Cechy dramatu romantycznego na przykładzie „Dziadów” A. Mickiewicza. Cechy dramatu romantycznego Brak jedności czasu, miejsca i akcji Luźna i otwarta kompozycja Występowanie scen zbiorowych Łączenie świata realnego ze światem pozaziemskim Bohater romantyczny Połączenie elementów trzech rodzajów literackich Zmienność języka i stylu Łączenie elementów podniosłych ze scenami nasyconymi komizmem, satyrą, drwiną, groteską Elementy ludowości Achronologia zdarzeń, fragmentaryczność i brak ciągu przyczynowo – skutkowego Tematyka narodowowyzwoleńcza Atmosfera grozy i tajemniczości „Dziady” A. Mickiewicza A C D E K B L G F I J H a) swobodne operowanie czasem (np. 1 listopada 1823r - Prolog, 24 grudnia 1823 – Scena Więzienna) i przestrzenią (np. Wilno, Warszawa, okolice Lwowa), niejednolita i wielowątkowa akcja rozgrywająca się na dwóch płaszczyznach: realnej (martyrologia narodu polskiego) i metafizycznej (np. konfrontacja dobra z e złem w Wielkiej Improwizacji); b) w ramach dramatu pojawiają się elementy niedramatyczne (np. opowiadanie o Cichowskim ma charakter epicki), czasem treściowo samodzielne, choć korespondujące z całością dzieła np. posiadające charakter liryczny - Wielka Improwizacja, wiersz zamykający utwór „Do Przyjaciół Moskali”; c) odrębne sceny, z których każda ukazuje jakiś nowy aspekt rzeczywistości oraz brak punktu kulminacyjnego, rozwinięcia i zakończenia; d) np. sceny w kaplicy cmentarnej, w salonie warszawskim czy scena więzienna; e) sceny realistyczne i fantastyczno – wizyjne: widma, dychy, wizje; f) np. obrzęd dziadów łączący wszystkie części cyklu dramatycznego oraz ludowe poczucie moralności (np. nie ma zbrodni bez kary – scena IX, w której pojawiają się duchy Doktora i Bajkowa cierpiące za grzechy popełnione za życia); g) np. patos Wielkiej Improwizacji i groteskowe rozmowy diabłów; h) aurę tajemniczości i niepokoju wprowadzają między innymi sceny z duchami czy sceny wizyjne; i) kolejne sceny nie wynikają bezpośrednio z poprzednich, nie łączy ich ciąg przyczynowo – skutkowy, występują jako samodzielne epizody, z których czytelnik ma zrekonstruować całość (np. następujące po sobie sceny III – Egzorcyzmy, IV – Widzenie Ewy, V – Widzenie Księdza Piotra) j) jest to cecha charakterystyczna tylko dla polskiego dramatu – poruszenie problemu niepodległości Polski, cierpień i walki narodu o wolność; k) poeta, samotny, tajemniczy, wrażliwy, wybitny indywidualista, skłócony ze światem, nieszczęśliwie zakochany, cierpiący, a następnie przemieniony w patriotę i bojownika o wolność, o dobro ogółu; l) zerwanie z zasadą decorum – mieszanie stylów i języka np. patos Wielkiej Improwizacji i następująca po niej scena egzorcyzmów, w której diabeł zachowuje sie nieprzyzwoicie i używa wulgaryzmów;
