Spotkanie 3

Spotkanie trzecie

skuteczne wydawane poleceń

technika wyliczania

systemy żetonowe

technika wspólne spędzanie czasu z dzieckiem

technika pozytywnych podsumowań i pochwał

omówienie pracy domowej: sytuacje, w których
zastosowaliście poznane rodzaje konsekwencji

dyskusja: Jakie są w naszej rodzinie obowiązki
poszczególnych osób, przywileje i niezbywalne prawa?
Skuteczne wydawanie poleceń

podejdź do dziecka

zdobądź jego uwagę (zawołaj po imieniu, dotknij
ramienia, nawiąż kontakt wzrokowy)

sformułuj jednoznaczne, 2,3 wyrazowe polecenie, bez
„nie” – to zniechęca do działania, stanowczym,
spokojnym głosem

poproś dziecko, by powtórzyło polecenie

powtórz polecenie jeszcze raz i poproś, żeby dziecko je
powtórzyło

dopilnuj wykonania polecenia, nie odchodź, dopóki
dziecko go nie wykona
Technika wyliczania
gdy dziecko wymusza, dąsa się, dyskutuje

powiedz dziecku, co zrobisz, gdy pojawi się niewłaściwe
zachowanie (przygotuj dla dziecka miejsce w nudnym
miejscu, tam spędzi czas jako konsekwencja)

gdy pojawi się trudne zachowanie podnieś palec i powiedz
„raz”

jeśli dziecko nie reaguje, podnieś palec i powiedz „dwa”

jeśli dziecko nie reaguje, podnieś palec i powiedz „trzy,
przerwa”

zastosuj konsekwencje

trzeba stosować tę technikę za każdym razem, gdy pojawi
się trudne zachowanie, nad którym się pracuje. Technika
wymaga znalezienia w domu nudnego miejsca, stopera,
zachowania przez dorosłego spokoju i nierozgadywania się
Technika: wspólne spędzanie czasu z
dzieckiem

najlepiej przywraca pozytywne relacje

rodzic poświęca czas jednemu dziecku

polega na ustaleniu krótkich, realnych odcinków czasu w ciągu dnia,
które rodzic poświęca tylko dziecku. Wyłączamy telefon, nie gotujemy
obiadu. Jesteśmy otwarci na propozycje dziecka, ono jest szefem. Rodzic
towarzyszy, bez poleceń, uwag, poprawiania

jeśli pojawi się niepożądane zachowanie (jęczenie, pyskowanie), a nie
jest ono bardzo trudne lub niebezpieczne, staramy się je ignorować. Jak
się poprawi, natychmiast pochwalić

jeśli zachowanie się nasila lub jest niebezpieczne, przypominamy zasadę
„nie możemy się bawić, dopóki…” i przerywamy zabawę, jeśli dziecko
natychmiast się nie poprawi

gdy dziecko bardzo źle się zachowuje, przerywamy zabawę, nie
reagujemy na przeprosiny i prośby, mówimy, że jutro też się pobawimy i
mamy nadzieję, że lepiej wykorzystamy wspólny czas

tę metodę należy stosować co najmniej 3 miesiące, codziennie. Efekty
widać po 6-8 tygodniach

zabawa nie powinna polegać na oglądaniu tv lub graniu na komputerze
Technika: systemy żetonowe

może być stosowana od 4 r.ż. do starości (dziesiąta kawa za
darmo)

polegają na zdobywaniu punktów - warunkiem zdobycia
punktów przez dziecko jest właściwe zachowanie

dziecko może być nagradzane punktem (uśmiechniętą
buźką, nalepką, żetonem) za każdym razem, gdy zachowuje
się zgodnie z ustaleniami

odpowiednią ilość zebranych punktów dziecko może
wymienić na ustalone wcześniej nagrody

najważniejsze jest tu umiejętne nadanie wartości punktowej
zachowaniom

ustal listę kilku zachowań, na których występowaniu u
dziecka szczególnie ci zależy

ustal liczbę punktów, którą dziecko zdobędzie za każdym,
gdy zachowa się w pożądany sposób

dokładnie wytłumacz dziecku zasady systemu

wspólnie ustalcie listę nagród, na które dziecko będzie
mogło wymieniać swoje punkty. Ważne, by na liście
znalazły się zarówno większe nagrody, które „kosztują”
wiele punktów, jak i te drobne, które można zdobyć już po
zebraniu niewielkiej ilości punktów

zasady otrzymywania punktów powinny być umieszczone
w widocznym miejscu

przyznawaj punkty natychmiast, gdy dziecko zachowa się
zgodnie z oczekiwaniami

nie wolno odbierać raz przyznanych punktów

nie można stawiać dziecku zbyt wysokich wymagań –
ważne, by mogło osiągnąć sukces

dziecko może wybrać, na co przeznacza swoje punkty- na
mniejszą, czy większą nagrodę

dziecko zyskuje nagrodę zaraz, jak tylko uzyska określoną
liczbę punktów
Ćwiczenie

uczestnicy w parach konstruują przykładową tabelę
żetonową. Omówienie i wskazówki

zadanie domowe: Skonstruuj metodę żetonową wraz z
drugim rodzicem/opiekunem. Zwróć uwagę na
pojawiające się trudności
Pochwały

wyobraź sobie, że siedzisz w fotelu, przed tobą staje twoje
dziecko - w takim wieku jak jest teraz – podchodzi
zadowolone jakby chciało coś od ciebie usłyszeć. Pomyśl,
za co mogłabyś je pochwalić …. już masz to powiedzieć,
ale coś cię powstrzymuje... Co sobie wtedy myślisz?
Dlaczego nie powiedziałaś tego, choć miałaś na to ochotę?

Dlaczego dorośli skąpią pochwał dzieciom?
Pozytywne podsumowania i
pochwały

nie wymagają współpracy dziecka

trzeba stosować systematycznie

istnieje zjawisko, że przy rzadkich pochwałach dziecko
przestaje się starać

obserwacja dziecka i zapisywanie wszystkich
pozytywnych zachowań, nawet drobiazgów i rzeczy
pozornie oczywistych

mówienie o pozytywnym wydarzeniu po każdej sytuacji

na koniec dnia podzielenie się z dzieckiem pozytywnymi
informacjami – pozytywne podsumowanie

pochwała musi mówić o rzeczach prawdziwych, które
inni mogą potwierdzić, trzeba dyskretnie obserwować
dziecko i w razie czego natychmiast pochwalić.
Początkowo chwalić za każdym razem, potem, jak
zachowane się utrwali, nieregularnie

pożądane zachowania dobrze wzmacniają pochwały
społeczne: uśmiech, przytulenie, uwaga

istnieje zjawisko, że przy rzadkich pochwałach dziecko
przestaje się starać. Dlatego muszą być częste. Chwalić
poprawę, nie ideał

same zasady i konsekwencje rodzą bunt

podstawowa technika wzmacniania zachowań
pożądanych

motywuje

utrwala dobre zachowania

informuje, co jest dobre

buduje pozytywną samoocenę, uczy dobrze myśleć o
sobie samym

jest pociechą w trudnych chwilach

pomaga dziecku poznać samego siebie
Jednak sposób, w jaki chwalimy nie
jest obojętny…

przypomnij sobie sytuację, w której ktoś cię pochwalił (w
pracy, małżonek, koleżanka), spróbuj sobie przypomnieć
jak brzmiała ta pochwała, jaki był kontekst sytuacyjny,
usłysz te słowa jeszcze raz

pochwała (sytuacja)

co sobie wtedy pomyślałaś?

co wtedy poczułaś, jakie emocje temu towarzyszyły?

co miałeś ochotę zrobić lub co zrobiłeś?

Dyskusja – to jak to jest z chwaleniem? Chcemy być
chwaleni czy nie? Która pochwala cieszy, pomaga,
wzmacnia?
Pochwała powinna być

prawdziwa, czyli sam w nią wierzę

powtarzalna przez innych

pozytywna, czyli nie ma w niej negatywów

przekonywalna, czyli chwalony w nią wierzy

polukrowana, czyli bez krytykowania

poważna (bez żartu i ironii)

pokazująca co konkretnie nam się podobało

natychmiastowa

zwięzła

za drobiazgi i rzeczy oczywiste

jeśli nie można pochwalić, należy stworzyć odpowiednią sytuację

początkowo chwalić za każdym razem, gdy zachowane się utrwali,
nieregularnie

opisz, co widzisz (słyszysz) (widzę poukładane zabawki na półce
i ubrania włożone do szafy)

opisz, co czujesz (przyjemnie jest wrócić do domu i zobaczyć
porządek)

podsumuj godne pochwały zachowanie dziecka (to się nazywa
odpowiedzialność)
Dlaczego opisywać, a nie „wychwalać”? Bo takie „ochy” i „achy”
powodują mieszane uczucia:

zwątpienie w wiarygodność osoby chwalącej

obawę np. a co będzie jak mi się nie uda następnym razem?

zaprzeczanie (wcale nie jestem taka super – brudne ubrania
wrzuciłam do szafy)

skoncentrowanie na własnej słabości – pewnie chce mnie
pocieszyć...

podejrzenie o manipulowanie
To nieprawda, że są dzieci, których nie ma za co chwalić.
Chwalić nie jest łatwo. Czego unikać
przy stosowaniu pochwał?

generalizacji: zawsze, nigdy

tendencji do porównywania dziecka z rówieśnikami;
warto porównywać obecne prace dziecka z
wcześniejszymi

łączenia pochwały z wychowaniem („Odrobiłeś
matematykę, gdybyś zawsze tak pracował, nie byłbyś
zagrożony”. Taka pochwała najprawdopodobniej będzie
odczuwana, jako przykra, zawstydzająca)

przekonania, że dzieci powinno się chwalić, kiedy zrobią
coś idealnie, wyjątkowo
Zakazane słowa w pochwałach

tym razem …

w końcu …

dzisiaj …

zrobiłeś to prawie tak dobrze, jak …

o, wreszcie …

tylko dwa razy w tym miesiącu …

widzisz, jak chcesz to potrafisz …

mógłbyś tak zawsze …

tak, ale …
Dobra pochwala nie jest wystawieniem oceny ani
przylepieniem etykietki. Trudniej jest udzielać pochwały
opisowej bo trzeba dostrzec, przemyśleć i opisać w
szczegółach to co chwalimy.

Ćwiczenie: Chwalmy się!

Praca w trójkach z podziałem na: chwalącego,
chwalonego i obserwatora (potem zmiana). Przedmiotem
chwalenia może być strój, sposób bycia... Potem każdy
dzieli się swoimi wrażeniami:
- chwalony – jak się czuł, jak mu się słuchało?
- chwalący – jak mu się mówiło, jakie napotykał
trudności?
- obserwator – jakie mu się nasunęły uwagi?
Zarówno dzieci i osób nas bliskich nie chwalimy za to, co
normalne. Przecież to normalne, że:
- mąż jest odpowiedzialny za rodzinę
- starsze dziecko czasami opiekuje się młodszym
- babcia zostaje czasem z wnukami poświęcając swój czas
- dzieci zachowują się spokojnie...

Praca domowa: pomyślcie, za co nigdy nie
podziękowaliście swojemu dziecku, mężowi,
przyjacielowi. Napiszcie list do jednej z tych osób, w
którym podziękujesz jej za to, co robi jako „normalne”.