lOMoARcPSD|6120721 Tkanka mięśniowa i nerwowa Histologia (Uniwersytet Szczecinski) Studocu is not sponsored or endorsed by any college or university Downloaded by Natalia Bajda ([email protected]) lOMoARcPSD|6120721 Tkanka mięśniowa Wyróżnia się trzy tkanki mięśniowe: Tkanka mięśniowa gładka Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana SZKIELETOWA Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana SERCOWA MIOFIBRYLE: Wypełniają włókna mięśniowe niemal w całości. Składają się z ułożonych naprzemiennie filamentów aktynowych (cienkich) i miozynowych (grubych) – powtarzalnych fragmentów – sarkomerów. Miofilamenty cienkie – składają się ze skręconych dwóch łańcuchów aktyny utrzymywanych dwoma innymi białkami – tropomiozyną i troponiną, odgrywającymi istotną rolę w skurczu mięśnia. Miofilamenty grube – Składają się z cząsteczek miozyny, ułożonymi równolegle do siebie. Przyczepione są do linii M, a cały fragment ich występowania nazywamy prążkami A. Sarkomer – Fragment miofibryli ułożony między liniami Z. Obejmuje on cały prążek A i po obu stronach połowy prążków I. Prążek A tworzy prążek/smuga H i linia M. Prążek Z – białko a-aktynina i desmina Prążek I – filamenty aktynowe Prążek A – filamenty miozynowe Kostamer – poprzeczne wgłobienie na powierzchni komórek mięśni szkieletowych (i mięśnia sercowego) na wysokości prążków Z Komórki satelitarne - komórki macierzyste mięśni szkieletowych. Powstają z mioblastów. Jednostka motoryczna mięśnia - Zespół komórek mięśniowych unerwionych przez 1 neuron Tkanka mięśniowa gładka: Występuje w ścianach naczyń i narządów wewnętrznych m.in. jelita, moczowodów, jajowodów. Miofibryle ułożone są nieregularnie wzdłuż osi komórki co powoduje brak prążkowania i sprawia, że skurcze są powolne, ale trwają dłużej i nie są zależne od woli człowieka – Np. ruchy perystaltyczne jelit – przesuwanie pokarmu. Ich komórki mają wrzecionowaty kształt i jedno centralnie ułożone jądro. Zawierają kilkakrotnie mniej włókien kurczliwych niż pozostałe typy. Są pod kontrolą układu nerwowego autonomicznego i hormonalnego. Posiadają receptory błonowe dla hormonów. Tkanka mięśniowa szkieletowa: W większości przymocowane do szkieletu, stanowią czynną cześć aparatu ruchu. Zbudowane z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej i mają zdolność wykonywania szybkich i silnych skurczów, które są zależne od woli człowieka. Pełnią też funkcję termogeneracyjną, i wspomagania układu krążenia. Pracujące mięśnie uciskają naczynia krwionośne i limfatyczne. Komórki, z których są stworzone są długie i mają cylindryczny kształt. Włókna te mają wiele jąder. Otacza je sarkolema - błona komórkowa miocytu. Obecne komórki satelitarne umożliwiające samodzielną naprawę. Downloaded by Natalia Bajda ([email protected]) lOMoARcPSD|6120721 Tkanka mięśniowa sercowa: Włókna poprzecznie prążkowane zawierające jedno lub dwa centralnie ułożone jądra – kardiomiocytów. Włókna rozgałęzione widlasto, zakończone wstawkami tworzące przestrzenną sieć, której skurcze zmniejszają objętość jam serca. Zawierają mniej miofibryli niż włókna poprzecznie prążkowane szkieletowe z tego względu są szybsze, ale słabsze niż mięśnie szkieletowe. Ich skurcze są niezależne od woli człowieka. Brak komórek satelitarnych – mięsień nie ma zdolności naprawczych. TKANKA NERWOWA: Tkanka nerwowa zbudowana jest z neuronów (neurocyty, komórki nerwowe) z wypustkami oraz komórek glejowych. Neuron – Zbudowane z ciała komórki nerwowej (PERYKARIONU) i dwóch rodzajów wypustek – aksonów i dendrytów. Perykarion to część otaczająca jądro komórkowe. W cytozolu zawieszone są takie same organelle jak w większości komórek zwierzęcych – rozbudowany AG, duża liczba mitochondriów, dobrze rozwinięta swoista postać RER nazywana w tej komórce TIGROIDEM lub CIAŁKIEM NISSLA, będąca miejscem intensywnej syntezy białek swoich i neuroprzekaźników. W ciele komórki i jej wypustkach obecne włókna białkowe – neurofibryle. Komórki glejowe – Pełnią funkcję podporową, odżywczą, izolującą i regeneracyjną. Ważną rolę odgrywają wśród nich lemocyty, inaczej nazywane komórkami Schwanna, będące długimi, spłaszczonymi komórkami tworzącymi osłonki wokół włókien nerwowych (głównie aksonów). Największe komórki glejowe to astrocyty, mają gwieździsty kształt i dużą liczbę wypustek – biorą udział w transporcie substancji i pełnią rolę podporową i naprawczą. Wypustki nerwowe Dentryty Często jest ich wiele, rozgałęziają się obficie, kończą się synapsami lub dają wolne zakończenia w tkankach – receptory bólu, ciepła, dotyku. Przewodzą impulsy DO ciała komórki nerwowej. Wzdłuż dendrytów transport makrocząsteczek i cząsteczek Downloaded by Natalia Bajda ([email protected]) lOMoARcPSD|6120721 Akson – włókno osiowe Wypustka pojedyncza, transport OD ciała komórki nerwowej Synapsy To czynnościowe połączenie neuronu (za pomocą aksonu) z: - Innym neuronem - Komórką: Elektryczne – Akson jednej komórki łączy się z dendrytem innej komórki tak ściśle, że powstałe połączenie szczelinowe zapewnia ciągłość elektryczne. Dzięki temu sygnał przekazywany jest bardzo szybko, bez opóźnień. Nie wymaga obecności transmitera. Chemiczne – W chwili przejścia potencjału czynnościowego do kolbki synaptycznej następuje uwolnienie neuroprzekaźnika/neurotransmitera. Dostaje się on do szczeliny i wiąże z receptorami na błonie postsynaptycznej. Następuje powstanie i przekazanie impulsu. Następuje zmiana impulsu elektrycznego na chemiczny, który prowadzi do uwolnienia impulsu elektrycznego. Wytworzenie i związanie tego neuroprzekaźnika powoduje pewne opóźnienie w przepływie sygnału. Skurcz mięśni, wydzielanie, widzenie, złożone odczucia i nastroje. Istota szara: Astrocyty protoplazmatyczne i włókniste, oligodendrocyty, mikroglej - bogate unaczynienie W mózgu i móżdżku tworzy korę (płaszcz) W półkulach mózgu i móżdżku oraz w pniu mózgowia tworzą jądra W rdzeniu kręgowym kształt litery H – kora móżdżku Istota biała: Tworzy drogi nerwowe, Głownie astrocyty włókniste i oilgodendryty, mniej mikrogleju - uboższe unaczynienie - w rdzeniu jest na zewnątrz - leży pod kora mózgu - rdzeń mózgu Kora mózgu 95% kory mózgu to kora nowa, 5% kora dawna i kora stara. Kora nowa - składa się z sześciu warstw, obecna wyłącznie u ssaków, zaangażowana w odbieranie i przetwarzanie wrażeń zmysłowych, planowanie i wykonywanie ruchów dowolnych oraz procesy poznawcze (m.in. pamięć, myślenie, funkcje językowe). Kora dawna - Wchodzi w skład opuszki węchowej, odczuwanie zapachów, stereotyp zachowań płciowych Kora stara – Hipokamp, zakręt hipokampa, zakręt obręczy, odpowiedzialna za tworzenie i odtwarzanie pamięci długotrwałej, emocjonalnej i przestrzennej. Downloaded by Natalia Bajda ([email protected])
