JEDZ SMACZNIE I ZDROWO! Opracowali: Łukasz Wasiak Bartosz Balcerak Adrian Gustowski Michał Feder Zacznijmy od żywienia. Żywienie człowieka jest dyscypliną naukową ● opisuje zależności pomiędzy żywnością i organizmem człowieka ● poziom molekularny, tkankowy i całego organizmu ● poziom populacyjny Żywienie - pobieranie z pożywienia składników odżywczych oraz przetwarzanie ich i wykorzystywanie w celu zaspokojenia potrzeb organizmu (wzrost i rozwój, prawidłowe funkcjonowanie narządów wewnętrznych, zapotrzebowania związane z pracą umysłową i fizyczną oraz regeneracja komórek, tkanek i narządów) SKUTKI ZŁEGO ODŻYWIANIA : Najczęstsze choroby dietozależne: • próchnica zębów • nowotwory przewodu pokarmowego • cukrzyca, osteoporoza • nadwaga, otyłość • miażdżyca, choroba niedokrwienna serca Jak zapobiec chorobom powodowanym przez niezdrowe odżywianie? Zróżnicowane produkty (napoje i pokarmy) - ilość pokrywająca zapotrzebowanie organizmu na niezbędne mu składniki odżywcze i potrzeby energetyczne JAK JEŚĆ SMACZNIE I ZDROWO? 1. Jedz 5 razy dziennie. Niewielkie posiłki powinno spożywać się co 2-3 godziny, aby zapobiec odkładaniu się tkanki tłuszczowej. Obiad zaplanuj najlepiej między godzinami 13, a 15, a lekką kolację jedz najpóźniej o 19. 2. Pamiętaj o śniadaniu. To najważniejszy posiłek całego dnia. Niech jego podstawą będzie biały ser lub chuda wędlina. 3. Jedz świeże warzywa. Wiosna to okres, kiedy dostęp do świeżych warzyw jest ułatwiony. Warto to wykorzystać i zamiast słonych przekąsek, takich jak chipsy, paluszki, czy orzeszki, sięgać np. po marchewkę, ogórka, paprykę, czy rzodkiewki. 4. Pij dużo wody, unikaj napojów gazowanych Normą jest 1,5 litra wody mineralnej dziennie, dzięki której przyspieszymy przemianę materii i oczyścimy organizm z toksyn. 5. Ogranicz spożycie słodyczy. Nie zapomnijmy także o potrzebnych składnikach odżywczych, które musimy uwzględnić w naszej zdrowej diecie, gdyż odgrywają one bardzo ważne funkcje! Składniki pokarmowe konieczne dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu: ☺ białka ☺ cukry ☺ tłuszcze ☺ witaminy ☺ składniki mineralne Rola poszczególnych składników odżywczych: ☼ białko i składniki mineralne – funkcje budulcowe ☼ cukry i tłuszcze - główne źródło energii ☼ witaminy i składniki mineralne – rola regulatorowa Zdrowe żywienie pomaga przede przemianie materii, która jest podstawą naszego funkcjonowania. Podstawowa własność organizmu, przemiany materii i energii = metabolizm ● metabolizm - procesy syntezy i rozpadu (dostarczają lub wymagają dostarczenia energii z zewnątrz) ● procesy metaboliczne - anaboliczne - procesy syntezy -endoergiczne, wymagają dostarczenia energii i kataboliczne - procesy rozpadu - egzoergiczne, dostarczają org. energii) Przemiana materii podstawowa (metabolizm podstawowy) PPM i całkowita CPM Podstawowa przemiana materii ● najniższy poziom przemian energetycznych ● dostarczenie energii w ilościach pozwalających na utrzymanie podstawowych czynności fizjologicznychumożliwiających podtrzymanie życia w optymalnych warunkach bytowych (np. oddychanie, bicie serca, krwioobieg, budowa i regeneracja tkanek organizmu) czyli - człowiek na czczo, znajdujący się w sprzyjającym mikroklimacie w pozycji leżącej, spokój fiz. i psych. Podstawowa przemiana materii zależy od: -wieku -płci -masy ciała -wzrostu Całkowita przemiana materii: - sumaryczny poziom wszystkich przemian energetycznych umożliwiających przeżycie oraz prawidłowe funkcjonowanie w naturalnych warunkach bytowania całkowita przemiana materii = podstawowa przemiana materii PRZEMIANA PONADPODSTAWOWA (pozwala na wykonywanie różnorodnych czynności, utrzymanie stałej ciepłoty ciała oraz związana z ciapłotwórczym = tzw. swoiście dynamicznym działaniem pokarmu na org. lub kosztem trawienia okresowy wzrost przemiany materii powstający w wyniku spożywania pokarmu ) Odżywiając się pamiętajmy o tym, żeby nie przekraczać prawidłowej ilości kalorii! Problemy i plusy… ●problem nadkonsumpcji żywności - wzrost zapotrzebowania człowieka na pokarmy dostarczające energii -tłuszcze i węglowodany - w porównaniu do diety człowieka pierwotnego: ponad dwukrotny wzrost spożycia tłuszczu - gł. pochodzenia zwierzęcego, przy znacznie zmniejszonym spożyciu tłuszczów roślinnych zachwianie stosunku kwasów tłuszczowych nasyconych do wielonienasyconych wzrost spożycia węglowodanów (gł. jedno - i dwucukrów) około dwukrotny spadek spożycia białka zmiana relacji ilościowych pomiędzy białkami pochodzenia roślinnego i zwierzęcego wzrost stopnia przetworzenia żywności żywność przetworzona przemysłowo zmniejsza wartość odżywczą i szkodliwe dla org. substancje: sztuczne - konserwanty, regulatory kwasowości (np. kwas cytrynowy), składniki „identyczne z naturalnymi”?! żywność funkcjonalna i dania gotowe - Najważniejsze zmiany w diecie człowieka: ● przejście od surowych i naturalnych pokarmów do pożywienia przetworzonego przemysłowo ● rozszerzenie asortymentu produktów spożywczych ● wzrost poziomu spożycia przy jednoczesnym spadku aktywności fizycznej konsekwencje zdrowotne powodują choroby cywilizacyjne!!! Dziękujemy za uwagę