3. Utrata wartości aktywów niefinansowych
2.2.4. Wartość godziwa nieruchomości inwestycyjnych
2.2.5. Wartość godziwa aktywów i zobowiązań finansowych
2.2.6. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
2.2.7. Aktywa biologiczne
2.2.8. Pozostałe obszary zastosowań wartości godziwej do wyceny bilansowej
2.2.8.1. Wartość godziwa w rachunkowości zabezpieczeń
2.2.8.2. Wartość godziwa w transakcjach płatności w formie akcji własnych
2.2.8.3. Wartość godziwa w wycenie świadczeń pracowniczych
2.2.8.4. Zapasy
2.2.8.5. Zobowiązania dostarczenia towarów i usług w przyszłości
2.2.8.6. Wartość godziwa przychodów
2.3. Skutki wyceny w wartościach godziwych w sprawozdaniu finansowym
2.4. Wartość godziwa a nadrzędne zasady rachunkowości
Rozdział 3. Wycena w wartościach godziwych w realizacji funkcji informacyjnej
rachunkowości
3.1. Odbiorcy sprawozdań finansowych i ich potrzeby informacyjne
3.1.1. Tradycyjne i współczesne podejścia do ustalania użytkowników sprawozdania
finansowego
3.1.2. Zapotrzebowanie informacyjne odbiorców sprawozdania finansowego
3.1.3. Potencjał poznawczy wartości godziwej
3.2. Wartość godziwa jako źródło informacji
3.2.1. Cechy jakościowe informacji wyrażonych w wartościach godziwych
3.2.2. Ujawnienia wartości godziwej
3.3. Weryfikacja poprawności ustalania i ujawniania wartości godziwej
3.4. Wartość godziwa jako instrument polityki bilansowej
Rozdział 4. Wartość godziwa w sprawozdaniach finansowych polskich jednostek
gospodarczych
4.1. Wykorzystanie wartości godziwej w wycenie bilansowej polskich przedsiębiorstw
4.1.1. Czy jednostki gospodarcze stosują wartość godziwą do wyceny bilansowej?
4.1.2. Obszar zastosowania wartości godziwej do wyceny bilansowej
4.1.3. Przyczyny wyboru danego obszaru zastosowania wartości godziwej
4.1.4. Trudności w ustalaniu wartości godziwej
4.1.5. Kto dokonuje ustalenia wartości godziwej?
4.1.6. Techniki wyceny stosowane w przypadku braku aktywnego rynku dla wycenianego
składnika
4.1.7. Ujawnienie sposobu ustalania wartości godziwej
4.2. Potrzeby informacyjne użytkowników sprawozdań finansowych a wycena w wartościach
godziwych
4.2.1. Czy wartość godziwa zapewnia odzwierciedlenie rzeczywistego obrazu jednostki w
sprawozdaniu finansowym?
4.2.2. Koszt historyczny czy wartość godziwa – która z kategorii wyceny jest bardziej
przydatna do podejmowania decyzji przez odbiorców sprawozdania finansowego?
4.2.3. Aspekty przydatności wartości godziwej
4.2.4. Czy wartość godziwa jest wystarczająco wiarygodna do oceny stanu jednostek
gospodarczych i podejmowania decyzji?
4.2.5. Czy wartość godziwa powinna zostać zbadana przez biegłego rewidenta, aby można
ją było uznać za wiarygodną?
4.2.6. Czy zwiększenie zakresu ujawnień dotyczących ustalania wartości godziwej wpłynie
na jej wiarygodność?
4.3. Wycena bilansowa w wartościach godziwych i jej prezentacja – kierunki postulowanych
zmian
4.3.1. Wprowadzenie wartości godziwej do wyceny bilansowej
4.3.2. Na jakiej kategorii wyceny powinna bazować wycena bilansowa jednostki
gospodarczej kontynuującej działalność?
4.3.3. Czy przedstawienie równocześnie wartości historycznej i godziwej poszczególnych
składników bilansu zwiększy potencjał informacyjny sprawozdania finansowego?
4.3.4. W którym miejscu w sprawozdaniu finansowym powinna się znaleźć informacja o
wartości godziwej?
4.3.5. Jak powinny być rozliczane skutki przeszacowań wartości godziwej na dzień
bilansowy?
4.3.6. Czy wartość ustalona metodami szacunkowymi powinna być określana mianem
„wartości godziwej”?
4.4. Wnioski i propozycje rozwiązań
Zakończenie
Bibliografia
Spis rysunków
Spis tabel