Kleszcz ma*y czy du*y

Kleszcz mały czy duży
nic dobrego nie wróży.
KLESZCZE
Kleszcze – pajęczaki należące do podgromady roztoczy.
Wyróżnia się rodziny kleszczy twarde (Ixodidae),
częściowo okryte twardym pancerzem, oraz pozbawione
tego pancerza, miękkie — obrzeżkowate (Argasidae).
Jest ich kilkaset gatunków. Kleszcze są pasożytami
zewnętrznymi głównie kręgowców.
Optymalne warunki do życia kleszczy to obrzeża lasów
mieszanych wraz z przylegającymi do nich użytkami
zielonymi, polanach, nadrzecznych łąkach i bagnach,
plantacjach lasów zawierających chrust i krzewy, na
przejściu pomiędzy lasem liściastym i iglastym.
Plaga kleszczy
Ilość kleszczy z roku na rok globalnie się zwiększa. Przyczyną są zapewne
łagodne zimy wynikające ze zmian klimatycznych. Z roku na rok kleszcze
pojawiają się na coraz wyższych terenach w górach, które jeszcze niedawno były
kleszczom niedostępne na skutek zbyt surowego klimatu. Ekspansja kleszczy w
miejskich parkach, na trawnikach i w przydomowych ogródkach przynajmniej
częściowo jest spowodowana zwiększoną mobilnością człowieka i jego domowych
zwierząt takich jak psy i koty. Zwierzęta te mogą łapać w lesie ciężarne kleszcze i
po paru dniach gubić je w pobliżu domów i osiedli ludzkich, gdzie te dają początek
tysiącom larw.
Zwalczanie kleszczy
1. Okresowy oprysk pestycydami danego terenu.
2. Kontrola ilości saren i jeleni na danym terenie.
Ponieważ sarny i jelenie są głównymi żywicielami
pozwalającymi kleszczom zakończyć cykl rozwojowy i
złożyć jajeczka, ich kontrola skutecznie ogranicza
rozmnażanie się kleszczy.
3. Kontrola kleszczy atakujących sarny i jelenie.
4. Rozsypywanie w zagrożonym terenie małych
kartonowych rurek z wacikiem w środku, nasączonym
środkiem kleszczobójczym i wysuszonym.
Ochrona przed kleszczem
Kleszcz najczęściej gryzie w miejscach, gdzie najłatwiej mu
przebić skórę, czyli tam gdzie jest ona cienka i delikatna.
Wwierca się więc w delikatne miejsca za uszami, w szyję, w
zgięcia stawów. Gryzie delikatnie, zwykle tak, że nawet nie
poczujemy (jego ślina ma właściwości znieczulające).
Zauważamy go, gdy osiągnie rozmiary rodzynki.
Najlepiej zastanowić się, jak można się przygotować do
spaceru. Pomyśleć o kapeluszu z szerokim rondem,
spodniach z długimi nogawkami, bluzie z długimi rękawami,
posmarowaniu ciała specjalnymi preparatami na kleszcze.
Po spacerze trzeba się sobie przyjrzeć. Zdarza się, że
kleszcz długo chodzi po ciele zanim ugryzie. Jeśli go
znajdziemy, możemy go po prostu zdjąć. Jeśli kleszcz już
się wpije, to spróbujmy go usunąć.
Kleszcze a zwierzęta
Często zdarza się, iż kleszcz zaatakuje domowe koty lub
psy. Najczęściej kleszcze wbijają się w kark, szyję, łapy oraz
w miejsca, gdzie jest cienka skóra. Żeby zobaczyć czy
zwierzę ma kleszcza, trzeba obejrzeć je całe, rozgarniając
sierść. Kleszcz może wbić się wszędzie: w grzbiet, ogon a
nawet w pysk. Psy można chronić przed kleszczami
profilaktycznymi preparatami weterynaryjnymi, działającymi
kilka tygodni po jednorazowej aplikacji. Można kupić psu
obrożę przeciwkleszczową. Tylko niektóre kleszcze
atakujące psy przenoszą boreliozę; kleszcz psi jej nie
przenosi, ale może przenosić inne choroby odkleszczowe.
Szczególnie groźną chorobą przenoszoną przez kleszcze i
atakującą m.in. psy jest babeszjoza - bez odpowiednio
szybkiej kuracji antybiotykowej prowadzi do uszkodzenia
narządów wewnętrznych i śmierci zainfekowanego
zwierzęcia.
Usuwanie kleszczy
Jeżeli dostrzeżesz wczepionego kleszcza, usuń go jak najszybciej np: za
pomocą pęsety z cienkimi końcami. Chwyć mocno kleszcza, tak blisko
skóry, jak tylko możliwe. Pewnym ruchem oderwij go od skóry (nie
obracaj!). Jeśli pozostaną części kleszcza wbite w skórę, należy je
usunąć tak szybko, jak tylko możliwe.
Paraliżowanie kleszcza olejem, kremem, masłem lub jego wykręcanie
może spowodować wstrzyknięcie przez kleszcza jeszcze większej ilości
materiału zakaźnego do ciała (kleszcz wtedy "wymiotuje").
Nie należy używać wazeliny, płonących zapałek, końcówek papierosów,
pilników do paznokci lub innych przedmiotów.
CHOROBY
Choroby odkleszczowe – choroby przenoszone
przez kleszcze. W Polsce najczęstszymi
chorobami odkleszczowymi są borelioza i
kleszczowe zapalenie mózgu. Pozostałe
rodzaje zakażeń są bardzo rzadkie.
Borelioza
Borelioza (krętkowica kleszczowa, choroba z Lyme) jest chorobą zakaźną
wywoływaną przez bakterię Borrelia burgdorferi. Istnieje wiele gatunków
Borrelia rozpowszechnionych na całym świecie mogących wywoływać
boreliozę. W Europie najważniejsze gatunki mogące wywołać zakażenie to:
Borrelia burgdorferi (sensu stricto), Borrelia afzelii i Borrelia garinii.
Zarażenia
Kleszcz pasożytuje na zwierzętach dziko żyjących w lesie:
gryzoniach, jeleniach, dzikach i innych ssakach oraz ptakach.
Zwierzęta te są rezerwuarem Borrelia burgdorferii. Kleszcz,
żywiąc się ich krwią, zakaża się bakterią. Wówczas sam staje
się
źródłem
zakażenia.
Przebywając
w
miejscach
występowania kleszczy, głównie w lasach, człowiek staje się
potencjalnym żywicielem kleszcza. Do zakażenia dochodzi w
konsekwencji przeniesienia bakterii na człowieka przez
zakażonego kleszcza. Odsetek kleszczy zakażonych w Europie
zależy od regionu i waha się od 3 do 34%. Poza krętkami
Borrelia kleszcze mogą przenosić również inne choroby m. in.
wirusa odkleszczowego zapalenia mózgu.
Objawy
Czasami początek choroby przebiega bezobjawowo. Bakteria może wejść w stan utajenia, wówczas mimo istnienia zakażenia
nie obserwuje się żadnych objawów klinicznych. Stan taki może w każdej chwili przejść w aktywną postać choroby.
Wczesna faza:
ogólne: złe samopoczucie, objawy grypopodobne, zmęczenie, bóle mięśniowo-stawowe, gorączka.
skórne: charakterystyczna zmiana skórna rozprzestrzeniająca się koncentrycznie wokół miejsca ugryzienia kleszcza, tak zwany „rumień
wędrujący”. Pojawia zwykle kilka dni po ukłuciu kleszcza. Utrzymuje się od kilku dni do kilku miesięcy.
neurologiczne: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, bóle głowy, sztywność karku, porażenia nerwów (najczęściej twarzy), bóle
korzeniowe (tzw. „korzonki”), zaburzenia czucia, zapalenie mózgu.
stawowe: obrzęki i bóle stawów (zwykle zajęte są duże stawy: kolana, barki, łokcie).
sercowe: zaburzenia rytmu serca, kardiomiopatia
Przewlekłe:
stawowo-mięśniowe: bóle stawów, ścięgien i mięśni, nawracające zapalenia stawów.
neurologiczne: niedowłady, postępujące zapalenie mózgu, zaburzenia czucia, koncentracji, pamięci, nastroju, drażliwość, zmiany
osobowości.
skórne: zmiany zanikowe skóry (tzw. acrodermatitis chronica atrophicans) – ścieńczenie naskórka z widocznymi naczyniami
krwionośnymi.
Leczenie
Boreliozę leczy się za pomocą antybiotyków. Wybór leku
zależy od postaci (etapu) choroby. W leczeniu znajdują
zastosowanie: penicyliny, cefalosporyny oraz tetracykliny.
Czas trwania leczenia również zależy od postaci choroby –
waha się od 21 do 28 dni. Niekiedy występują nawroty
choroby, które wymagają powtórnej antybiotykoterapii.
Należy je odróżnić od słabnących dolegliwości, które
wymagają jedynie leczenia objawowego. Właściwa
antybiotykoteriapia zapewnia wyleczenie w >90%
przypadków. Nie ma podstaw naukowych do wielokrotnego
powtarzania kuracji lub wielomiesięcznego stosowania
antybiotyków. Istotnym zagadnieniem jest też rozpoznanie i
leczenie
koinfekcji
odkleszczowych
wymagających
osobnego leczenia.
Kleszczowe zapalenie mózgu
Kleszczowe zapalenie mózgu – wirusowa choroba ośrodkowego układu
nerwowego przenoszona przez kleszcze. Czynnikiem etiologicznym są wirusy z
rodziny Flaviviridae.
Choroba przebiega dwufazowo. W fazie zwiastunowej występują objawy
grypopodobne, nudności, wymioty, biegunka. Objawy utrzymują się do 7 dni, u
większości chorych dochodzi do samoistnego wyleczenia na tym etapie. U
części chorych po kilkudniowym okresie ustąpienia objawów rozwija się faza
neuroinfekcji. Neuroinfekcja może występować pod postacią zapalenia opon
mózgowo-rdzeniowych, zapalenia mózgu, zapalenia móżdżku lub zapalenia
rdzenia kręgowego. U większości objawy ustępują całkowicie po 2-3
tygodniach. U chorych na zapalenie mózgu, rdzenia kręgowego możliwe
utrzymywanie się przez kilka miesięcy zaburzeń czucia, niedowładów,
upośledzenia pamięci. Śmiertelność około 1% .
Wykonała:
Wiktoria Stec kl.3G