ZAGADNIENIA DO EGZAMINU BIOLOGIA KL.I

ZAGADNIENIA DO EGZAMINU
BIOLOGIA KL.I
Kwasy nukleinowe
DNA – budowa, zasada komplementarności, funkcja, replikacja DNA, replikacja
semikonserwatywna,
RNA – budowa, funkcje, rodzaje RNA i ich funkcje
Porównanie DNA z RNA
Geny i genomy
Pojęcia ; gen, genom, ekson, intron.
Genomy bakterii, komórki roślinnej i zwierzęcej
Chromatyna, chromosom – budowa, lokalizacja
Pojęcia ; kariotyp, chromosomy homologiczne, komórka haploidalna i diploidalna
Kod genetyczny
Wyjaśnienie pojęcia, cechy kodu genetycznego, kodony STOP
Ekspresja genów
Etapy ekspresji genów – omówienie transkrypcji i translacji
Zmiany w informacji genetycznej
Rekombinacja genetyczna i crossing-over
Mutacje, mutacje spontaniczne i indukowane, czynniki mutagenne, rodzaje mutacji genowych
(substytucje, delecje, insercje) i chromosomowych (strukturalne i liczbowe)
Skutki mutacji (mutacje neutralne, korzystne, niekorzystne)
Choroby genetyczne człowieka
Choroby jednogenowe i chromosomalne
Profilaktyka chorób genetycznych- poradnictwo genetyczne, badania prenatalne – USG,
amnipunkcja
Biotechnologia tradycyjna
Biotechnologia tradycyjna i nowoczesna
Fermentacja mlekowa i etanolowa, zastosowania biotechnologii tradycyjnej
Biotechnologia w ochronie środowiska
Wykorzystanie organizmów do rozkładu substancji
Oczyszczanie ścieków (złoże biologiczne osad czynny) ,powietrza (biofiltry), przetwarzanie
stałych odpadów komunalnych (kompostowanie, fermentacja metanowa – biogaz) tworzywa
biodegradowalne, produkcja energii
Techniki inżynierii genetycznej
Organizmy modyfikowane genetycznie – GMO, organizmy transgeniczne, sekwencjonowanie
DNA, enzymy restrykcyjne, elektroforeza, łańcuchowa reakcja polimerazy –PCR, wektory –
plazmidy bakteryjne, jak wprowadzić gen do komórki bakterii
Organizmy zmodyfikowane genetycznie
Rośliny modyfikowane genetycznie – jak je modyfikujemy, jakie można uzyskać cechy
Zwierzęta modyfikowane genetycznie - jak je modyfikujemy i w jakim celu
Biotechnologia a medycyna
Diagnostyka molekularna – analiza materiału genetycznego, metody wykrywania białek,
produkcja substancji leczniczych – antybiotyków i biofarmaucetyków ,jak przy pomocy
bakterii można wyprodukować dużo insuliny, co to są komórki macierzyste i ich przydatność
w transplantacjach, terapia genowa
Klonowanie
Wyjaśnienie pojęcia, rozmnażanie bezpłciowe jako naturalne klonowanie, klonowanie DNA
I komórek – w jaki sposób klonujemy i po co, klonowanie roślin (tkanka kalusowa),
klonowanie zwierząt (metoda transplantacji jąder komórkowych), klonowanie reprodukcyjne
I terapeutyczne, zastosowania klonowania roślin i zwierząt
Inżynieria genetyczna
Korzyści, czyli argumenty ”za” oraz zagrożenia, czyli argumenty „przeciw”
Znaczenie badań nad DNA
Zastosowanie informacji zapisanej w DNA w medycynie, medycynie sądowej, biotechnologii
nowoczesnej, ewolucjonizmie i systematyce
Różnorodność biologiczna
Wyjaśnienie pojęcia, różnorodność genetyczna, gatunkowa i ekosystemowa
Zagrożenia różnorodności biologicznej
Działalność człowieka jako główna przyczyna wymierania gatunków
Motywy ochrony przyrody
Egzystencjalne, ekonomiczne, etyczne, estetyczne, patriotyczne, naukowe
Sposoby ochrony przyrody
Ochrona indywidualna, gatunkowa, obszarowa, bierna, czynna, ścisła, częściowa, „in situ”
„ex situ” ,restytucja i reintrodukcja gatunków
Ochrona przyrody w Polsce
Ochrona obszarowa (parki narodowe rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary
chronionego krajobrazu), gatunkowa (ścisła i częściowa, bierna i czynna, rośliny i zwierzęta
chronione w Polsce), formy ochrony indywidualnej (pomniki przyrody, użytki ekologiczne,
stanowiska dokumentacyjne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe)