Company Profile - Informacija apie įmonę - Warmińsko

Jak skutecznie prowadzić biznes na rynku szwedzkim?
Olsztyn, 31 maja 2012 r.
Opracowanie powstało na potrzeby szkolenia pt.”Informatorium rynkowe – Jak skutczenie
prowadzić biznes na rynku szwedzkim” zorganizowanego przez ośrodek Enterprise Europe
Network działający przy Warmińsko-Mazurskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w
Olsztynie. Opracowanie zostało przygotowane przez Pana Przemysława Świetlikowskiego –
właściciela firmy konsultingowej działającej na rynku szwedzkim „Exploit the market”
(www.exploitthemarket.eu). W opracowaniu zostały wykorzystane materiały Wydziału
Promocji Handlu i Inwestycji w Szwecji (www.stockholm.trade.gov.pl/pl/sweden).
1
1. Ogólne wiadomości na temat Szwecji
Warunki naturalne i klimatyczne
Powierzchnia Szwecji wynosi 450 tys. km2, z czego 53% zajmują lasy, a grunty rolne jedynie
około 8%. Na stosunkowo równinnych terenach znajduje się blisko 100 tysięcy jezior. Na
północnym zachodzie ciągną się Góry Skandynawskie, których najwyższy szczyt Kebnekaise
ma 2111 m wysokości.
Wzdłuż silnie rozczłonkowanego wybrzeża są tysiące wysp i wysepek. Ciepły Prąd
Północnoatlantycki zapewnia Szwecji klimat umiarkowany, łagodniejszy niż na innych
obszarach położonych na tych samych szerokościach geograficznych. Podczas gdy średnia
temperatura w lipcu w Sztokholmie wynosi + 18°C, na południu Grenlandii nieznacznie
przekracza 0°C. Zimą w południowej Szwecji występują umiarkowane opady śniegu i
temperatura spada niewiele poniżej 0°C. Na północy zimy są długie i chłodne, co w czerwcu i
lipcu rekompensują białe noce i umiarkowane temperatury.
Ludność
Szwecja liczy ok. 10 mln mieszkańców ok. (1mln stanowią obcokrajowcy), z czego około
85% mieszka na południu kraju. Luterański Kościół szwedzki skupia formalnie blisko 82%
populacji. Język szwedzki należy do grupy języków germańskich.
Szwecję podobnie jak inne wysoko rozwinięte kraje przemysłowe, cechuje niski przyrost
naturalny.
Średnia długość życia jest wysoka i wynosi u kobiet 82 lata, a dla mężczyzn 77.
Bogactwa naturalne
Szwecja ma duże zasoby lasów iglastych, energii wodnej, rudy żelaza, uranu i innych
minerałów, nie posiada jednak liczących się złóż ropy naftowej ani węgla kamiennego. Ruda
żelaza pozyskiwana w kopalniach położonych daleko na północy, trafia przede wszystkim na
rynki zagraniczne.
Lasy świerkowe i sosnowe dostarczają surowca przemysłowi drzewnemu i papierniczemu.
O szybkim rozwoju przemysłu zdecydowała przede wszystkim tania energia wodna, której
udział w krajowych źródłach energetycznych wynosi obecnie 15%. Większość
hydroelektrowni zbudowano na głównych rzekach na północy. Ponad 40% łącznego bilansu
energetycznego Szwecja pokrywa importem ropy, 7% importem węgla kamiennego i koksu, a
15% (w tym blisko 50% energii elektrycznej) dostarcza obecnie dziesięć reaktorów w
elektrowniach atomowych Forsmark, Ringhals i Oskarshamn. Pozostałe źródła energii o
mniejszym znaczeniu to paliwa biologiczne, torf, odpady etc.
2
Przemysł i gospodarka
Na początku XX wieku rolnicza Szwecja była jednym z najuboższych krajów Europy.
Stosunkowo szybki proces uprzemysłowienia zawdzięcza bogatym złożom rudy żelaza,
ogromnym zasobom drewna i energii wodnej oraz wysiłkowi obywateli, którzy uczynili z niej
nowoczesne państwo dobrobytu. Lata 1945 − 1975 cechuje bardzo wysoki wzrost
gospodarczy i rosnąca konkurencyjność produkcji przemysłowej na rynkach zagranicznych.
Odczuwalna w drugiej połowie lat 80. nierównowaga makroekonomiczna spowodowała
gwałtowny spadek cen i wzrost deficytu budżetowego.
Szwedzka gospodarka tradycyjnie uzależniona jest bardzo silnie od handlu
międzynarodowego, a w szczególności eksportu. Dwadzieścia największych spółek, między
innymi AGA, AstraZeneca, Electrolux, Ericsson, Pharmacia, Volvo i Scania odpowiadają za
blisko połowę szwedzkiego eksportu. Duży udział w eksporcie stanowią tradycyjnie silne
gałęzie przemysłu (np. przemysł papierniczy czy metalurgia żelaza), ale Szwecja liczy się
także jako dostawca zaawansowanych technologicznie urządzeń telekomunikacyjnych,
farmaceutyków, specjalistycznych maszyn i pojazdów silnikowych.
Udział prac badawczo−rozwojowych w sektorze produkcji przemysłowej sytuuje Szwecję w
światowej czołówce. Dwadzieścia największych przedsiębiorstw przeznacza na te cele około
80% całości środków na B&R w Szwecji.
Główne gałęzie gospodarki
Przemysł elektromaszynowy
Przemysł elektromaszynowy jest największą i najszybciej rozwijającą się gałęzią gospodarki
szwedzkiej. W ostatnich dwudziestu latach produkcja tej grupy przedsiębiorstw wzrosła
czterokrotnie i w 1997 roku stanowiła 47% całej wartości produkcji Szwecji. Znaczną część
tego sektora stanowią przedsiębiorstwa w grupie MŚP. Producenci zatrudniający 1000 i
więcej pracowników reprezentują jedynie 1,5% całej ich liczby, jednakże zatrudniają aż 43%
siły roboczej tego sektora.
W branży IT i telekomunikacji funkcjonuje około 21 tysięcy firm zatrudniających 175 tysięcy
pracowników. Firmy takie jak Ericsson, produkujący telefony i centrale telefoniczne,
sprzedają swe wyroby na całym świecie. Szwecja zajmuje również znaczącą pozycję w
światowej produkcji samochodów i samolotów.
Przemysł stalowy
Wytwarzanie żelaza i stali należy do tradycyjnych gałęzi gospodarki szwedzkiej, co jest
związane z występowaniem bogatych złóż rud żelaza na północy kraju. Przez cały ubiegły
wiek i początek obecnego Szwecja była największym eksporterem wyrobów przemysłu
stalowego w Europie. Eksport stali ulegał stopniowo zmniejszeniu, lecz Szwecja pozostała w
grupie 10-ciu największych eksporterów na świecie. Szwedzcy producenci stali koncentrują
się obecnie na specjalistycznych wyrobach wysokiej jakości – stali stosowanej w produkcji
narzędzi i łożysk. Wydobycie rudy jest zdominowane przez firmę LKAB, a około 90% tego
surowca jest eksportowane i trafia głównie do niemieckich producentów stali.
3
Przemysł chemiczny
Przemysł chemiczny zajmował zawsze istotną pozycję w życiu gospodarczym Szwecji.
Początkowo były to materiały wybuchowe i zapałki. Później dominującą rolę przejęły farby i
tworzywa sztuczne. Ogromnym sukcesem rynkowym w okresie ostatnich 20 lat okazały się
produkty farmaceutyczne. Eksport obejmuje 80% całej produkcji tej grupy wyrobów. Procesy
konsolidacji doprowadziły do znacznego zmniejszenia liczby firm farmaceutycznych. Do
największych należą: Pharmacia&Upjohn, AstraZeneca i Ferring.
Przemysł leśny
Przemysł leśny należy do najstarszych gałęzi szwedzkiej gospodarki i po dzień dzisiejszy
znacznie wpływa na jej funkcjonowanie. Przemysł tartaczny jest najstarszy w Europie i jego
udział w światowym eksporcie drzewa wynosi około 10%. Na początku lat 90. Szwecja była
największym na świecie eksporterem pulpy papierowej i surowego papieru. Obecnie zajmuje
trzecią pozycję w eksporcie tych wyrobów. Szwedzki przemysł leśny i związane z nim
gałęzie są nowoczesne i pracują w oparciu o długofalowe programy, uwzględniające ochronę
poziomu zalesienia i cele ekologiczne.
Rolnictwo
Podobnie jak większość krajów europejskich, Szwecja przeszła stopniową transformację z
kraju rolniczego do gospodarki, w której dominującą rolę odgrywa przemysł. Obecnie tylko
3% ogólnej liczby zatrudnionych, pracuje w rolnictwie. Główne produkty sektora rolnego to:
wyroby mleczne, mięso, zboża i ziemniaki, wytwarzane w przeważającej części na rynek
wewnętrzny.
2. Ogólna charakterystyka rynku szwedzkiego
Szwecja jest obszarowo krajem prawie półtorakrotnie większym od Polski i zamieszkałym
przez ok. 10 mln mieszkańców, z czego 30% skupionych jest w trzech aglomeracjach −
Sztokholmie, Göteborgu i Malmö. Ośrodki te spełniają również rolę głównych centrów
gospodarczych Szwecji. Tam mają swoje siedziby największe przedsiębiorstwa szwedzkie i
międzynarodowe, tam też podejmowane są najważniejsze decyzje gospodarcze. W praktyce
większość aktywności gospodarczej Szwecji koncentruje się w kierunku południowym od
Sztokholmu, ze względu na ułatwioną logistykę, warunki klimatyczne oraz istniejące
połączenia międzynarodowe.
Szwecja jest rynkiem w dużym stopniu uzależnionym od importu. Wartość eksportu Szwecji
jest wyższa o ok. 30% od jej importu.
Struktura rynku
Rynek wewnętrzny Szwecji jest rynkiem nabywcy z jednoczesną, bardzo silną organizacją
importerów, hurtowników i detalistów. W zasadzie każda branża producentów, importerów,
eksporterów czy handlowców, posiada własne struktury samorządowe.
4
Główną organizacją handlu hurtowego i importerów w Szwecji jest Federacja Szwedzkiego
Handlu (Svensk Handel). Grupuje ona ok. 60 stowarzyszeń handlowych. Członkowie
Federacji realizują ok. 70 % całości szwedzkiego importu. W Federacji zrzeszone są zarówno
duże przedsiębiorstwa handlu hurtowego, jak i wiele drobnych firm agencyjnych z terenu
całej Szwecji. Największe domy towarowe są również członkami Federacji.
Przykładem silnej koncentracji handlu jest rynek artykułów żywnościowych, który w ponad
70 % opanowany jest przez trzy korporacje: ICA, COOP i grupę AxFood. Korporacje te
zajmują się zarówno importem, dystrybucją jak i sprzedażą detaliczną artykułów
konsumpcyjnych. Sytuacja taka powoduje:
- mniejszy, niż można by się spodziewać, asortyment artykułów żywnościowych w sieci
detalicznej,
- utrzymywanie się nadal stosunkowo wysokiego poziomu cen detalicznych,
- możliwość realizowania wysokich marż, nakładanych na cenę towaru przez importera,
hurtownika i sprzedawcę detalicznego.
Jednak z drugiej strony, sytuacja ta bardzo wzmacnia pozycję negocjacyjną importera
szwedzkiego, dzięki czemu uzyskuje on bardzo korzystne warunki importu.
Szwedzki konsument
Konsumenci szwedzcy (w szczególności młoda i średnia generacja) uważani są w Europie za
bardzo wymagających, a jednocześnie zamożnych, otwartych i szybko akceptujących
rynkowe nowości. Z tego względu wiele międzynarodowych koncernów, szczególnie
anglo−amerykańskich, traktuje Szwecję (a w zasadzie Sztokholm) jako rynek testowy dla
swoich produktów przed rozpoczęciem ekspansji na pozostałe rynki europejskie.
Przeciętny konsument szwedzki, jako osoba stosunkowo dobrze wykształcona (większość
pracodawców jako minimalne warunki stawia wykształcenie średnie), kieruje się w swoich
wyborach kryteriami jakości i bezpieczeństwa użytkowania, wzornictwem oraz wpływem na
środowisko naturalne a także tzw. patriotyzmem konsumenckim. Oznacza to, że spośród
produktów o zbliżonych walorach użytkowych konsument zdecyduje się na produkt
szwedzki. Jest to spowodowane powszechnym przekonaniem o najwyższej jakości produktów
szwedzkich.
Reklama
Głównym środkiem marketingowej komunikacji w Szwecji jest reklama w gazetach
codziennych. Są one nośnikiem ponad 70 % całej reklamy dóbr konsumpcyjnych. Innymi
istotnymi środkami oddziaływania reklamowego są czasopisma branżowe, ulotki, gazetki
reklamowe, dostarczane z reguły wprost do mieszkań. Stosunkowo niewielką rolę w reklamie
odgrywają kanały telewizyjne czy kino.
5
Podsumowując należy stwierdzić, że rynek szwedzki jest dojrzałym, wysoko nasyconym
rynkiem konsumenta. Stanowi on nadal rynek atrakcyjny dla producentów i eksporterów,
przede wszystkim ze względu na duży potencjał nabywczy. Dodatkowym czynnikiem
zachęcającym do ekspansji na rynek szwedzki są średnio i długoterminowe prognozy
makroekonomiczne wskazujące na stopniową poprawę koniunktury gospodarczej oraz wzrost
konsumpcji prywatnej w Szwecji.
3. Polsko - szwedzka współpraca gospodarcza
Struktura towarowa wymiany handlowej między Polską i Szwecją jest korzystna dla Polski.
Wg danych szwedzkiego SCB większość wymiany towarowej stanowią towary przetworzone
i wysoko przetworzone.
Pomimo dodatniego salda wymiany handlowej dla Polski grupa artykułów rolnospożywczych i żywych zwierząt jest jedynym sektorem, gdzie Polska odnotowuje ujemne
saldo wymiany. Wg danych szwedzkiego SCB udział tej grupy towarowej w szwedzkim
imporcie z Polski w 2010 roku wyniósł 7,1%, co oznacza niewielki wzrost. Natomiast udział
wspomnianej grupy towarowej w szwedzkim eksporcie do Polski w 2010 roku wyniósł aż
14%. Ujemne saldo w wymianie towarowej w tej grupie wyniosło 1,85 mld SEK. Należy
jednak zauważyć, że wśród produktów żywnościowych importowanych ze Szwecji
największą grupę towarów stanowią ryby i owoce morza, których wartość wyniosła w 2010
roku 3,2 mld SEK. Natomiast, jeżeli chodzi o mięso i produkty mięsne to Polska odnotowała
dodatnie saldo wymiany w wysokości 356 mln SEK. Ważną pozycją w polskim eksporcie
wśród artykułów żywnościowych stanowią owoce i warzywa - wartość w 2010 roku wyniosła
548 mln SEK, co oznacza wzrost o 100 mln SEK.
4. Możliwości nawiązania kontaktów handlowych
Szwecja jest krajem, dla którego handel zagraniczny stanowi jeden z najważniejszych
elementów, decydujących o funkcjonowaniu gospodarki. Od wielu lat bilans handlowy kraju
wykazuje saldo dodatnie na poziomie kilku miliardów euro rocznie. Ponieważ przemysł
szwedzki dostarcza głównie produkty o wysokim stopniu przetworzenia, stwarza to znaczne
uzależnienie Szwecji od importu zarówno surowców i podzespołów do dalszego przerobu
(70% całego importu, jak i importu konsumpcyjnego).
Należy pamiętać o dobrym przygotowaniu kontraktów i zabezpieczonych formach płatności
za dostawy. Bankructwa i niewypłacalność zdarzają się również w Szwecji i należy to brać
pod uwagę.
Dla prowadzenia sprzedaży detalicznej na terenie Szwecji konieczne jest zarejestrowanie
działalności gospodarczej w Szwecji. Dotyczy to również sprzedaży na targowiskach.
Możliwe są pewne odstępstwa np. okolicznościowa sprzedaż w czasie targów lub imprez, na
zasadach porozumień lokalnych lub z organizatorami imprez itp.
6
Wysokie koszty produkcji w Szwecji, związane z obciążeniami fiskalnymi i kosztem siły
roboczej, oraz zaostrzająca się konkurencja cenowa na rynkach światowych na wyroby
zaawansowane technologicznie i prezentujące wysokie standardy jakościowe, zmuszają
producentów do poszukiwania tańszych dostawców podzespołów i materiałów. Początkowo
uwaga szwedzkich producentów i importerów koncentrowała się na takich krajach jak
Włochy, Irlandia czy Hiszpania. Obecnie wyraźnie dostrzegane jest poszukiwanie przez nich
poddostawców w krajach bałtyckich i w Polsce.
Szwedzki odbiorca poszukuje w Polsce dostawców spełniających kryteria jakościowe,
potwierdzone certyfikatami np. z serii ISO 9000, oferujących wyraźnie niższe ceny niż
konkurencja z innych krajów UE. W Szwecji wysoko cenione są konsekwencja, kompetencja
i solidność kupiecka. Dlatego też polscy oferenci powinni pamiętać o szybkim i
profesjonalnym przygotowaniu ofert handlowych, w szczególności odpowiadających na
szwedzkie zapytania. Należy również pamiętać, że nazwy i oznaczenia na opakowaniach i
etykietach produktów przeznaczonych do sprzedaży w Szwecji muszą być wykonane w
języku szwedzkim.
Nie należy przesadzać z marginesem zysku we wstępnych ofertach, ponieważ nasze oferty nie
są aż tak atrakcyjne cenowo, jak to się niekiedy wydaje polskim dostawcom, a znaczne
redukcje cenowe w czasie późniejszych negocjacji podważają zaufanie szwedzkich
kontrahentów. Natomiast raz pozyskane zaufanie może procentować wieloletnią współpracą,
ponieważ Szwedzi są na ogół przywiązani do dobrych i solidnych partnerów w biznesie.
Po wejściu Polski do UE wystąpił znaczny wzrost zainteresowania usługami budowlanymi i
innymi realizowanymi przez firmy polskie na podstawie umowy o dzieło. Taka forma
współpracy między firmami polskimi i szwedzkimi umożliwia wykonywanie zleceń przez
polskich pracowników, którzy przez okres do sześciu miesięcy w roku kalendarzowym, płacą
podatki i opłaty socjalne w Polsce.
5. Eksportowane i importowane towary
W 2010 roku aż 77% szwedzkiego eksportu stanowiły produkty przetworzone - fabrykaty i
półfabrykaty. Odsetek przetworzonych towarów pozostawał również na bardzo wysokim
poziomie w imporcie z Polski i wyniósł 80%. Maszyny i urządzenia stanowiły wysoki
odsetek zarówno w polskim i szwedzkim eksporcie - odpowiednio 49% i 33%.
W porównaniu do spowolnionego tempa rozwoju w 2009 roku współpraca handlowa między
Polską i Szwecją uległa zdecydowanej poprawie w 2010 roku. Wg danych Szwedzkiego
Biura Statystycznego (SCB) za 2010 rok polski udział w całości szwedzkiego eksportu
wynosił 2,6% (29,0 mld SEK), natomiast polski udział w całkowitym szwedzkim imporcie,
wynosił 2,9% (30,9 mld SEK). Wg danych za rok 2010 Polska jest na dwunastej pozycji
wśród szwedzkich partnerów handlowych w eksporcie, a na trzynastej pozycji wśród
importerów. Taka tendencja utrzymuje się od 2009 roku. W porównaniu z 2009 rokiem
szwedzki eksport do Polski wzrósł o 15 %, a szwedzki import z Polski o 11%. Odzwierciedla
to ogólną tendencję wzrostową szwedzkiego eksportu (14 %) i importu (17 %). W 2010 roku
znacząco wzrosły obroty handlowe między Polską a Szwecją i wyniosły 59,9 mld SEK.
Polska odnotowała dodatnie saldo wymiany handlowej w wysokości 1,9 mld SEK.
7
Wg danych GUS za 2010 rok Szwecja jest 8 partnerem handlowym Polski w eksporcie, co
stanowi 2,9% całości eksportu. Wartość polskiego eksport do Szwecji wyniosła w 2010 roku
13,4 mld PLN, co w stosunku do roku ubiegłego oznacza wzrost o 18,2% w PLN, 21,5%
w USD i 27,3% w EUR.
Wymiana handlowa między Polską i Szwecją rozwija się bardzo dobrze. Pomimo, że w 2009
roku obroty znacznie spadły, co związane było z kryzysem w gospodarce światowej, 2010 rok
przyniósł znaczny wzrost obrotów handlowych. Od 2003 roku Polska odnotowuje nadwyżkę
w handlu ze Szwecją, podczas gdy jeszcze 1999 roku deficyt w handlu ze Szwecją wynosił aż
6,8 mld SEK.
Poniższa tabela pokazuje, jak w latach 2001 - 2010 kształtował się eksport z Polski do
Szwecji, import ze Szwecji do Polski, ile wynosiły obroty towarowe oraz jak kształtowało się
saldo wymiany handlowej.
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Eksport
do
Szwecji
9,5
11,5
15,6
18,2
19,8
24,4
29,1
34,8
27,7
30,9
Import
ze
Szwecji
12,8
12,6
13,6
15,6
16,9
21,8
27,1
29, 3
25,2
29,0
Obroty
22,3
24,1
29,2
33,8
36,7
46,2
56,2
64,1
52,9
59,9
Saldo
-3,3
-1,1
2,0
2,6
2,9
2,6
2,0
5,5
2,5
1,9
Źródło: tabela sporządzona na podstawie danych SCB (Szwedzkie Biuro Statystyczne),
w mld SEK
6. Sposoby poszukiwania partnerów biznesowych

Poprzez pośredników:
Kontakty z odpowiednimi instytucjami:
8
1.Szwedzie izby handlowe i stowarzyszenia:
Zrzeszenie Szwedzkich Izb Przemysłowo - Handlowych / Svenska Handelskammarförbundet
http://www.cci.se/
Izba Handlowa Regionu Norrbotten / Norrbottens Handelskammare
http://www.north.cci.se/
Izba Handlowa Regionu Västerbotten / Västerbottens Handelskammare
http://www.ac.cci.se/
Izba Handlowa Środkowej Szwecji / Handelskammaren Mittsverige
http://www.midchamber.se/
Izba Handlowa Centralnej Szwecji dla Regionów Gävleborg i Dalarna
Mellansvenska Handelskammaren
http://www.mhk.cci.se/
Izba Handlowa Regionu Värmland / Handelskammaren Värmland
http://www.handelskammarenvarmland.se/
Izba Handlowa Regionu Uppsala / Uppsvenska Handelskammaren
http://www.uppsala.chamber.se/
Izba Handlowa Regionu Mälardalen / Handelskammaren Mälardalen
http://www.handelskammarenmalardalen.se/
Sztokholmska Izba Handlowa / Stockholms Handelskammare
http://www.chamber.se/
Izba Handlowa Wschodniej Szwecji / Östsvenska Handelskammaren
http://www.east.cci.se/
Izba Przemysłowo - Handlowa Zachodniej Szwecji / Västsvenska Industri- och Handelskammaren
http://www.handelskammaren.net/
Izba Handlowa Regionu Jönköping / Handelskammaren Jököpings län
http://www.jonkoping.cci.se/
Izba Przemysłowo-Handlowa Południowej Szwecji / Sydsvenska Industri- och Handelskammaren
http://www.handelskammaren.com/
Szwedzka Federacja Handlu / Svensk Handel
http://www.svenskhandel.se/
Szwedzkie Stowarzyszenie Przedsiębiorców z branży ochrony środowiska / Näringslivets Miljöchefer
http://www.nmc.a.se/
Stowarzyszenie Szwedzkich Dystrybutorów Rur / Svenska Rörgrossistföreningen VVS
http://www.rsk.se/
Stowarzyszenie Dostawców Wódek i Win / Sprit och Vinleverantörsföreningen
http://www.spritochvinleverantorerna.se/
Związek Agentów w Szwecji / Agenturföretagens Förbund i Sverige
http://www.agenturforetagen.se/
Zrzeszenie Dystrybutorów Części Samochodowych / Sveriges Bildelsgrossisters Förening SBF
9
http://www.bildelsgrossisterna.se/
Krajowe Zrzeszenie Branży Motocyklowej / Moped och Motorcykelbranschens Riksförbund
http://www.mcrf.se/
Zrzeszenie Sprzedawców Mięsa i Wędlin / Kött och Chark Företagen
http://www.kcf.se/
Sztokholmskie Stowarzyszenie Sprzedawców Tkanin / Stockholms Textilhandlareförening
http://www.stockholmstextil.se/
2.Firmy konsultingowe
Na rynku funkcjonuje obecnie kilka firm, które zajmują się nawiązywaniem kontaktów
handlowych, oraz wyszukiwaniem potencjalnych klientów.
(Nazw firm celowo nie podaję – byłaby to reklama jak również nie mogę brać
odpowiedzialności za ich działania).

Bezpośrednie metody wyszukiwania klientów:
- Wyszukiwanie potencjalnych partnerów biznesowych i kooperantów na popularnych
portalach reklamowych np.:
http://www.hitta.se
http://www.eniro.se/
- Kontakt telefoniczny, mailowy i osobisty z przedstawicielami odpowiednio wytypowanych
firm.
7. Etyka i obyczaje biznesowe w Szwecji
- Rynek szwedzki jest trudny, ale jednocześnie bardzo stabilny.
- Raz wprowadzony na rynek produkt można sprzedawać przez wiele lat.
- Ten, kto nawiąże współpracę handlową ze szwedzkim partnerem może liczyć na
długotrwałe relacje biznesowe.
- Łatwość uzyskiwania informacji o klientach lub potencjalnych partnerach pomaga znacznie
w badaniach rynku i planowaniu strategii marketingowych.
- Należy umiejętnie i długofalowo budować relacje biznesowe, oraz pamiętać o różnicach
społeczno – kulturowych miedzy Polską a Szwecją.
10
- W Szwecji czas „płynie wolniej” – należy się do tego przyzwyczaić.
- Należy bezwzględnie respektować szwedzkie zasady np.: zasady bezpieczeństwa w miejscu
pracy, czy absolutny zakaz spożywania alkoholu w miejscu pracy.
- Uczciwość, gwarancje, oraz jakość oferowanych produktów i usług będą naszymi
sprzymierzeńcami w kontaktach ze szwedzkimi podmiotami.
8. Promocja towarów i usług na terenie Szwecji
Reklama:
- (zakup usług reklamowych – katalogi, portale, prasa lokalna)
- ogłoszenia drobne np.: http://www.blocket.se/
- (pozycjonowanie fraz w języku szwedzkim, SEO –
połączone z osoba kontaktowa bądź firmą na terenie Szwecji)
- badania marketingowe z ukryta forma reklamy
- rozsyłanie próbek produktów
- udział w targach na terenie Szwecji
(Jeżeli, dana firma jest już obecna w Szwecji, to targi są bardzo efektywną formą promocji
na tym rynku, który pod wieloma względami różni się od rynku polskiego i obecność na
dobrze dobranych targach może przynieść wymierny efekt finansowy.)
Organizatorzy targów w Szwecji:
The Scandinavian Trade Fair
Council
http://www.fairlink.se/
Targi w Sztokholmie / Stockholms http://www.stockholmsmassan.se/
Mässan
Targi w Göteborgu / Svenska
Mässan
http://www.svenskamassan.se/index.asp?section=omSvenskaMassan
Targi w Malmö / Malmö Mässan
http://www.malmomassan.se/public/english/eng_index.html
Targi Elmia w Jönköping / Elmia
http://www.elmia.se/
Targi Nolia w Sundsvall, Umeå,
Piteå / Nolia AB
http://www.nolia.se/
11
9. Sposoby sprawdzania wiarygodności partnerów handlowych
Allabolag.se:
http://www.allabolag.se/
Min Upplysning:
www.minupplysning.se
Svensk Handelstidning Justitia:
http://www.shj.se
10. Przydatne adresy internetowe
Szwedzki Urząd skarbowy
http://www.skatteverket.se/
Biuro Komornika
http://www.kronofogden.se/
Główny Urząd Celny /Tullverket
http://www.tullverket.se/
Agencja d/s Rolnictwa / Jordbruksverket
http://www.jordbruksverket.se/
Krajowa Agencja Handlu / Kommerskollegium
http://www.kommers.se/
Urząd Drogowy
http://www.trafikverket.se
Urząd ds. Migracji / Migrationsverket
http://www.migrationsverket.se/
Centralne Biuro Statystyczne / Statistiska Centralbyrån
http://www.scb.se/
Opieka zdrowotna w Szwecji:
http://www.xn--vrdcentralen-tcb.se/
Szwedzkie koleje państwowe / SJ (Svensk Järnväg)
http://www.sj.se
12
11. Praktyczne wskazówki dla przedsiębiorców
-Planowanie – co naprawdę chcemy osiągnąć na rynku szwedzkim?
-Planowany budżet.
-Analiza rynku.
-Analiza ryzyka.
-Unikanie mało wiarygodnych kontrahentów.
-Cierpliwość, determinacja, planowanie.
Warto moim zdaniem otworzyć działalność na terenie Szwecji - filia firmy, sklep, sklep
internetowy itp.
(wyższe koszta – wyższe zyski – większe prawdopodobieństwo powodzenia).
12. Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej,
oraz zakładanie firmy w Szwecji
Obywatele polscy i polskie osoby prawne posiadają prawo do zakładania w Szwecji
przedsiębiorstw na warunkach równoprawnych z obywatelami szwedzkimi. Rozpoczęcie
działalności gospodarczej w Szwecji jest stosunkowo proste i może być prowadzone w jednej
z poniższych form prawnych:
− Przedsiębiorca jednoosobowy (Enskild näringsidkare)
− Spółka prawa cywilnego (Enkelt bolag)
− Spółka handlowa (Handelsbolag, w skrócie HB)
− Spółka komandytowa (Kommanditbolag, w skrócie KB)
− Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Aktiebolag, w skrócie AB)
− Oddział (Filial)
Należy także wspomnieć o trzech pozostałych formach prowadzenia działalności
gospodarczej, jakimi są stowarzyszenie gospodarcze (ekonomisk förening), fundacja
(stiftelse) oraz Europejska Spółka Akcyjna (Europabolag). Są to jednak formy stosunkowo
rzadko wykorzystywane i raczej nie stanowią one interesującej alternatywy dla inwestorów
zagranicznych.
13
Przedsiębiorca jednoosobowy ( Enskild näringsidkare)
Ta forma odpowiada polskiemu jednoosobowemu przedsiębiorcy prowadzącemu działalność
na podstawie wpisu do rejestru. Jest ono prowadzone i reprezentowane przez jedną osobę i
nie posiada osobowości prawnej. Przedsiębiorca odpowiada całym swym majątkiem za skutki
działalności gospodarczej. Sprawozdanie i rozliczenie działalności gospodarczej
przedsiębiorstwa jest załącznikiem do corocznego własnego rozliczenia podatkowego.
Szwedzki przedsiębiorca jednoosobowy ma prawo zaliczania zysków na poczet inwestycji w
następnych latach i podobnego rozliczania deficytu rocznego. Nie ma obowiązku
dokonywania audytu działalności finansowej.
Nazywana popularnie Enskild Firma jest często wykorzystywaną przez Polaków formą
prowadzenia działalności gospodarczej dla podjęcia pracy w Szwecji na zasadzie
samozatrudnienia bez stałego miejsca działalności w Szwecji. Dla dokonania przez obywatela
polskiego rejestracji firmy Enskild näringsidkare i podjęcia pracy jako jednoosobowy
przedsiębiorca na zasadzie samozatrudnienia konieczne jest uzyskanie numeru statystycznego
oraz numeru VAT. W tym celu należy przesłać do Urzędu Skarbowego w Malmö (adres
pocztowy: Skatteverket, Utlandsenheten, SE−205 31 Malmö, Sverige) następujące
dokumenty:
− formularz SKV 4632 – Wniosek podatkowy dla przedsiębiorców zagranicznych
(wypełniony w języku szwedzkim) – formularz można pobrać na stronie
http://www.skatteverket.se/download/18.731e901069429e49580001570/4632j01.pdf
− informację w języku polskim o sposobie wypełnienia wniosku na stronie
http://www.skatteverket.se/download/18.731e901069429e49580001565/419j_sv.pdf
− poświadczoną kopię paszportu
− zaświadczenie z urzędu podatkowego o braku zaległości podatkowych oraz z ZUS o braku
zaległości w regulowaniu opłat socjalnych.
Wszystkie polskie dokumenty powinny być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na
język szwedzki. W przypadku, gdy ma być chroniona nazwa firmy konieczne jest
zarejestrowanie jej również w Szwedzkim Urzędzie Rejestracji Przedsiębiorstw Bolagsverket
na formularzu 903, koszt 1000 SEK.
Wniosek można pobrać na stronie internetowej Bolagsverket:
http://www.bolagsverket.se/dokument/pdf/blanketter/903.pdf
Prowadzenie działalności gospodarczej w Szwecji na zasadzie samozatrudnienia wymaga
uzyskania pozwolenia na pobyt (patrz rozdział VII). Dla uzyskania pozwolenia należy złożyć
w Urzędzie d/s Migracji Migrationsverket certyfikat rejestracji przedsiębiorstwa i ewentualnie
inne dokumenty potwierdzające prowadzenie własnego biznesu. Pozwolenie wydawane jest
na ogół na okres pięciu lat, lecz jeśli prowadzona działalność nie będzie wykazywała
dochodów, pozwalających na utrzymanie się w Szwecji, może zostać cofnięte. Informacje na
14
temat zasad i warunków udzielania pozwolenia pobytu dla obywateli państw członkowskich
Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego zawarte są na stronie
internetowej:
http://www.migrationsverket.se/info/148_en.html
Więcej informacji można znaleźć na stronach:
http://www.bolagsverket.se, http://www.skatteverket.se oraz http://www.migrationsverket.se.
Spółka prawa cywilnego (Enkelt bolag)
Jest to najprostszy rodzaj spółki dwóch lub więcej osób. Nie posiada ona osobowości
prawnej, zwykle uważa się ją za jedynie umowę pomiędzy wspólnikami w celu wykonywania
działalności gospodarczej.
Jest to najprostszy rodzaj spółki dwóch lub więcej osób. Nie posiada ona osobowości
prawnej, zwykle uważa się ją za jedynie umowę pomiędzy wspólnikami w celu wykonywania
działalności gospodarczej.
Spółki prawa cywilnego były pierwotnie najczęstszym sposobem współpracy pomiędzy
firmami dla pojedynczych przedsięwzięć, rozpowszechnionym w przemyśle budowlanym.
Jednak od roku 1995 spółka prawa cywilnego jest dostępna jako opcja dla wszystkich
rodzajów działalności gospodarczej, tymczasowych i stałych. Majątek wykorzystywany w
spółce prawa cywilnego nie jest własnością spółki, lecz jednego lub kilku wspólników.
Wierzytelność spółki spoczywa na wspólniku lub wspólnikach, którzy uczestniczyli w
czynności, która spowodowała dług. Właściciele odpowiadają za długi lub straty całym
własnym majątkiem. Dochód należy zadeklarować w załącznikach do zeznań podatkowych
właścicieli. Spółka prawa cywilnego może jednak lokować zyski do przyszłego
wykorzystania, a deficyt może zostać skompensowany wypracowanym dochodem lub
przyszłą nadwyżką. Spółka ta nie jest rejestrowana przez Bolagsverket, rejestrowane są (na
formularzu 907) jedynie osoby fizyczne ją tworzące.
Spółka handlowa (Handelsbolag)
Ten rodzaj spółki jest najbliższy spółce jawnej wg polskiego prawa handlowego. Przepisy
regulujące funkcjonowanie spółek jawnych zawarte są w ustawie o spółkach jawnych i
spółkach cywilnych (Lag om handelsbolag och enkla bolag, SFS 1980:1102). Jest to
przedsiębiorstwo założone i prowadzone przez dwie lub więcej osób prawnych lub
fizycznych. Posiada ona pewną formę osobowości prawnej i może posiadać własne aktywa i
pasywa, lecz każdy ze wspólników jest solidarnie i osobno odpowiedzialny za długi i inne
nabyte zobowiązania. Wspólnicy mają równe prawa do decydowania o działalności spółki,
chyba że umowa stanowi inaczej. Dla dokonania rejestracji nie jest wymagany statut spółki,
jednakże Bolagsverket zaleca posiadanie pisemnej umowy dla uniknięcia nieporozumień w
przyszłości. Mimo że spółka może posiadać radę nadzorczą, zwykle zarządzana jest
bezpośrednio
przez
wspólników.
15
Handelsbolag sporządza formalne, roczne sprawozdania. Rokiem finansowym jest rok
kalendarzowy, jeśli co najmniej jeden ze wspólników jest osobą fizyczną. Dochód ze spółki
deklarowany jest przy rozliczaniu podatków osobistych lub przez firmy tworzące spółkę.
Spółka ulega rozwiązaniu w przypadku wypowiedzenia umowy przez wspólnika, bankructwa
lub śmierci wspólnika, chyba, że umowa stanowi inaczej. Nie jest konieczne posiadanie
dużego kapitału początkowego czy biegłego księgowego.
Spółka jest rejestrowana w Bolagsverket na formularzu 901. Koszt rejestracji 1000 SEK.
Spółka komandytowa (Kommanditbolag)
Spółka komandytowa jest pewną odmianą spółki handelsbolag, w której jeden lub kilku
wspólników ograniczyło swe zobowiązania w umowie spółki do wysokości sumy
zainwestowanej w jej działalność.
Wspólnicy o ograniczonej odpowiedzialności noszą nazwę komandytariuszy. Co najmniej
jeden wspólnik główny musi ponosić nieograniczoną odpowiedzialność. Jednak wspólnikiem
głównym może być też osoba prawna, która sama ma ograniczoną odpowiedzialność, jak np.
spółka z o.o. Komandytariusz może uczestniczyć w zarządzaniu spółką pod warunkiem, że
dopuszcza to umowa spółki, bez utraty ograniczenia swojej odpowiedzialności. Nie może on
jednak reprezentować spółki, jeśli nie jest wyposażony w specjalne pełnomocnictwa.
Rejestracji spółki dokonuje się w Bolagsverket na formularzu 902. Koszt rejestracji 1000
SEK.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Aktiebolag)
Ogromna większość z 220 tysięcy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w Szwecji to
spółki prywatne. Istnieje tylko około 500 publicznych spółek z ograniczoną
odpowiedzialnością z akcjami zbywanymi na różnych rynkach. Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością są bardzo rozpowszechnioną formą prowadzenia działalności
gospodarczej, nie tylko wśród dużych firm, lecz również śred nich i małych, łącznie z firmami
jednoosobowymi.
Od 1 stycznia 2006 roku obowiązuje nowa ustawa o spółkach akcyjnych, która wprowadza
zmiany i uproszczenia procedury zakładania tych spółek. Istnieją dwa rodzaje spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością – prywatna i publiczna. W odróżnieniu od prywatnej spółki
akcyjnej − privat aktiebolag, spółka publiczna – publikt aktiebolag może oferować publicznie
swoje akcje. Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością tworzą jedna lub kilka osób
fizycznych bądź prawnych. Spółka posiada pełną osobowość prawną. Udziałowcy spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością nie ponoszą osobistej odpowiedzialności za długi i
zobowiązania spółki. Jednakże w pewnych skrajnych okolicznościach zarząd oraz dyrektor
mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności. Rozpoczęcie działalności wymaga dokonania
rejestracji w Szwedzkim Urzędzie Rejestracji Przedsiębiorstw Bolagsverket – formularz 816,
koszt – 2000 SEK. Przed oficjalną rejestracją spółka musi posiadać zaprzysiężonego
rewidenta księgowego. Jest ona zarządzana przez zarząd wybrany przez wspólników. Jeżeli
spółka nie ma żadnego zamieszkałego w Szwecji przedstawiciela, uprawnionego do
reprezentowania spółki, wówczas powinna wyznaczyć osobę mieszkającą w Szwecji i
16
upoważnić tę osobę do odbierania pozwów sądowych, zawiadomień urzędowych itp. Osoba
ta powinna być zarejestrowana w Bolagsverket. Do Bolagsverket spółka musi składać też
roczne sprawozdania. W przypadku spółki z ograniczoną odpo wiedzialnością, rok finansowy
nie musi pokrywać się z rokiem kalendarzowym. Z punktu widzenia opodatkowania, spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością uważana jest za najbardziej korzystną formę działalności
gospodarczej
w
Szwecji.
Zarówno publiczne jak i prywatne spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlegają
przepisom ustawy o spółkach akcyjnych (Aktiebolagslagen, SFS 2005:551) oraz przepisom
wykonawczym (Aktiebolagsförordningen, SFS 2005:559), a także wielu innym dotyczącym
różnych aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa np. finansów, rachunkowości itp.
Przepisy te ulegają sukcesywnym zmianom, należy więc zawsze upewnić się co do ich
aktualności. Zapotrzebowanie na spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest tak
powszechne, że specjaliści od prawa gospodarczego dysponują standardowymi, założonymi i
zarejestrowanymi, ‘’uśpionymi’’ spółkami, które można od nich nabyć, unikając procedury
zakładania.
Zakładanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Ponieważ spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a w szczególności privat aktiebolag jest
najbardziej dogodną i dostępną formą przedsiębiorstwa dla polskiego inwestora, poniżej
podane są podstawowe procedury i dokumenty związane z jej zakładaniem. Jak już
wspomniano powyżej, jedną z możliwości jest zakupienie od firm prawniczych czy
konsultingowych, specjalizujących się w organizacji i rejestracji tego rodzaju spółek,
„uśpionej”, w pełni zorganizowanej i zarejestrowanej spółki. Nazwę, zarząd i statut
„uśpionej” spółki można łatwo zmienić po jej przejęciu, tak aby spełniała wymagania nowego
właściciela.
Pakiet początkowy
Ponieważ tworzenie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością jest w Szwecji stosunkowo
powszechne, Szwedzki Urząd Rejestracji Przedsiębiorstw Bolagsverket przygotował
kompletny „pakiet początkowy”. Pakiet zawiera pełne instrukcje dotyczące sposobu założenia
spółki z ograniczoną odpowiedzial nością, wszelkie formularze podań oraz druki
wymaganych dokumentów. (W jego skład wchodzi akt założycielski spółki, statut spółki,
protokół posiedzenia zarządu i rocznego walnego zgromadzenia udziałowców, druk rejestru
udziałów i świadectwa udziałowego.) Zawarte są również instrukcje, w jaki sposób wypełnić i
złożyć formularze. Jest tam nawet specjalny segregator do przechowywania dokumentów.
„Pakiet początkowy” dostępny jest za niewielką opłatą. Można go zamówić poprzez stronę
internetową Bolagsverket: http://www.bolagsverket.se.
Samodzielne tworzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Szwedzka spółka z ograniczoną odpowiedzialnością staje się legalnym podmiotem zaraz po
zarejestrowaniu w Bolagsverket – Företagsregistrering. W celu rejestracji należy wykonać
szereg dość rutynowych czynności.
17
Spółkę powołuje jeden lub kilku założycieli. Założyciel lub założyciele mogą być osobami
fizycznymi lub prawnymi z siedzibą w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG).
Mieszkańcy spoza EOG mogą zostać założycielami po otrzymaniu rutynowej zgody z
Bolagsverket. Założyciele przygotowują Akt założycielski spółki (Stiftelseurkund) − jeden
oryginał i jeden poświadczony odpis oraz projekt statutu spółki – dwa egzemplarze.
Dokumenty te zawierają proponowane szczegóły oraz harmonogram tworzenia spółki. Wśród
nich są: proponowana cena poszczególnych udziałów, czas zapłaty, szczególne prawa i
przywileje nadane jakiejkolwiek osobie, czas zwołania posiedzenia założycielskiego, nazwa
firmy wraz z wyrazem „aktiebolag” lub skrótem AB, oznaczającym spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością, siedzibę firmy, działalność jaką spółka będzie wykonywać, liczbę i
nominalną wartość udziałów, dane osobowe i adresowe członków zarządu, ich zastępców
oraz biegłego księgowego, sposób zwoływania walnego zgromadzenia udziałowców, sprawy
zarezerwowane dla walnego zgromadzenia oraz daty rozpoczęcia i zakończenia roku
finansowego. Oprócz tych obowiązkowych punktów statut spółki może zawierać szczegóły
takie jak prawo pierwokupu udziałów, rozmaite prawa dotyczące głosowania w powiązaniu z
udziałami, liczbę głosów każdego z udziałowców na walnym zgromadzeniu, polubowne
rozwiązywanie
sporów,
itd.
Ostatnim krokiem tworzenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest rejestracja w
Bolagsverket. W ciągu sześciu miesięcy od podpisania aktu założycielskiego należy złożyć
następujące dokumenty:
1. Wyżej wymieniony akt założycielski oraz projekt statutu spółki.
2. Zaświadczenie bankowe (Bankintyg) stwierdzające, że w jednym ze szwedzkich banków
zdeponowano minimalny kapitał udziałowy w wysokości 100.000 SEK (lub odpowiadającą
tej wysokości kwotę w przeliczeniu na EUR). Bank wydaje specjalne zaświadczenie
podpisane przez dwóch pracowników banku. Jeśli minimalny wkład pozostaje w formie
majątku innej niż gotówka (aport), należy przedstawić pisemne oświadczenie biegłego
księgowego. Musi ono określać w jaki sposób majątek ten posłuży spółce.
3. Lista subskrybentów (Teckningslista). Przedstawia się ją tylko wtedy, gdy subskrypcja
udziałów nie jest zawarta w akcie założycielskim.
4. Przyjęty statut spółki (antagen bolagsordning). Wymagany tylko w przypadku, gdy projekt
statutu spółki został zmieniony na posiedzeniu udziałowców.
5. Zezwolenie Bolagsverket dla osoby lub osób mieszkających poza EOG na występowanie w
charakterze założyciela, dyrektora lub członka zarządu spółki. Zwykle następujące osoby
muszą być mieszkańcami EOG: założyciel, co najmniej połowa członków zarządu i
zastępców członków zarządu, dyrektor i zastępca dyrektora oraz jeden sygnatariusz. Jeśli
osoby te nie są mieszkańcami EOG, należy uzyskać zezwolenie z Bolagsverket. Zezwolenia
takie wydawane są rutynowo.
6. Podanie o formularz rejestracyjny (Registreringsanmälan) oraz wymagane wyżej
wymienione dokumenty należy wysłać do Bolagsverket. Jednocześnie należy uiścić opłatę
rejestracyjną w wysokości 2000 SEK. Podanie musi zawierać potwierdzone wzory podpisów
wszystkich członków zarządu, zastępców członków zarządu, dyrektora i zastępcy dyrektora
(jeśli dotyczy) oraz jeszcze jednej osoby uprawnionej do składania podpisów w imieniu
18
spółki. Należy wyznaczyć zaprzysiężonego rewidenta na stanowisko księgowego spółki i
musi on złożyć swój podpis na podaniu, potwierdzając przyjęcie nominacji.
7. Jeśli spółka zagraniczna nie posiada oficjalnego zamieszkałego w Szwecji przedstawiciela,
zarząd musi udzielić pełnomocnictwa mieszkańcowi Szwecji, który w imieniu szwedzkiej
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wykonywałby czynności procesowe.
Osoba ta musi zostać zarejestrowana w Bolagsverket. Adres Szwedzkiego Urzędu Rejestracji
Przedsiębiorstw:
Bolagssverket
851 81 Sundsvall
Szwecja
Telefon: +46 60 18 40 40 (obsługa klientów)
Faks: +46 60 12 98 40
E−mail: [email protected]
Oddział (Filial)
Podmioty zagraniczne mogą prowadzić działalność gospodarczą w Szwecji tworząc oddział
(filię) firmy zarejestrowanej i funkcjonującej w innym kraju. Podstawowymi przepisami
regulującymi funkcjonowanie oddziałów jest ustawa o filiach zagranicznych (Lag om
utländska filialer m.m., SFS 1992:160) wraz z przepisami wykonawczymi. Oddział nie
posiada własnej osobowości prawnej, lecz stanowi integralną część zagranicznej firmy.
Podlega on jednak prawu szwedzkiemu i decyzjom władz szwedzkich, w odniesieniu do swej
działalności w tym kraju. Oddział nie posiada własnego kapitału i jego pasywa i aktywa są
częścią tych samych elementów firmy macierzystej. Jego działalnością kieruje dyrektor
wyposażony w pełnomocnictwo firmy macierzystej do pełnego reprezentowania jej we
wszystkich sprawach związanych z funkcjonowaniem oddziału. Dyrektor zarządzający
występuje do Bolagsverket o rejestrację oddziału w Szwecji. Rejestracja nie wymaga
uzyskiwania zgody i jest automatyczna, jeśli wniosek spełnia wszystkie wymagania formalne.
Oddział prowadzi własną księgowość, niezależną od księgowości firmy macierzystej.
Dyrektor przedstawia Bolagsverket uwierzytelniony odpis księgowości oddziału oraz
sprawozdanie biegłego rewidenta za poprzedni rok finansowy. Należy również przedstawić
analogiczne dokumenty dotyczące całej spółki zagranicznej, pod warunkiem, że są one
publicznie dostępne w kraju siedziby spółki. Księgowość oddziału oraz sprawozdanie
biegłego rewidenta nie muszą być przedstawiane, gdy spółka zagraniczna podlega
prawodawstwu w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego i posiada formę prawną
porównywalną do szwedzkiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednakże dokumenty
dotyczące całej spółki zagranicznej muszą zostać przetłumaczone na język szwedzki i
19
przedłożone Bolagsverket. Zysk oddziału podlega takiemu samemu opodatkowaniu jak
szwedzkiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Nazwa oddziału musi obejmować
nazwę zagranicznej firmy wraz z dodatkiem „filial” i musi jednoznacznie określać kraj
rejestracji spółki macierzystej.
Nazwa musi odróżniać się od innych nazw w rejestrze firm Bolagsverket. Nagłówki na
papierze firmowym filii, formularze zamówień oraz inne materiały muszą zawierać
informacje o formie prawnej spółki, zarejestrowanym biurze, rejestrze w kraju pochodzenia i
numerze w tym rejestrze oraz numerze w rejestrze filii w Szwecji.
13. Szwedzki urząd skarbowy – Skatteverket
Szwedzki system podatkowy różni się od polskiego systemu podatkowego, a podstawowa
różnica wynika z faktu, że podatek dochodowy od osób fizycznych (pierwszy przedział skali
podatkowej) jest podatkiem gminnym, a jego stawka różni się w zależności od decyzji władz
danej gminy. Większa jest także liczba form opodatkowania. W Szwecji funkcjonują np.
podatek od nieruchomości czy podatek majątkowy.
Instytucją rządową odpowiedzialną za system podatkowy jest Szwedzki Urząd Skarbowy
Skatteverket, działający za pośrednictwem regionalnych oddziałów. Na stronie internetowej
Urzędu http://www.skatteverket.se można znaleźć przepisy prawne, informacje, broszury
dostępne nie tylko w języku szwedzkim, ale także w języku angielskim, czy polskim. Ponadto
dodatkowe wiążące informacje można uzyskać od specjalistów zatrudnionych w urzędach
skarbowych.
Konwencja między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Szwecji w
sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania
w zakresie podatków od dochodu
W dniu 15 października 2005 roku weszła w życie Konwencja między Rządem
Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Szwecji w sprawie unikania podwójnego
opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od
dochodu, zwana dalej Konwencją. Zgodnie z art. 29 ust.2 Konwencji, jej postanowienia mają
zastosowanie od 1 stycznia 2006 roku.
Konwencja dotyczy następujących podatków:
1. w Polsce
- podatku dochodowego od osób fizycznych,
- podatku dochodowego od osób prawnych.
20
2. w Szwecji
- państwowego podatku dochodowego,
- podatku od dywidend pobieranego u źródeł,
- podatku dochodowego od osób nie posiadających miejsca zamieszkania lub siedziby na
terytorium Szwecji,
- podatku dochodowego od nie posiadających miejsca zamieszkania na terytorium Szwecji
artystów i sportowców,
- gminnego podatku dochodowego.
Najważniejsze postanowienia Konwencji dotyczą unikania podwójnego opodatkowania w
zakresie podatku od:
- dochodu z majątku nieruchomego (art.6),
- zysków przedsiębiorstwa (art.7),
- dywidend (art.10),
- odsetek (art.11),
- należności licencyjnych (art.12),
- opodatkowania pracy najemnej (art.15) oraz metod unikania podwójnego opodatkowania
(art.22).
Zgodnie z art. 15, wynagrodzenie za pracę najemną wykonywaną w Szwecji podlega
opodatkowaniu w Polsce, jeśli spełnione są (łącznie) poniższe warunki:
1. okres lub okresy tej pracy nie przekraczają łącznie 183 dni w okresie dwunastu miesięcy
rozpoczynających się lub kończących w danym roku podatkowym,
21
2. wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę, który nie ma miejsca zamieszkania lub
siedziby w Szwecji,
3. wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca
posiada w Szwecji.
Tekst konwencji można pobrać na stronie:
- wersja polska konwencji:
www.mf.gov.pl/_files_/podatki/umowy_miedzynarodowe/szwecja_polska_pol_polska_wersj
a_22_10.pdf,
Podatek dochodowy od osób prawnych
Podatek ten płacą osoby prawne. Obowiązująca w Szwecji stawka podatku dochodowego od
osób prawnych wynosi 28%. Dochody firm będące podstawą do opodatkowania naliczane są
w Szwecji zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami w Unii Europejskiej i międzynarodowymi
standardami księgowości. Tak jak w Polsce, zyski kapitałowe są opodatkowane jak zwykły
zysk firmy. Straty kapitało we generalnie są odliczane od zysku i zwykle mogą być
przenoszone na lata następne. Firmy mogą odprowadzać część dochodu na rezerwy celowe,
które nie są opodatkowane aż do momentu wykorzystania ich do finansowania działalności.
Powszechna dostępność tego rodzaju lokat i możliwość prowadzenia rotacji tych rezerw
pozwala na efektywne obniżenie stawki podatku dochodowego z 28% do około 26%.
W zakresie sprawozdawczości finansowej obowiązują również wszystkie zasady stosowane
powszechnie, na przykład zasada kosztów historycznych, księgowości narastającej,
natychmiastowego rozpoznania ryzyka straty i niekredytowania dochodu bez zarobków.
Pracodawcy obciążani są dodatkowo częścią składki na ubezpieczenia społeczne
pracowników, która podlega odliczeniom od dochodu firmy do opodatkowania.
Podatek od dywidendy
Dywidenda jest w Szwecji opodatkowana wg stawki 30% i dotyczy to zarówno
przedsiębiorców lokalnych jak i zagranicznych, z tym że umowy o unikaniu podwójnego
opodatkowania zawarte przez Szwecję z innymi krajami, w tym z Polską, pozwalają na
efektywne obniżenie tego podatku.
Podatek od towarów i usług – VAT
System naliczania i rozliczania podatku VAT jest w Szwecji zgodny z ogólnymi zasadami
przyjętymi w Unii Europejskiej. Podstawowa stawka podatku VAT, zwanego w Szwecji
"moms" (skrót od mervärdeskatt), wynosi 25%. Jednakże obniżoną stawkę 12% stosuje się
22
np. do żywności i usług hotelowych, zaś stawką 6% objęte są np.: gazety codzienne, książki,
bilety wstępu na koncerty, do kina, teatru, cyrku i zoo, transport pasażerski. Od podatku VAT
zwolnione są np.: opieka medyczna, socjalna, usługi bankowe, finansowe, edukacja. Więcej o
podatku VAT można dowiedzieć się z broszury wydanej przez Szwedzki Urząd Skarbowy,
dostępnej na stronie internetowej:
http://www.skatteverket.se/download/18.731e901069429e49580001565/419j_sv.pdf
Przedsiębiorca nie musi rejestrować się w Szwecji jako podatnik VAT, jeśli wszyscy jego
klienci są w Szwecji zarejestrowani jako płatnicy podatku VAT.
Przedsiębiorca jest zobowiązany do zarejestrowania się w Szwecji jako podatnik VAT jeżeli:
- przemieszcza towary potrzebne do swojej działalności do innego kraju Unii Europejskiej
(UE) bez zmiany właściciela towaru,
- sprzedaje towary bez podatku VAT do innego kraju UE, ponieważ nabywca powołuje się na
numer swojej identyfikacji podatkowej VAT,
- sprzedaje towary lub usługi do kraju poza UE, bo ma prawo do odliczenia w Szwecji
naliczonego VAT-u.
Główna zasada jest taka, że przedsiębiorca zagraniczny płaci w Szwecji VAT tylko w
przypadku sprzedaży towarów lub usług osobom prywatnym i tym klientom, którzy nie są
zarejestrowani jako podatnicy VAT. Przedsiębiorcy zagraniczni, którzy będą prowadzić
działalność gospodarczą w Szwecji, ale bez stałego miejsca działalności w Szwecji, muszą
wypełnić zgłoszenie podatkowe dla przedsiębiorców zagranicznych (SKV 4632).
Pomocna w tym będzie broszura dostępna na stronie Szwedzkiego Urzędu Skarbowego
Skatteverket:
http://www.skatteverket.se/download/18.731e901069429e49580001566/419j_farg.pdf.
Formularz należy wypełnić w języku szwedzkim i przesłać na adres: Skatteverket,
Utlandsenheten, SE-205 31 Malmö, Sverige Po wysłaniu wypełnionego formularza w
terminie od dwóch do sześciu tygodni od złożenia przedsiębiorca otrzyma zaświadczenie o
rejestracji jako podatnik F oraz otrzyma kartę podatnika F ("F-skattesedel").
Przedsiębiorcy zagraniczni wykazują VAT w składanej co miesiąc deklaracji podatkowej.
Zobowiązani są także do składania w Szwecji kwartalnych informacji podsumowujących, gdy
spełnione są następujące trzy warunki:
1. obrót zwolniony jest z podatku VAT, ponieważ nabywca zarejestrowany jest jako podatnik
VAT w innym kraju UE,
2. nabywca podał swój numer identyfikacji podatkowej VAT,
3. towary są transportowane ze Szwecji do innego kraju UE. Przedsiębiorcy z Polski składają
podania o zwrot podatku VAT w Szwecji do Urzędu Skarbowego w Malmö na wyżej podany
adres.
23
Podatek akcyzowy
Opodatkowaniu podatkiem akcyzowym w Szwecji podlegają np.:
- wyroby alkoholowe,
- wyroby tytoniowe,
- energia, dwutlenek węgla, siarka,
- pestycydy,
- nawozy sztuczne,
- żwir naturalny,
- odpady,
- loterie,
- nagrody z oszczędności,
- gry hazardowe,
- działalność reklamowa (ogłoszenia),
- zyski z grupowego ubezpieczenia na życie.
Osoby zobowiązane do zapłaty podatku akcyzowego mają obowiązek zarejestrować się w
Urzędzie Skarbowym na specjalnym formularzu. Po zarejestrowaniu płatnik podatku
akcyzowego otrzyma formularz zwrotu podatku, w którym będzie podana informacja o dacie,
do której ma być dokonany zwrot dochodu z podatku akcyzowego. Informacje o podatku do
zapłaty przekazuje się w odpowiednich dla poszczególnych grup podatku akcyzowego
okresach. Zasadą jest, że okres ten wynosi jeden miesiąc, ale dla niektórych grup jest on
dłuższy.
Zarejestrowany podatnik podatku akcyzowego musi przekazywać informacje do urzędu
skarbowego także za okres, w którym podatek akcyzowy wynosił 0.
Składka na ubezpieczenia społeczne
Poza obciążeniami stricte podatkowymi na szwedzkim pracodawcy ciąży obowiązek
odprowadzania części składki na ubezpieczenie pracownika. Generalnie, całkowite obciążenie
pracodawcy z tego tytułu wynosi ok. 33% podstawy opodatkowania, jednak przepisy
szwedzkie są w tej materii dosyć skomplikowane, dlatego dokładna wysokość składki może
się nieco różnić w zależności od konkretnego przypadku. Dla osób pracujących na własny
rachunek stawka ubezpieczenia wynosi ok. 31% podstawy opodatkowania.
24
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Na podatek dochodowy od osób fizycznych składają się podatki lokalne oraz podatek
państwowy. Stawki podatku dochodowego lokalnego są zróżnicowane i wahają się od 29%
do 35% dochodu podlegającemu opodatkowaniu w skali rocznej, w zależności do gminy. Od
kwoty dochodu podlegającemu opodatkowaniu powyżej 290.000 SEK pobierane jest
dodatkowo 20% - 25% podatku państwowego.
W Szwecji dochodem, który jest podstawą do płacenia podatku dochodowego od osób
fizycznych może być dochód z pracy najemnej, dochód pochodzący z samozatrudnienia oraz
dochód z kapitału.
W Szwecji dochodem, który jest podstawą do płacenia podatku dochodowego od osób
fizycznych może być dochód z pracy najemnej, dochód pochodzący z samozatrudnienia oraz
dochód z kapitału.
Podatek od dochodu z pracy najemnej
Źródłem dochodu z pracy najemnej jest wynagrodzenie za pracę, a także zasiłki, emerytury,
odprawy, nagrody, diety podróżne oraz świadczenia niepieniężne takie jak np.: posiłki
firmowe, użytkowanie samochodu służbowego, służbowe mieszkania. Większość świadczeń
niepieniężnych szacowana jest według przyjętych stawek. Ponadto każdy płaci składkę na
emeryturę w wysokości 7%. Odliczenia możliwe są tylko za wydatki bezpośrednio związane
z pracą. Najbardziej popularne odliczenie to koszty podróży "z" i "do" pracy.
Podatek od dochodu z samozatrudnienia
Do podstawy obliczenia wysokości podatku dochodowego wliczany jest także dochód z
samozatrudnienia, który liczony jest od dochodów netto z działalności po odliczeniu kosztów
działalności. Strata netto nie może być odliczona z innych źródeł dochodu, może być jedynie
przeniesiona na następny rok. Zysk netto po odliczeniu na składkę indywidualną jest
dodawany do całościowego dochodu, który jest podstawą do obliczenia podatku lokalnego i
państwowego.
Podatek od zysków kapitałowych
W Szwecji osoby fizyczne płacą podatki od zysków kapitałowych odsetek bankowych,
dywidend, zysków z operacji giełdowych, dochodów z wynajmu lokali itp. Stawka tego
podatku wynosi 30%.
Podatek majątkowy
Majątek osobisty o wartości powyżej 1.5 mln SEK dla indywidualnych podatników i 2 mln
SEK dla małżeństw jest opodatkowany stawką 1,5% rocznie. Pojęcie majątku osobistego
obejmuje między innymi: zasoby kont bankowych, akcje, samochody, łodzie, biżuterię.
Podatek majątkowy włączony jest do dochodu indywidualnego.
25
Podatek od nieruchomości
Nieruchomości (domy i mieszkania) będące w posiadaniu osób fizycznych podlegają
opodatkowaniu stawką 0,5-1%. Wartość nieruchomości dla celów podatkowych szacowana
jest co 6 lat i wynosi ok. 75% wartości rynkowej.
Podatek od spadków i darowizn
Podatek od spadku i darowizn wynosi od 10 do 30%, w zależności od wartości spadku lub
darowizny i od tego czy darczyńca jest osobą spokrewnioną. Nalicza ny jest przez Urząd
Skarbowy od darowizny o wartości powyżej 10.000 SEK.
Jak deklaruje się przychody w Szwecji
Wszyscy, którzy mieszkają w Szwecji, są zarejestrowani w urzędzie skarbowym, a te osoby,
które uzyskują przychody osoby fizyczne i przedsiębiorcy - mają konta podatkowe. Osoby te
muszą złożyć deklaracje o przychodach w następnym roku dochodowym. Za rok dochodowy
przyjmuje się okres od stycznia do grudnia.
W styczniu otrzymuje się wykazy z przychodami, jakie uzyskało się w ubiegłym roku,
pracodawca wysyła je do pracowników i urzędu skarbowego. W kwietniu otrzymuje się z
urzędu skarbowego specyfikacje wszystkich dochodów oraz deklaracje podatkową, którą po
sprawdzeniu, czy wszystkie dochody zostały uwzględnione i czy zgadzają się sumy, należy
podpisać i złożyć najpóźniej do 2 maja.
Deklarację można wysłać pocztą lub za pośrednictwem internetu, a jeśli nie ma żadnych
zmian, deklarację o przychodach można także zaakceptować telefonicznie lub poprzez
przesłanie SMS-u. Między 15 sierpnia a 15 września urząd skarbowy wysyła ostateczną
decyzję o wysokości podatków i wyciąg z konta. Osoby, które zapłaciły za dużo otrzymają
zwrot nadpłaconego podatku, a osoby, które zapłaciły za mało muszą dokonać dopłaty w
ciągu 90 dni.
26