założenia rozprawy

IMIĘ I NAZWISKO KANDYDATA: Joanna Lewandowska
PROMOTOR: prof. dr hab. n. med. Bogusław Machaliński
TYTUŁ ROZPRAWY: Ocena krążących komórek progenitorowych śródbłonka oraz wybranych cytokin
u noworodków przedwcześnie urodzonych w aspekcie rozwoju powikłań wcześniactwa.
CEL PRACY:
1.Porównanie liczby krążących wczesnych- i późnych komórek EPC we krwi pępowinowej pozyskanej od
wcześniaków oraz dzieci donoszonych stanowiących grupę kontrolną.
2.Określenie wartości prognostycznej liczby krążących wczesnych i późnych komórek EPC w zależności od
występowania i typu powikłania wcześniactwa.
3.Analiza kinetyki zmian liczby krążących komórek EPC we krwi obwodowej w okresie sześciotygodniowej
obserwacji po porodzie z uwzględnieniem wybranych parametrów stanu klinicznego pacjentów.
4.Ocena wpływu czynników troficznych i chemotaktycznych, tj. VEGF, HGF i SDF-1, na liczbę krążących EPC
we krwi pępowinowej i obwodowej oraz występowanie powikłań wcześniactwa.
MATERIAŁ I METODY :
Badanym materiałem jest krew pępowinowa i obwodowa u dzieci przedwcześnie urodzonych (23-36 Hbd) oraz
donoszonych (>37 Hbd). Analizę fenotypową endotelialnych komórek progenitorowych przeprowadzono za
pomocą cytometrii przepływowej. Osoczowe stężenia czynników wzrostu oznaczono za pomocą metody ELISA.
WYNIKI:
W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, iż liczba komórek krążących we krwi pępowinowej należących
do populacji wczesnych-EPC oraz późnych-EPC jest większa u dzieci urodzonych przedwcześnie w porównaniu
do grupy kontrolnej dzieci urodzonych o czasie. Dodatkowo, liczba komórek o fenotypie wczesnych-EPC i
późnych-EPC jest odwrotnie proporcjonalna do aktualnego stanu klinicznego wcześniaka ocenianego w 1.
minucie życia za pomocą skali Apgar. Większa liczba komórek o fenotypie wczesnych-EPC krążących we krwi
pępowinowej jest ponadto istotnie związana z wyższym ryzykiem wystąpienia powikłań wcześniactwa, takich jak
RDS, ROP, BPD oraz infekcje. Jednakże dowiedziono w wieloparametrycznej analizie statystycznej, że większa
liczba komórek EPC we krwi wcześniaków nie jest niezależnym czynnikiem predykcyjnym wystąpienia powikłań
wcześniaczych, gdyż są one bezpośrednio odwrotnie proporcjonalnie zależne od wieku urodzeniowego. Liczba
komórek EPC we krwi pępowinowej oraz krwi obwodowej stopniowo zmniejszała się przez pierwszych 6
tygodni życia wcześniaków, podczas gdy liczba tych komórek we krwi obwodowej pozyskanej od dzieci z grupy
kontrolnej pozostawała na stabilnym, nie ulegającym zmianom poziomie. Analiza statystyczna wykazała
również, że liczba późnych-EPC krążących we krwi pępowinowej koreluje wprost proporcjonalnie do stężenia
VEGF.
WNIOSKI:
1. Stwierdzona asocjacja pomiędzy liczbą komórek o fenotypie wczesnych-EPC i późnych-EPC z aktualnym
stanem klinicznym wcześniaka ocenianym w 1. minucie życia za pomocą skali Apgar może stanowić podstawę
dla postulatu wprowadzenia do praktyki klinicznej nowego markera oceny fizjologicznej dojrzałości organizmu
wcześniaka ocenianej obecnie za pomocą standardowej metody Apgar, która ma określone ograniczenia
interpretacyjne, zwłaszcza w przypadku stosowania jej do oceny stanu klinicznego skrajnie niedojrzałych
wcześniaków.
2. Większa liczba komórek o fenotypie wczesnych-EPC krążących we krwi pępowinowej związana jest z
wyższym ryzykiem wystąpienia powikłań wcześniactwa, takich jak RDS, ROP, BPD oraz infekcje. Parametr ten
nie stanowi jednak niezależnego czynnika ryzyka rozwoju powikłań wcześniaczych.
3. Zależność pomiędzy liczbą krążących wczesnych-EPC we krwi pępowinowej a młodszym wiekiem
urodzeniowym wcześniaka pośrednio wskazuje na ważną rolę krążących komórek EPC w rozwoju osobniczym
płodu i niemowlęcia. Większa liczba krążących wczesnych-EPC w młodszym wieku urodzeniowym może być
wykładnikiem aktywności procesu płodowej waskulogenezy w narządach wewnętrznych organizmu wcześniaka
w okresie okołoporodowym. Tym samym, potencjalna przedwczesna i nagła utrata znacznej części populacji
komórek o fenotypie wczesnych-EPC u niedojrzałych wcześniaków w wyniku porodu przedwczesnego może
mieć negatywne konsekwencje dla ich dalszego rozwoju i może mieć wpływ na rozwój powikłań wcześniactwa o
patogenetycznym podłożu naczyniowym.
4. Zaobserwowane zjawisko stopniowego zmniejszania się liczby EPC we krwi w okresie pierwszych 6 tygodni
życia wcześniaków w odniesieniu do stabilnej populacji tych komórek u dzieci z grupy kontrolnej, wraz z
adekwatnie zmieniającym się poziomem VEGF, może świadczyć o aktywności procesu waskulogenezy i jego
kinetyce w okresie postnatalnym. Praktyczne wykorzystanie oceny liczby komórek EPC we krwi obwodowej w
okresie pourodzeniowym u wcześniaków mogłoby przyczynić się w przyszłości do wdrożenia działań
prewencyjnych i leczniczych w celu zminimalizowania klinicznych skutków wcześniactwa poprzez ocenę
aktywności procesu waskulogenezy w wybranych punktach czasowych po porodzie przedwczesnym.