Rozwijanie zainteresowań dzieci
advertisement
Pismo pod redakcją Katarzyny Grabowskiej i Joanny Pryfer --------------------------------------------------------------------------Nr 17 GRUDZIEŃ 2010 ---------------------------------------------------Jest taki dzień... Bardzo ciepły, choć grudniowy. Jest taki dzień... W którym gasną wszelkie spory. Jest taki dzień, W którym radość wita wszystkich, Dzień, który już Każdy z nas zna od kołyski. Niebo - Ziemi, Niebu - Ziemia; Wszyscy wszystkim ślą życzenia: Drzewa - ptakom, ptaki - drzewom, Tchnienie wiatru - płatkom śniegu. Jest taki dzień Tylko jeden raz do roku. Dzień, zwykły dzień, Który liczy się od zmroku. Jest taki dzień, Gdy jesteśmy wszyscy razem. Dzień, piękny dzień Dziś nam rok go składa w darze. Niebo - Ziemi, Niebu - Ziemia; Wszyscy wszystkim ślą życzenia, A gdy wszyscy usną wreszcie, Noc igliwia zapach niesie. Zapraszamy do lektury naszej gazetki i zachęcamy do wspólnych zabaw oraz miłych przygotowań świątecznych, a także wesołych spacerów i korzystania z uroków zimy. 1 ROZWIJANIE ZAINTERESOWAŃ DZIECI Każde dziecko posiada odmienne nieco indywidualne zainteresowania, odpowiadają jakie jego najbardziej skłonnościom i uzdolnieniom. Dzieci bardziej aktywne wyżywają się w sporcie, w organizacji zuchów czy w dziecięcych. teatrzykach Zainteresowania artystyczne często związane są ze zdolnościami w danym kierunku. Zainteresowania dzieci w młodszym Jednak wieku szkolnym nie są jeszcze ściśle wpływ na kształtowanie zainteresowań sprecyzowane i trwałe, a dotyczą dzieci ma najbliższe otoczenie, czyli najczęściej przyrody i sportu. przede Fascynuje je świat roślin i zwierząt, rodzinne poza tym chętnie grają w piłkę, jeżdżą najwcześniej dostrzegają na łyżwach, wrotkach, skaczą, ścigają predyspozycje dziecka, się, zaczynają kolekcjonować znaczki umiejętne pocztowe, pocztówki lub inne zbiory. potrafią ukierunkować i rozwinąć jego zdecydowanie wszystkim największy środowisko dziecka. zabiegi Rodzice pewne a przez wychowawcze zainteresowania. Miewają też zainteresowania czytelnicze — zaczynają gromadzić własne książki i czasopisma dla dzieci, lubią teatr, filmy, albo też same mają Dzieci najchętniej wykonują te zajęcia, zacięcie artystyczne — biorą udział w które przychodzą im z łatwością, do inscenizacjach, z zapałem rysują i których mają uzdolnienia. malują. 2 Rodzice mogą poważnie przyczynić Zainteresowania czytelnicze u się do rozwinięcia nawet niewielkich dziecka kształtują się głównie w domu. uzdolnień, kierunku To rodzice uczą je gromadzenia artystycznym, gdy zachęcą do zajęć z własnego księgozbioru tematycznie, rysunków w domu, zainteresują się np. jedni chłopcy wybierają książki o pracami mu Indianach, inni znów wolą książki o aby mogło charakterze przyrodniczym. Rodzice np. dziecka odpowiednie w i warunki, stworzą rysować kredą lub patykiem. są także pierwszymi doradcami dziecka w wyborze dobrej książki. Rodzice mający zainteresowania czytelnicze na pewno potrafią Kompletowanie własnej biblioteczki, segregowanie książek, zakładanie przekazać je także swoim dzieciom. katalogu rozwija i Początkowo zainteresowania przeglądanie będzie to książeczek, wspólne itp. czytelnicze utrwala dzieci. częste Oczywiście dziecko w wieku 4 - 6 lat czytanie dziecku interesujących baśni i nie potrafi samo założyć biblioteczki i opowiadań. Stopniowo, w miarę coraz dlatego robi to wspólnie z rodzicami lepszego opanowywania przez dziecko lub starszym rodzeństwem. Dobrym techniki czytania, można czytać z nim zwyczajem na zmianę, ponieważ czytanie przez organizowanie w czasie wolnym od dorosłych nawet 10-letniemu dziecku nauki tzw. „godziny ciekawej książki", ma szczególną wartość wychowawczą w czasie której odbywa się wspólne (dobra zabarwienie czytanie książek. Z biegiem czasu emocjonalne głosu, więź z dzieckiem, niektóre dzieci zaczynają do tego wspólne stopnia „pochłaniać" książki, że nie dykcja, rozmowy przeczytanych książek). na temat wielu rodzin jest można ich oderwać od pasjonującej lektury i nakłonić do spaceru na 3 powietrzu. Jednakże rodzice muszą regulować czas poświęcony Ponieważ zainteresowania dzieci na w pierwszych latach nauki szkolnej są czytanie, aby nie odbywało się ono nietrwałe, trzeba je ciągle w jakiś kosztem zdrowia i nauki dziecka. sposób podsycać. Brak warunków do kontynuowania pewnych zainteresowań, przeszkody, na jakie dziecko czasem napotyka w domu mogą zahamować jego zainteresowania. Jeżeli np. dziecko ma jakąś kolekcję — młodsze rodzeństwo nie może mieć do niej dostępu, aby nie zniszczyło tego, co z takim trudem, systematycznie zbierało. Trzeba również czuwać nad tym, aby dzieci Tak wiele miejsca poświęciliśmy zainteresowaniom czytelniczym, gdyż nie brały na siebie zbyt dużo zajęć ponadobowiązkowych. one przede wszystkim wzbogacają psychikę dziecka i wpływają na jego rozwój intelektualny. Dzieci, u których rodzice od najwcześniejszych lat rozbudzili zainteresowania czytelnicze, uczą się z reguły lepiej, mają bogatszy zasób słów, więcej wiadomości z różnych dziedzin, ortograficznie, piszą szybciej bardziej opanowują Kontynuowanie zbyt wielu zajęć technikę czytania, co ma ogromny jednocześnie (np. zbiórki zuchów, wpływ na dalsze ich sukcesy w nauce. pływalnia, kółko Dziecko, które czyta biegle, łatwiej modelarstwo) nie może się skoncentrować na treści, dobrych rezultatów i wcześniej czy szybciej z później odbije się ujemnie na nauce podręcznika, a to się bardzo liczy przy szkolnej. Dziecko poświęcające zbyt dalszej nauce w klasach wyższych dużo czasu na swe zainteresowania, szkoły podstawowej. będzie opanowuje materiał już plastyczne, da na zmęczone pewno przed przystąpieniem do lekcji. 4 Nie można pozwolić, aby dało Rozwój zainteresowań się unieść fali swych wielostronnych uzależniony jest więc od środowiska zainteresowań. Rodzice znając swoje rodzinnego i od zdolności dziecka. dziecko, orientując się, jaki jest jego Zdolności rozwijają się na podłożu stan zdrowia, jakie ma właściwości zadatków indywidualne i do czego posiada fizjologicznych. uzdolnienia, w sposób przemyślny i wyznaczają taktowny ukierunkować Potrzebne są jeszcze inne czynniki — zainteresowania dziecka, wybrać te, zwłaszcza kierunek wychowania, tj. które najwięcej oddziaływanie stanowią środowiska oraz własna aktywność powinni dadzą satysfakcji. dziecku Wyjątek czytelnicze, zainteresowania które anatomicznoZadatki jednak te nie zdolności. najbliższego dziecka. trzeba rozwijać u wszystkich dzieci. One bowiem odpowiednio dozowane przynoszą najwięcej korzyści w rozwoju intelektu dziecka. Bezpośrednia aktywność dziecka może przejawiać zajęciach się w artystycznych, różnych np. w twórczości plastycznej, w recytacji, w muzykowaniu, a także podczas słuchania audycji radiowych. Zajęcia Rodzice muszą więc „trzymać te wybrane przez dziecko z własnej rękę na pulsie" zainteresowań dziecka, inicjatywy lub „podsunięte" przez aby nie zniechęciło się i nie porzuciło rodziców tego, pewne zaangażowania wyobraźni. Łączy się z osiągnięcia. Trzeba czasami pomóc, tym problem kształtowania twórczej zachęcić wyobraźni w domu rodzinnym. w czym i ma już pochwalić. Forma wymagają dużego dyskretnych dopingów (nic na siłę, bo rezultat może być odwrotny) pozwoli na systematyczne Kontynuowanie zainteresowań dziecka tak cennych nieraz w dalszej jego przyszłości. 5 Uczęszczanie z dziećmi do Ileż pomysłów może mieć teatru, uczenie dostrzegania piękna dziecko organizując taki teatrzyk w przyrody podczas podróży, wycieczek domu. Samo jest twórcą scenariusza, lub dialogów między postaciami i samo spacerów oraz dostarczanie ciekawej lektury wzbogaca ich świat wymyśla inscenizację. wewnętrzny i rozwija wyobraźnię. Szczególnie cennymi prezentami dla dzieci są książeczki, komplety farb, kredek, flamastrów plastyczna itp. dziecka Ekspresja wyrażona w swobodnym rysunku czy malarstwie jest wyrazem jego wyobraźni — jego A w jaki sposób oddziałuje na wyobraźnię dziecka radio? Temat to „widzenia świata". rozległy i kontrowersyjny. Na pewno jednak dobra muzyka wpływa dodatnio na rozwój uczuć. Jest wiele audycji radiowych, które pobudzają wyobraźnię małych słuchaczy. Postacie z baśni, bajek i opowiadań przemawiają do dzieci w sposób żywy i bezpośredni. Ale postaci tych ani scenerii nie można zobaczyć tak jak w telewizji czy w teatrze i trzeba je sobie Świetnym przykładem kształtowania wyobraźni dziecka może wyobrazić. Wiele jest przykładów być próba dokończenia fabuły czytanej kształtowania książki lub wymyślenie zakończenia dziecka. W dużym stopniu zależą one do usłyszanego lub przeczytanego od pomysłowości i fragmentu opowiadania. dziecka, a także od rodziców, którzy Wśród wielu ciekawych gier i zabawek, które kształtują wyobraźnię dziecka można wymienić również „teatrzyk kukiełkowy". potrafią twórczej utrzymać i wyobraźni zainteresowań podsycić te zainteresowania. Rodzice mogą stwarzać dziecku odpowiednie sytuacje, które są okazją do wielu przeżyć natury estetycznej. 6 trzymania narzędzia i uciekającej kartki. Wraz z rozwojem umiejętności chodzenia i poznawania świata, dziecko zaczyna tworzyć nowe formy, kreski, koła, spirale. CO MÓWI NAM RYSUNEK DZIECKA Rysowanie, malowanie jest to jedna z ulubionych form aktywności i zabawy naszych dzieci. Rzadko zastanawiamy się, co dzieci konkretnie rysują i dlaczego. Wśród tysięcy rysunków dzieci nie Dziecko w swoich pracach daje nam ma identycznych lub podobnych prac. dokument przeżyciach Każdy z nich odzwierciedla uczucia, wewnętrznych i zewnętrznych, opisują zdolności intelektualne, poziom rozwoju swoje marzenia, sny, leki i pragnienia. świadomości Dzieci swoje estetyczny a i społecznego. Stefan Szuman wykazał, że o swych pokazują spojrzenie na nam świat, siebie, związki na zależności. percepcyjnej, nawet poziom smak rozwoju "dziecko w swoich rysunkach odtwarza nie Każde dziecko rozwija się w tyle to, co widzi, ile to, co wie o świecie". indywidualny sposób i w swoim tempie, a Wiedza, jaką dziecko dysponuje w chwili, jego zdolności wyrazu odpowiadają jego gdy rysuje, świadczy o poziomie jego osobowości. Analizując rysunki można rozwoju intelektualnego. wskazać główne cechy dziecięcego rozwoju, które z reguły dotyczą każdego dziecka. „Gryzmoły” są podstawą każdego rozwoju dziecka. Gryzmolenie to niekończące się kreślenie linii, spirali itp. Dziecko w okresie do 3 lat nie ma kontroli nad kartką i kredką. Jego rysunki są w samej rzeczy próbą opanowania sztuki 7 Dziecko 5 – letnie, które rysuje człowieka Doznania słuchowe stanowią również – posiada głowę i nogi, nie jest tak element ekspresji artystycznej. Przestrzeń, rozwinięte jak dziecko, które narysuje kształt, także tułów i inne części ciała. Braki w kinestetyczne i wzrokowe tworzą ogromną szczegółach rysunku niekoniecznie rozmaitość bodźców. Kształcenie i rozwój świadczą o mniejszych zdolnościach zmysłów jest ważną częścią doświadczenia intelektualnych dziecka. Istnieje wiele artystycznego. barwy, tworzywo, wrażenia powodów, dla których nie uwzględnia ono na rysunku licznych elementów. Może to być zahamowanie emocjonalne, które blokuje spontaniczność ekspresji czy brak zainteresowania tym, co dziecko aktualnie rysuje. W miarę jak dziecko rośnie wzrasta w jego rysunku liczba szczegółów i świadomość Pomaganie o zmienności dzieciom w otoczeni. rozwijaniu wrażliwości na to, co rysują może być ogromnie pomocne w zachęcaniu ich do uświadamiania sobie różnic występujących w ich otoczeniu, co z kolei przyczynia się do rozwoju intelektualnego. Ważne jest właściwe zrównoważenie emocjonalnego i rozwoju intelektualnego. Nie można zmuszać dziecka do wykonywania prac plastycznych, jeśli nie jest ono zainteresowane tą czynnością lub tematem, który narzucamy. Dziecko w swojej pracy powinno czuć się swobodnie, a dorośli muszą przyjąć rolę obserwatora. Rozwój rozległą percepcyjny dziedzinę obejmuje spostrzegania przestrzeni. W miarę wzrastania dziecka, rozszerza się także przestrzeń wokół niego. W aktywności twórczej rosnące znaczenie rozwoju spostrzegania ujawnia się we wzrastającej świadomości dziecka i wykorzystywaniu przez nie różnorodnych doświadczeń zmysłowych. Znaczenie obserwacji jest duże, ponieważ rozwija ona poczucie barwy, kształtu i przestrzeni. Wczesne okresy rozwojowe dziecka odznaczają się rysunku głównie spostrzeganiem barw, później ważne staje się także zmieniające się ich odcienie oraz światło. Rozwój percepcyjny ujawnia się również w rosnącej wrażliwości na doznania dotykowe. Rozwój społeczny dzieci można łatwo scharakteryzować na podstawie ich 8 poczynań twórczych. Bardzo małe dziecko rysunku zaczyna uwzględniać obecność ludzi w przestrzennych między nimi. swych rysunkach zaraz po przejściu i organizowaniu Rysowanie lub stosunków malowanie to stadium gryzmolenia. W miarę jak dziecko bardzo osobista sfera dziecka. Każdy rośnie, się obrazek się osobowości autora. I odwrotnie, każda społecznego, interpretacja zależy zawsze od punktu jego sztuka odzwierciedleniem świadomości rozwija się staje rozbudzającej otoczenia wrażliwość elementy obecność widzenia obserwatora i jego aspektów otoczenia ludzi i ich wpływ na jego życie. własnych przeżyć. Cierpliwość i zdolność Rysunek dziecka staje na odzwierciedla się niejako empatii oraz żywe zainteresowanie to, co na świat dziecko chce nam przekazać, pozwolą od rodzicowi zagłębić się w świat pragnień, „rozszerzeniem siebie otaczający”, rozpoczyna co się włączenia innych ludzi w treści i formy wypowiedzi artystycznej. marzeń lub obaw swego dziecka. Rozwój Sztuka interpretacji prac swojej świadomości społecznej ujawnia się także pociechy, w odtworzeniu na rysunku tych elementów psychologiczna z zakresu rozwoju dziecka, otoczenia społecznego, z którym dziecko lecz tylko umiejętność słuchania tego, co się utworu nam chce powiedzieć a przede wszystkim artystycznego w toku pracy zbiorowej poświecenia mu czasu i zainteresowania umożliwia dziecku dostrzeżenie własnego rodzica. identyfikuje. Powstawanie to nie jest tylko wiedza udziału w jego tworzeniu. Rozwój estetyczny traktuje się Literatura: często jako podstawę każdego przeżycia Kalbarczyk Anna: Najważniejsze lata, artystycznego. czyli jak rozumieć rysunki małych dzieci, W wytworach artystycznych dzieci rozwój estetyczny wyd. Impuls, 2007. ujawnia się jako zdolność do łączenia Fleck-Bangert doświadczeń w pewną sensowną całość. rysunki dzieci, wyd.. Jedność, 2001. Rezultatem tego scalania jest harmonijna Zborowski organizacja myśli i uczuć, której wyrazem twórczej dzieci, wyd. WSZiP, Warszawa są linie, tworzywo i użyte barwy. Małe 1986 J.: Robertt: O czym mówią Rozwijanie aktywności dzieci łączą się całkowicie intuicyjnie, podczas gdy starsze znajdują przyjemność w świadomej manipulacji elementami 9 zaczerpnięciu powietrza nosem przy zamkniętych ustach). Wiatr dmucha na gałęzi drzew (dmuchanie na pocięte paski papieru). Drzewa szumią na wietrze (sz…sz…sz…). Kącik logopedyczny Serdecznie zachęcam do wspólnych zabaw logopedycznych z dzieckiem w domu. 1. „Podróż Mikołaja” (opowiadanie logopedyczne, ćwiczenia oddechowe i usprawniające wargi i język): Ćwiczenia usprawniające wargi: Mikołaj jedzie saniami, które ciągną * nadymanie policzków, usta ściągnięte renifery. Kopytka reniferów stukają o (dla urozmaicenia ćwiczenia bawimy się w oblodzoną drogę (klaskanie). Sanie baloniki, które przekłute palcami pękają) skręcają w lewo i w prawo (ruchy poziomie języka od kącika do kącika ust). Sanie jadą po górę i zjeżdżają z góry (język do wałka dziąsłowego i na dno jamy ustnej przy szeroko otwartej buzi). Sanie wpadają w poślizg (język ślizga się * usta ułożone w „ciup” – cmokamy po podniebieniu). Sanie podskakują na (bawimy się w posyłanie do siebie wybojach dziąsłowy). (język stuka Renifery o wałek buziaków parskają (parskanie). Mikołaj cmoka na renifery (cmokanie) i one jadą jeszcze szybciej (kląskanie). Mikołaj chucha na zmarznięte ręce (chuchanie, usta szeroko otwarte). Wiatr gwiżdże w uszach (gwizdanie po 10 * powolne otwieranie i zamykanie warg tworzących kształt koła – „zabawa w rybkę” Ćwiczenia pionizacyjne języka: 2. * przeliczanie górnych ząbków czubkiem języka * usta wciągamy w głąb jamy ustnej * unoszenie języka do nosa i na brodę * napinanie warg w pozycji rozciągniętej (zawody „kto silniejszy?” – dwie osoby siedzące naprzeciw trzymają ustami kartkę * wypychanie językiem górnych zębów na zewnątrz papieru i każdy ciągnie w swoją stronę * wypychanie językiem górnej wargi * masaż warg zębami. Najpierw dolne * unoszenie czubka języka za górne zęby i zęby rysowanie masują górną wargę, potem językiem w tym miejscu odwrotnie – górne zęby masują dolną kropeczek * wyraźne wymawianie samogłosek w *przesuwanie językiem po podniebieniu w parach: ai, oe, uy kierunku gardła (malowanie sufitu) * chwytanie ustami drobnych cukierków * kląskanie leżących na talerzyku * „uczulenie” sklepienia jamy ustnej (pogranicze górnych zębów z dziąsłami, dotykając to miejsce np. zimną łyżeczką, przyklejając tam kawałek chrupka, wafelka lub okruszka chleba. Następnie prosimy aby dziecko dotknęło to miejsce czubkiem * parskanie wargami języka. * puszczanie baniek mydlanych * dmuchanie na płomień świecy, skrawki papieru itp. Radosnej, wspólnej zabawy, życzy Katarzyna Kantarska 11 domowych. Wspólne sprzątanie przerodzi się w przyszłości w ich naturalną potrzebę. Przykład ten dobrze obrazuje przyczynę trudności, na jakie mogą napotykać rodzice, gdy próbują wyrobić w dzieciach konkretne nawyki lub nauczyć je właściwych zachowań. Uświadamiając sobie niezgodność potrzeb Jak zachęcić dziecko do współpracy? naszych i dzieci, możemy zastanowić się, jak postępować, by jednak osiągnąć nasz cel. Czasem rodzice stosują różne sposoby, Rodzicom zależy na tym, by ich dzieci by „zmusić” dziecko do wykonywania były posłuszne, czyli wykonywały ich poleceń – stosują metody oparte na sile i polecenia, zachowywały się w określony władzy: krzyczą, rozkazują, przekupują, sposób. Żeby odpowiedzieć sobie na prawią morały, porównują z innymi, pytanie, „grzeczniejszymi” dziećmi itp. jak współpracy, zachęcać powinniśmy dzieci do sobie na początku zdać sprawę z tego, że nasze potrzeby bardzo często nie pokrywają się z potrzebami dzieci. Metody te, choć w danym momencie okazują się bardzo często skuteczne, w dłuższej perspektywie przynoszą więcej szkody niż pożytku. Przede wszystkim To nam dorosłym przeszkadza bałagan. To pokazują my mamy potrzebę sprzątać. Potrzeba przegrywa, sprzątania u dziecka natomiast pojawia się prowadzą metody oparte na sile i nie dopiero ok. 13. roku życia, gdy zaczyna liczeniu się z uczuciami drugiej strony. mu zależeć na opinii rówieśników, którzy odwiedzają je w domu. Wcześniej dziecko nie ma takiej potrzeby. dziecku, że że jako rodziców do „słabsze” sukcesu W dziecku, mimo że będzie wykonywało polecenie, narastać może bunt i wewnętrzna niechęć do wykonywania Małe dzieci sprzątają, bo naśladują swoich konkretnej rodziców – bawią się w dorosłych. Na tym przez etapie warto stworzyć im możliwość „spuszczone współuczestniczenia prawdopodobieństwem w obowiązkach czynności. rodzica wykona z oka” Przypilnowane zadanie, z ale dużym „zapomni” o nakazach. 12 Jeśli celem rodzica jest więc sprawienie, początkiem budowania by dziecko zrozumiało, że warto coś robić, zasady dla dziecka. wewnętrznej bo to jest również dla jego dobra, to cel ten nie jest możliwy do osiągnięcia tymi Popełniany czasem błąd to próby przekonywanie dziecka do wykonania metodami. naszego polecenia w sytuacji, gdy już Zadaniem rodzica jest przekonanie narósł konflikt. dziecka, zachęcenie do współpracy, aby w konsekwencji mogło ono zrozumieć i w przyszłości przyjąć konkretne zasady jako własne, których chce przestrzegać, a nie tyko musi, bo grozi mu kara, krzyki bądź inne formy przymusu. Bardzo często rodzice wybierają właśnie tę Jeśli drogę. Tłumaczą i przekonują swoje dzieci próbować je zachęcić do współdziałania, z różnymi sposobami. Czasem się udaje. dużym prawdopodobieństwem skazujemy Czasem jednak te próby okazują się się na porażkę. w trakcie sprzeczki będziemy nieskuteczne. Dziecko w silnych emocjach nie jest w Zastanówmy się, co może być tego stanie słuchać naszych argumentów, nawet przyczyną i jak można to zmienić. tych najbardziej trafnych i przekonujących. Wychowywanie i uczenie dziecka zasad i pożądanych zachowań nie odbywa się w Widząc własną bezsilność, my również specjalnie do tego wyznaczonym czasie i możemy zacząć się złościć, a co za tym miejscu, ale codziennie, w każdej minucie idzie, możemy zacząć stosować metody, kontaktu z dzieckiem, poprzez każdy gest, które raczej będą wzmagać opór dziecka zachowanie czy słowo. niż go przełamywać np. podniesiemy głos, zmienimy wyraz twarzy. Wzmaga to Rodzice są dla dzieci przede wszystkim nerwową atmosferę i sprawia, że obu wzorem do naśladowania, warto o tym stronom trudno się porozumieć, bo nie są pamiętać. Jeśli chcemy nauczyć dziecko, w stanie nawzajem się słuchać. że przed jedzeniem myje się rączki, sami pokażmy mu, że przestrzegamy tej zasady. Warto uświadomić sobie i zaakceptować Niech wspólne mycie rąk stanie się fakt, że nasze nakazy lub zakazy mogą 13 powodować w dziecku niechęć, złość. My zachowania są pożądane, a jakie nie. Jeśli dorośli przecież też nie lubimy ograniczeń, zależy nam, by dziecko posprzątało w które swoim są nam stawiane w różnych pokoiku, powiedzmy mu konkretnie, czego oczekujemy np. „zależy sytuacjach. mi Dzieciom jest trudniej, bo one dopiero uczą się radzić sobie z przeżywanymi na tym, żebyś wszystkie klocki powrzucał do pudełka, a misie posadził na półeczce”. Podobnie w przypadku uczuciami. oczekiwania „bądź grzeczny” powiedzmy Inną przyczyną trudności w zachęcaniu o dziecka do współpracy mogą być niejasne lub nieprecyzyjne komunikaty dotyczące naszych oczekiwań, które kierujemy do dziecka. konkretach grzeczna”. Co to znaczy? Kierując taki komunikat, mamy wyobrażenie tego, jak powinno być wykonane nasze polecenie. Dziecko tego nie wie. Ono dopiero uczy się, co to znaczy robić porządek lub być grzecznym – pomóżmy mu w tym. Mówiąc o naszych oczekiwaniach, warto używać słów – kluczy, takich jak: - „chcę, żebyś w przedszkolu słuchał pani i wykonywał jej polecenia”. Często zastanawiamy się, jak powinna wyglądać Mówimy np. „zrób porządek” lub „bądź np. skuteczna komunikacja, szczególnie w odniesieniu do dzieci. Oto kilka wskazówek, na co warto zwrócić uwagę: - Czas-- Gdy rozmawiasz z dzieckiem, koncentruj się tylko na tym. Nie angażuj się w inne zajęcia, ale też przerwij te aktualnie wykonywane. Kontakt wzrokowy. Schyl się do poziomu małego dziecka lub kucnij, patrz w jego oczy zarówno, gdy do niego mówisz, jak oczekuję, że… również wtedy, gdy ono mówi do Ciebie. - zależy mi na tym, żebyś... - Bliski kontakt .Zwróć się całym ciałem - potrzebuję twojej pomocy w... w kierunku dziecka – odwróć się do niego, podejdź bliżej, usiądź obok. - chcę, żebyś... - Komunikaty werbalne. To, co mówisz Właściwie formułowane komunikaty pomagają dzieciom robić to, czego od nich do dziecka, musi być dostosowane do jego wieku (zrozumiały język, zarówno pod oczekujemy. Dzięki nim wiedzą, jakie 14 względem doboru słów, jak i stylu), a ton a więc bardziej możliwy do przyjęcia. Twojego głosu powinien być adekwatny Składa się z trzech części Ja czuję do przekazywanego komunikatu. (jestem)….. Kiedy ty……(wskazujemy na konkretne zachowanie drugiej osoby) Ponieważ….. (opisujemy, jaki wpływ ma to na nas, dlaczego wywołuje takie emocje) Np. Złoszczę się, kiedy mnie ciągniesz za włosy, ponieważ mnie to boli. - Unikanie słowa „nie”, gdy chcemy, aby dziecko zaprzestało aktualnej aktywności. Stosując pozytywny dobór - Komunikaty niewerbalne -Wyrażające się poprzez gesty dezaprobujące), wyraz uśmiechy, marszczenie (akceptujące, twarzy, miny, brwi, postawę ciała. Zadbaj, by to, co mówisz, było słów, pomagamy dzieciom myśleć, działać pozytywnie i radzić sobie w wielu sytuacjach, ponieważ będą wiedziały, co mają robić, a nie drżeć ze strachu przed tym, czego robić NIE MAJĄ. zgodne z tym, jak wyglądasz, przekazując Jeśli więc powiemy dziecku „nie spadnij z ten komunikat. drzewa”, wówczas na pewno pomyśli o Jeśli mówisz do dziecka: „przestań mnie bić” to postaraj się, by Twoja mina przy tym była poważna, stanowcza, a postawa ciała raczej sugerowała, że nie masz ochoty na kontakt dopóki maluch nie przestanie np. odsuń się z zasięgu jego ciosów. - Komunikat dwóch sprawach „nie” i „spadnij z drzewa”. Słowa te automatycznie kreują obraz. Dziecko, które wyobraża sobie upadek z drzewa, prawdopodobieństwem z dużym faktycznie do niego doprowadzi. A zatem lepiej na przykład powiedzieć: „ostrożnie stawiaj kroki” lub „trzymaj się mocno gałęzi”. „ja”. To sposób przekazywania informacji o tym, jak odbierasz zachowanie dziecka. Komunikat ten oddaje odczucia w stosunku do konkretnych zachowań, nie stanowi jednak oceny osoby, jest więc mniej zagrażający, - Zadawanie pytań. Jeśli nie masz jasności, czy dziecko zrozumiało Twój komunikat, dopytuj, sprawdzaj, czy rozumie. Jeśli chcesz sprawdzić, czy Ty dobrze zrozumiałaś/zrozumiałeś komunikat dziecka, możesz powtarzać 15 innymi słowami to, co powie do Ciebie pójdziemy na plac zabaw”. Pomagasz maluch i zaczekać, czy potwierdzi. dziecku w ten sposób radzić sobie z uczuciami, które przeżywa w związku z – Akceptacja. Traktuj poważnie, to co ograniczeniami, jakie na nie nakładasz. mówi do Ciebie dziecko, nie wyśmiewaj go, nigdy nie bagatelizuj jego problemu. - Unikanie poniżania, raniących słów, Pokazujesz mu w ten sposób, że szanujesz przykrych wyrażeń Określania będące to, co do Ciebie mówi i uczysz go w ten oceną, sposób, żeby szanowało to, co Ty do niego bałaganiarzem”, mówisz. „samolubie” i odnoszących się - Uważne słuchanie - bez przerywania i dopowiadania. jest zaakceptować przyjemne uczucia, ale na pewno dziecko będzie wyrażać także takie, które mogą być dla Ciebie trudne do przyjęcia lub wywołujące złość. swoimi uczuciami, to „przychylne ucho”, ich posłucha, i okazane im „jesteś „ty złośnico”, wiele podobnych do osoby dziecka myśleć o sobie i tak się zachowywać. Nie pomaga to w zachęcaniu dziecka do współpracy, a raczej powoduje nasilenie niechcianych zachowań. - Konsekwencja. Trzeba być uważnym, – jeśli mówisz „to Twój pokój” – to dajesz dziecku informację, że będziesz ingerować dopiero wtedy, gdy coś będzie wpływało na funkcjonowanie całego domu. zrozumienie. Nieakceptowanie – „na pewno ci nic nie jest”, „mówisz tak, bo jesteś zmęczony”, „nic się nie stało” – powoduje u dziecka zakłopotanie, jak: jakiego komunikatu używa się do dziecka To, co sprawia, że dzieci lepiej się czują ze które takie sprawiają, że zaczyna ono w taki właśnie sposób - Akceptowanie uczuć dziecka. Łatwo etykietką potęguje wściekłość, sprawia, że dziecko nie potrafi ocenić swoich uczuć i odnieść się do nich. Dziecko dostanie sprzeczne komunikaty, jeśli pewnego dnia każesz mu posprzątać klocki z dywanu w „jego” pokoju. Ale możesz też powiedzieć „To jest Twoje biurko, łóżko, ale mieszkamy razem, wobec czego oczekuję, życzę sobie, żebyś…” - Określanie uczuć dziecka. Nazywaj Kilka podpowiedzi, jak zachęcić- - dziecku uczucia, które aktualnie przeżywa. - Opisz, co widzisz lub przedstaw Możesz powiedzieć: „widzę, że złości cię, problem (bez wskazywania winnego) że każę ci posprzątać klocki, zanim zamiast: „znowu nie posprzątałeś kredek 16 ze stołu” powiedz: „nie mogę podać Pamiętajmy również o tym, by obiadu, dopóki kredki są porozrzucane na doceniać każdy przejaw dobrego stole” zachowania dziecka i wykonanie - Udziel informacji zamiast: „nie skacz po polecenia. Dzieci lubią robić te kanapie” powiedz: „kanapa nie jest od rzeczy, które sprawiają przyjemność skakania, możesz skakać na podłodze” . ich rodzicom. Okazujmy im zatem - Wyraź oczekiwanie jednym słowem naszą radość z powodu konkretnego albo gestem - zamiast: „znowu nie zachowania założyłaś kapci” powiedz: „kapcie! Pochwały mają nieocenioną moc w - Opisz, charakterze co (nie czujesz dziecka) zamiast: mów o czy osiągnięcia. zachęcaniu dzieci do współpracy. „jesteś strasznym bałaganiarzem” powiedz: „nie lubię, gdy zapominasz o pozbieraniu Autorka: Aneta Kwaśny klocków do pudełka”. Źródło: www.dobryrodzic.pl - Napisz liścik (dla młodszych dzieci może być rysunkowy) – warto, żeby był humorystyczny zamiast: „znowu nie umyłeś rączek” liścik przy mydelniczce: „uwielbiam Twój dotyk! - Twoje mydło:)” - Wykorzystaj zabawę -zamiast: „masz natychmiast pozbierać zabawki do pudełka” powiedz: „zobacz, Twoje misie bawią się na placu zabaw, ale chyba zbliża się burza – pomóż misiom dotrzeć do domku, ratuj je szybko, bo strasznie zmokną – wrzuć szybko wszystkie do pudełka! Brawo – uratowałeś wszystkie misie!” 17 WSZYSTKIM DZIECIOM I ICH RODZINOM ŻYCZYMY ZDROWYCH, RADOSNYCH, POGODNYCH I PEŁNYCH MIŁOŚCI ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA DYREKCJA I PRACOWNICY PRZEDSZKOLA 18
