Prawo do prywatno*ci
advertisement
Prawo do prywatności ORZECZNICTWO TK I ETPCZ Geneza Prawo do prywatności jako odrębna instytucja prawna pojawiła się dopiero w XIX wieku. Rozwój prasy spowodował coraz większe zainteresowanie życiem prywatnym osób publicznych. Geneza Za ojczyznę prawa do prywatności powszechnie uważa się USA. W 1890 roku dwaj bostońscy prawnicy Warren i Brandeis w opublikowanym w Harvard Law Review artykule jako pierwsi w świecie anglosaskim wskazali na konieczność ochrony prywatności. Geneza Warren i Brandeis uznali, że prawo do prywatności to prawo do bycia pozostawionym w spokoju, uprawnienie do wyłączności, odrębności, tajemnicy i samotności – Right to be alone. Rozwój idei ochrony prywatności Prawna ochrona sfery prywatnej równolegle rozwijała się w Europie kontynentalnej. Pod koniec XIX wieku niemiecka doktryna prawnicza opracowała koncepcję – „prawa do osobowości” czy też „prawa do osobistości”. Rozwój idei ochrony prywatności Koncepcja niemiecka w obrębie ogólnego prawa osobowości wyróżnia poszczególne sfery podlegające zróżnicowanej ochronie. Wyodrębnia się: sferę intymną Sferę prywatną Pojęcie prywatności W najszerszym ujęciu „prywatność” jest utożsamiana z autonomią, niezależnością jednostki. Jest to możliwość samodzielnego decydowania o własnym życiu i dokonywanych w nim wyborach, czyli wolność wyboru drogi życiowej bez jakiejkolwiek ingerencji ze strony innych osób. Pojęcie prywatności Ujęcie najwęższe - utożsamia prywatność z ograniczeniem bądź uniemożliwieniem wglądu w życie jednostki, a więc swoistą tajemnicą życia człowieka. Prywatność bliższa (ścisła) i dalsza (otwarta) Prywatność bliższa (ścisła) - intymność i takie stany, cechy i procesy, które są znane tylko jednostce. Dalszą (otwarta) - wszystko, co istnieje na styku z innymi ludźmi, a więc prywatna przestrzeń, poglądy wypowiadane publicznie itp. Brak definicji prywatności W żadnym państwie nie ma definicji prywatności, a regulacje prawne koncentrują się na wyliczeniu sfer, które powinny być chronione za pomocą konstrukcji prawa do prywatności lub ustaleniu listy działań, które godzą w sferę życia prywatnego. Związek z innymi prawami i wolnościami W bezpośrednim związku z prawem do prywatności pozostaje: ochrona życia rodzinnego, miru domowego, tajemnicy korespondencji, dóbr osobistych człowieka, integralności człowieka ( w tym genetycznej), ochrona danych osobowych. Regulacja prawa do prywatności w prawie międzynarodowym art. 12 PDPCz „ Nikt nie będzie poddany arbitralnemu wkraczaniu w jego życie prywatne, rodzinę, mieszkanie lub korespondencje, ani też zamachom na jego honor i reputację. Każdy jest uprawniony do ochrony prawnej przed takim wkraczaniem lub takimi zamachami”. Regulacja prawa do prywatności w prawie międzynarodowym art. 17 PPOiP „Nikt nie będzie poddany arbitralnej lub bezprawnej ingerencji w jego życie prywatne, rodzinne, mir domowy czy korespondencję ani też bezprawnym zamachom na jego część i dobre imię. Każdy ma prawo do ochrony prawnej przed tego rodzaju zamachami”. Art. 17 PPOiP Komitet Praw Człowieka wyjaśnił, że termin: rodzina - należy pojmować szeroko i powinien obejmować osoby, które należą do takiej rodziny, jaką pojmuje społeczeństwo danego państwa. dom – oznacza miejsce, gdzie człowiek przebywa lub, gdzie wykonuje swoje zwykłe zajęcia, np. biuro, w którym pracuje. Art. 8 EKPCz „Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób” Karta Praw Podstawowych UE Art. 7 Karty Praw Podstawowych UE „Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, domu i komunikowania się”. Konstytucyjna regulacja prawa do prywatności Przed 1997 r. – prawo do prywatności TK wyprowadzał z zasady demokratycznego państwa prawnego. Art. 47 Konstytucji RP „ Każdy ma prawo ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz decydowania o swoim życiu osobistym”. Konstytucyjna regulacja prawa do prywatności Art. 49 „Zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony”. Art. 50 „ Zapewnia się nienaruszalność mieszkania. Przeszukanie mieszkania, pomieszczenia lub pojazdu może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony”. Konstytucyjna regulacja prawa do prywatności Art. 51 „Nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby” (prawo do ochrony danych osobowych). Konstytucyjna regulacja prawa do prywatności Zdaniem TK prawo wyrażone w art. 47 jest prawem pojemnym i obejmuje także prawo do ochrony danych osobowych (art. 51) – jest to prawo, które służy ochronie interesów związanych ze sferą prywatności koncepcja autonomii informacyjnej (w szczególności dane medyczne). Konstytucyjna regulacja prawa do prywatności Prawo do prywatności wiąże się także z prawem rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami (art.48 ust. 2). Ochrona prawa do prywatności w ustawodawstwie zwykłym Prawo cywilne – art. 23 k.c. ochrona dóbr osobistych, w szczególności: zdrowie, wolność, część, wolność sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, wydawnicza i racjonalizatorska Ochrona prawa do prywatności w ustawodawstwie zwykłym Prawo karne – penalizacja czynów polegających na pozbawieniu człowieka wolności, zniesławienia, zniewagi, naruszenia nietykalności cielesnej (art. 212-217 k.k.), a także naruszeniu miru domowego, ochrona informacji stanowiących tajemnicę prywatną, osobistą lub gospodarczą Ochrona prawa do prywatności w ustawodawstwie zwykłym Prawo prasowe – art. 14 ust. 4 nie wolno bez zgody osoby zainteresowanej publikować informacji oraz danych dotyczących prywatnej sfery życia, chyba że wiąże się to bezpośrednio z działalnością publiczną danej osoby prywatność osób publicznych może być naruszona, ale są granice – interes publiczny Orzecznictwo ETPCz Termin życie prywatne: prawo do życia w sposób zgodny z własnym życzeniem i bez kontroli ze strony innych zwłaszcza w sferze uczuciowej, łącznie z życiem seksualnym. Sfery prawa do prywatności w orzecznictwie ETPCz ochrona integralności fizycznej człowieka ochrona przed podsłuchem (rozmów telefonicznych lub bezpośrednich konwersacji), ochrona tajemnicy korespondencji, w tym więźniów, przyznanie kobietom swobody decydowania o przerywaniu ciąży, Sfery prawa do prywatności w orzecznictwie ETPCz przyznanie prawa do utrzymywania stosunków o charakterze homoseksualnym na równi ze stosunkami heteroseksualnymi, ochrona osób upośledzonych przed ingerencją w ich życie seksualne, ochrona przed hałasem z zewnątrz, utrudniającym korzystanie z mieszkania, ochrona przed zanieczyszczeniem środowiska, Sfery prawa do prywatności w orzecznictwie ETPCz ochrona czci, honoru lub opinii, ochrona przed ukazaniem osoby w niekorzystnym świetle, ochrona przed ujawnieniem intymnych lub krepujących faktów z życia prywatnego danej osoby, ochrona przed przywłaszczenie cudzego nazwiska lub pseudonimu, Rodzaje naruszeń prawa do prywatności w orzecznictwie ETPCz ochrona przed niepokojeniem osoby przez śledzenie, narzucanie swojego towarzystwa, ochrona przed rozpowszechnianiem cudzego wizerunku bez zgody danej osoby, ochrona przed nadużyciem informacji uzyskanej prywatnie (tzw. autonomia informacyjna), ochrona przed ujawnieniem informacji uzyskanych w warunkach poufności. Wymiary prywatności w art. 8 EKPCz Życie prywatne Życie rodzinne Mieszkanie Korespondencja Prawo do prywatności polityków a prawo do informacji Zdaniem ETPCz ochrona życia prywatnego polityków , których prywatne zachowania mogą uwiarygodnić lub podważyć szczerość głoszonych prze nich poglądów jest znacznie słabsza niż ochrona „zwykłych ludzi”. Wyrok w sprawie Éditions Plon przeciwko Francji z 18 maja 2004 r. Wyrok w sprawie von Hannover przeciwko Niemcom w wyroku z 24 czerwca 2004 r.
