Bioterrorym, epidemie chorób zakaźnych

Bioterrorym, epidemie chorób
zakaźnych
Dr hab. med. Anna Piekarska
Bioterroryzm- definicja
• Bioterroryzm polega na użyciu czynników
biologicznych (środków bioterrorystycznych),
takich jak bakterie czy wirusy, w akcie
przemocy przeciw krajowi lub społeczności
Klasyfikacja CDC czynników
bioterrorystycznych w zależności od
stopnia ryzyka związanego z ich użyciem
• A- czynniki najbardziej niebezpieczne, które
można łatwo szerzyć w społeczeństwie i które
powodują dużą śmiertelność
• B- środki, których użycie wiąże się z
umiarkowanym zagrożeniem (choroby o
umiarkowanie ciężkim przebiegu, ale zwykle o
niskiej śmiertelności)
• C- substancje chemiczne i radioaktywne
A- czynniki najbardziej niebezpieczne
•
•
•
•
•
•
wąglik
zatrucie jadem kiełbasianym
dżuma
tularemia
ospa prawdziwa (czarna ospa)
wirusowe gorączki krwotoczne (powodowane
m.in. przez wirusy Hanta i Ebola)
Kategoria A
• Pierwszy raz do aktu bioterroryzmu przeciwko
Stanom Zjednoczonym doszło w 2001 r.,
rozsyłano wtedy pocztą przetrwalniki wąglika.
• Do rozprzestrzeniania środków
bioterrorystycznych może posłużyć także
żywność, woda pitna i stada zwierząt.
Kategoria B
• ?
Kategoria C
•
•
•
•
•
CDC dzieli środki chemiczne na uszkadzające:
skórę,
płuca,
przewód pokarmowy
układ nerwowy.
Jedyne znane akty terroru z użyciem środków chemicznych
miały miejsce w 1994 i 1995 r. w Japonii, kiedy członkowie
sekty Aum Shinrikyo rozpylili sarin (gaz działający na układ
nerwowy) w Matsumoto i Tokio; w wyniku tych zdarzeń 19
osób straciło życie, a tysiące wymagały hospitalizacji lub
leczenia ambulatoryjnego.
Według danych ONZ szacunkowy koszt
wywołania niszczących skutków na kilometrze
kwadratowym w ”sile żywej” wynosi:
•
•
•
•
- od broni konwencjonalnej ~ 2000 dolarów,
- od broni jądrowej ~ 800 dolarów,
- od broni chemicznej ~ 600 dolarów,
- od broni biologicznej ~ 1 dolar.
Broń biologiczna
• Przygotowanie łatwe do zamaskowania
• Atak trudny do wykrycia
• W okresie wylęgania objawy są mylące i
trudne do identyfikacji ( rzadkie patogeny)
• Łatwe rozprzestrzenianie
• Trudna identyfikacja źródła
• Liczne ofiary, panika, ogromne koszty
opanowania epidemii
Cel ataków
•
•
•
•
•
- dworce kolejowe,
- stacje metra,
- porty lotnicze,
- centra handlowe,
- obiekty administracyjne i dydaktyczne (domy
studenckie) – obsługujące dużą ilość osób,
• - restauracje i stołówki,
• - obiekty sportowe w trakcie trwania imprez z
udziałem dużej liczby widzów,
• - ujęcia wody pitnej.
Ospa prawdziwa- objawy
• - gorączka i bóle mięśni 2-4 dni;
• - wysypka pęcherzowa na twarzy, kończynach
(łącznie z dłońmi i stopami);
• - ropienie pęcherzy 1-2 tygodni;
• - pojawienie się pęcherzy jednocześnie;
• - okres zakażalności – do momentu odpadania
strupów;
• - okres wylęgania 7-17 dni;
• - kwarantanna przez 21 dni;
Ospa prawdziwa-nadzór nad chorymi
i profilaktyka
•
•
•
•
•
•
•
•
•
- izolacja oddechowa i kontaktowa
(filtry HEPA);
- pozostawienie okrycia zewnętrznego
w śluzie;
- w pomieszczeniu podciśnieniejednokierunkowy przepływ
powietrza do wewnątrz;
- powietrze usuwane z pomieszczeń nazewnątrz przez filtr
HEPA;
- transport chorych specjalnym pojazdem
- po przewiezieniu całkowita dezynfekcja;
szczepienia ochronne dla grup wysokiego ryzyka (koszt
kilka dolarów za dawkę)
Wąglik -objawy
Płucny
• - okres utajony 2-60 dni;
• - objawy podobne do grypy
przez
• 2-4 dni;
• - ostra niewydolność
oddechowa
• i krążenia;
• - krwotoczne zapalenie
śródpiersia
• w 2-4 dni po objawach
• wstępnych;
•
•
•
•
•
•
•
Jelitowy
- okres utajony 1-7 dni;
- ból brzucha;
- nudności, wymioty;
- wysoka gorączka;
- krwawa biegunka i
wymioty;
- posocznica i toksemia
prowadząca do wstrząsu i
zgonu
Wąglik- nadzór nad chorymi , leczenie
i profilaktyka
• - przymusowa hospitalizacja;
• - zakażeni nie wymagają izolacji;
• - transport chorych nie wymaga szczególnych
zabezpieczeń;
• - leczenie antybiotykami,
– np. AMOKSYCYLINA (dzieci)
– DOXYCYKLINA (dorośli 2 x dziennie)
– CIPROFLOXACINA (2 x dziennie)
• szczepionki są trudno dostępne i nie zalecane
ludności cywilnej
SARS
• Severe Acute Respiratory Syndrome
• Etiologia: SARS-CoV (coronavirus)
• Epidemia 2003-2004
SARS
• Okres inkubacji 2-7 dni
• Objawy: gorączka> 38 st C, dreszcze, ból głowy, bóle
mięśni, rzadko biegunka
• Po 3-7 dniach: suchy kaszel, duszność, hipoksemia.
10%-20% przypadków wymaga zastosowania intubacji
mechanicznej wentylacji.
• Śmiertelność – ok 3%.
• RTG klatki piersiowej- nacieki zapalne w polach
płucnych.
• Badania laboratoryjne: leukopenia and
trombocytopenia(50,000 – 150,000 / μl), podwyższony
poziom kreatyniny i aminotransferaz
SARS
• Diagnostyka:
– RT-PCR z wydzieliny dróg oddechowych lub
surowicy
– testy serologiczne
• Leczenie:
– oseltamivir lub ribawirina;
– antybiotyki przy nadkażeniach bakteryjnych
– plus ew. steroidy
EHF (gorączka krwotoczna wywołana
wirusem Ebola)
• Rezerwuar- dzikie zwierzęta, głównie małpy, także
chorzy ludzie
• Śmiertelność: 20-90%
• Brak leczenia objawowego i szczepionki
• Aktualna Epidemia: Liberia, Gwinea, Sierra Leone
– Ok. 9000 przypadków
– Śmiertelność 70%
– Liczne zakażenia personelu medycznego
• October 2012 , Demokratyczna Republika Kongo:
– 52 przypadki (35 potwierdzone lab, 17 podejrzane)
– 25 przypadki śmiertelne (12 potwierdzonych, 13
podejrzanych).
EHF
• Inkubacja 2-21 dni
• Wirus w wydzielinach jest stwierdzany do 61 dni po
przeżyciu choroby
• Objawy wstępne: nietypowe
–
–
–
–
Goraczka
Ból głowy i mięśni
Bóle brzucha
biegunka
• Objawy:
–
–
–
–
Gorączka
Niewydolność oddechowa
Niewydolność nerek
Skaza krwotoczna
WNV (gorączka Zachodniego Nilu)
• Wirus Zachodniego Nilu przenoszony przez
komary
• Przenoszenie z człowieka na człowieka
możliwe przez krew, ale nie kontakt
bezpośredni
• Większość zachorowań w Afryce, ale także w
Europie ( Rumunia, Włochy, Francja, Grecja,
Hiszpania, Węgry)
WNV
• Inkubacja: 3-14 dni
• 80% przypadków bezobjawowych
• Objawy zależne od wieku:
– Dzieci – gorączka, złe samopoczucie
– Młodzież- gorączka, zapalenie spojówek, bóle
głowy, mięśni
– Osoby starsze- zapalenie mózgu
Brak leczenia przyczynowego i szczepionki
Śmiertelność –ok 2%
WNV w USA ( 23 OCT 2012)
W 2012 roku odnotowano 4,725 przypadków gorączki
Zachodniego Nilu w USA:
2,413 (51%) klasyfikowano jako chorobę
neuroinwazyjną (meningitis lub encephalitis)
219 zgonów