Gdzie szukać pomocy w Wielkiej Brytanii?

2
3
Gdzie szukać pomocy w Wielkiej Brytanii?
Telefon zaufania (National 24-Hour Domestic Violence Helpline):
0808 2000 247
Krajowe Centrum ds. Przemocy Domowej (The National Centre for
Domestic Violence): 0870 922 0704 ; 08009 702070
www.ncdv.org.uk – pomaga uzyskać nakaz ochronny
Women’s Aid : http://www.womensaid.org.uk
porady emailowe: [email protected]
Adres: P.O. Box 391, Bristol, BS99 7WS
Informacja w sprawie schronisk (Shelterline): 0808 800 4444
dostępna od 8 rano do 24 codziennie; www.shelter.org.uk
Pomoc prawna (Legal Services Commission): 020 7759 0317/8
email: [email protected]
W Walii, Szkocji lub w Irlandii Płn. zadzwoń:
Wales Domestic Abuse Helpline: 0808 80 10 800
www.welshwomensaid.org
Scottish Domestic Abuse Helpline: 0800 027 1234
www.scottishwomensaid.co.uk
Northern Ireland Women’s Aid 24 hour Domestic Violence Helpline:
0800 917 1414. www.niwaf.org
W Polsce pomocy możesz szukać
w Centrum Praw Kobiet:
00-679 Warszawa Wilcza 60/19
tel. 48 22 6520117
www.cpk.org.pl
[email protected]
[email protected]
[email protected]
WAVE
2
3
C z y m j e s t p r zemoc domowa i jak ją rozpoznać ?
W każdej rodzinie dochodzi czasem do nieporozumień, a nawet kłótni. Większości z nas
zdarzyło się zranić bliską osobę albo zachować napastliwie, czego później żałowałyśmy.
Jednak gdy kłótnie, raniące słowa lub inne konflikty zdarzają się codziennie, można je uznać
za przejaw przemocy domowej. Poniższe pytania pomogą ci lepiej zrozumieć relacje, jakie
panują w twoim związku. Bądź szczera i zastanów się, na ile poniższe stwierdzenia opisują
twoją sytuację. Czy twój partner:
zabrania ci widywania się z przyjaciółmi lub z rodziną;
mówi, że jesteś głupia, brzydka i że bez niego sobie nie poradzisz;
podnosi na ciebie rękę – bije cię;
domaga się posłuszeństwa, mówi ci, co i jak masz robić;
zmusza cię do współżycia bądź do zachowań seksualnych, których nie akceptujesz;
awanturuje się, gdy nie ugotujesz na czas obiadu, nie posprzątasz mieszkania lub nie
spełnisz jego życzenia;
zakazuje ci podjęcia pracy lub pójścia do szkoły;
jest chorobliwie zazdrosny i podejrzliwy, kontroluje cię i śledzi;
nie daje ci pieniędzy na utrzymanie, kontroluje wszystkie wydatki;
zabiera ci dokumenty i pieniądze;
często obraża cię, poniża, krytykuje i wyśmiewa;
grozi bronią palną lub nożem, mówi, że cię zabije lub skrzywdzi osoby ci bliskie, itp.;
świadomie niszczy twoje rzeczy osobiste;
grozi, że zabierze ci dzieci i że nie będziesz mogła ich widywać, jeśli od niego odejdziesz;
mówi, że jesteś chora psychicznie;
jest agresywny, gdy zwracasz mu uwagę, że za dużo pije, lub prosisz, żeby coś zrobił;
usprawiedliwia swoje zachowanie działaniem alkoholu lub narkotyków.
Jeśli odpowiedziałaś twierdząco na jedno lub więcej z powyższych pytań, może to
oznaczać, że doświadczasz przemocy. Powinnaś wiedzieć, że przemoc domowa to każde
zachowanie, które powoduje psychiczne i/lub fizyczne cierpienie osoby w rodzinie, narusza
jej prawa i wolności oraz ma na celu utrzymanie nad nią kontroli i władzy.
Przemoc domowa może przyjmować wiele form. Wyróżniamy przemoc fizyczną, psychiczną, seksualną i finansową. Przemoc nie jest zjawiskiem marginalnym. Badania brytyjskie pokazują, że doznaje jej co czwarta kobieta na jakimś etapie swojego życia, dwie kobiety
tygodniowo tracą życie z rąk swoich byłych lub obecnych partnerów. To ogromny problem
społeczny i osobisty wielu kobiet, który w pierwszym okresie może przyjmować mniej drastyczne formy, z czasem coraz bardziej upodabniając się do tortur. Dlatego nie bagatelizuj
zachowań swojego partnera. Nikt nie zasługuje na to, aby się nad nim znęcano, naruszano
jego prawa i godność. Pamiętaj! Nic nie usprawiedliwia przemocy. Chociaż uwalnianie się
z krzywdzącego związku może być długotrwałym i trudnym procesem, nie rezygnuj, nie
wstydź się i szukaj pomocy.
Co możesz zrobić, jeśli doświadczasz przemocy domowej?
Jeśli czujesz się zagrożona, nie wahaj się zadzwonić na Policję, wybierając numer 999. Jeśli
nie jesteś bezpośrednio zagrożona, chcesz porozmawiać i dowiedzieć się, jakie masz możliwości działania, zadzwoń pod numer telefonu zaufania dla ofiar przemocy domowej: 0808
2000 247 (National Domestic Violence Helpline). Porady udzielane są przez 24 godziny na
dobę. Połączenia są bezpłatne, a w razie potrzeby możesz skorzystać z tłumacza.
Chcąc zapewnić sobie i swoim dzieciom bezpieczeństwo, działaj – o ile to możliwe –
planowo. Pamiętaj! Nie jesteś winna przemocy, jakiej doświadczasz! To twój partner odpowiada za przemoc i tylko on może zaprzestać jej stosowania. Są jednak rzeczy, które możesz
zrobić, aby zwiększyć bezpieczeństwo swoje i swoich dzieci:
zaplanuj działania odnoszące się do różnych sytuacji, w tym również kryzysowych;
trzymaj przy sobie wszystkie ważne numery telefonów; np. Policji, telefonu zaufania,
lokalnych organizacji, lekarza, szkoły, pomocy społecznej, prawnika;
naucz swoje dzieci dzwonić pod numer 999, aby w razie potrzeby umiały wezwać
pomoc i podać wymagane informacje (imię i nazwisko, adres i numer telefonu);
porozmawiaj z sąsiadami, do których masz zaufanie i którzy mogliby ci pomóc w razie
potrzeby. Poproś, aby zadzwonili na Policję, gdy usłyszą, że coś złego się dzieje;
spakuj najważniejsze rzeczy i schowaj je w bezpiecznym miejscu, np. u sąsiada;
staraj się mieć przy sobie pieniądze, w tym bilon na telefon lub bilet autobusowy;
trzymaj zawsze przy sobie telefon komórkowy, ale też dowiedz się, gdzie jest najbliższa
budka telefoniczna;
jeśli spodziewasz się ataku, schroń się w miejscu, z którego będziesz mogła zadzwonić.
Planując odejście, weź pod uwagę, że agresja sprawców często nasila się, kiedy ich
ofiara chce odejść. Dlatego najlepiej zrób to wtedy, gdy sprawcy nie będzie w domu.
Zabierz ze sobą dzieci oraz paszport, akty urodzenia dzieci, karty upoważniające do zasiłków, polisy ubezpieczeniowe, akt własności domu, umowę najmu, prawo jazdy i dowody potwierdzające przemoc. Nie zapomnij o pieniądzach, kartach bankomatowych,
kluczach, lekarstwach, potrzebnych ubraniach i ulubionych zabawkach dzieci. Postaraj
się odłożyć trochę pieniędzy.
Jeżeli musisz opuścić dom, pamiętaj, że jako osoba bezdomna w związku z przemocą,
niezależnie od twoich praw do lokalu, masz prawo się ubiegać o tymczasowe zakwaterowanie. Może to być hotel typu „bed and breakfast”, schronisko. Nie wpłynie to na możliwość
powrotu ani na twoje prawa jako lokatorki lub właścicielki lokalu. Powinnaś wiedzieć, że
nawet jeśli nie przedstawisz dowodów przemocy masz prawo do zakwaterowania na czas
prowadzonego dochodzenia. Jeśli czujesz się zagrożona, masz prawo odmówić powrotu do
domu, nawet po jego opuszczeniu przez sprawcę.
Jeśli zdecydujesz się zamieszkać w schronisku możesz tam przebywać od kilku dni do
kilku miesięcy. Uzyskasz tam wsparcie i poradę, osobny pokój. Powinnaś wiedzieć, że adresy
schronisk ze względów bezpieczeństwa są utajnione.
4
5
Jak zabezpieczyć się po odejściu od męża lub par tnera?
Wiele kobiet wstydzi się ujawniać innym, że są ofiarami przemocy. Weź jednak pod uwagę to,
że jeśli powiesz znajomym, rodzinie, pracodawcy lub nauczycielom dziecka o swojej sytuacji,
zwiększy to twoje bezpieczeństwo. Unikniesz niebezpieczeństwa, że nieświadomie udzielą
twojemu prześladowcy informacji na twój temat, a w sytuacji kryzysowej będziesz mogła liczyć
na ich pomoc. Jeśli po opuszczeniu partnera lub po jego wyprowadzeniu się będziesz mieszkała
w tym samym miejscu lub w pobliżu, dbaj szczególnie o swoje bezpieczeństwo:
nie izoluj się od świata, ale zachowaj ostrożność;.
postaraj się unikać miejsc, w których zwykle bywałaś;
zmień w miarę możliwości swoje nawyki i codzienne zwyczaje;
postaraj się zmienić daty lub miejsca spotkań, o których twój prześladowca może
wiedzieć;
wybieraj bezpieczniejszą drogę, gdy zbliżasz się do miejsc, których nie możesz uniknąć;
poinformuj szkołę lub przedszkole o sytuacji, powiedz, kto będzie odbierał dzieci;
rozważ możliwość poinformowania pracodawcy, szczególnie jeśli podejrzewasz, że
twój partner będzie próbował się z tobą kontaktować w miejscu pracy;
zadbaj, żeby twój telefon komórkowy nie został „namierzony”, jeśli nie chcesz, aby twój
prześladowca dowiedział się, gdzie przebywasz;
skontaktuj się z przedstawicielem sieci lub zmień numer, jeśli obawiasz się, że cię
namierzy. Możesz to sprawdzić poprzez wcześniejsze wybranie numeru 141;
unikaj używania wspólnych kart kredytowych lub debetowych i wspólnego konta w
banku, gdyż pokwitowanie wskaże mu transakcje i miejsca, gdzie ich dokonałaś;
zastrzeż swój nowy adres w sądzie i powiedz dzieciom, żeby utrzymywały go w tajemnicy.
Jeśli zostaniesz w domu lub wrócisz do niego po wydaniu dla sprawcy nakazu opuszczenia go, powinnaś się upewnić, że lokalne instytucje wiedzą o twojej sytuacji. Dowiedz
się, na co możesz z ich strony liczyć w razie potrzeby. W niektórych regionach realizowane
są programy zapewniające natychmiastową interwencję Policji oraz dodatkowe środki bezpieczeństwa.
Rozważ zmianę zamków w drzwiach, zabezpieczenie okien, zakupienie alarmu przeciwpożarowego i gaśnic oraz zainstalowanie oświetlenia z czujnikiem ruchu. Poinformuj
sąsiadów, że twój partner już z tobą nie mieszka i poproś, żeby poinformowali ciebie lub
Policję, jeśli go zobaczą. Rozważ zmianę numeru telefonu, zastrzeżenie go i używanie automatycznej sekretarki do sprawdzania połączeń. Zachowaj kopie nakazów sądowych. .
Jeśli twój były partner nie przestanie cię nękać i grozić ci, dokumentuj to, łącznie z datami. Jeśli są ślady jego działań, zrób zdjęcia obrazujące obrażenia i wyrządzone szkody. Poproś
lekarza o udokumentowanie urazów i zapisanie celu twojej wizyty. Jeśli uzyskałaś sądowy
zakaz zbliżania się lub nakaz z klauzulą przewidującą aresztowanie sprawcy, gdy dopuści się
on naruszenia jego postanowień, zgłoś to na Policji, która ma obowiązek wszcząć dochodzenie. W nagłych wypadkach zawsze dzwoń pod numer 999.
Przemoc a dzieci
Wbrew temu, co często sądzimy, dzieci są świadome tego, co dzieje się w domu. Mogą reagować w różny sposób, ale zawsze doznają krzywdy emocjonalnej. Przemoc ma ogromny
wpływ na ich kontakty społeczne, naukę, sprawia, że odczuwają złość, winę i strach. Czują
się bezsilne, mają sprzeczne uczucia zarówno w stosunku do ciebie, jak i sprawcy. Mogą być
niespokojne, mieć trudności ze snem, różne dolegliwości, problemy z jedzeniem, moczyć się
w nocy, być agresywne. Dzieci często czują się winne temu, co się dzieje w ich domu.
Ty z kolei możesz mieć poczucie winy, że zawodzisz jako matka, martwić, że odbiorą ci
dzieci, gdyż ich nie chronisz. Pamiętaj! To sprawca jest odpowiedzialny za przemoc, a nie ty.
Szukaj pomocy! Pomoże ci to lepiej chronić dzieci. Z dala od miejsca, w którym dochodziło
do przemocy, będą czuły się bezpieczniej. Bądź z nimi szczera, wyjaśnij, że przemoc jest zła.
Powinnaś mieć świadomość, że duży procent dzieci z domów, w których dochodzi do
przemocy, staje się ofiarami molestowania seksualnego ze strony tego samego sprawcy. Jeśli
podejrzewasz, że do tego doszło, zrób wszystko, aby je ochronić. Słuchaj uważnie dziecka,
pozwól mu opowiedzieć, co się stało. Zapewnij je, że to nie jego wina. Okaż troskę. Jeśli
dziecku zagraża dalsza przemoc, zgłoś to lokalnej organizacji lub lekarzowi.
Jeśli opuściłaś dom wraz z dziećmi a one chcą się widywać z ojcem i jest to bezpieczne,
nie sprzeciwiaj się. Jeśli jednak obawiasz się, że spotkania te stanowią dla was zagrożenie, zgłoś ten fakt Policji lub w sądzie. Niestety obawy te nie zawsze są brane pod uwagę
przez sądy rodzinne. Dlatego też jeśli dowiesz się, że twój były partner stara się o kontakty
z dziećmi, postaraj się o prawnika doświadczonego w sprawach o przemoc domową. Może
ci w tym pomóc Women’s Aid lub organizacja Prawa Kobiet (Rights of Women), udzielająca
telefonicznych porad prawnych pod numerem 0207 251.
W formularzu sądowym zaznacz „tak” w pytaniu o przemoc domową i opisz to czego
doświadczyłaś. Podkreśl, że obawiasz się o bezpieczeństwo swoje i dzieci. Wskaż dowody
(świadkowie, interwencje Policji, zaświadczenia lekarskie). Jeśli obawiasz się, że sprawca
może uprowadzić dzieci lub zatrzymać je po spotkaniu, wystąp o ustalenie ich miejsca pobytu przy tobie i poproś o nadzorowanie kontaktów.
Jeśli dojdzie do uprowadzenia dzieci, wystąp do sądu o wydanie nakazu ich powrotu
i przedsięwzięcie „kroków zapobiegawczych”, aby nie dopuścić do takiej sytuacji w przyszłości. Jeśli obawiasz się, że twoje dzieci zostaną uprowadzone poza Wielką Brytanię, będzie ci
potrzebna pomoc specjalisty. Uprowadzenie dziecka do innego kraju jest przestępstwem,
dlatego będziesz mogła się ubiegać o wydanie dzieci w oparciu o konwencję haską. W tej
kwestii możesz zasięgnąć porady telefonicznej w organizacji Reunit pod numerem 0116
2556 234 www.reunite.org.
6
7
Twoje prawa – prawo karne
Jeśli obawiasz się swojego obecnego lub byłego partnera, masz prawo do ochrony. Zgłoś to
Policji, która podczas interwencji jest zobowiązana do:
zapewnienia tobie i twoim dzieciom ochrony przed przemocą;
przesłuchania ciebie i twojego partnera na osobności;
zapewnienia ci, jeśli tego potrzebujesz, pomocy tłumacza;
ustalenia przebiegu zdarzenia;
zorganizowania pomocy medycznej, a w razie potrzeby transportu do bezpiecznego miejsca;
udzielenia wsparcia i pomocy w kontaktach z organizacjami świadczącymi pomoc.
Jeśli są do tego podstawy, Policja powinna zatrzymać sprawcę. Może to zrobić bez pytania cię o zgodę i zanim złożysz zeznania. Sprawca może być zatrzymany na 24 godziny
(36 godz. w weekend), zanim zostaną mu postawione zarzuty. Zapytaj o numer sprawy
– będzie ci potrzebny w kontaktach z innymi instytucjami.
Powinnaś wiedzieć, że zatrzymanie nie jest równoznaczne z wszczęciem postępowania. Decyzję w tej sprawie podejmuje prokuratura (Crown Prosecution Servise – CPS). Powinnaś mieć
świadomość, że wszczęcie postępowania może zwiększyć ryzyko odwetu ze strony sprawcy. Dlatego dbaj o swoje bezpieczeństwo. Sprawca po zatrzymaniu może być aresztowany lub zwolniony
za kaucją. Powinnaś być poinformowana o tej decyzji oraz o warunkach zwolnienia. Policja ma
obowiązek ocenić zagrożenie dalszą przemocą, dlatego nie zdziw się, jeśli nie wszystkie zadawane
podczas przesłuchania pytania wydadzą ci się bezpośrednio związane ze sprawą. Wstępną decyzję
odnośnie do aresztowania lub zwolnienia za kaucją podejmuje Sąd Grodzki (Magistrates’ Court).
Warunkiem zwolnienia może być nakaz opuszczenia przez sprawcę domu, zakaz zbliżania się do
ciebie i miejsc twojego pobytu lub nakaz przebywania w określonych miejscach.
Warunki nałożone na sprawcę mają zapewnić ci bezpieczeństwo. Jeśli sprawca je złamie,
powinnaś o tym zawiadomić Policję. Powinnaś także wiedzieć, że jeśli będziesz chciała wycofać oskarżenie, będziesz przesłuchana w celu ustalenia, czy przypadkiem nie zrobiłaś tego
pod naciskiem sprawcy. Twoja wola dotycząca dalszego biegu sprawy może, ale nie musi,
być brana pod uwagę przez prokuraturę. Rozpoznanie sprawy może potrwać kilka miesięcy.
W tym czasie Policja może się z tobą kontaktować. Nie zapomnij przekazać wszelkich dowodów stosowania wobec ciebie przemocy. Dowodem mogą być m.in.:
obdukcje lub zaświadczenia lekarskie opisujące doznane obrażenia;
zeznania sąsiadów lub np. przedstawicieli organizacji, w których szukałaś pomocy;
opinie ze szkoły o wpływie przemocy na twoje dzieci;
nakazy i zakazy, o które się starałaś;
uprawdopodobnione obawy lub groźby.
Sprawa będzie toczyła się w Sądzie Grodzkim (Magistrates’ Court) lub w Sądzie Koronnym (Crown Court), w zależności od postawionych zarzutów. Wysokość wyroku również
jest zależna od wagi czynów popełnionych obecnie i w przeszłości. Sąd może orzec karę
bezwzględnego pozbawienia wolności lub karę w zawieszeniu. Wyrokowi karnemu może
towarzyszyć wydanie nakazu ochronnego.
Twoje prawa – droga c y wilna
Możesz dodatkowo lub równolegle starać się o wydanie nakazu ochronnego (injunction lub
protection order) na drodze cywilnej. Wniosek możesz złożyć w Sądzie Rodzinnym (Family
Court) lub rejonowym (County Court). Sąd może wydać takie postanowienia jak:
Zakaz molestowania (non molestation order) – jego celem jest ochrona
przed przemocą, groźbą jej stosowania, zastraszaniem, prześladowaniem i nękaniem ciebie oraz twoich dzieci przez twojego obecnego lub byłego partnera oraz zapewnienie wam
bezpieczeństwa.
Postanowienie w sprawie miejsca zamieszkania (an occupation order),
określa, kto może zamieszkiwać we wspólnym lokalu i ogranicza prawa sprawcy do przebywania w określonych miejscach. Możesz wystąpić o wydanie go, jeśli nie czujesz się bezpiecznie
mieszkając z partnerem lub chcesz wrócić do domu, który opuściłaś z powodu przemocy.
O nakaz możesz się ubiegać, jeśli pozostajecie w związku formalnym i nieformalnym,
mieszkacie lub mieszkaliście razem, macie wspólne dziecko, trwa sprawa rozwodowa lub
dotycząca dzieci albo jesteście związku, nawet jeśli nie mieszkaliście razem. Naruszenie zakazu molestowania jest przestępstwem, ale możesz też dochodzić swoich praw na drodze
cywilnej. Nakazy mogą być dodatkowo wzmocnione klauzulą przewidującą natychmiastowe zatrzymanie sprawcy, który naruszył je. Orzeczenie nakazu może wzmóc agresję sprawcy, dlatego zwróć w tym okresie szczególna uwagę na swoje bezpieczeństwo.
Jeśli nie możesz się ubiegać o nakaz ochronny w oparciu o przepisy prawa rodzinnego,
bo twój związek się zakończył, ale wciąż jesteś nękana, możesz ubiegać się o wydanie nakazu w oparciu o przepisy prawa cywilnego (Protection from Harassment Act 1997). Jeśli
sąd uzna, że jesteś zagrożona, może dołączyć do nakazu ochronnego klauzulę nakazującą
sprawcy powstrzymanie się od określonych zachowań (restraining order).
Jeśli ubiegasz się o prawo do usunięcia sprawcy przemocy z lokalu, musisz mieć do
niego tytuł prawny lub prawo do jego zajmowania albo pozostawać w związku małżeńskim lub w związku nieformalnym z partnerem płci przeciwnej, który jest właścicielem lub
najemcą. Przed wydaniem postanowienia, sąd zbada jego wpływ na życie twoje i sprawcy.
Do nakazu głównego może dołączyć dodatkowe nakazy, dotyczące na przykład remontu
lub utrzymania lokalu lub tego, kto i w jakim stopniu ma obowiązek płacenia czynszu lub
wnoszenia innych opłat. Nakazy ochronne są wydawane na określony czas, na przykład na
sześć miesięcy, ale mogą być przedłużane. Nie ma ograniczenia czasowego, na jaki może być
wydane postanowienie o zakazie molestowania, ale postanowienie określające prawo do
przebywania w lokalu może być przedłużone powyżej jednego roku tylko wówczas, kiedy
wnioskodawca ma prawo do lokalu (jako właściciel, współwłaściciel, najemca lub współnajemca) lub jeśli pozostajecie z właścicielem lub najemcą w związku małżeńskim.
Jeśli otrzymujesz zasiłek, mało zarabiasz lub nie masz oszczędności, możesz się ubiegać
o nieodpłatną pomoc prawną (Community Legal Services funding, or legal aid). Dochody
twojego partnera nie są wówczas brane pod uwagę. Posiedzenie sądu odbywa się przy
drzwiach zamkniętych, a ty masz prawo zastrzec przed sprawcą swój nowy adres.