Świat wokół nas zmienia się z dnia na dzień
advertisement
Świat wokół nas zmienia się z dnia na dzień. Nauka i technika rozwijają się w niesłychanym tempie. W ciągu ostatnich dziesięcioleci samoloty podwoiły swoją prędkość. Okręty o napędzie atomowym prują wody mórz i oceanów. Komputery wykonują błyskawicznie najbardziej skomplikowane operacje. Sztuczne satelity krążą wokół Ziemi. Ludzkość przemierzyła daleką, trwającą tysiące lat drogę, która przywiodła ją do współczesności. Człowiek, powoli ale uparcie zmieniał swoje otoczenie, aby uczynić je przyjaznym. Wynalazki, odkrycia, których dokonał przyczyniły się do tego, że żyje dłużej i przyjemniej, a praca, którą wykonuje jest dla niego mniej męcząca i wydajniejsza. Wynalazki opisane poniżej, a więc insulina, piła tarczowa, gaźnik, to tylko „maleńkie kroczki” na drodze ludzkości do tego, aby np. zdrowiej żyć , łatwiej pracować i swobodnie się przemieszczać. INSULINA jest hormonem wytwarzanym przez komórki wysp Langerhansa w trzustce, składającym się z dwóch łańcuchów peptydowych (A i B), połączonych mostkami disiarczkowymi. Insulina reguluje w organizmie szybkość zużywania glukozy przez tkanki (umożliwia magazynowanie glikogenu w wątrobie i mięśniach), bierze udział w przetwarzaniu węglowodanów w tłuszcze, wzmaga syntezę białka przez przyspieszenie dostarczania aminokwasów. Brak lub niedobór insuliny prowadzi do zwiększenia się we krwi poziomu glukozy, która następnie przechodzi do moczu, powodując cukrzycę. Preparat insuliny jest hormonalnym lekiem ratującym życie dziesiątków tysięcy ludzi w Polsce i wielu milionów na całym świecie. Postęp w badaniach nad insuliną ma olbrzymie znaczenie praktyczne, oczekują na niego zarówno chorzy na cukrzycę, jak i lekarze. Od 1921 roku rozpoczął się historyczny okres zwany w medycynie erą insulinową. Odkrywców insuliny J.J. Macleoda i F.G. Bantinga uhonorowano w 1923 roku Nagrodą Nobla. Ważnym postępem były prace nad oczyszczaniem insuliny, prowadzone od poczatku przez J.B.Collipa z Toronto, oraz dokonanie w 1926 roku krystalizacji insuliny przez J.J. Abela. Insulina była pierwszym białkiem, któremu nadano formę kryształów. Krystalizacja stała się metodą oczyszczania insuliny – opracowali ją D.A. Scott i A.M. Fisher w Toronto w 1935 roku. Uzyskiwano też kryształy, które następnie rozpuszczano, otrzymując szybko działające preparaty insuliny. Pomysł wytworzenia insuliny o przedłużonym działaniu pochodzi od H.C. Hagedorna z Kopenhagi. W Polsce wyprodukowano insulinę po raz pierwszy w 1924 roku. Było to zaledwie w 3 lata po jej odkryciu. Dokonano tego w Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie pod kierunkiem dr J.Celarka. Obecnie insulinę uzyskuje: z trzustki zwierząt oraz coraz częściej na drodze biotechnologicznej, a więc w wyniku wytwarzania insuliny ludzkiej przez specjalne szczepy bakterii (pałeczka okrężnicy) lub przez drożdże piekarskie z wszczepionymi (uprzednio sztucznie przygotowanymi) genami insuliny ludzkiej. Pod względem budowy cząsteczki najbliższą insulinie ludzkiej jest insulina wieprzowa. Stosuje się ją chętnie nadal. Upowszechniają się jednak wszędzie wysoko oczyszczone preparaty insuliny ludzkiej. Otrzymuje się je także na drodze przeróbki insuliny wieprzowej na ludzką (semisynteza) lub na drodze bioinżynieryjnej. Rodzaj, dawkę oraz porę stosowania insuliny ustala lekarz na podstawie badań laboratoryjnych. Uwzględnia się przy tym także należną wagę ciała. Insulina musi być stosowana w podskórnych wstrzyknięciach, gdyż podana doustnie nie działa. Preparaty insulinowe w zależności od szybkości efektywnego działania hipoglikemizującego dzielimy na trzy grupy: Grupa I to insuliny o działaniu szybkim (6-8 godzin), do której zalicza się: Insulinum – sol.neutralis, insulinę Maxirapid i z tzw. monowalentnych insulin Actrapid. Grupa II to insuliny o przedłużonym działaniu, do której należą: działająca 15 – 18 godzin insulina Semilente oraz działająca 22 – 24 godziny insulina Lente. Grupa III to insuliny o znacznie wydłużonym okresie wchłaniania i działania, do której należą: działająca 30-36 godzin insulina Ultralente i o podobnym działająca insulina protaminowo-cynkowa. W Polsce zużywa się obecnie do leczenia cukrzycy ok. 5 milionów fiolek insuliny rocznie. Jest to leczenie wyjątkowe. Celem insulinoterapii jest nie tylko umożliwienie utrzymania życia, ale także zapobieganie powikłaniom cukrzycy, wydłużenie oczekiwanej długości życia, znormalizowanie zdolności do pracy, sportu, zabawy, umożliwienie uzyskania poczucia dobrej jakości życia.
