Dziecko z cukrzycą - Przedszkole Integracyjne w Koszalinie

CUKRZYCA – przyczyny i sposób postępowania
Co to jest cukrzyca?
Cukrzyca jest choroba podstępną i przewlekłą, charakteryzującą się podwyższonym
poziomem glukozy we krwi. Nie boli, nie widać jej, a niesie ze sobą groźne
powikłania, jak uszkodzenie nerek, wzroku, układu sercowo-naczyniowego.
Spowodowane jest to tym, że organizm nie jest w stanie produkować lub produkuje
niewystarczającą ilość hormonu zwanego insuliną. , bądź też organizm nie reaguje
odpowiednio na wytwarzaną insulinę.
Jeżeli organizm nie reaguje na insulinę, jej ilość jest niewystarczająca lub brakuje
insuliny, wówczas poziom glukozy czyli cukru we krwi rośnie.
ROZRÓZNIAMY DWA RODZAJE CUKRZYCY- CUKRZYCA TYPU 1 I TYPU 2
Cukrzyca typu 1 – jest nieuleczalną chorobą, w której ulegają uszkodzeniu komórki
trzustki produkujące insulinę. Początkowo występuje jej niedobór, a potem całkowity
brak.
Przyczyny powstawania cukrzycy typu 1 to


czynniki immunologiczne tzn. powstają przeciwciała niszczące własne komórki
trzustki
środowisko zewnętrzne tzn. infekcje wirusowe, związki chemiczne zawarte w
wodzie i pożywieniu.
Cukrzyca typu 1 może pojawić się po raz pierwszy niemal w każdym wieku,
najczęściej rozpoczyna się u dzieci lub młodych nastolatków i występuje u około 10%
pacjentów z cukrzycą. Trudno przewidzieć kiedy dziecko zachoruje na cukrzycę,
ponieważ proces niszczenia komórek trzustki może trwać kilka lat , zanim choroba
się ujawni.
OBJAWY: mogą pojawić się nagle i charakteryzują się






częstym oddawaniem moczu
nadmiernym apetytem i wzmożonym pragnieniem
utratą masy ciała czyli chudnięciem , osłabieniem
mniejszą aktywnością
niechęcią do zajęć sportowych
bólami mięśni , nóg.
Jedynym sposobem leczenia cukrzycy typu 1 jest podawanie insuliny w zastrzykach
lub za pomocą osobistej pompy insulinowej, bowiem jest to od początku cukrzyca
insulinozależna.
INSULINOTERAPIA to nowoczesny sposób prowadzenia cukrzycy u dzieci i
młodzieży, polegający na podawaniu insuliny penami lub przy pomocy pompy
insulinowej.
Penami można podawać insulinę o długim czasie działania tj. 1-2 razy na dobę lub
insulinę o szybkim i krótkim czasie działania, która zastępuje wydzielanie posiłkowe i
wstrzykiwana jest kilkakrotnie, w zależności od przyjmowanych posiłków.
Ilość, czas i rodzaj podawanej insuliny uwzględnia indywidualny tryb życia dziecka.
Osobista pompa insulinowa to najnowocześniejszy sposób podawania insuliny jako
ciągły podskórny jej wlew. Pompa insulinowa jest to niewielkie urządzenie noszone w
odpowiednim etui, przypięte np. do paska. Posiada zbiornik z insuliną i
mikrokomputer wykonujący wszelkie polecenia zaprogramowane przez człowieka.
Dren o odpowiednio dobranej długości łączy zbiornik z insuliną z wkłuciem,
znajdującym się w ciele, zmienianym raz na trzy dni. Metoda ta daje możliwość
bardzo dobrego wyrównania cukrzycy i poprawia komfort życia likwidując wielokrotne
w ciągu doby zastrzyki.
Sytuacje mające wpływ na poziom cukru we krwi
U osób chorych na cukrzycę na poziom cukru we krwi ma wpływ wiele sytuacji m.in.:



stan emocjonalny: sytuacja stresowa, strach, radość związane z wielkimi
emocjami z reguły podnoszą poziom cukru we krwi
wysiłek fizyczny: przyspiesza spalanie glukozy i może doprowadzić do
szybkiego spadku poziomu cukru we krwi
gospodarka hormonalna : szczególnie w okresie dojrzewania
Wysoki i niski poziom cukru we krwi czyli hiperglikemia i hipoglikemia
Prawidłowy poziom glukozy w osoczu krwi żylnej u osób zdrowych , na czczo
powinien wahać się w granicach 70 – 99 mg/dL ( miligramy na decylitr), zaś po
jedzeniu nie powinien przekraczać 140 mg/dL.
U dzieci z cukrzycą typu 1 dążymy do wartości: glikemia na czczo 90 do 145 mg/dL
2-godziny po posiłku 90-180 mg/dL.
Hiperglikemia ( przecukrzenie) występuje, gdy poziom glukozy we krwi jest
zbyt wysoki, zazwyczaj przyjmuje się, że wynosi on powyżej 180 mg/dL.
Przyczyny: nieleczona cukrzyca,błędy dietetyczne, niewystarczająca dawka insuliny,
stres, ograniczenie ruchu i aktywności fizycznej, spożywanie zbyt dużej ilości
pokarmów, zakażenie bakteryjne.
Objawy: może ich nie być, ale może wystąpić uczucie zmęczenia,zawroty głowy,
senność, zwiększone pragnienie, częste oddawanie moczu, nieostre widzenie,
suchość w jamie ustnej, odwodnienie, osłabienie.
Postępowanie : w tym momencie nic groźnego się nie stanie. Należy jednak
pamiętać, aby pić dużo płynów obojętnych,wody; badać poziom cukru we krwi, co
dwie do czterech godzin. W przypadku dzieci należy skontaktować się z rodzicami i
pomóc dziecku wykonać wszystkie czynności, jakie wskaże rodzic.
Hipoglikemia ( niedocukrzenie) występuje , gdy poziom glukozy we krwi jest
zbyt niski i wynosi poniżej 70 mg/dL. Przy każdym podejrzeniu hipoglikemii kiedy
spadek jest poniżej 65mg/dL należy wykonać pomiar poziomu cukru we krwi i podać
dodatkową porcję glukozy.
Przyczyny: zbyt duża dawka insuliny lub doustnego leku przeciwcukrzycowego,
brak, opóźnienie lub pominięcie regularnego posiłku np. drugiego śniadania,
spożycie mniejszej ilości jedzenia niż zwykle, wysiłek fizyczny lub aktywność bez
odpowiedniego przygotowania, zmiana schematu podawania insuliny, spożycie
alkoholu.
Objawy - mogą wystąpić nagle: uczucie osłabienia lub omdlenia , bóle i zawroty
głowy, bladość, nadmierna potliwość, drżenie rąk, zaburzenia widzenia, zaburzenia
zachowania, agresja, niemożność nawiązania kontaktu, nielogiczne odpowiedzi na
pytania, bełkotliwa mowa, uczucie głodu, suchość w jamie ustnej, bóle brzucha.
Postępowanie : przy każdym podejrzeniu hipoglikemii należy wykonać pomiar
poziomu glukozy i natychmiast podać szybko działającą glukozę tj. do wyboru: słodki
soczek, osłodzoną wodę lub herbatę, kompot,1-2 kostki cukru; cukierki owocowe,
kanapkę; najszybciej podnosi poziom cukru napój Coca-Cola.
Jeżeli poziom glukozy we krwi nie zwiększył się, należy przyjąć kolejną dawkę
glukozy i po 15 minutach ponownie zbadać poziom glukozy we krwi.
Jeżeli niedocukrzenie wystąpiło szybko, bez wcześniejszych objawów i doszło do
utraty przytomności- nie wolno podawać nic doustnie – trzeba natychmiast zapewnić
pomoc medyczną i jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe oraz zawiadomić
rodziców .
U dzieci przed większym wysiłkiem fizycznym należy zbadać poziom cukru we krwi i
zależnie od wyniku podać dodatkową ilość węglowodanów , aby nie doprowadzić do
nagłego spadku poziomu cukru.
Przy glikemii 200mg/dL – dziecko może ćwiczyć, glikemia 100mg/dL – podajemy
dodatkową porcję np. banana, bułkę, glikemia 50mg/dL – konieczne jest podanie
glukozy i posiłku.
Badanie poziomu cukru we krwi
Badanie wykonywane jest przy pomocy urządzenia, które nazywa się : glukometr.
Przed wykonaniem badania należy:





umyć ręce ciepłą wodą z mydłem
regularnie zmieniać miejsce nakłucia
unikać wrażliwych okolic ( nakłuwać palec z boku a nie na koniuszku opuszki
palca)
za każdym razem używać nowego ostrza
ustawić odpowiednią głębokość nakłucia.
Piramida zdrowia dla dziecka chorego na cukrzycę
Dziecko chore na cukrzycę powinno mieć stosowaną dietę od 1400 – 1600kcal
tzn. 5 posiłków dziennie w tym:
5x dziennie ciemne pieczywo, makarony, ryż
4x dziennie warzywa
3x dziennie owoce
2x dziennie mleko, jogurt, ryby
Produkty wskazane do spożycia:








chleb żytni
buraki
ryż brązowy
soczewica
fasola biała
marchew gotowana
jabłka,czereśnie
czekolada mleczna
Produkty, których powinno się unikać u chorych na cukrzycę to:






frytki
bagietki
wafle waniliowe
ziemniaki gotowane
ryż biały
kleiki ryżowe, płatki kukurydziane.
Co odróżnia cukrzycę typu 1 od cukrzycy typu 2.
Cukrzyca typu 2 zazwyczaj rozwija się stopniowo. Chorują na nią najczęściej ludzie
starsi,powyżej 40 lat, często z otyłością lub nadwagą.
Przyczyny powstawania:



czynniki genetyczne
wiek
masa ciała
Cukrzyca typu 2 występuje u około 90% osób z cukrzycą i zazwyczaj rozwija się
stopniowo. Może wystąpić u każdego. Jednak ryzyko jest większe w przypadku:





osób powyżej 40 roku życia
osób z nadwagą
osób, u których w rodzinie występowała cukrzyca
kobiet z cukrzycą ciążową w przeszłości
kobiet, które urodziły dziecko o masie urodzeniowej powyżej czterech
kilogramów.
U osób z cukrzycą typu 2 organizm wytwarza insulinę, lecz jest jej zbyt mało lub nie
działa ona prawidłowo. Problemowi temu można w dużym stopniu zaradzić poprzez:



zmniejszenie masy ciała
zwiększenie aktywności fizycznej
właściwe żywienie czyli stosowanie diety 1500 kcal tj. 5 posiłków dziennie z
uwzględnieniem 45% węglowodanów, 20% białka roślinnego i zwierzęcego,
35% tłuszczów w produktach .
Chorzy na cukrzyce typu 2 leczeni są środkami doustnymi obniżającymi poziom
cukru we krwi. Insulinoterapia jest zazwyczaj dalszym etapem leczenia.
Procedury postępowania z dzieckiem chorym na cukrzycę
Na co dzień:
- Porozmawiaj z rodzicami dziecka o jego specyficznych potrzebach i
ewentualnych ograniczeniach
- Zapewnij dziecku komfortowe warunki wykonywania badania poziomu
cukru i podawania insuliny
- Stwórz możliwość spożywania posiłku także w czasie zajęć
- Wyjaśnij sytuację także innym dzieciom w grupie (jeśli rodzice sobie tego
nie życzą to nie)
Kiedy źle się poczuje:
Możliwe objawy:
- hiperglikemia ( przecukrzenie – wysoki poziom cukru powyżej 180 mg/dL):
wzmożone pragnienie, bóle brzucha, częste oddawanie moczu, śpiączka,
zapach acetonu z ust, przyspieszone tętno
-hipoglikemia ( niedocukrzenie- spadek cukru poniżej 70 mg/dL): uczucie głodu,
mroczki przed oczami, drżenie mięśni, zimny pot, stan pobudzenia, niepokój,
utrata przytomności – śpiączka
Postępowanie:
- podaj cukier w postaci rozpuszczonej
-
gdy dziecko nieprzytomne: ułóż w pozycji bezpiecznej, zawiadom
rodziców, wezwij pogotowie, okryj ciepło i kontroluj funkcje życiowe.