Politechnika Śląska Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej GiG, gr 1, sem. III, studia niestacjonarne 2019/2020 Chemia i materiałoznawstwo Ćwiczenia laboratoryjne Temat: Oznaczenie wytrzymałości drewna na ściskanie Gliwice 27.10.2019r. 1. Podstawowe definicje Wytrzymałość materiału – granica oporu stawianego przez siły wewnętrzne siłom zewnętrznym usiłującym przemieścić cząsteczki tego materiału. Inaczej, jest to maksymalne naprężenie, jakie jest w stanie przenieść dany materiał. Wytrzymałość graniczną na jednoosiowe ściskanie oznaczamy symbolem R c (= σcmax = USC ). Materiały izotropowe – materiały, których własności fizyczne są stałe niezależnie od kierunku działającej siły lub zachodzących zjawisk. Materiały anizotropowe – materiały, których własności fizyczne ulegają zmianie zależnie od kierunku działającej siły lub zachodzących zjawisk. 2. Cele ćwiczenia 1) Zbadanie, czy istnieje zależność pomiędzy kierunkiem ułożenia włókien w próbce drewna, a wartościami wytrzymałości na ściskanie dla tej próbki. 2) Oznaczenie drewna jako materiału izotropowego – jeśli uzyskane doświadczalnie wartości wytrzymałości na ściskanie próbki wzdłuż i prostopadle do ułożenia włókien będą podobne - lub anizotropowego, jeśli wartość te będą różne. 3. Aparatura pomiarowa 4. Przebieg ćwiczenia W doświadczeniu wykorzystano 4 drewniane, prostopadłościenne próbki. Ich powierzchnie zostały wyrównane za pomocą papieru ściernego, opisane flamastrem i zmierzone przy pomocy suwmiarki. Były one kolejno umieszczane w prasie hydraulicznej: 1 i 2 w taki sposób, że siła, z jaką tłok wywierał nacisk na próbkę, była skierowana prostopadle do kierunku ułożenia włókien w próbce, a 3 i 4 w taki sposób, że siła nacisku działała podłużnie do kierunku ułożenia włókien. Siłę nacisku zwiększano do momentu zaobserwowania pierwszych oznak niszczenia próbki i wówczas odczytywano wartość ciśnienia wywieranego przez tłok. 5. Opracowanie wyników pomiarów Średnica tłoka prasy hydraulicznej dt = 80 mm P= Fmax A więc Fmax = P ∙ πd2t 4 = π1600 mm2 ≈ 5024 mm2 Próbka 1 – ściskanie w poprzek włókien Próbka 3 – ściskanie wzdłuż włókien Wymiary 15 x 26 x 15 mm Wymiary 16 x 29 x 15 mm S = a ∙ b = 390 mm2 S = a ∙ c =240 mm2 Fmax1 = 2,5 MPa ∙ 5024 mm2 = 12560 N Fmax3 = 5 MPa ∙ 5024 mm2 = 25120 N R C1 = 12560 N = 32,21 MPa 390 mm2 R C3 = Próbka 2 – ściskanie w poprzek włókien Wymiary 15,5 x 28 14,5 mm Fmax2 = 1,2 MPa ∙ 5024 mm = 6028,8 N R C2 = 6028,8 N = 13,89 MPa 434 mm2 Lp. 1 2 3 4 a [mm] 15 15,5 16 15 b [mm] 26 28 29 17 Próbka 4 – ściskanie wzdłuż włókien Wymiary 15 x 17 x 14,5 mm S = a ∙ b = 434 mm2 2 25120 N = 104,67 MPa 240 mm2 S = a ∙ c = 217,5 mm2 Fmax4 = 7 MPa ∙ 5024 mm2 = 35168 𝑁 R C4 = 35168 N = 161,96 MPa 217,5 mm2 s c p 2 [mm] [mm ] [MPa] 15 390 2,5 14,5 434 1,2 15 240 5 14,5 217,5 7 Wilgotność próbek 12% F [N] 12560 6028,8 25120 35168 R c [MPa] 32,21 13,89 104,67 161,69 6. Wnioski Badane próbki wykazały znacznie większą wytrzymałość na ściskanie wzdłuż włókien niż na ściskanie w poprzek włókien. Drewno jest więc materiałem anizotropowym – jego właściwości zależą od kierunku działającej siły.