Niedoczynność tarczycy jest zespołem objawów wynikających z

Niedoczynność tarczycy jest zespołem objawów wynikających z niedoboru hormonów
tarczycy. Najczęściej mamy do czynienia z pierwotną niedoczynnością tarczycy związaną z
uszkodzeniem gruczołu tarczowego, znacznie rzadziej z postacią wtórną spowodowaną
uszkodzeniem przysadki lub podwzgórza. Do przyczyn pierwotnej niedoczynności tarczycy należą
m.in. przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto i jej warianty), stan
po leczeniu jodem radioaktywnym, stan po operacji tarczycy (strumektomii), niedobór jodu,
zaburzenia syntezy hormonów tarczycy uwarunkowane genetycznie, czy leczenie lekami
przeciwtarczycowymi, solami litu, interferonem alfa, amiodaronem.
Objawami niedoczynności tarczycy są: sucha, łuszcząca się skóra, łatwe męczenie się i
ziębnięcie, ospałość, niekiedy depresja, zmniejszenie tolerancji wysiłku, zwolnienie akcji serca,
nadciśnienie tętnicze rozkurczowe, wzrost masy ciała, zwolnienie perystaltyki jelit i zaparcia,
zaburzenia miesiączkownia, w bardziej zaawansowanej postaci obrzęki (głównie twarzy), przesięki
(płyn) w jamach opłucnowych, otrzewnej, worku osierdziowym. Niedoczynność tarczycy w
przebiegu choroby autoimmunologicznej tarczycy może współistnieć z cukrzycą typu 1,
niedoczynnością kory nadnerczy (chorobą Addisona), niedoczynnością przytarczyc, bielactwem i
innymi chorobami z kręgu autoimmunologicznych.
Do diagnostyki niedoczynności tarczycy służą badania hormonalne (TSH, FT4, FT3),
oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych (a-TPO, a-TG), USG tarczycy oraz inne badania w
zależności od podejrzewanej przyczyny.
W leczeniu niedoczynności tarczycy stosowana jest L-tyroksyna (Euthyrox, Letrox) w
dawce zależnej od masy ciała oraz stopnia niedoczynności tarczycy. Lek podaje się rano na czczo z
uwagi na fakt, że inne leki i pokarmy mogą znacznie zmniejszać wchłanianie L-tyroksyny. Leczenie
zaczyna się (poza nielicznymi wyjątkami) od małych dawek stopniowo je zwiększając. Jest to
szczególnie ważne u osób starszych często obciążonych chorobami sercowo-naczyniowymi.
Szczególnym zagadnieniem jest niedoczynność tarczycy w ciąży. Niedoczynność tarczycy
(również subkliniczna, skąpoobjawowa) może prowadzić do zaburzeń owulacji i miesiączkowania
oraz zmniejszać płodność kobiet. Obecność przeciwciał przeciwtarczycowych a-TPO wiąże się ze
zwiększonym ryzykiem poronień i porodów przedwczesnych. U wszystkich kobiet będących w
ciąży lub starających się zajść w ciążę zaleca się oznaczenie stężenia TSH. Należy podkreślić, że
normy TSH dla kobiet w ciąży oraz planujących ciążę są inne niż dla pozostałej populacji. Stężenie
TSH nie powinno przekraczać 2,5 mU/l, w innym przypadku konieczne jest włączenie leczenia Ltyroksyną. U zdrowych kobiet w pierwszym trymestrze ciąży stężenie TSH często mieści się
poniżej normy, co wynika z fizjologii ciąży i nie jest patologią. Konieczna jest wówczas kontrola
TSH wraz z FT4 oraz ocena kliniczna pacjentki. U kobiet, które już są leczone z powodu
niedoczynności tarczycy, po stwierdzeniu ciąży należy zwiększyć dawkę przyjmowanej Ltyroksyny o około 30-50% ze względu na zwiększone zapotrzebowanie na hormony tarczycy. Jest
to niezbędne dla prawidłowego rozwoju płodu, gdyż hormony tarczycy są kluczowe dla właściwego
rozwoju mózgu i układu nerwowego oraz kości i innych narządów. Ciąża w większości przypadków
jest również wskazaniem do dodatkowej podaży 150 ug jodu (dawka ta zawarta jest w większości
preparatów witaminowych przeznaczonych dla kobiet ciężarnych).
PAMIĘTAJ!
Nie każda subkliniczna niedoczynność tarczycy (nieznacznie podwyższone stężenie TSH przy
prawidłowych wolnych hormonach tarczycy) wymaga leczenia. U osób starszych powyżej 65 roku
życia subkliniczna niedoczynność tarczycy nie zwiększa ryzyka chorob sercowo-naczyniowych, a u
osób po 80 roku życia może wpływać korzystnie na długość życia.
Jeśli jesteś w ciąży, koniecznie poproś lekarza o zlecenie oznaczenia TSH, a jeśli jego stężenie
przekracza 2,5 mU/l zgłoś się do endokrynologa.