Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Jednostka prowadząca zajęcia: Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych PUM Kierunek: Położnictwo I rok studia niestacjonarne I stopnia Techniki położnicze i prowadzenie porodu 2014/2015 Wykłady Ćwiczenia Praktyka zawodowa 11 godzin 15 godzin 80 godzin Cele i zadania dydaktyczno-wychowawcze przedmiotu 1. Pogłębienie wiadomości z zakresu prowadzenia porodu i opieki nad rodzącą, położnicą na sali porodowej oraz uzupełnienie wiedzy z technik położniczych. 2. Przygotowanie do sprawowania kompleksowej opieki położniczej podczas porodu prawidłowego i nieprawidłowego. 3. Kształtowanie umiejętności prowadzenia porodu prawidłowego i wykonywania różnych technik położniczych. 4. Przygotowanie do sprawowania kompleksowej opieki okołoporodowej z uwzględnieniem aktualnych wytycznych WHO, ICM, FIGO. Warunki zaliczenia: obecność na wszystkich ćwiczeniach zaliczenie wszystkich umiejętności praktycznych pozytywne zaliczenie pracy pisemnej egzamin w II semestrze. Egzamin teoretyczny w formie testu jednokrotnego wyboru, zawierającego 60 pytań. Egzamin zaliczył student, który z testu uzyskał co najmniej 60% prawidłowych odpowiedzi (36 punktów). Czas realizacji: I rok II semestr W wyniku nauczania przedmiotu student powinien: posługiwać się terminologią stosowaną w położnictwie, przygotować kobietę do porodu, przygotować zestawy do porodu, szycia krocza, rewizji szyjki i jamy macicy, przedstawić zasady opieki położniczej nad kobietą w czasie porodu, ocenić stan położniczy rodzącej, ocenić miednicę kostną, ocenić usytuowanie płodu w macicy, prowadzić psychoprofilaktykę porodu, 1 opisać mechanizm i prowadzić poród prawidłowy w warunkach symulowanych, opisać mechanizm i prowadzić poród w nieprawidłowych ułożeniach główki, opisać mechanizm i prowadzić poród w położeniu miednicowym w warunkach symulowanych z zastosowaniem właściwych technik pomocy ręcznej, opisać mechanizm i prowadzić poród w nieprawidłowych ułożeniach główki i ułożeniach odgięciowych w warunkach symulowanych, zastosować pomoc położniczą w przypadku porodu bliźniaczego, porodu w położeniu poprzecznym płodu, obrotu płodu, w przypadku zastosowania kleszczy i próżniociągu, rozpoznać i postępować w przypadku hipotonii i atonii mięśnia macicy, postępować w stanach nagłych w położnictwie, prognozować przebieg i postęp porodu na podstawie dostępnych danych w warunkach symulowanych, scharakteryzować symptomy wskazujące na nieprawidłowy przebieg porodu lub zagrożenie zdrowia i/lub życia matki i dziecka, asystować podczas porodu nieprawidłowego lub zabiegowego, znać zasady postępowania w przypadku wystąpienia dystocji barkowej, szyjkowej, znać zasady postępowania w przypadku wypadnięcia pępowiny i części drobnych, znać zasady postępowania w przypadku zaburzeń czynności skurczowej macicy podczas porodu, wysłuchać i zinterpretować tętno płodu, zinterpretować zapis KTG, prowadzić poród zgodnie z obowiązującymi zasadami i wytycznymi WHO, ICM oraz FIGO. MATERIAŁ NAUCZANIA Wykłady: Lp. Treści Zasady opieki położniczej podczas porodu. Wytyczne WHO. 1. Raport WHO „Macierzyństwo bez ryzyka”. Standard porodu fizjologicznego. 2. Budowa miednicy kostnej. Pomiar miednicy kostnej. Budowa i wymiary płodu. 3. Kardiotokografia w położnictwie. 4. Metody łagodzenia bólu porodowego. Wsparcie podczas porodu, metody niefarmakologiczne, pozycje i udogodnienia. Psychoprofilaktyka porodu. 5. Poród naturalny. Pozycje wertykalne podczas porodu. Poród w immersji wodnej. Poród w domu. Poród rodzinny. 6. Postępowanie w krwotokach w położnictwie. 7. Techniki postępowania w stanach nagłych w położnictwie. RAZEM Tematy ćwiczeń: Lp. Treści 1. Ocena wielkości ciąży. Ocena sytuacji położniczej w poszczególnych okresach porodu. Ocena postępu porodu (badanie położnicze L. godz. 2 1 2 2 1 2 1 11 L. godz. 1 2 zewnętrzne, badanie położnicze wewnętrzne, czynność skurczowa macicy). Plan porodu. 2. 3. 4. 5. Ocena stanu ciężarnej, rodzącej, płodu, położnicy i noworodka. Wysłuchanie i ocena tętna płodu. Interpretacja i ocena zapisów KTG. Mechanizm porodu w położeniu podłużnym główkowym: w ułożeniu potylicowym przednim, w ułożeniu potylicowym tylnym. Mechanizm porodu przy nieprawidłowym ułożeniu główki: nieosiowe wstawianie się główki, wysokie proste ustawienie główki, niskie poprzeczne ustawienie się główki, nadmierne zwroty główki. Poród w przypadkach nieprawidłowej budowy miednicy. Mechanizm porodu w ułożeniach odgięciowych: ułożenie wierzchołkowe i ułożenie ciemieniowe, ułożenie czołowe, ułożenie twarzowe. Mechanizm porodu w położeniach miednicowych płodu (rozpoznanie, 7. przebieg porodu). Pomoc ręczna w przypadku położenia miednicowego płodu: 8. wg Cowjanowa - Brachta, uwolnienie barków sposobem klasycznym. Poród bliźniaczy (rozpoznanie, prowadzenie porodu: poród bliźniaka I 9. i poród bliźniaka II). Poród zabiegowy z użyciem kleszczy (wskazania, przeciwwskazania, 10. warunki, technika założenia kleszczy, rola położnej). Poród zabiegowy z użyciem próżniociągu (wskazania, przeciwwskazania, warunki, technika założenia vaccum, rola położnej). Dystyocja barkowa, dystocja szyjkowa, wypadniecie pępowiny i części 11. drobnych. Zaburzenia czynności skurczowej macicy w porodzie. 12. 13. Poród zabiegowy przez cięcie cesarskie- przygotowanie rodzącej, rola położnej. RAZEM 6. 2 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 15 Literatura obowiązkowa: 1. Boyle M. (tłum. pod red. Iwanowicz-Palus G.): Stany nagłe w okresie okołoporodowym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. 2. Dudenhausen J., Pschyrembel W.: Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. Wydanie IV. 3. Iwanowicz-Palus G. (red.): Alternatywne metody opieki okołoporodowej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012. 4. Troszyński M.: Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003. Literatura dodatkowa: 3 1. Bałanda A. (red.): Opieka nad noworodkiem. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. 2. Banaszkiewicz A. i in.: Karmienie piersią. Skrypt dla studentów medycyny. IMiDz, Warszawa 2002. 3. Baston H., Hall J.: Podstawy położnictwa. Poród. red. wyd. pol. Maria Kaleta. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011. 4. Bręborowicz G. H. (red.): Kardiotokografia. Ośrodek Wydawnictw Medycznych, Poznań 2009. 5. Bręborowicz G. H. (red.): Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002. 6. Bręborowicz G. H. (red.): Operacje położnicze. Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań 2007. 7. Charles C., Chapman V.: Prowadzenie porodu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 8. Dębski R.: Stany nagłe. Położnictwo i ginekologia. Medical Trbune Polska, Warszawa 2012. 9. Drews K., Słomko Z. (red. naukowa): Krwotoki położnicze. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 10. Foley M.R., Strong Jr T.H., Garite T.J.: Stany nagłe w położnictwie. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2012. 11. Łepecka-Klusek C.: Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 12. Makara-Studzińska M. (red.): Psychologia w położnictwie i ginekologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. 13. Malarewicz A. (red.): Położnictwo – Podstawy opieki położniczej. Wyd. Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy, Kielce 2009. 14. Nehring-Gugulska M.: Warto karmić piersią. Optima, Warszawa 2006. 15. Niemiec T.: Zakażenia w położnictwie i ginekologii - tom 1-3. Via Medica, Gdańsk 2009, 2010, 2011. 16. Odent M.: Odrodzone narodziny. Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2010. 17. Pilewska-Kozaka A. (red.): Opieka nad wcześniakiem. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. 18. Pisarski T. (red.) Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001. Wydanie IV-unowocześnione. 19. Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K. (red.): Podstawy pielęgniarstwa. Podręcznik dla studentów i absolwentów kierunków pielęgniarstwo i położnictwo. Wybrane działania pielęgniarskie. Tom II. Wydawnictwo CZELEJ, Lublin 2004. 20. Woollard M., Hinshaw K., Simpson H., Wieteska S.: Stany naglące w położnictwie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011. 21. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz. U. Nr 1100 z dnia 4 października 2012 r.). 4 Jednostka prowadząca zajęcia: Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych PUM Kierunek: Położnictwo I rok studia niestacjonarne I stopnia Techniki położnicze i prowadzenie porodu Praktyki zawodowe na sali porodowej 2014/2015 Praktyki zawodowe: 80 godzin Cele i zadania dydaktyczno-wychowawcze przedmiotu 1. Kształtowanie i doskonalenie umiejętności zawodowych stosowanych w działaniach profilaktycznych, leczniczych, pielęgnacyjnych i rehabilitacyjnych w pracy położnej w pionie opieki położniczej, których kształtowanie rozpoczęto w warunkach pracowni umiejętności położniczych. 2. Poznanie specyfiki pracy położnej z rodzącą i jej dzieckiem. 3. Kształtowanie umiejętności komunikowania się z pacjentką. 4. Kształtowanie umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji dotyczących opieki nad rodzącą i noworodkiem w sytuacjach typowych. 5. Kształtowanie umiejętności dotyczących planowania i organizowania pracy, podejmowania decyzji zawodowych i współpracy z członkami zespołu terapeutycznego. 6. Kształtowanie umiejętności doboru metod i środków w rozwiązywaniu problemów pacjenta oraz dokumentowania opieki pielęgniarskiej. Czas realizacji: I rok II semestr Miejsce praktyk Kliniki i Szpitale posiadające blok porodowy z salą porodów rodzinnych Proponowane metody nauczania instruktaż pogadanka metoda sytuacyjna metoda przypadków metoda algorytmiczna uczestnictwo w pracy ćwiczenia pokaz W trakcie praktyk zawodowych realizowane będą następujące funkcje pielęgniarskie w zakresie zgodnym z założeniami programowymi: opiekuńcza wychowawcza promowania zdrowia profilaktyczna terapeutyczna rehabilitacyjna 5 W trakcie praktyk zawodowych kształtowane będą następujące uniwersalne umiejętności pielęgniarskie w zakresie nie przekraczającym założenia programowe: komunikowanie się opiekowanie się diagnozowanie prowadzenie procesu pielęgnowania współpracowanie wykonywanie zabiegów leczniczych wykonywanie zabiegów rehabilitacyjnych organizowanie pracy prowadzenie dokumentacji. Ewaluacja zajęć obserwacja pytania kontrolne Po zakończeniu zajęć student powinien: przyjąć rodzącą do na salę porodową, założyć i prowadzić dokumentację sali porodowej, wysłuchać i ocenić tętno płodu, ocenić stan ogólny rodzącej, ocenić stan położniczy rodzącej, wykonać chwyty Leopolda, dokonać pomiaru miednicy kostnej, ocenić przypuszczalną wagę płodu, przygotować zestaw do porodu i szycia krocza oraz rewizji szyjki i jamy macicy, prowadzić psychoprofilaktyką porodową, stosować metody zmniejszania bólu w czasie porodu, przygotować rodzącą do badania i zbadać rodzącą wewnętrznie, pielęgnować rodzącą w poszczególnych okresach porodu, podłączyć i ocenić zapis KTG, ocenić postęp porodu i przyjąć poród fizjologiczny, postępować z noworodkiem po porodzie prowadzić I, II, III i IV okres porodu w porodzie fizjologicznym, nieprawidłowym, patologicznym i zabiegowym, pielęgnować rodzącą w poszczególnych okresach porodu w porodzie fizjologicznym, nieprawidłowym, patologicznym i zabiegowym, nadzorować stan płodu w czasie porodu fizjologicznego, nieprawidłowego i patologicznego, ocenić czynność porodową czasie porodu fizjologicznego i patologicznego, asystować podczas porodu nieprawidłowego, patologicznego i zabiegowego, przyjąć na fantomie poród nieprawidłowy (wysokie proste stanie główki, niskie poprzeczne stanie główki, ułożenia odgięciowe, nieosiowe wstawianie się główki, poród w położeniu miednicowym, pomoce ręczne, poród bliźniaczy,, obroty położnicze, poród w położeniu poprzecznym płodu, dystocja barkowa, wypadnięcie części drobnych, zaburzenia czynności skurczowej macicy podczas porodu) zszyć krocze po porodzie lub asystować podczas szycia krocza, prowadzić dokumentację porodową, postępować z narzędziami po porodzie zapobiegać zakażeniom wewnątrzszpitalnym. 6 Literatura obowiązkowa: 1. Boyle M. (tłum. pod red. Iwanowicz-Palus G.): Stany nagłe w okresie okołoporodowym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. 2. Dudenhausen J., Pschyrembel W.: Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. Wydanie IV. 3. Iwanowicz-Palus G. (red.): Alternatywne metody opieki okołoporodowej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012. 4. Troszyński M.: Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003. Literatura dodatkowa: 1. Bałanda A. (red.): Opieka nad noworodkiem. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. 2. Banaszkiewicz A. i in.: Karmienie piersią. Skrypt dla studentów medycyny. IMiDz, Warszawa 2002. 3. Baston H., Hall J.: Podstawy położnictwa. Poród. red. wyd. pol. Maria Kaleta. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011. 4. Bręborowicz G. H. (red.): Kardiotokografia. Ośrodek Wydawnictw Medycznych, Poznań 2009. 5. Bręborowicz G. H. (red.): Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002. 6. Bręborowicz G. H. (red.): Operacje położnicze. Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań 2007. 7. Charles C., Chapman V.: Prowadzenie porodu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 8. Dębski R.: Stany nagłe. Położnictwo i ginekologia. Medical Trbune Polska, Warszawa 2012. 9. Drews K., Słomko Z. (red. naukowa): Krwotoki położnicze. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 10. Foley M.R., Strong Jr T.H., Garite T.J.: Stany nagłe w położnictwie. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2012. 11. Łepecka-Klusek C.: Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 12. Makara-Studzińska M. (red.): Psychologia w położnictwie i ginekologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. 13. Malarewicz A. (red.): Położnictwo – Podstawy opieki położniczej. Wyd. Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy, Kielce 2009. 14. Nehring-Gugulska M.: Warto karmić piersią. Optima, Warszawa 2006. 15. Niemiec T.: Zakażenia w położnictwie i ginekologii - tom 1-3. Via Medica, Gdańsk 2009, 2010, 2011. 16. Odent M.: Odrodzone narodziny. Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2010. 17. Pilewska-Kozaka A. (red.): Opieka nad wcześniakiem. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. 18. Pisarski T. (red.) Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001. Wydanie IV-unowocześnione. 19. Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K. (red.): Podstawy pielęgniarstwa. Podręcznik dla studentów i absolwentów kierunków pielęgniarstwo i położnictwo. Wybrane działania pielęgniarskie. Tom II. Wydawnictwo CZELEJ, Lublin 2004. 20. Woollard M., Hinshaw K., Simpson H., Wieteska S.: Stany naglące w położnictwie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011. 21. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz. U. Nr 1100 z dnia 4 października 2012 r.). 7 Lp. Materiał nauczania do realizacji Wymagania programowe Podstawowe Ponadpodstawowe Czas realizacji Liczba Liczba godzin dni Uwagi SALA PORODOWA 1. 2. Przyjęcie rodzącej Student: do Sali porodowej. Omówi zasady przyjęcia pacjenta na oddział i przyjmie pacjentkę. Omówi i założy nowoprzyjętej pacjentce dokumentację. Oceni tętno płodu. Oceni stan ogólny rodzącej. Oceni stan położniczy rodzącej. Samodzielnie przyjmie pacjentkę. Zadania położnej Student: wynikające z Przygotuje zestaw do porodu. funkcji Przygotuje zestaw do szycia szyjki macicy i kontroli jamy macicy. opiekuńczej nad Pielęgnuje rodzącą w czasie porodu. pacjentką i jej Nadzoruje stan płodu i rodzącej w porodzie fizjologicznym, dzieckiem w czasie patologicznym i zabiegowym. porodu Prowadzi I, II, III i IV okres porodu u rodzącej w porodzie fizjologicznego, fizjologicznym, patologicznym i zabiegowym. patologicznego, Wspiera rodzącą podczas porodu. zabiegowego. Przyjmie poród fizjologiczny. Szyje krocze. Asystuje podczas porodu patologicznego i zabiegowego. Postępuje z noworodkiem po porodzie. Przystawi noworodka do piersi po porodzie. Zapobiega zakażeniom wewnątrzszpitalnym. Prowadzi dokumentację w czasie porodu i uzupełni ją po porodzie. Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 4 1/2 16 2 Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 8 3. 4. 5. Zadania położnej wynikające z funkcji diagnostycznej w czasie porodu fizjologicznego, patologicznego, zabiegowego. Student: Dokona pomiaru miednicy kostnej. Oceni przypuszczalną wagę płodu. Wykona chwyty Leopolda . Zaobserwuje czynność skurczową macicy. Oceni postęp porodu Dokona oceny zapisu KTG. Pobierze materiał do badań. Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 8 1 Zadania położnej wynikające z funkcji leczniczej w czasie porodu u rodzącej w porodzie zabiegowym. Student: Scharakteryzuje wskazania, przeciwwskazania i zasady porodu z użyciem kleszczy i próżniociągu położniczego i w przypadku ręcznego wydobycia łożyska. Scharakteryzuje powikłania I, II, III i IV okresu porodu oraz postępowanie (zaburzenia czynności skurczowej macicy, dystocję szyjkową, dystocję barkową zaburzenia tętna płodu, przodowanie i wypadnięcie pępowiny, niewspółmierność porodową, krwawienia w czasie porodu, uszkodzenia kanału rodnego i tkanek miękkich). Student: Scharakteryzuje przyczyny, objawy i postępowanie w porodzie nieprawidłowym (wysokie proste stanie główki, niskie poprzeczne stanie główki, ułożenia odgięciowe, nieosiowe wstawianie się główki, poród w położeniu miednicowym, pomoce ręczne, poród bliźniaczy, obroty położnicze, poród w położeniu poprzecznym płodu). Przyjmie na fantomie poród nieprawidłowy (wysokie proste stanie główki, niskie poprzeczne stanie główki, ułożenia odgięciowe, nieosiowe wstawianie się główki, poród w położeniu miednicowym, pomoce ręczne, poród bliźniaczy, obroty położnicze, poród w położeniu poprzecznym płodu). Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 16 2 16 2 Zadania położnej wynikające z funkcji leczniczej w czasie porodu u rodzącej w porodzie nieprawidłowym. Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 9 6. 7. 8. Zadania położnej wynikające z funkcji leczniczej w czasie porodu u rodzącej ze współistnieniem chorób. Zadania położnej wynikające z funkcji edukacyjnej w czasie porodu. Zadania położnej wynikające z prowadzenia procesu pielęgnowania. Problemy pielęgnacyjne rodzącej w porodzie fizjologicznym, patologicznym i zabiegowym. Student: Scharakteryzuje niepokojące objawy i postępowanie w porodzie u rodzącej ze współistnieniem chorób. Student: Przygotuje rodzącą do porodu. Prowadzi psychoprofilaktykę porodu. Stosuje różne metody zmniejszające ból porodowy. Nauczy oddychania w czasie porodu. Pomoże rodzącej w przystawieniu dziecka do piersi. Student: Opisze elementy obserwacji stanu ogólnego i położniczego rodzącej. Komunikuje się z pacjentką. Prowadzi proces pielęgnowania. Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 8 1 8 1 4 1/2 Prowadzen ie edukacji rodzącej Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 10