Chiny dr Iwo Augustyński Gospodarka chińska przed reformą Okres pierwszy – naśladownictwo modelu radzieckiego z kilkoma wyjątkami: mniej radykalna kolektywizacja rolnictwa, rolnictwo chińskie było generalnie działem samofinansującym, głównym źródłem dochodów budżetowych były przychody przedsiębiorstw państwowych a nie podatek obrotowy Gospodarka chińska przed reformą Wysokie nakłady na przemysł ciężki Inwestycje w przemyśle stalowym pochłaniały w tym okresie ok. 85% całości nakładów inwestycyjnych Inwestycje w rolnictwie ok. 8% Stopa inwestycji kształtowała się na poziomie 20%-25% W okresie 1953-78 przemysł ciężki powiększył produkcję 27 razy, przemysł lekki 9 razy Wielki Skok (1958-1960) W rolnictwie utworzono system komun niedopuszczających nawet istnienia działek przyzagrodowych, Utworzono mnóstwo małych, pracochłonnych zakładów przemysłowych (80 mln Chińczyków było zaangażowanych przy wytopie stali w miniaturowych piecach hutniczych), Doszło do zerwania współpracy z ZSRR Przyjęcie doktryny samowystarczalności Rewolucja Kulturalna (1966-1969) Próba ukształtowania ”człowieka komunistycznego” Recesja gospodarcza – średnio -2,5% Po rewolucji Kulturalnej 1971 – uznanie ChRL za legalny rząd Chiński przez USA i wejście do Rady Bezpieczeństwa ONZ, Wejście na rynek kapitalistyczny i rezygnacja z polityki samowystarczalności, W latach 1971-74 wymiana zagraniczna Chin wzrosła ponadtrzykrotnie, 1975 Program Czterech Modernizacji (wzrost produkcji zbóż, stali, kształtowanie kapitału przez zakupy zagranicznych fabryk i technologii), Początki reform rynkowych 1976 r. - doście do władzy Deng Xiaopinga, Redukcja inwestycji w przemyśle ciężkim na rzecz przemysłu lekkiego i rolnictwa, Zmniejszenie stopy akumulacji, Zmiany w rolnictwie: podwyżka cen produktów rolnych, podniesienie cen dostaw obowiązkowych, wprowadzenie 50% premii za dostawy ponadobowiązkowe, powiększenie obszaru działek przyzagrodowych z 5% do 15% użytków rolnych; Początki reform rynkowych W latach '80 pozwolono tworzyć małe przedsiębiorstwa prywatne, nieefektywne zakłady przemysłowe przekazywano kolektywom pracowniczym, Przyczyny sukcesu reform I. Stworzenie systemu przywilejów dla biurokracji i armii II. Oparcie reformy na osobistym autorytecie Denga. Zmiany w rolnictwie Rozpad systemu kolektywnego W zamian za prawo użytkowania działki ziemi kolektywnej rodzina była zobowiązana do płacenia renty, podatku rolnego oraz dostarczenia zespołowi swego udziału w kwocie produkcyjnej, Brak prywatyzacji ziemi, Szybki rozwój przemysłu gminnego i wiejskiego zatrudniającego ok. 150 mln pracowników – ok. 35% rocznie w latach '80 i ok. 30% w latach '90 Zmiany w rolnictwie Osłabienie polityki jednego dziecka, Zmniejszenie odsetka dzieci uczęszczających do szkoły, Zmniejszanie świadczeń socjalnych, Degradacja środowiska naturalnego, Wzrost nierówności: miasto – wieś, wschód – zachód, bogaci - biedni. Zmiany w sektorze pozarolniczym Program reform (od '84 r.): system cen kontrolowanych i cen wolnych, pozbawienie administracji państwowej funkcji gospodarczych, system płac bazujący na pracy, wprowadzenie nowych form własności. wprowadzenie spółek joint ventures, system kształcenia kadr kierowniczych dla gospodarki. Zmiany w sektorze pozarolniczym autonomia przedsiębiorstw państwowych w niektórych dziedzinach, reforma systemu bankowego, wprowadzenie systemu kontraktowego do organizacji przemysłu: kontraktowy system zarządzania, system odpowiedzialności menedżerskiej, system kontraktów wewnętrznych. Zmiany w sektorze pozarolniczym komercjalizacja 1988 r. - wprowadzenie Kodeksu przedsiębiorstwa kodyfikacja praw przedsiębiorstw państwowych, dalsze rozszerzenie autonomii przedsiębiorstw, 1988 r. - ustawa o bankructwie przedsiębiorstwa, 1993 r. - ustawa o spółkach akcyjnych, 1997 r. - ustawa o spółkach partnerskich (o nieograniczonej odpowiedzialności), Zmiany w sektorze pozarolniczym 1999 r. - ustawa o przedsiębiorstwach jednoosobowych, 2001 r. - członkostwo w WTO 2004 r. - zmiany w konstytucji dopuszczające istnienie kapitału prywatnego i gwarantujące prawa własności Kapitał zagraniczny Firmy zagraniczne płacą o połowę mniejsze podatki, Głównym zadaniem firm zagranicznych jest podnoszenie efektywności gospodarki chińskiej, zwiększanie eksportu oraz wdrażanie nowych technologii i technik, Celem inwestycji zagranicznych nie jest uzupełnianie braków kapitału, Problemy z przestrzeganiem praw własności intelektualnej, Płatna edukacja, 60% usług służby zdrowia płacone prywatnie,