Logika dla prawników

Logika dla prawników
Pytania i odpowiedzi
Pytania
• Pytanie to wyrażenie, które wskazuje na
pewien brak w wiedzy subiektywnej lub
obiektywnej i wskazuje na dążenie do
uzupełnienia tego braku.
• Odpowiedzią na pytanie jest wyrażenie,
którego zadaniem jest przekazanie informacji,
której brak stwierdzony został w pytaniu.
• Czy pytanie zawsze będzie mieć postać zdania
pytającego?
Zakres niewiadomej
• Zakresem niewiadomej pytania nazywamy zbiór
wszystkich tych elementów, pośród których szukamy
odpowiedzi na pytanie, jeśli chcemy pozostać w
wyznaczonych przez to pytanie granicach.
•
•
•
•
•
Kto wynalazł żarówkę?
X wynalazł żarówkę. –
Pod X musimy podstawić osobę.
X to niewiadoma pytania
To, co możemy podstawić pod X to będzie zakres
niewiadomiej.
Wskaż zakres niewiadomej pytania
• Kiedy była bitwa pod Grunwaldem?
• Które z liczb całkowitych między 1 a 10 dzielą
się przez 2?
• Który z kandydatów na prezydenta osiągnął
najwyższy wynik w sondażach?
• Czy oskarżony mówi prawdę?
Odpowiedzi na pytania
• Odpowiedzi bezpośrednie (wprost) to najprostsze zdania
dostarczające dokładnie tyle informacji, ile jest wymagane
w pytaniu
Kto zabił Cezara?
Brutus zabił Cezara.
• Odpowiedzi niewprost przekazują stosowaną informację w
sposób wyczerpujący, tyle że czynią to pośrednio.
Kto zabił Cezara?
Albo Brutus, albo Kartezjusz, ale nie Kartezjusz.
• Odpowiedzi częściowe nie przekazują
stosowanej informacji w sposób wyczerpujący,
chociaż przybliżają nas do odpowiedzi.
Kto zabił Cezara?
Nie zrobił tego Kartezjusz.
„Jakie filmy najbardziej lubisz?”
1. odpowiedź całkowita wprost
2. odpowiedź całkowita niewprost
3. odpowiedź częściowa
Rodzaje pytań
• Pytania otwarte - pytanie, które nie wyznacza
kształtu oczekiwanej odpowiedzi.
Co jest przyczyną ruchu obrotowego ziemi?
• Pytania zamknięte - to pytanie, które
wyznacza kształt oczekiwanej odpowiedzi
Jaką ocenę otrzymałeś z dzisiejszego
egzaminu?
Rodzaje pytań
• Pytanie rozstrzygnięcia charakteryzują się tym, że
poddając pod rozwagę kilka możliwych odpowiedzi
wzajemnie się wykluczających, domagają się wyboru
jednej z nich
Czy zjesz ze mną kolację?
W przypadku nieudowodnienia winy ani niewinności
należy uniewinnić czy skazać?
• Pytania uzupełnienia nie podsuwają żadnej
odpowiedzi.
Co jest przyczyną ruchu obrotowego ziemi?
Skonstruuj przykład
1. pytania rozstrzygnięcia
2. pytania otwartego
3. pytania zamkniętego do uzupełnienia
4. pytania zamkniętego rozstrzygnięcia
Dobre pytanie
• Ma na celu uzyskanie informacji.
• Musi być zatem możliwość udzielenia
informacji prawdziwej, jak i informacji
fałszywej.
Co jest nie tak z pytaniami?
• Która z liczb parzystych jest podzielna przez
dwa?
• Czy wszechmogący Bóg może stworzyć
kamień, którego nie będzie w stanie podnieść?
• Jak Karol ma na imię?
• Czy nie umyłeś dzisiaj zębów?
pytanie niewłaściwie postawione
• oparcie się na założeniu niezgodnym z
rzeczywistością.
Dlaczego Słowacki wielkim astronomem był?
pytanie nieistotne
• nie wnosi do sprawy nic wartościowego.
(Chcemy się dowiedzieć, czy świadek ma
wiedzę o stanie psychicznym powoda)
Czy świadek ma informacje o posiadaniu przez
powoda komputera?
Pytanie pozorne
• wypowiedź mimo formy pytającej nie jest
faktycznie ukierunkowana na uzyskanie
informacji.
Byłbyś łaskaw wynieść się stąd?
Pytanie sugestywne/ sugerujące
• zdradza, jaką odpowiedź pytający chciałby otrzymać
Czy jedzenie, które podano w restauracji było bardzo
niesmaczne?
• sugerująca alternatywa – podajemy dwie możliwości, z
których wyraźnie lepiej wybrać jedną.
Czy przyszedł pan nocą do pokrzywdzonej, żeby ją
zgwałcić czy może przeprosić?
Pytanie podchwytliwe
• pytający zmierza do uzyskania odpowiedzi, z której w
sposób niedostrzegalny dla odpowiadającego wyniknie
coś, czego odpowiadający nie chciał ujawnić.
(Chcemy się dowiedzieć, czy dana osoba wie o czyjejś
śmierci)
Czy wie pan w jaki sposób zginął X?
• Pytanie przynęta – ma na celu wychwycenie
niespójności.
pytanie sprawdzające
• rolą jest zorientowanie się, czy rozmówca
dysponuje wiedzą potrzebną do zrozumienia
treści komunikatu, ewentualnie czy właściwie
zrozumiał przedkładaną mu tezę.
Przejdziemy teraz do tautologii. Wiedzą
państwo, co to jest zdanie w sensie
logicznym?
pytanie naprowadzające
• ma na celu ułatwić rozmówcy dojrzenie tego,
co w danym momencie powinno zostać
zauważone i uwzględnione.
- Do czego potrzebne jest założenie o
racjonalnym prawodawcy?
- …
- A co pan wie o spójności i zupełności systemu
prawa?