PRACE ORYGINALNE Jacek DRABINA1 Hubert HURAS1 Tomasz BASTA1 Ewa Posadzka1 Wioletta HOSIAWA1 Marcin JABŁOŃSKI1 Joanna STREB2 Robert JACH1 Występowanie HPV DNA u partnerów seksualnych kobiet ze śródnabłonkową neoplazją szyjki macicy- CIN i wczesnoinwazyjnym rakiem szyjki macicy Prevalence of HPV DNA among male sexual partners of women diagnosed with CIN and early invasive cervical cancer Katedra Ginekologii i Położnictwa UJ CM w Krakowie Kierownik: Prof. dr hab. med. Antoni Basta 1 Katedra Onkologii UJ CM w Krakowie Kierownik: Prof. dr hab. med. Janusz Pawlęga 2 Dodatkowe słowa kluczowe: występowanie HPV DNA CIN HPV u mężczyzn HPV u partnerów seksualnych Additional key words: HPV DNA prevalence CIN HPV among men HPV among sexual partners Adres do korespondencji: Dr hab. med. Robert Jach Katedra Ginekologii i Położnictwa UJ CM w Krakowie ul. Kopernika 23 31-501 Kraków E-mail: [email protected] Przegląd Lekarski 2015 / 72 / 11 Zakażenie ludzkim wirusem brodawczaka (human papillomavirus - HPV) jest najczęściej występującą chorobą przenoszoną drogą płciową. Przewlekłe zakażenie HPV jest niezbędnym warunkiem rozwoju śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy i raka szyjki macicy. W ostatnich latach pojawiły się pierwsze dane wykazujące, że transmisja HPV pomiędzy heteroseksualnymi parami jest bardzo częstym zjawiskiem. Celem niniejszej pracy była ocena zakażenia HPV u partnerów męskich kobiet z rozpoznaniem SPI (subkliniczną infekcją HPV), CIN (śródnabłonkową neoplazją szyjki macicy) i wczesnoinwazyjnym rakiem szyjki macicy. Badanie przeprowadzono w grupie 289 kobiet w wieku 25-60 lat z CIN i rakiem szyjki macicy w stopniu IA; grupę kontrolną stanowiły 44 kobiety w wieku 28-56 lat. Badanie HPV wymazów z rowka zażołędnego wykonano u 289 mężczyzn, partnerów seksualnych kobiet z grupy badanej. Test przeprowadzono metodą HC2. W grupie badanej infekcję HPV stwierdzono u 218 (75,43%) kobiet a w grupie kontrolnej u 6 (13,63%) kobiet. Obecność DNA HPV wykazano u 148 (51,21%) mężczyzn - partnerów seksualnych kobiet z grupy badanej i tylko u jednego (2,27%) mężczyzny partnera seksualnego kobiety z grupy kontrolnej. Ponadto badano występowanie typów HPV o wysokim i niskim potencjale onkogennym w odniesieniu do postawionej diagnozy (SPI, CIN, rak wczesnoinwazyjny). Jak pokazują dokonane obliczenia, zakażenie HPV partnerów kobiet z subklinicznym zakażeniem HPV i CIN stwierdzane jest w wysokim odsetku (9,09- 93,33%). Human Papilloma Virus (HPV) infection is the most common sexually transmitted disease. Chronic HPV infection is indispensable for development of cervical intraepithelial neoplasia and cervical cancer. First data stating that HPV transmission among heterosexual partners is very common appeared in last years. The aim of this study was to estimate the HPV infection prevalence among male sexual partners of women diagnosed with subclinical HPV infection, cervical intraepithelial neoplasia and early invasive cervical cancer. The study was conducted among 289 women aged 25-60 diagnosed with CIN and cervical cancer stage IA; control group consisted of 44 women aged 28-56 HPV testing using the material from retroglandular sulcus was conducted among male sexual partners of women from the study group. Testing was performed with HC2 method. In the study group, HPV infection was stated in 218 (75.43%) women and in 6 (13.63%) in control group. HPV DNA was present in 148 (51.21%) men – sexual partners of women from the study group and only 1 (2.27%) from control group. Additionally, HPV types of high and low oncogenic potential were analyzed with regard to histological diagnosis (SPI, CIN, early invasive cervical cancer). As the analysis shows, HPV infection of male sexual partners of women diagnosed with SPI and CIN is relatively high (9.09-93.33%). Wstęp Zakażenie ludzkim wirusem brodawczaka (human papillomavirus-HPV) jest najczęściej występującą chorobą przenoszoną drogą płciową. Szacuje się, że tylko w USA rocznie 6,2 miliona osób zaraża się HPV [1]. Istnieje niewiele publikacji dotyczących częstości zakażenia HPV u heteroseksualnych mężczyzn. Częstość zakażenia HPV u kobiet z prawidłowym wynikiem badania cytologicznego wynosi 11-12 % w skali globalnej, z najwyższym odsetkiem w krajach Afryki subsaharyjskiej (24%), Wschodniej Europy (21%) i Ameryki Łacińskiej (16%). Szczyt zachorowania obserwuje się u kobiet w wieku poniżej 25 611 roku życia i ulega ona systematycznym obniżaniu się wraz z wiekiem, chociaż w niektórych populacjach obserwuje się kolejny szczyt zachorowania w okresie okołomenopauzalnym. Najczęściej występujące typy to: HPV16 (3,2%), HPV18 (1,4%), HPV52 (0,9%), HPV31 (0,8%) i HPV58 (0,7%). Częstość występowania HPV wzrasta wraz z nieprawidłowościami cytologicznymi sięgając 90% u kobiet z CIN3 i rakiem szyjki macicy, chociaż w dokładnych retrospektywnych badaniach wykazano w 100% obecność HPV w przypadkach raka szyjki macicy [2]. Zakażenie szyjki macicy jest najlepiej poznanym procesem zakażenia HPV. Przewlekłe zakażenie HPV jest niezbędnym warunkiem rozwoju śrądnabłonkowej neoplazji szyjki macicy i raka szyjki macicy. Nowe zakażenia HPV pojawiają się w dowolnym okresie życia i pozostają łagodne do momentu kiedy ulegną przetrwaniu. Przebieg naturalny zakażenia HPV i wczesnych etapów nowotworzenia zostały dobrze opisany poprzez bezpośrednie obserwacje kliniczne [3]. Ujemny wynik testu na HPV stanowi o niskim ryzyku rozwoju zmian o charakterze CIN3+ podczas gdy dodatni wynik testu na obecność HPV stanowi o wysokim ryzyku rozwoju takich zmian, chociaż większość zakażeń ulega spontanicznej remisji. Dla HPV 16, ryzyko rozwoju zmian o charakterze CIN3+ podczas 12 letniego okresu obserwacji kobiet z dodatnim wynikiem testu (na początku obserwacji i 2 lata później) wynosiła 47,4% (95% przedział ufności 34,9–57,5%) [4]. Udowodniono, że ryzyko rozwoju zmian o charakterze CIN3+ jest bardzo niskie u kobiet po przebytym zakażeniu HPV (wyleczone lub mające HPV- ujemny wynik testu), które przeszły już szczytowy okres życia zachorowania na HPV (30 rok życia). Uważa się, że CIN2 stanowi etap pośredni pomiędzy CIN1 (zakażenie HPV) a CIN3 (bezpośredni prekursor raka szyjki macicy). Ostatnie badania kwestionują zasadność stosowania trójstopniowego podziału CIN z uwagi na niską powtarzalność rozpoznania CIN2, jak i wysokiego odsetka regresji CIN2 u kobiet poniżej 25 roku życia (sięgająca 75%) [5]. Najlepiej poznanymi kofaktorami rozwoju raka szyjki macicy u kobiet HPV- dodatnich są palenie papierosów, długotrwała hormonalna antykoncepcja, wielorództwo oraz zakażenie wirusem niedoboru odporności – HIV. Transmisja heteroseksualna zakażenia i autoinokulacja (samozakażenie). W ostatnich latach pojawiły się pierwsze dane wykazujące, że transmisja HPV pomiędzy heteroseksualnymi parami jest bardzo częstym zjawiskiem, chociaż różne są dane procentowe. Wynika to z różnicy w interwałach pomiędzy badanymi punktami, odsetkami zgodności i niezgodności pomiędzy zakażeniem HPV na początku obserwacji oraz trudnościami w rozróżnieniu ustabilizowanego zakażenia od nowego zakażenia. Samozakażenia kobiet, zarówno z szyjki macicy na okolicę odbytu i w drugą stronę są częstym zjawiskiem. Czy takie dodatkowe miejsce zakażenia stanowi dłu612 gotrwały rezerwuar zakażenia HPV na razie pozostaje niezbadane. Przebieg zakażenia HPV okolicy analnej u kobiet i mężczyzn. Dotychczasowe badania wykazały, że zakażenie HPV okolicy analnej zarówno u kobiet jak i u mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami są dość częstym zjawiskiem, zwłaszcza u osób z zakażeniem HIV. Podobnie, samowyleczenie z HPV jest dość często spotykanym zjawiskiem a przewlekłe zakażenie HPV tej okolicy u osób bez współistniejącego zakażenia HIV należy do rzadkości. Obecność HIV silnie koreluje z rozwojem śródnabłonkowej neoplazji odbytu- AIN [6]. Nieliczne badania nad przebiegiem AIN u HIV- dodatnich mężczyzn sugerują, że jest to bezpośredni prekursor raka odbytu. Chociaż brak jest takich badań przeprowadzonych w populacji kobiet to należy stwierdzić, że kobiety ze współistniejącymi innymi zmianami zależnymi od HPV w rodzaju CIN3+ i raka sromu są również w grupie ryzyka rozwoju raka odbytu [7]. Przebieg zakażenia HPV w obrębie narządu płciowego męskiego. Dane dotyczące zakażenia HPV w obrębie narządu płciowego męskiego są nieliczne. Śródnabłonkowa neoplazja penisa (penile intraepithelial neoplasia- PeIN) jest procesem jeszcze słabo poznanym. Szacuje się, że częstość zakażenia HPV w obrębie penisa i zewnętrznych narządów płciowych męskich jest większa niż częstość zakażenia HPV w obrębie szyjki macicy aczkolwiek rzadziej spotyka się przetrwałe zakażenie HPV w obrębie penisa. Duża ilo��������������������������������������� ść partnerów seksualnych zwiększa ryzyko zakażenia wysoko onkogennymi typami HPV. W przeciwieństwie do kobiet częstość występowania zakażenia HPV jest stabilna i nie zmniejsza się wraz z wiekiem. Obecność w surowicy krwi przeciwciał przeciwko HPV u mężczyzn zaszczepionych szczepionką kwadriwalentną jest niższa niż u kobiet, ale ulega zwiększeniu wraz z wiekiem. U mężczyzn, częstość zakażenia HPV, w dowolnej lokalizacji, sięga od 1,3 do 72,9% [8]. Wśród mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami (MSM) częstość zakażenia HPV odbytu wynosi 57% a najczęstsze typy to HPV16 [9]. Wśród mężczyzn heteroseksualnych częstość zakażenia HPV okolicy anogenitalnej wynosi w USA 53% a typami wysoce onkogennymi – 12% [10,11]. Celem niniejszej pracy była ocena zakażenia HPV u partnerów męskich kobiet z rozpoznaniem SPI, CIN i wczesnoinwazyjnym rakiem szyjki macicy. Materiał i metodyka Badanie przeprowadzono w grupie 289 kobiet w wieku 25-60 lat z CIN i rakiem szyjki macicy w stopniu IA wyselekcjonowanych spośród kobiet uczestniczących w programie badań profilaktycznych raka szyjki macicy, a także diagnozowanych i leczonych w Klinice Ginekologii i Onkologii Katedry Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie w latach 2010-2012 z nieprawidłowymi wynikami badania cytologicznego. Podstawą do zakwalifikowania kobiet do grupy badanej było stwierdzenie zmian o charakterze subklinicznej infekcji HPV, CIN1-3 i raka inwazyjnego w stopniu IA zweryfikowanych badaniem histologicznym materiału tkankowego uzyskanego drogą biopsji celowanej i wyskrobin z kanału szyjki macicy. Grupę kontrolną stanowiły 44 kobiety w wieku 28-56 lat, diagnozowane i leczone w tym samym okresie z powodu nieonkologicznych schorzeń ginekologicznych. Badanie HPV wymazów z rowka zażołędnego wykonano u 289 mężczyzn, partnerów seksualnych kobiet z grupy badanej. Badanie przeprowadzono metodą HC2. Wyniki Infekcja HPV w obrębie szyjki macicy. (Oceniana techniką hybrid capture 2- HC2). Badania wirusologiczne w kierunku infekcji HPV, metodą Hybrid Capture 2 (HC2), pozwoliły na ocenę obecności wirusów HPV o wysokim (HPV 16,18,31,33,35,39,45,51, 52,56,58,59,68) i niskim potencjale onkogennym (HPV 6,11,42,43,44). W grupie badanej infekcję HPV stwierdzono u 218 (75,43%) kobiet a w grupie kontrolnej u 6 (13,63%) kobiet. Różnica ta więc była istotna statystycznie (p<0,001) (Ryc. 1). W grupie kobiet, u których badaniem cytologiczno- kolposkopowym i histologicznym stwierdzono morfologiczne cechy charakterystyczne dla subklinicznej infekcji HPV (SPI), techniką HC2 w 4 (7,27%) przypadkach stwierdzono obecność DNA Rycina 1 Obecność HPV DNA zdiagnozowana techniką Hybryd Capture 2 w grupie badanej i grupie kontrolnej. HPV DNA prevalence diagnosed with Hybrid Capture 2 technique in study group and control group. J. Drabina i wsp. wirusów o wysokim potencjale onkogennym, w 27 (49,09%) przypadkach obecność DNA wirusów o niskim potencjale onkogennym i w 6 (11%) przypadkach obecność DNA wirusów HPV o wysokim i niskim potencjale onkogennym. Łącznie, w tej grupie kobiet infekcję HPV techniką HC2 zdiagnozowano w 37 (67,3%) przypadkach (Tab. I). W grupie kobiet z rozpoznaniem CIN1 techniką HC2 w 7 (12,72%) przypadkach stwierdzono obecność DNA wirusów o wysokim potencjale onkogennym, w 24 (43,63%) przypadkach obecność DNA wirusów o niskim potencjale onkogennym, i w 7 (12,72%) przypadkach obecność DNA wirusów HPV o wysokim i niskim potencjale onkogennym. Łącznie, w tej grupie kobiet infekcję HPV techniką HC2 zdiagnozowano w 38 (69,09%) przypadkach. W grupie kobiet z CIN2, techniką HC2 w 19 (24,35%) przypadkach stwierdzono obecność DNA wirusów o wysokim potencjale onkogennym, w 25 (32,05%) przypadkach obecność DNA wirusów o niskim potencjale onkogennym i w 14 (17,94%) przypadkach obecność DNA wirusów HPV o wysokim i niskim potencjale onkogennym. Łącznie, w tej grupie kobiet infekcję HPV techniką HC2 zdiagnozowano w 58 (74,35%) przypadkach. W grupie kobiet, u których rozpoznano CIN3, techniką HC2 w 49 (56,97%) przypadkach stwierdzono obecność DNA wirusów o wysokim potencjale onkogennym, w 6 (6,97%) przypadkach obecność wirusów o niskim potencjale onkogennym i w 17 (19,76%) przypadkach obecność DNA wirusów HPV o wysokim i niskim potencjale onkogennym. Łącznie, w tej grupie kobiet infekcję HPV techniką HC2 zdiagnozowano w 72 (83,72%) przypadkach. W grupie kobiet z rakiem inwazyjnym w stopniu IA, techniką HC2 w 11 (73,33%) przypadkach stwierdzono obecność DNA wirusów o wysokim potencjale onkogennym, w żadnym przypadku nie stwierdzono obecności DNA wirusów o niskim potencjale onkogennym i w 2 (13,3%) przypadkach stwierdzono obecność DNA wirusów HPV o wysokim i niskim potencjale onkogennym. Łącznie, w tej grupie kobiet infekcję HPV techniką HC2 zdiagnozowano w 13 (86,7%) przypadkach. Łącznie, w badanej grupie, obecność DNA wirusów o wysokim potencjale onkogennym stwierdzono u 90 (31,14%) kobiet, o niskim potencjale onkogennym u 82 (28,37%) kobiet, a obecność DNA wirusów HPV o wysokim i niskim potencjale onkogennym dotyczyła 46 (15,91%) kobiet. W grupie kontrolnej nie stwierdzono przypadków zakażenia HPV o wysokim potencjale onkogennym, natomiast obecność DNA HPV o niskim potencjale onkogennym odnotowano u 5 (11%) kobiet, a o wysokim i niskim potencjale onkogennym u 1 (2%) kobiety. Łącznie infekcję HPV w grupie kontrolnej zdiagnozowano u 6 (13,63%) kobiet (Tab. I). Infekcja HPV u mężczyzn, partnerów seksualnych kobiet z grupy badanej. (Oceniania testem HC2 w materiale cytologicznym pochodzącym z wymazu z rowka zażołędnego). Identyfikacja DNA HPV typów o wysokim Przegląd Lekarski 2015 / 72 / 11 Tabela I Dystrybucja HPV DNA HR i LR w grupie badanej i kontrolnej oceniona techniką HC2 (QIAGEN). HPV DNA HR and LR prevalence in study group and control group measured with HC2 (QIAGEN) technique. Grupy Badana N SPI 55 HR LR HR + LR ∑ n % n % n % N % 4 7,27 27 49,09 6 10.90 37 67,27 CIN1 55 7 12,72 24 43,63 7 12,72 38 69,09 CIN2 78 19 24,35 25 32,05 14 17,94 58 74,35 CIN3 86 49 56,97 6 6,97 17 19,76 72 83,72 CaIA 15 11 73,33 0 0 2 13,33 13 86,66 ∑ 289 90 31,14 82 28,37 46 15,91 218 75,43 44 0 0 5 11,36 1 2,27 6 13,63 Kontrolna I.S p<0,001 Chi2 HR - high risk - wysokiego ryzyka LR - low risk - niskiego ryzyka Rycina 2 Obecność HPV DNA u mężczyzn- partnerów seksualnch kobiet w grupie badanej i kontrolnej. Prevalence of HPV DNA among men – sexual partners of women in the study group and control group. potencjale onkogennym- high risk- HR tj. 1 6,18,31,33,35,39,45,51,52,56,58,59,68 i niskim potencjale onkogennym – low risk- LR tj. 6,11,42,43,44, w materiale cytologicznym pochodzącym z wymazu z rowka zażołędnego testem HC2 firmy QIAGEN wykazała obecność DNA tych wirusów u 148 (51,21%) mężczyzn, partnerów seksualnych kobiet z grupy badanej i tylko u jednego (2,27%) mężczyzny- partnera seksualnego kobiety z grupy kontrolnej. Różnica ta jest, więc istotna statystycznie (p<0,001) (Ryc. 2). Obecność DNA HPV HR, LR ocenianą testem HC2 (QIAGEN) stwierdzono u 5 (9,09%) mężczyzn- partnerów kobiet, u których badaniem cytologiczno- kolposkopowym i histologicznym stwierdzono morfologiczne cechy charakterystyczne dla subklinicznej infekcji HPV (SPI), u 7 (12,72%) mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet z rozpoznaniem CIN1, u 42 (53,84%) mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet z CIN2, u 80 (93,02%) mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet CIN3 i u 14 (93,33%) mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet z rakiem inwazyjnym w stopniu IA. Łącznie, w tej grupie mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet obecność DNA HPV zdiagnozowano u 148 (51,21%) mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet z grupy badanej i tylko u jednego (2,27%) mężczyzny- partnera seksualnego kobiety z grupy kontrolnej (Tab. II). Najczęściej rozpoznawano HPV 16: w 3 (5,45%) przypadkach mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet z CIN1 w 29 (37,17%) z CIN2, w 71 (82,55%) z CIN3 i 10 (66,66%) przypadkach mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet z CaIA, łącznie w 113 (39,10%) przypadkach. Następnie HPV18 w 1 (1,81%) przypadku SPI, 2 (3,62%) przypadkach CIN1, 6 (7,69%) CIN2, 4 (4,65%) CIN3 i 2 (13,33) CaIA. Łącznie HPV18 stwierdzono u 15 (5,19%) mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet. Typ HPV31 rozpoznano u 5 (1,73%) mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet (w 1 przypadku SPI, 2 CIN2i 2 CIN3), typ 33 rozpoznano u 3 (1,03%) mężczyznpartnerów seksualnych kobiet (po jednym przypadku SPI, CIN1 i CIN2). Natomiast HPV typ 45 stwierdzono u 12 (4,15%) mężczyzn- partnerów seksualnych kobiet (w 2 przypadkach SPI, w jednym CIN1, w 4 CIN2, w 3 CIN3 i 2 CaIA). Dyskusja Zakażenie HPV jest często spotykane u aktywnych seksualnych mężczyzn. Infek613 cję tę można wykryć różnymi technikami oraz z materiału pochodzącego z różnych miejsc anatomicznych. Istnieje niewiele badań oceniających występowanie HPV u mężczyzn- partnerów kobiet u których stwierdzono subkliniczne zakażenie HPV, CIN i raka szyjki macicy. W naszym badaniu częstość występowania zakażenia HPV u mężczyzn wynosiła średnio 51,21% (12,72-93,33%) a u kobiet 75,43% (67,2786,66%). Są to porównywalne dane z danymi pochodzącymi z systematycznych przeglądów literatury. W badaniu Dunne E. i wsp. [9] częstość występowania zakażenia HPV u mężczyzn wynosiła średnio 72,9%, ale w analizie tej badano również mężczyzn homoseksualnych oraz mężczyzn z zaburzeniami immunologicznymi. Częstość występowania HPV u kobiet wynosiła w badaniu Revzina i wsp. [13] 14-90%. W naszym badaniu materiał do oceny HPV u mężczyzn był pobierany z wymazu z żołędzi z okolicy ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Z punktu widzenia wygody pobierania i adekwatności materiału najlepszym miejscem do pobrania materiału jest żołądź, korona, napletek i trzon penisa. Możliwe jest że połączone pobieranie materiału z tych miejsc jest optymalnym sposobem uzyskiwania materiału do oznaczenia DNA HPV. Mniej przydatny materiał do oceny zakażenia HPV obejmuje mocz, nasienie i wymaz z cewki moczowej. Źródło infekcji w tym materiale jest niejasnego pochodzenia i może obejmować cewkę moczową, płyny nasienia lub nasieniowodu. Miejsca, w których najczęściej spotyka się DNA HPVżołądź, korona, napletek i większa część trzonu penisa u mężczyzn stosujących prezerwatywy są zazwyczaj chronione przed zakażeniem HPV. Stąd w naszym materiale prawdopodobnie częstość występowania DNA HPV jest wyższa. Doniesienia z piśmiennictwa mówią o 7,1-46,2% częstości zakażenia HPV stwierdzanego w wymazach z innych miejsc okolicy moczowo- płciowej u mężczyzn w rodzaju moszny czy pachwin [14]. Czynniki związane z ryzykiem zakażenia HPV i obecności przeciwciał przeciwko HPV u mężczyzn związane są z zachowaniami seksualnymi. Potencjalne korzyści z obrzezania jako prewencji zakażenia HPV są niejednoznaczne. Badanie serologiczne na obecność przeciwciał klasy IgG przeciwko HPV jest być może lepszą metodą oceny skumulowanej ekspozycji na HPV. Obecność przeciwciał w surowicy krwi może świadczyć o przebytym zakażeniu u osoby która nie manifestuje obecnie zakażenia [15]. W dotychczasowych badaniach stwierdza się wyższą częstość występowania seroprewalencji na typy HPV 6, 11, 16 i 18 u kobiet niż u mężczyzn. Prawdopodobne wyjaśnienie tej różnicy może być związane z miejscami zakażenia HPV u mężczyzn, siły odpowiedzi układu immunologicznego oraz czynników genetycznych i immunologicznych organizmu [16]. Nasze badanie ma na pewno sporo ograniczeń. Należą do nich: mała populacja pacjentów, badanie HPV tylko z jednego miejsca anatomicznego u mężczyzn, brak oceny obecności przeciwciał przeciwko HPV zarówno u kobiet jak i ich męskich partnerów, brak ankiety dotyczącej zachowań 614 Tabela II Obecność HPV DNA HR i LR u mężczyzn-partnerów kobiet w grupie badanej i kontrolnej oceniana testem HC2 (QIAGEN). HPV DNA HR and LR among men - sexual partners of women in the study group and control group measuredwith HC2 (QIAGEN) technique. Grupy Badana DNA HPV HR, LR N N % 5 9,09 55 7 12,72 78 42 53,84 CIN3 86 80 93,02 CaIA 15 14 93,33 ∑ 289 148 51,21 44 1 2,27 SPI 55 CIN1 CIN2 Kontrolna Test Chi2 Tabela III Dystrybucja poszczególnych typów HPV mężczyzn – partnerów seksualnych kobiet w zależności od rozpoznania histologicznego partnerki. Prevalence of particular HPV types among men – sexual partners of women with regard to histological diagnosis of the woman. HPV typy: SPI N=55 N CIN1 N=55 CIN2 N=78 CIN3 N=86 CaIA N=15 Razem N=289 % n % N % N % N % n % 16 0 0 3 5,45 29 37,17 71 82,55 10 66,66 113 39,10 18 1 1,81 2 3,62 6 7,69 4 4,65 2 13,33 15 5,19 31 1 1,81 0 0 2 2,56 2 2,32 0 0 5 1,73 33 1 1,81 1 1,81 1 1,28 0 0 0 0 3 1,03 45 2 3,62 1 1,81 4 5,12 3 3,48 2 13,33 12 4,15 Razem 5 9,09 7 12,72 42 53,84 80 93,02 14 93,33 148 51,21 Brak 50 37,16 48 32,43 36 24,32 6 4,05 1 0,67 141 48,78 Test Chi2 seksualnych u partnerów obojga płci. Istnieje niewątpliwie wiele wątpliwości klinicznego zastosowania badania na obecność HPV u mężczyzn. Badanie HPV jest stosowane w skriningu raka szyjki macicy u kobiet zarówno w weryfikacji nieprawidłowych wyników badania cytologicznego jak i jako narzędzie skriningowe. Skrining zakażenia HPV u mężczyzn nie jest zalecany z kilku powodów: zakażenie HPV jest bardzo powszechne, nie istnieje walidowany test do badania zakażenia HPV u mężczyzn, zakażenie HPV nie jest wskaźnikiem zwiększonego ryzyka zachorowania na chorobę nowotworową u mężczyzn czy ich partnerek seksualnych. Brak jest obecnie skutecznej metody eradykacji zakażenia HPV. Rozpoznawanie i leczenie partnerów kobiet z subklinicznym zakażeniem HPV i CIN nie przynosi korzyści [17,18]. Istnieje potrzeba prowadzenia dalszych badań epidemiologicznych jak i obserwacyjnych prospektywnych badań obserwacyjnych celem lepszego poznania związku zakażenia HPV u mężczyzn i ich roli w rozwoju patologii w obrębie narządu płciowego u obu płci. Wnioski Zakażenie HPV partnerów kobiet z subklinicznym zakażeniem HPV i CIN stwierdzane jest w wysokim odsetku (9,0993,33%). Piśmiennictwo 1. Dunne EF, Nielson CM, Stone KM, Markowitz LE, Giuliano AR: Prevalence of HPV infection among man: a systematic review of the literature. J Infect Dis. 2006; 194: 1044-1057. 2. Syrjanen K: Histology classification and natural history of cervical intraepithelial neoplasia (CIN). CME J Gynecol. Oncol. 2009; 14: 4–21. 3. zur Hausen H: Papillomavirus and cancer: from basic studies to clinical application. Nat Rev. 2002; 2: 342–350. 4. Bosch FX, Broker TR, Forman D, Moscicki AB, GIllison ML. et al: Comprehensive control of human papillomavirus infections and related diseases. Vaccine 2013; 31: I1–31. do:10.1016/j. vaccine.2013.07.026. 5. Ostör AG: Natural history of cervical intraepithelial neoplasia: a critical review. Int J Gynecol Pathol. 1993; 12: 186–192. 6. Muñoz N, Castellsague X, de Gonzalez AB, Gissmann L: HPV in the etiology of human cancer. Vaccine 2006; 24 (Suppl. 3): 1–10. 7. Moscicki AB, Schiffman M, Burchell A, Albero G, Giuliano AR. et al: Updating the natural history of human papillomavirus and anogenital cancers. Vaccine 2012; 30: F24–33. 8. Muñoz N, Bosch FX, de Sanjosé R, Herrero R, Castellsague X. et al: International Agency for Research on Cancer Multicenter Cervical Cancer Study Group: Epidemiologic classification of human papillomavirus types associated with cervical cancer. N Engl J Med. 2003; 348: 518–527. 9. Dunne EF, Nielson CM, Stone KM, Markowitz LE, Giuliano AR: Prevalence of HPV infection among men: A systematic review of the literature. J Infect Dis. 2006; 194: 1044-1057. 10. Chin-Hong PV, Vittinghoff E, Cranston RD, Buchbinder S, Cohen D. et al: Age-Specific J. Drabina i wsp. prevalence of anal human papillomavirus infection in HIV-negative sexually active men who have sex with men: the EXPLORE study. J Infect Dis. 2004; 190: 2070-2076. 11. Nyitray AG, Carvalho da Silva RJ, Baggio ML, Lu B, Smith D. et al: Age-specific prevalence of and risk factors for anal human papillomavirus (HPV) among men who have sex with women and men who have sex with men: the HPV in men (HIM) study. J Infect Dis. 2011; 203: 49–57. 12. Nyitray AG, Carvalho da Silva RJ, Baggio ML, Lu B, Smith D. et al: The prevalence of genital HPV and factors associated with oncogenic HPV among men having sex with men and men having sex with Przegląd Lekarski 2015 / 72 / 11 women and men: the HIM study. Sex Transm Dis. 2011; 38: 932–940. 13. Revzina NV, Diclemente RJ: Prevalence and incidence of human papillomavirus infection in women in the USA: a systematic review. Int. J STD AIDS 2005; 16: 528-537. 14. Castellsague X, Bosch FX, Muñoz N, Meijer CJ, Shah KV. et al: Male circumcision, penile hupan papillomavirus infection and cervical cancer in female partners. N Engl J Med. 2002; 346: 1105-1112. 15. Carter JJ, Koutsky LA, Hughes JP, Lee SK, Kuypers J. et al: Comparison of human papillomavirus types 16, 18 and 6 capsid antibody responses following incident infection. J Infect Dis. 2000; 181: 1911-1919. 16. Stone KM, Karem KL, Sternberg MR, McQuillan GM, Poon AD. et al: Seroprevalence of human papillomavirus type 16 infection in the United States. J Infect Dis. 2002; 186: 1396-1402. 17. Krebs HB, Helmkamp BF: Does the treatment of genital condylomata in men decrease the treatment failure rate of cervical dysplasia in the female sexual partner? Obstet Gynecol. 1990; 76: 660-663. 18. Krebs HP, Helmkamp BF: Treatment failure of genital condylomata acuminata in women: role of the male sexual parnter. Am J Obstet Gynecol. 1991; 165: 337-340. 615