turcja_k_ziaja_j_cygan

TURCJA
TURKEY
Turcja – państwo położone w Azji na półwyspie Azja Mniejsza, a
częściowo również w Europie, ze stolicą w Ankarze. Część europejska –
Tracja – stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od części azjatyckiej
morzem Marmara oraz cieśninami Bosfor i Dardanele. Turcję od północy
otacza Morze Czarne, od zachodu Morze Egejskie i morze Marmara, a od
południa Morze Śródziemne (nazywane w języku tureckim Morzem
Białym).
Turkey – country both in Asia and Europe with capital in Ankara.
European part make up 3 % of surface and separated from Asian part
Marmara Sea and Bosfor's and Dardanele's straits. Turkey from north
surround Black Sea, from west Aegean Sea and Marmara Sea, from south
Inland Sea.
Znaki narodowe Turcji
Flaga Turcji
Turkey Flag
Godło Turcji
Turkey Emblem
Hymn Turcji
İstiklâl Marşı (Marsz Niepodległości) jest od 1921 roku hymnem
państwowym Turcji.
W 1921 roku ogłoszono konkurs na słowa hymnu, na który wpłynęły
724 utwory. Napisał go turecki poeta Mehmet Akif Ersoy. Melodia
hymnu została przyjęta dopiero w trzy lata później. Ali Rıfat Cağatay
napisał melodię hymnu.
İstiklâl Marşı is Turkey national anthem from 1921.
In 1921 declare competention to national anthem words. In effect affect
724 words for national anthem. Write this Turkish poet Mehmet Akif
Ersoy. Melody of national anthem is accept three years later. Ali Rıfat
Cağatay is write melody of national anthem.
SŁOWA HYMNU
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen
al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en
son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır,
parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir
ancak.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı
hilal!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet,
bu celal?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra
helal...
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin
istiklal!
Nie obawiajcie się i nie bądźcie posępni,
purpurowa flaga nigdy nie
wypłowieje.
Ona jest ostatnim niegasnącym ogniskiem
naszego narodu.
Moja narodowa gwiazda zawsze będzie
świecić,
ona jest gwiazdą mojego narodu i moją
gwiazdą.
Nie martw się, półksiężycu, bo gotów
jestem poświęcić się dla ciebie.
Uśmiechnij się nad bohaterskim narodem,
czemu ten gniew?
Jeśli będziesz zagniewany, nasze
bohaterskie przelanie krwi będzie nic
niewarte.
Do wolności ma prawo swój naród, który
wielbi Boga i podąża za tym, co
National Anthem in English
Fear not, the crimson banner that proudly ripples in this
glorious dawn, shall not fade,
Before the last fiery hearth that is ablaze within my
homeland is extinguished.
For that is the star of my people, and it will forever shine;
It is mine; and solely belongs to my valiant nation.
Frown not, I beseech you, oh thou coy crescent,
Smile upon my heroic nation! Why the anger, why the
rage?
Our blood which we shed for you might not be worthy
otherwise;
For freedom is the absolute right of my God-worshipping
nation.
Mapa Geograficzna
Geography Map
Geografia
Geography
Największe miasta: Stambuł, Ankara,
Izmir, Bursa, Adana, Gaziantep,
Konya
Najwyższy punkt: Ararat 5165 m n.p.m.
Podział administracyjny: 81 prowincji.
Turcja graniczy z 8 państwami.
Całkowita długość granic wynosi
2627 km z czego na poszczególne
kraje przypada:
Armenia – 268 km
Azerbejdżan (Nachiczewan) – 9 km
Bułgaria – 240 km
Gruzja – 252 km
Grecja – 206 km
Iran – 499 km
Irak – 331 km
Syria – 822 km
The biggest city : Istanbul, Ankara, Izmir,
Bursa, Gaziantep, Konya.
The biggest point: Ararat – 5165 meters
about sea level.
Administrative division: 81 province.
Turkey is abut with 8 countries. All
lenght of borderis 2627 kilometers:
Armenia - 268 km
Azerbaijan (Nakhchivan) - 9 km
Bulgaria - 240 km
Georgia - 252 km
Greece - 206 km
Iran - 499 km
Iraq - 331 km
Syria - 822 km
Góry
Mountains
SZCZYTY MAŁEGO
KAUKAZU:
Aragac - najwyższy szczyt Armenii
w obecnych jej granicach, a
zarazem najwyższy szczyt
Małego Kaukazu. Wysokość
szczytu wynosi 4095m . n.p.m.
Gamış – najwyższy szczyt Małego
Kaukazu, położony w pasmie
Murowdag, w Azerbejdżanie.
Wznosi się na wysokość 3724 m
n.p.m.
Mepisckaro – najwyższy szczyt Gór
Adżarsko-Imeryjskich. Wznosi
się na wysokość 2850m n.p.m.
PEAKS LITTLE CAUCASUS:
Aragats - the highest mountain in
Armenia in current borders, and
also the highest peak of the
Little Caucasus. The height of
the peak is 4095 meters above
sea level,
Gamış - the highest peak of the
Little Caucasus, located in the
range Murowdag in Azerbaijan.
It rises to a height of 3724
meters above sea level
Mepisckaro - the highest peak of
mountains Adzarsk-Imerian. It
rises to a height of 2850 meters
above sea level
Ararat jest najwyższą górą
w Turcji. Wznosi się ona
na wysokość 5165 m
.n.p.m.
Góra ta jest miejscem
bardzo ważnym, bo to
ponoć na Niej Arka Noego
dobiła do brzegu.
Ararat is the highest
mountain in Turkey. It
rises to a height of 5165
meters above sea level
This mountain is the site
of a very important,
because it is said to her,
Noah's Ark came in to
shore.
ARARAT
NAJWIĘKSZE MIASTA TURCJI
THE BIGGEST CITY OF TURKEY
Mauzoleum Atatürka
ANKARA
Mausoleum of Atatürk
ANKARA
Stambuł - Meczet Ortaköy
Istanbul - Ortaköy Mosque
Meczet Sabancı
ADANA
Sabancı Mosque
ADANA
Biblioteka Uniwersytetu Seldżuckiego
KONYA
Seljuk University Library
Konya
Stambuł
Istanbul
Największe i najludniejsze miasto Turcji i jej centrum kulturalne, handlowe oraz
finansowe. Rozciąga się od północnego wybrzeża morza Marmara po obu stronach
Bosforu, cieśniny morskiej między Morzem Śródziemnym a Morzem Czarnym.
Położenie zarówno w europejskiej Tracji, jak i azjatyckiej Anatolii sprawia, że
Stambuł jest jedną z dwóch (obok rosyjskiego miasta Magnitogorsk) metropolii
świata znajdujących się na dwóch kontynentach.
The largest and most populous city of Turkey and its cultural center, commercial and
financial. It stretches from the northern coast of the Sea of Marmara on both sides of
the Bosphorus, the strait between the Mediterranean Sea and the Black Sea. Position
in both the European Thrace and Anatolia Asian makes Istanbul is one of the two
(near the Russian city Magnitogorsk) cities in the world located on two continents.
Ankara
Ankara – miasto w środkowej Turcji, będące jej stolicą od 1923
roku. Jest drugim co do wielkości miastem w Turcji, po
Stambule. Miasto wznosi się 938 m n.p.m. i zamieszkuje je 3
848 440 mieszkańców (2010).
Ankara - a town in central Turkey, which is also the capital city
since 1923. It is the second largest city in Turkey after
Istanbul. City rises 938 meters above sea level and inhabited
by 3 848 440 inhabitants (2010).
Adana
Adana – miasto w południowej Turcji nad rzeką Seyhan.
Adana to ośrodek przemysłowo-handlowy (tekstylia) w regionie uprawy bawełny i
pszenicy oraz węzeł drogowy. Znajduje się tam stacja kolejowa Adana, port lotniczy i
uniwersytet. Wiele zabytków starożytnych i liczne meczety.
Adana - a city in southern Turkey on the Seyhan River.
Adana is a commercial and industrial center (textiles) in the region of cotton and
wheat, and road junction. There is Adana railway station, the airport and the university.
Many ancient monuments and numerous mosques.
Konya
Konya – miasto w południowej Turcji. Około 1 412 343
mieszkańców (w 2007). Podobnie jak Kayseri, Konya jest starym
miastem rzymskim i bizantyńskim.
Konya - a city in southern Turkey, on the. About 1 412 343
inhabitants (2007). As Kayseri, Konya is an old Roman and
Byzantine city.
Klimat
Climate
Turcja znajduje się w strefie klimatu podzwrotnikowego, który na
wybrzeżu posiada odmianę morską, zaś we wnętrzu kraju nabiera
cech typowych dla klimatu kontynentalnego. Obszary nadbrzeżne
południa i zachodu znajdują się pod wpływem klimatu
podzwrotnikowego o jego śródziemnomorskiej odmianie.
Turkey is located in the subtropical climate zone, which is on the
coast of the sea, and in the interior of the country takes on the
characteristics typical of a continental climate. Coastal areas south
and west are under the subtropical climate of the Mediterranean
variety.
Religia Turecka
Turkish Religion
Turcja to kraj muzułmański. Nie powinny dziwić tradycyjnie
ubrane kobiety ani pięciokrotne modlitwy w ciągu dnia – Turcja
to dla Europejczyka kraj egzotyczny, odmienna kultura,
obyczaje i religia.
Turkey is a Muslim country. It should not surprise traditionally
dressed women or prayer five times a day - Turkey is exotic for
a European country, different culture, customs and religion.
Religie w Turcji
Religions in Turkey
ISLAM – 99,64%
PRAWOSŁAWIE – 0,21 %
PROTESTANTYZM – 0,06 %
KATOLICYZM – 0,05 %
JUDAIZM – 0,04 %
ŚWIADKOWIE JECHOWY – 0,06 %
ISLAM - 99.64%
ORTHODOXY - 0.21%
PROTESTANTIZM - 0.06%
CATHOLICISM - 0.05%
JUDAISM - 0.04%
WITNESSES JEHOWY - 0.06%
Kultura
Culture
Fez (arab. tarbusz lub szaszijja) – nakrycie głowy o kształcie
przypominającym ścięty stożek, wykonane z bordowego filcu i ozdobione
czarnym frędzlem.
Święto niepodległości i dzień dziecka w Turcji – święto państwowe
obchodzone 23 kwietnia.
W 1986 roku rząd turecki zorganizował "Narodowy dziecięcy festiwal" 23
kwietnia. Każdego roku w tym dniu dzieci świętują "Dzień suwerenności i
dzień dziecka" jako święto narodowe.
Fez - shaped headdress resembling a truncated cone, made of red felt and
decorated with black tassels.
Independence Day and Children's Day in Turkey - a public holiday celebrated
on April 23.
In 1986, the Turkish government organized the "National Children's Festival"
on April 23. Every year on this day children are celebrating the "Day of
Sovereignty and Children's Day" as a national holiday.
Kuchnia Turecka
W Turcji najpopularniejsze są:
meze – przystawki podawane z alkoholami
börek – rodzaj pierogów z ciasta z farszem mięsnym, serowym lub
warzywnym
dolma – warzywa z farszem lub liście winogron w które zawija się ryż z
mięsem
köfte – gotowane lub pieczone mięso
pilav – dania ryżowe.
Turcy piją herbatę podawaną w małych szklaneczkach w kształcie tulipanów,
bardzo gorącą i słodką. Natomiast kawa podawana jest na trzy sposoby:
słodka şekerli, bez cukru sade i półsłodka orta.
Desery tureckie można podzielić na dwa rodzaje: mleczne oraz na słodkie
ciasta.
Turkish Kitchen
In Turkey, the most popular are:
meze - appetizers served with alcohol
börek - a kind of dough dumplings stuffed with meat, cheese or
vegetables
dolma - stuffed vegetables or vine leaves that are wrapped in rice
with meat
köfte - boiled or baked meat
pilav - rice dishes.
Turks drink tea served in small tulip-shaped glasses of very hot and
sweet.
Turkish desserts can be divided into two types: milk and sweet cakes.
Literatura Turecka
Turkish Literature
Dzieje literatury tureckiej obejmują okres niemal 15 wieków.
Najstarszymi zapisami tekstów tureckich są ryte w kamieniu
inskrypcje zapisywane pismem orchońskim, odnalezione w dolinie
rzeki Orchon w środkowej Mongolii i datowane na VIII w. n.e. W
IX i X w.
This includes the period of Turkish literature for nearly 15
centuries. The oldest records of Turkish texts are engraved in stone
inscriptions written letter orchońskim, found in the valley of the
river Orchon in central Mongolia and dating from the eighth
century In the ninth and tenth centuries.
Zwierzęta
Animals
Zwierzęta hodowane na terenie Turcji to: krowy, konie, kozy, osły i owce,
jak również wielbłądy i bawoły.
Najpopularniejszą w Turcji rasą psa jest Kangal – wielki i silny pies
pasterski. Najciekawszą rasą kotów są koty Van o białym futrze i
różnokolorowych oczach – jednym zielonym, a drugim niebieskim.
Na wolności żyją w Turcji jelenie, szakale, rysie, dziki, wilki oraz rzadko
– lamparty i niedźwiedzie.
Animals bred in Turkey are: cows, horses, goats, donkeys and sheep, as
well as camels and buffaloes.
The most popular dog breed in Turkey is Kangal - big and strong herding
dog. The most interesting race of Van cats are cats with white fur coat
and different colored eyes - one green, the other blue.
In the wild they live in Turkey, deer, jackals, lynx, wild boar, wolves and
rare - leopards and bears.
Gospodarka
Economy
Turcja jest jedną z dwudziestu największych gospodarek świata, na co
wpływ ma głównie wielkość tego kraju. PKB na głowę mieszkańca
wynosi około 9 tys. dolarów. Od czasów przejęcia rządów przez Partię
Sprawiedliwości i Rozwoju i poradzenia sobie z kryzysem finansowym
z roku 2001 Turcja znajduje się w fazie wyjątkowo dynamicznego
wzrostu gospodarczego.
Turkey is one of the twenty largest economies in the world, which was
influenced mainly by the size of the country. PKB capita is around 9
thousand dollars. From the time of taking over the rule of the Party of
Justice and Development and to cope with the financial crisis of 2001,
Turkey is undergoing an exceptionally dynamic growth.
Rolnictwo
Bawełna
Turcja jest jednym z 6 całkowicie samowystarczalnych pod względem
żywnościowym krajów świata. Rolnictwo wytwarza ok. 10% produktu
krajowego brutto Turcji. Zatrudnienie w tym sektorze znajduje około
1/3 siły roboczej. W Turcji istnieje ponad 5 milionów gospodarstw
rolnych. Jedynie 6% z nich ma powierzchnię większą od 20 ha.
Turcja jest jednym z pięciu największych producentów: bawełny,
soczewicy, cebuli, buraków cukrowych, tytoniu, pomidorów, arbuzów,
jabłek, winogron, orzeszków pistacjowych, orzechów włoskich, oliwek
oraz owczego mleka. Jest zarazem największym na świecie wytwórcą
orzechów laskowych, moreli i fig.
Agriculture
Cotton
Turkey is one of six countries fully self-sufficient in terms of food of
the world. Agriculture accounts for about 10% of the gross domestic
product of Turkey. Employment in this sector is about one third of the
workforce. In Turkey, there are more than 5 million farms. Only 6% of
which is larger than 20 hectares.
Turkey is one of the five largest producers of cotton, lentils, onions,
sugar beets, tobacco, tomatoes, watermelons, apples, grapes, pistachios,
walnuts, olives and sheep's milk. It is also the world's largest producer
of hazelnuts, apricots and figs.
Przemysł
Indursty
Turcja posiada znaczne zasoby surowców mineralnych,
zwłaszcza rud metali. Wydobycie rud żelaza, chromu,
boksytów, rud miedzi, cynku i ołowiu. Z surowców
energetycznych eksploatuje się węgiel brunatny, węgiel
kamienny i ropę naftową w pobliżu granicy z Syrią. Z
surowców chemicznych wydobywa się: fosforyty, sól
kamienną i siarkę.
Turkey has substantial natural resources, particularly metal
ores. Mining of iron ore, chromium, bauxite, copper, zinc and
lead. With energy resources are exploited lignite, hard coal
and oil near the border with Syria. The chemical raw
materials mined: phosphate, rock salt and sulfur.
Turystyka
Tourism
Jedną z najszybciej rozwijających się gałęzi gospodarki Turcji jest
turystyka. Najwięcej turystów przyjeżdża z Niemiec, Rosji,
Holandii, Francji, Belgii, Wielkiej Brytanii i Polski. Wpływy z
turystyki wynoszą 3,6 mld dolarów. Główne ośrodki turystyczne to:
kurorty nad wybrzeżem morza Egejskiego i morza Śródziemnego,
Stambuł, Kapadocja oraz zabytki kultury antycznej: Troja, Milet,
Efez, Hierapolis, Pergamon, Izmir, Side, Aspendos i inne.
One of the fastest growing branch of the Turkish economy is
tourism. Most tourists come from Germany, Russia, Holland,
France, Belgium, the UK and Polish. Receipts from tourism
amounts to $ 3.6 billion. The main tourist centers are: resorts on
the coast of the Aegean Sea and the Mediterranean Sea, Istanbul,
Cappadocia and monuments of ancient culture: Troy, Miletus,
Ephesus, Hierapolis, Pergamon, Izmir, Side, Aspendos and others.
Komunikacja
Sieć komunikacyjna w Turcji jest w rozbudowie i obecnie
obejmuje ok. 63 tys. km dróg o twardej nawierzchni, w
budowie dalsze 1250 km autostrad – m.in. od granicy
bułgarskiej do Ankary.
Turcja posiada 8,4 tys. km linii kolejowych, w większości
jednotorowych. W 2003 Tureckie Koleje Państwowe
rozpoczęły program budowy linii wysokich prędkości.
Pierwsza z nich o długości 533 km połączy Stambuł z
Ankarą przez Eskişehir i skróci czas podróży z 6-7 godzin do
3,5.
Communication
The communication network in Turkey is expanding
and now includes about 63 thousand. miles of hard
surface roads, the construction of additional 1250 km
of motorways - including from the Bulgarian border
to Ankara.
Turkey has 8.4 thousand. km of railway lines, mostly
single track. In 2003, Turkish State Railways started
a program to build high-speed lines. The first one
with a length of 533 km will connect Istanbul to
Ankara, Eskişehir and shorten the travel time from 67 hours to 3.5.
Siły Zbrojne
Armed Forces
Armia turecka jest szóstą największą armią świata i drugą co do
wielkości w NATO. Liczy 823 tys. zawodowych żołnierzy. W drugiej
połowie XX wieku kilkukrotnie dokonywała zamachu stanu (ostatni raz
w 1997), obalając przy tym rządy, które uznawała za zbyt islamskie. By
wstąpić w jej szeregi trzeba mieć ukończone 20 lat.
Armia turecka jest szóstą co do wielkości armia na świecie i drugim co
do wielkości w NATO. Posiada 823000. żołnierzy zawodowych. W
drugiej połowie XX wieku, aby każdy zamach kilka razy (ostatnio w
1997 r.), przewracając na rządy, które uznała za zbyt islamistów. Aby
dołączyć jej szeregach musi być co najmniej 20 lat.
KLAUDIA ZIAJA
JUSTYNA CYGAN
KL.VI B