Ebola - BHP w Policji

EBOLA
CHOROBA WYSOCE ZAKAŹNA I SZCZEGÓLNIE NIEBEZPIECZNA
www.bhp-inaczej.pl
e-mail: [email protected]
WIADOMOŚCI OGÓLNE
Wirus EBOLA (EVD), wykryty został w 1976 roku (podtyp Zair
ebolavirus). Nazwę swą wziął od rzeki Ebola. Jest wirusem
odzwierzęcym, ale nie jest znany rezerwuar wirusa, wektor ani cykl jego
krążenia w środowisku, co stwarza ryzyko, iż osoby przyjeżdżające do
krajów obecnego występowania epidemii EVD mogą mieć kontakt z
osobami zakażonymi lub z pełnoobiawowymi.
Obecna epidemia rozpoczęła się w Gwinei w grudniu 2013 r. i
transmisja wirusa obejmuje takie kraje jak: Liberia, Sierra Leone,
Nigeria. Do 4 sierpnia 2014 r. kraje te zgłosiły 1711 przypadków
zachorowań (1070 potwierdzonych, 436 prawdopodobnych, 205
podejrzanych), w tym 932 zgonów. W Gwinei, Liberii oraz Sierra Leone
utrzymuje się epidemia wirusowej choroby Ebola. Sytuacja
epidemiologiczna w regionie jest poważna, w szczególności w Sierra
Leone i Liberii, gdzie po okresie niskiej zachorowalności liczba
przypadków rośnie. Choroba charakteryzuje się wysoką śmiertelnością
(ok. 90%).
WIADOMOŚCI OGÓLNE
Należy spodziewać się, że liczba zachorowań
spowodowana wirusem Ebola w Zachodniej Afryce
będzie jeszcze rosła z poniższych powodów:
• niska świadomość ludzi,
• kultywowanie
obrzędów
religijnych
podczas
pochówku zmarłego - Teoretycznie można by się
szybko uporać z tą epidemią. Ale to nie zależy
wyłącznie od personelu medycznego. Palącą
koniecznością jest uświadomienie ogółu ludności, bo
na przeszkodzie wytrzebienia tego wirusa stoją
afrykańskie obrzędy i rytuały pogrzebowe.
• bieda i ogromne zagęszczenie ludności w slumsach,
w warunkach bytowania poniżej jakichkolwiek
standardów
WIADOMOŚCI OGÓLNE
• zła organizacja ochrony zdrowia
• nieprzestrzeganie podstawowych zasad
przeciwepidemicznych w placówkach ochrony
zdrowia
• poza izolacją brak przyjętych metod
skutecznego zapobiegania i leczenia.
WIADOMOŚCI OGÓLNE
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wydała 8 sierpnia 2014 r.
oświadczenie w sprawie uznania epidemii gorączki krwotocznej
Ebola w krajach Afryki Zachodniej za sytuację nadzwyczajną
stanowiącą zagrożenie dla zdrowia publicznego dla innych
państw.
Komitet ds. Nagłych Wypadków Światowej Organizacji Zdrowia
wyraził jednomyślny pogląd, że tylko skoordynowane działania
międzynarodowe mogą zatrzymać rozprzestrzenianie się wirusa
Ebola w świetle jego zjadliwości, uwarunkowań kulturowych i
religijnych oraz słabych systemów ochrony zdrowia państw na
terenie których występuje.
WIADOMOŚCI OGÓLNE
Kraje, w których wystąpiła epidemia wirusem Ebola zobowiązały się do wdrożenia kolejnych, bardziej
restrykcyjnych środków mających na celu powstrzymanie rozprzestrzenianie epidemii, w
szczególności:
• wprowadzenia izolacji określonych obszarów wraz z zapewnieniem zapasów dla ich mieszkańców,
• wzmożenia działań transgranicznych,
• wprowadzenia obowiązku pochówku ciał, zgodnie z obowiązującymi przepisami zdrowotnymi,
• wzmocnienia opieki medycznej i diagnostyki laboratoryjnej,
• wzmocnienia nadzoru epidemiologicznego,
• poprawy profilaktyki i kontroli zakażeń we wszystkich placówkach ochrony zdrowia.
Każde państwo na terenie którego wykryto przypadki zawleczenia choroby, powinno wdrożyć
natychmiast, w ciągu pierwszych 24 godzin procedury zarządzania kryzysowego.
TRANSMISJA WIRUSA EBOLA
Bezpośredni kontakt z:
• krwią,
• wydalinami i wydzielinami,
• płynami ustrojowymi,
• tkankami i organami żywego lub zmarłego zakażonego
człowieka lub zwierzęcia,
Nie wykluczona jest całkowicie droga kropelkowa na
nieduże odległości.
Szczególnie istotne znaczenie ma bezpośredni
kontakt materiału zakaźnego z uszkodzoną skórą i
błonami śluzowymi.
OBJAWY CHOROBY
Początkowo objawy grypopochodne:
• gorączka powyżej 38oC,
• początkowo objawy grypopodobne w
postaci:
 silnego bólu głowy,
 bólu gardła,
 bólów stawowo – mięśniowych,
 zmęczenia,
 braku łaknienia.
OBJAWY CHOROBY
Potem pojawiają się inne objawy takie jak:
• wysypka,
• zaczerwienienie spojówek,
• bóle brzucha,
• wymioty,
• krwawe biegunki,
• duża łatwość powstawania siniaków,
• kaszel,
• skrócenie oddechu,
• bóle w klatce piersiowej,
• krwawienia z błon śluzowych,
• zaburzenia świadomości,
• wstrząs.
KLASYFIKACJA PRZYPADKÓW
GORĄCZKI KRWOTOCZNEJ EBOLA
przypadek podejrzany – żywa lub martwa osoba, u której wystąpiła
gorączka >38oC oraz co najmniej 3 z dodatkowych objawów
chorobowych oraz wiadomo, że miała kontakt z osobą chorą na
gorączkę krwotoczną lub miała kontakt z chorym/martwym
zwierzęciem.
przypadek prawdopodobny – jak wyżej + istnieje powiązanie
epidemiologiczne z podejrzanym lub potwierdzonym przypadkiem.
przypadek
potwierdzony
–
przypadek
podejrzany
lub
prawdopodobny, u którego potwierdzono w badaniu laboratoryjnym
zakażenie wirusem Ebola
DZIAŁANIE WIRUSA
Wirus ebola jest niezwykle podstępny i odporny. Długo
utrzymuje się na skażonych powierzchniach, skąd może
błyskawicznie zainfekować zdrowego człowieka.
Po śmierci chorego, wirus nie wymiera. Utrzymuje się w ciele
osoby zmarłej lub zwierzęcia nawet do tygodnia.
Z chwilą zaatakowania człowieka, wirus wywołuje afrykańską
gorączkę krwotoczną. Rozprzestrzeniając się błyskawicznie,
niszczy śródbłonek naczyń krwionośnych. Poza tym zakłóca
krzepliwość krwi, niszczy wątrobę, nerki, węzły chłonne i inne
narządy. Układ odpornościowy nie potrafi na to szybko
reagować. Dochodzi do spadku ciśnienia krwi. Większość
pacjentów umiera. Śmiertelność wynosi ok. 90 procent.
AKTYWNOŚĆ WIRUSA
Aktywność wirusa:
• w materiale ciekłym lub suchym w temperaturze pokojowej – kilka dni,
• w nasiąkniętych krwią lub zakażonymi wydzielinami tkaninach może zachować zdolność replikacji w
temperaturze pokojowej - powyżej dwóch tygodni,
• w nasieniu 7 tygodni po ustąpieniu objawów klinicznych choroby.
Odporność na temperaturę:
• 4oC - kilka dni
• 60oC - przez 30 do 60 min.
• 100oC - 5 min,
• - 70oC stabilność wirusa zachowana cały czas, jak również w procesie liofilizacji.
PODATNOŚĆ WIRUSA NA ŚRODKI DEZYNFEKCYJNE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
3 % kwas octowy,
kwas nadoctowy,
formaldehyd,
paraformaldehyd,
2 % glutaraldehyd,
alkohol metylowy,
alkohol etylowy,
podchloryn sodu,
deoksycholan sodu,
0,25 % Tryton X – 100,
ß–propionlakton,
rozpuszczalniki lipidowe,
detergenty takie jak SDS.
WIEDZA W WALCE Z ZAGROŻENIEM
Zagrożenie spowodowane wirusem Ebola przy zachowaniu
wystarczającej ostrożności i dbaniu o właściwą higienę
osobistą, a przede wszystkim higienę rąk ciągle oceniane jest
jako niskie.
Sytuacja epidemiologiczna może ulec pogorszeniu w przypadku
mutacji wirusa i nabycia właściwości ułatwiających jego
przenoszenie się. Obecnie największy problem stanowić będą
osoby zakażone, które przekroczą granice w okresie
bezobjawowym. Dlatego bardzo istotne jest podwyższenie
świadomości przede wszystkim pracowników ochrony zdrowia, w
zakresie umiejętności zebrania bardzo istotnego wywiadu – jak i
poznania objawów chorobowych wywołanych wirusem Ebola.
Pozwoli to na szybką izolację przypadku i niedopuszczania do
dalszych zachorowań.
SYTUACJE WYMAGAJĄCE SZCZEGÓLNEJ
OSTROŻNOŚCI I KONIECZNOŚCI STOSOWANIA
ODZIEŻY OCHRONNEJ W POLICJI
• podczas zatrzymywania
chorobowymi,
lub
legitymowania
osoby
zakażonej
z
widocznymi
objawami
• podczas czynności związanych z przeszukaniem obiektu, w którym przebywa lub przebywała
osoba zakażona wirusem ebola lub zachodzi bardzo duże tego prawdopodobieństwo,
• w przypadku rozwinięcia się u zatrzymanego lub składającego zeznania petenta, objawów
zakażenia wirusem ebola na terenie obiektu Policji,
• w przypadku pobytu w pomieszczeniach dla osób zatrzymanych i doprowadzonych w celu
wytrzeźwienia, pomieszczeniach i innych pomieszczeniach służbowych, jeżeli u zatrzymanego
wystąpiły objawy chorobowe odpowiadające zachorowaniu spowodowanym wirusem ebola, lub
kiedy zatrzymany (bezobjawowy) przebywał w danym obiekcie i w ciągu ostatnich 3 tygodni
rozwinął objawy chorobowe, wówczas miejscami szczególnie zagrożonymi obecnością wirusa
będą: cele zatrzymanego, węzeł sanitarny, magazyn depozytów, magazyn brudnej bielizny,
miejsce składowania kocy, materacy i poduszek,
SYTUACJE WYMAGAJĄCE SZCZEGÓLNEJ
OSTROŻNOŚCI I KONIECZNOŚCI STOSOWANIA
ODZIEŻY OCHRONNEJ W POLICJI
• w przypadku czynności związanych z diagnostyką laboratoryjną materiału biologicznego, w
szczególności obecnego na ubraniu lub pościeli, tapicerce, dywanach, wykładzinie podłogowej, a
zwłaszcza kiedy jest pewność lub zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, iż wspomniany
materiał biologiczny pochodzi od ludzi chorujących – zakażonych wirusem ebola, lub którzy byli w
ciągu ostatnich 3 tygodni w państwach gdzie występują epidemiczne zachorowania wywołane
wirusem ebola lub mieli bliski kontakt bezpośredni z chorującymi,
• w przypadku wykonywania czynności procesowych związanych z oględzinami zwłok, a także
miejsca odnalezienia denata, jeżeli istnieją przesłanki przemawiające za dużym
prawdopodobieństwem zakażenia wirusem ebola,
• podczas wykonywania czynności związanych z zabezpieczeniem strefy izolacyjnej w przypadku
potwierdzonego rozpoznania lub dużego prawdopodobieństwa wystąpienia zachorowania
spowodowanego wirusem ebola, zastosowanie odzieży ochronnej uzależnione jest od sytuacji
epidemiologicznej i wymaga każdorazowo konsultacji z państwowym inspektorem sanitarnym
MSW na obszarze województwa,
ZALECENIA W RAZIE KONIECZNOŚCI WYJAZDU
SŁUŻBOWEGO DO PAŃSTWA WYSTĘPOWANIA
ZACHOROWAŃ SPOWODOWANYCH WIRUSEM EBOLA
• Przestrzeganie zasad higieny rąk, oraz konieczności stosowania środków dezynfekcyjnych do
skóry rąk na bazie alkoholu.
• Unikanie narażenia na skaleczenia, zakłucia.
• Zabezpieczanie ran, skaleczeń i zmian chorobowych skóry rąk nieprzesiąkliwym opatrunkiem.
• Traktowanie w każdym przypadku krwi i innego materiału biologicznego jako źródła potencjalnego
zakażenia.
• Ochrona rąk przed kontaktem z krwią i innym materiałem biologicznym w drodze stosowania
rękawic ochronnych.
• Unikanie kontaktów z miejscowymi placówkami ochrony zdrowia, ponieważ istnieje tam duże
ryzyko zakażenia wirusem VHF. W związku z tym należy dokonać rozeznania co do możliwości
podjęcia leczenia w innych placówkach poprzez agencję turystyczną, rodzinę, znajomych itp.
bądź dążenie do szybkiej ewakuacji w celu uzyskania pomocy.
ZALECENIA W RAZIE KONIECZNOŚCI WYJAZDU
SŁUŻBOWEGO DO PAŃSTWA WYSTĘPOWANIA
ZACHOROWAŃ SPOWODOWANYCH WIRUSEM EBOLA
• Unikanie wszelkich kontaktów z osobami mającymi widoczne objawy chorobowe, lub żyjącymi w
strefach częstego występowania zachorowań, jak również żyjącymi w bardzo złych warunkach
sanitarnych.
• Zakaz uczestniczenia w brzegach religijnych związanych z pochówkiem, szczególnie dotykania
zmarłych.
• Unikanie kontaktu z dzikimi zwierzętami lub ciałami padłych zwierząt, a w szczególności małp
człekokształtnych, leśnych antylop, gryzoni i nietoperzy, a także miejsc ich przebywania.
• Nie spożywać mięsa dzikich zwierząt.
• Dokładnie myć i obierać warzywa oraz owoce przed ich spożyciem.
• Stosować zabezpieczenia w czasie kontaktów płciowych.
ZALECENIA W RAZIE KONIECZNOŚCI WYJAZDU
SŁUŻBOWEGO DO PAŃSTWA WYSTĘPOWANIA
ZACHOROWAŃ SPOWODOWANYCH WIRUSEM EBOLA
• Osoby, które miały kontakt z chorymi, zwłaszcza gorączkującymi >38oC powinny powstrzymać się
z podróżą do innych państw lub zgłosić ten fakt odpowiednim służbom w punktach kontroli w kraju
wylotu.
• Osoby niegorączkujące, bez żadnych objawów chorobowych, powracające z krajów
występowania wirusa ebola zobowiązane są do prowadzenia monitoringu temperatury ciała
poprzez dwukrotny pomiar w ciągu doby z zapisaniem wyniku przez kolejne 21 dni od chwili
powrotu.
• Osoby powracające z krajów występowania wirusa ebola mają obowiązek niezwłocznego udania
się do lekarza w przypadku wystąpienia gorączki >38oC, a zwłaszcza wystąpienia innych
określonych objawów chorobowych w czasie podróży bądź do 21 dni od powrotu oraz
konieczności poinformowania lekarza o wiążącym się z podróżą ryzyku zakażenia wirusem ebola.
ODZIEŻ OCHRONNA
Pełne zabezpieczenie ochrony biologicznej w postaci:
• jednolitego kombinezonu III klasy wykonanego z
materiału TYCHEM F,
• maski pełnotwarzowej z filtrem FFP3,
• podwójnych rękawic,
• ochraniaczy na buty,
• gogle zabezpieczające spojówki oczu,
Kamizelka taktyczna, broń, środki łączności i inne
wyposażenie musi być zakładane na kombinezon.
SZKOLENIA…
W roku 2014 został rozpoczęty cykl szkoleń
w jednostkach Policji w całym kraju, których
celem jest zaznajomienie z procedurami
postepowania
oraz
nabycie
przez
funkcjonariuszy Policji umiejętności zastosowania IZOB - Indywidualnych Zestawów
Ochrony Biologicznej
Foto: KWP Kraków
SZKOLENIA…
Szkolenia z tej tematyki są konieczne z
uwagi
na
fakt,
iż
właściwe
zastosowanie IZOB będzie miało
zasadnicze
znaczenie
dla
bezpieczeństwa funkcjonariuszy Policji
w trakcie konieczności podjęcia
czynności służbowych w warunkach
zagrożenia czynnikiem biologicznym.
Foto: KWP Kraków
ĆWICZENIA…
Odbywają się także ćwiczenia z
wykorzystaniem IZOB oraz z
zastosowaniem procedur w
zakresie wirusa Ebola.
Przykładem mogą być
zorganizowane w grudniu 2014
roku ćwiczenia na lotnisku Lublin
na wypadek pojawienia się
pasażera z wirusem Ebola.
W ćwiczeniach brały udział
służby sanitarne, straż pożarna,
ochrona lotniska oraz policjanci
garnizonu lubelskiego.
Foto: KWP Lublin
DEKONTAMINACJA
Proces niszczenia biologicznych czynników chorobotwórczych przez
mycie, dezynfekcję i sterylizację.
W przypadku skażenia lub dużego jego prawdopodobieństwa:
• wszystkie elementy wyposażenia, łącznie z bronią i amunicją
muszą być poddane dekontaminacji,
• natomiast kombinezon i filtr FFP3 maski (wykręcony po
dokonaniu dekontaminacji i wyrzucony do worka na odpady
niebezpieczne jako pierwszy element ochrony biologicznej).
Dekontaminacji należy dokonywać w przeznaczonym do tego, odpowiednio wyposażonym namiocie
dekontaminacyjnym, przy użyciu odpowiednich produktów biobójczych o potwierdzonym działaniu w
stosunku do wirusów, zgodnie z instrukcją producenta.
Dekontaminacji kombinezonu należy dokonywać po uprzednim zdjęciu całego wyposażenia
taktycznego.
CZYNNOŚCI W PRZYPADKU SKALECZENIA LUB
SKAŻENIA MATERIAŁEM ZAKAŹNYM BŁON
ŚLUZOWYCH
• Nie tamować przez chwilę niewielkiego krwawienia,
• Spłukać obficie wodą miejsce zanieczyszczenia (3-5 minut – najlepiej wodą bieżącą),
• Skaleczone miejsce jak najszybciej umyć wodą z mydłem,
• W przypadku kontaktu materiału zakaźnego z błonami śluzowymi (jamy ustnej, nosa,
spojówek oczu) należy wielokrotnie przepłukać te miejsca wodą,
• Miejsca skaleczone zabezpieczyć jałowym opatrunkiem,
• O zaistniałym zdarzeniu powiadomić przełożonego lub dyżurnego jednostki organizacyjnej.
SYSTEM POWIADAMIANIA
Wszystkie przypadki zetknięcia się z zagrożeniem jakie stanowi wirus Ebola, należy
niezwłocznie zgłosić do Państwowego Inspektora Sanitarnego na obszarze województwa
w celu oceny ryzyka zakażenia i objęcia nadzorem sanitarnym.
Realizację planowanych zadań, podczas których może dojść do skażenia wirusem Ebola
należy skonsultować z Głównym Inspektorem Sanitarnym MSW lub Państwowym
Inspektorem Sanitarnym na obszarze województwa.
MATERIAŁY
Prezentację przygotowano w oparciu o:
Wytyczne GIS MSW z dnia 22 sierpnia 2014 roku dla Policji … w sprawie zasad postępowania
przeciwepidemiologicznego w przypadku zagrożenia wirusem ebola.
Wykorzystano materiały:
www.malopolska.policja.gov.pl
www.dw.de
www.punkmarkgirl.hubpages
www.naukawpolsce.pop.pl
www.sprzet.ratowniczy.pl
www.bbc.com
www.joemonster.org
www.policja.pl
ZAKOŃCZENIE
• Dziękuję za uwagę.
•
oprac./wyk.: Wioleta Bednarek
•
- starszy inspektor Jednoosobowego Stanowiska ds. BHP Komendy Miejskiej Policji w Bytomiu