bliżej mickiewicza - 2005

BLIŻEJ MICKIEWICZA – 2005
„Powinniśmy czytać Mickiewicza” – to tytuł artykułu zamieszczonego
w „Gazecie Szkolnej”. Instytut im. Adama Mickiewicza zwracał się z prośbą do
różnych
środowisk
o
„podjęcie
działań,
które
pozwolą
uczynić
z Mickiewiczowskiego Jubileuszu wielką, ogólnonarodową sprawę.” Mniepolonistkę,
przewodniczącą
Zespołu
Samokształceniowego
Polonistów
w Gimnazjum nr 3 w Świdnicy poruszyło i zainspirowało zdanie: „Ufamy, że
znakomici nasi poloniści, znani z tylu ciekawych inicjatyw, z wielkiej ofiarności
i zaangażowania, tak lubiani przez swych uczniów i wychowanków, zechcą
podjąć i to szlachetne zadanie”. Tyle komplementów w jednym zdaniu! Okazja
nadarza się szczególna, więc należy zrobić wszystko, by tę dobrą opinię
o nauczycielach podtrzymać. Tak zrodził się pomysł podjęcia w naszej szkole
działań zmierzających do lepszego poznania biografii i twórczości Adama
Mickiewicza. Wspólnie z polonistkami ustaliłyśmy, by w listopadzie uczniowie
recytowali na lekcji wybrany i przepisany wiersz poety. Nauczyciele przygotowali
także nagrania z recytacją wierszy w wykonaniu znanych aktorów.
Obok znanych, dawnych wykonawców poezji śpiewanej (M. Grechuta)
zaprezentowaliśmy poezję Mickiewicza w wykonaniu młodych współczesnych
aktorów, a to dzięki emitowanej 20 listopada 2005 „Szansie na sukces”
w całości poświęconej Mickiewiczowi. Uczniowie zauważyli aktualność
i ponadczasowość treści tekstów poety, a szczególnie żywo reagowali ci, którzy
rozpoznawali recytowane przez siebie wiersze czy ballady Mickiewicza.
Pisząc o recytacjach, nie sposób nie wspomnieć o ulubionym przeze mnie
nagraniu, któremu przed laty poświęciłam całą niedzielę – to Maraton z „Panem
Tadeuszem” zorganizowany z okazji 200. rocznicy urodzin Mickiewicza. Dzięki
temu nagraniu zawsze podczas omawiania „Pana Tadeusza” prezentuję
fragmenty epopei w wykonaniu naszych wybitnych aktorów scen polskich,
m. in. Annę Seniuk, Gustawa Holoubka, Krzysztofa Kowalewskiego, Daniela
Olbrychskiego. Okazuje się, że gimnazjaliści nie znają już „naszych wielkich”,
więc tym bardziej należy się im taka wiedza. Po drugie – samo czytanie jest
piękne, wzorcowe. Po trzecie – Maraton to wspaniała lekcja historii związanej
i z poetą, i z samym tekstem i jego losami. Cenne i wzruszające są uwagi
i refleksje aktorów na temat roli tego dzieła w ich życiu- niektórzy z nich
wskazywali na znaczenie domu rodzinnego bądź nauczycieli właśnie, dzięki
którym poznawali uroki poematu.
Omawianiu fragmentów „Pana Tadeusza”, które w tym roku szkolnym ze
względu na obchody realizowałyśmy w listopadzie, towarzyszą pomoce naukowe
- piękne plansze z kolorowymi ilustracjami postaci, obiektów, zdarzeń wraz
z podpisami wyjaśniającymi. Uatrakcyjniają lekcje, dają wielorakie możliwości
do pracy z uczniami.
Kolejną pomocą dydaktyczną wykorzystywaną przez polonistki był film
z biblioteki szkolnej „Dzieciństwo i młodość Adama Mickiewicza”.
Fabularyzowana opowieść biograficzna budziła wśród uczniów wiele emocji.
Ukazany przesąd o przecięciu pępowiny przyszłego poety na książce, by
zapewnić dziecku mądrość, znalazł potwierdzenie w jego dorosłym życiu.
Wzruszała śmierć ojca podczas pożaru, przeprowadzka osieroconej rodziny
z powodu długów, pierwsze zaloty chłopięce. Szkolne życie Adama ukazano bez
patosu – pisał nierówno, nie lubił ortografii, otrzymywał także złe oceny, bawił
się w teatr, marzył o podróżach zagranicznych. Dzięki temu uczniowie dostrzegli
w poecie zwykłego człowieka, a ja dodawałam im otuchy, że mimo pewnych
braków mają szansę zostać wielkimi ludźmi w różnych dziedzinach. Obok
talentu potrzebna jest jednak praca, a o tym już opowiadała druga część filmumłodość Mickiewicza. Tu wyeksponowano usilną chęć kształcenia się, pracę
w Towarzystwie Filomatów, ale także wartość przyjaźni i wspólnej zabawy.
W 1999r. Wydawnictwo Dolnośląskie VULCAN MEDIA Wrocław wydało CDROM „Mickiewicz – almanach multimedialny, kompendium wiedzy o życiu
i dziele Adama Mickiewicza- multimedialna biblioteka, jakiej dotąd jeszcze nie
było!”. Moją prywatną pomoc wykorzystałam 25 listopada w piątek
w przeddzień 150. rocznicy śmierci poety. Dzięki obecności w szkole
odpowiedniego nowoczesnego sprzętu mogłam zaprosić 10 klas na prezentację
multimedialną. W ciągu jednej lekcji po dwie klasy obejrzały 44 animowane
eseje o epoce, życiu i twórczości Adama Mickiewicza. Takie prezentacje dla
młodzieży nie są częstym zjawiskiem w życiu szkolnym, sama forma i temat
zrobiły na uczniach duże wrażenie. Poruszenie wywołał fragment mówiący
o trudnej sytuacji materialnej poety będącego na emigracji oraz fakt, że był
ojcem sześciorga dzieci.
Polonistyczne zadania obejmowały także czytanie ze zrozumieniem testu „Życie
i twórczość Adama Mickiewicza” Marii Rodzik, który polonistki przeprowadziły
w wybranych przez siebie klasach, oceniły i omówiły. Oprócz zadań
zamkniętych znajdowały się także zadania otwarte krótkiej odpowiedzi.
Uczniowie radzili sobie nieźle, ale jak zawsze zaskakiwali nas, rozbawiając
i dostarczając materiału do kącika „Humor zeszytów”, np. zawód Mickiewicza –
filoman; przyczyna wyjazdu poety do Turcji- wspieranie formatowania
legionów polskich; Mickiewicz założył dziennik „Trybunał Ludów”; przebywał
w klasztorze bazylikanów w Wilnie; pisał „Sonety krymilskie”; stan cywilny
Mickiewicza – drobny szlachcic, mężaty; założył Towarzystwo Filmów,
w którym działali Filareci i Filomatowie.
Wyżej wymienione sformułowania a także inne zaczerpnięte z wypracowań
zamieszczamy w naszej szkolnej gazetce „GoNG 3”. W numerze 2. (listopadgrudzień) znalazła się krzyżówka z Mickiewiczem ułożona przez chłopców
z kl. 2c dziennikarskiej, w rubryce AGRAFKA (kącik poezji) – cytaty z utworów
poety.
Drugi etap całorocznego szkolnego Konkursu Języka Polskiego i Wiedzy
o Teatrze był poświęcony Adamowi Mickiewiczowi. W tym etapie odpowiedzi
oddało 33 uczniów z różnych klas.
Do pracy wokół Mickiewicza włączyli się bibliotekarze szkolni. Wspólnie
z polonistami przeprowadzili lekcje biblioteczne związane z uzupełnianiem
miejsc z lukami w przygotowanych tekstach o życiu i twórczości poety.
Uczniowie pracowali w grupach, uczyli się korzystać z różnych źródeł –
leksykonów, encyklopedii, słowników, historii literatury, gazetek ściennych.
Klasy poradziły sobie dobrze - praca w grupie, z dużą ilością pomocy dała dobre
rezultaty i dostarczyła uczniom satysfakcji w postaci ocen i pochwał. Koleżanki
bibliotekarki przygotowały także krótki autorski pokaz multimedialny, który
wykorzystały podczas lekcji i konkursu o bajkach i balladach Mickiewicza. Jak
na prawdziwy konkurs przystało, były dyplomy i nagrody książkowe dla
najlepszych. Towarzyszyły temu ciekawe ogłoszenia i gazetki okolicznościowe;
pojawiły się one także w wielu klasach i na korytarzach szkolnych. Formy
plastyczne – plakaty, afisze , zaproszenia były związane z organizowanymi przez
niektóre klasy inscenizacjami ballad i „Dziadów” cz. II.
W ramach współpracy z rodzicami klasa 2c przygotowała dla rodziców
wieczór poezji A. Mickiewicza. Wszyscy uczniowie wręczyli swoim bliskim
starannie przygotowane zaproszenia wykonane różną techniką (tu szczególnie
ćwiczyliśmy odmianę nazwisk!). 29 listopada o godz. 16.30 w sali kominkowej
spotkali się rodzice, babcie, ciocie, rodzeństwo, przyjaciele i uczniowie 2c.
Rodzice zadbali o poczęstunek, klasa o dekorację sali i naczynia, wszyscy razem
o miły nastrój. Uczniowie recytowali wybrane przez siebie utwory, a po
wysłuchaniu recytacji goście oddali swoje głosy, by wyłonić zdobywcę głównej
nagrody – róży Mickiewicza. Piękną żywą różę otrzymała Sylwia za fragment
o muchach z „Pana Tadeusza”; wszystkich rozbawił fakt, że właśnie Sylwia
otrzymała zadanie kupienia z pieniędzy klasowych takiej nagrody. Dobrze
wybrała! Ponieważ spotkanie z rodzicami odbywało się w wigilię andrzejek,
przygotowałam dla zebranych niespodziankę znane cytaty z utworów
Mickiewicza starannie zawinęłam w czerwoną bibułkę. Takie cukiereczki
z niespodzianką wybierali goście, a potem zaśmiewali się, czytając, co im
Mickiewicz wywróżył. Pomysł z takimi wróżbami powtórzyłam następnego dnia ,
częstując poetyckimi cukiereczkami dyrekcję i koleżanki w pokoju
nauczycielskim.
Dwie lekcje polskiego 30 listopada poświęciliśmy na „Poranek z balladą”.
Oczywiście – Adama Mickiewicza. Do tego dnia przygotowywaliśmy się
starannie. Uczniowie opracowywali wylosowaną balladę, a w andrzejki czytali
fragmenty i opowiadali treść, dzięki czemu pozostali poznali treść wielu innych
ballad.
Pracowicie i owocnie zakończyliśmy w naszym gimnazjum listopadowe
obchody 150. rocznicy śmierci Adama Mickiewicza. Spotkanie z wieszczem było
nie tylko dla uczniów, ale także dla nas – nauczycieli poruszające. I pouczające.
Tak właśnie, bo to nauczyciel sam najpierw musi coś przygotować, wytropić,
przeczytać, przeżyć, by móc później w ciekawej formie podać to uczniom. Nigdy
nie wiadomo, ile z tej naszej nauczycielskiej pracy zostanie w sercach
i umysłach naszych uczniów. Z czasów studenckich, z zajęć z łaciny zapadła mi
w pamięć sentencja, w której treść wierzę głęboko: „Kropla drąży skałę nie siłą,
lecz częstym kapaniem”. Jesteśmy winni Mickiewiczowi, by wiedzę o nim i jego
twórczości sączyć naszym uczniom przy każdej okazji, nie tylko okrągłych
rocznic. Ale za przypominanie o nich jesteśmy Instytutowi im. Adama
Mickiewicza , „Gazecie Szkolnej” i innym mediom bardzo wdzięczni!
Barbara Pidanty – polonistka w Gimnazjum nr 3 w Świdnicy
(woj. dolnośląskie)