równania Maxwella w próżni potencjały oraz pola ładunków i prądów zmiennych w czasie E 0 B 0 B E 0 t E B 0 0 0 j t płaska fala elektromagnetyczna w próżni E (r , t ) E0 cos(k r t ) B(r , t ) B0 cos(k r t ) E B 0 0 t B E t summa: energia, pęd, moment pędu pola elektromagnetycznego gęstość energii pola elektromagnetycznego wektor Poyntinga pola elektromagnetycznego u EM 0 2 E 1 S ( E B) gęstość pędu pola p EM elektromagnetycznego lEM r pEM 1 2 20 B 2 0 0 0 S 0 ( E B) 0 (r ( E B)) gęstość momentu pędu pola elektromagnetycznego po co to wszystko? : promieniowanie, teoria pola, kwanty przykład: ciśnienie promieniowania energia i pęd fali elektromagnetycznej demo: radiometr Crooksa przykład: ciśnienie promieniowania energia i pęd fali elektromagnetycznej atom sodu 300 m s l 1m 8 10 s a 10 g 4 EMO-20 fala EM dowolnego źródła rozwiązanie równania falowego dla dowolnego źródła równania Maxwella w próżni potencjały oraz pola ładunków i prądów zmiennych w czasie E 0 B 0 B E 0 t E B 0 0 0 j t potencjały oraz pola ładunków i prądów zmiennych w czasie (zob.: rozdziały 10 i 11 Griffiths str 448-500) demo apples + bamboos rozkład ładunku i prądu potencjały (skalarny i wektorowy) przekształcenia cechowania potencjały (przedwczesne oraz) opóźnione pola E i B potencjały quasistatyczne (skalarny i wektorowy) B A E V A = potencjał wektorowy V = potencjał skalarny jak skonstruować potencjały dla pól zmiennych w czasie ? potencjały (skalarny i wektorowy) B A A = potencjał wektorowy B E ( A) Faraday t t A (E ) 0 t A A E V E V t t V = potencjał skalarny przekształcenia cechowania A A V V t λ = dowolna funkcja skalarna B A A E V t cechowanie Coulomba, Lorentza … równania Maxwella dla potencjałów A i V równania Maxwella dla potencjałów A i V V ( A) t 0 2 A V (A 0 0 2 ) ( A 0 0 ) t t 0 j cechowanie Lorentza: V A 0 0 0 t równanie falowe dla potencjałów A i V V V 0 0 2 t 0 2 A A 0 0 2 0 j t 2 potencjały opóźnione (przedwczesne) t tR t R c 1 3 ( s, t R ) V (r , t ) VR (r , t ) ds 4 0 R 0 3 j ( s, t R ) A(r , t ) AR (r , t ) ds 4 R powtórka: potencjał dipola elektrycznego 1 q q V ( r ) ( ) r 40 r r 2 2 2 q - r r r (d 2) rd cos 2 2 2 2 d r r r [1 (d r ) cos (d 4r )] 2 2 r r [1 (d r ) cos ] q + 1 1 1 2 [1 (d r ) cos ] d r r r 1 1 [1 (d 2r ) cos ] r r statyczny potencjał dipola elektrycznego q - d q + r r r 1 q q V (r ) ( ) 40 r r 1 1 [1 (d 2r ) cos ] r r 1 1 d 2 cos r r r 1 qd Vdip (r ) cos 2 40 r potencjał dipola elektrycznego zależny od czasu q - d q + r r r 1 q q V (r ) ( ) 40 r r q(t ) q0 cos(t ) p(t ) q0 d cos(t ) ładunek oscyluje dipol oscyluje 1 q0 cos[ (t r c)] q0 cos[ (t r c)] V (r , t ) ( ) 40 r r demo bambusy applet Electric1/embox more applets 2-D (TE) potencjał dipola elektrycznego zależny od czasu 1 q0 cos[ (t r c)] q0 cos[ (t r c)] V (r , t ) ( ) 40 r r q0 d cos r r r V (r , t ) {cos[ (t )] sin[ (t )]} 2 40 r c c c 0 q0 d r A(r , t ) sin[ (t )] zˆ 4 r c r ˆ 2 0 q0 d sin E (r , t ) cos[ (t )] 4 r c r ˆ 2 0 q0 d sin B(r , t ) cos[ (t )] 4 c r c promieniowanie dipola elektrycznego promieniowanie dipola magnetycznego (web.MIT.edu) koniec EMO-20