Galaktyki spiralne i eliptyczne
advertisement
Galaktyki eliptyczne i spiralne Droga mleczna – nasza galaktyka Galaktyka w Andromedzie (M31) Schemat Drogi Mlecznej. Przypomina ona M31! Schemat Drogi Mlecznej. Jest to galaktyka spiralna z poprzeczką 112 najbliższych nam galaktyk NGC 4565 M98: E0 M87: E1 M32: E2 (karłowata) M49: E4 M59: E5 M84: S0 NGC5866 galaktyka soczewkowata Galaktyka nieregularna 112 najbliższych nam galaktyk 112 najbliższych nam galaktyk – częstość poszczególnych typów morfologicznych. Prawo de Vaucouleursa określa zależność pomiędzy jasnością powierzchniową galaktyki eliptycznej a odległością od jej centrum. Okazuje się jednak, że jest ono także spełnione przez zgrubienia centralne galaktyk spiralnych. A zatem te zgrubienia zachowują się jak galaktyki eliptyczne! Hipoteza Toomre: galaktyki eliptyczne powstały ze spiralnych na drodze zderzeń, który zrujnowały ich dyski, gdzie znajdują się ramiona spiralne. Zderzenie galaktyk Zderzenie galaktyk Zderzenie galaktyk Kwintet Stephana Zderzenie M31 z Drogą Mleczną M81/M82 M81 – obraz optyczny i radiowy w linii wodoru Grupa M81 – obraz optyczny i radiowy w linii wodoru M81/M82/NGC3077 symulacja zderzenia Głębokie pole Hubble'a. Widać na nim galaktyki krótko po Wielkim Wybuchu i są one na ogół spiralne! Galaktyka karłowata Sgr dwarf Leo dwarf Galaktyka rozrywa karłowatą galaktykę w Sgr Dwingeloo 1 Galaktyki karłowate - mała świetlność: 106-1010 Lsun - mała masa 107-1010 Msun - małe rozmiary (kilka kpc) - mała jasność powierzchniowa - nie ma spiralnych (tylko eliptyczne i nieregularne) - nie spełniają prawa de Vaucouleurs'a NGC 1744: obraz w linii wodoru (kontury) vs. obraz optyczny (negatyw) NGC 1744: prędkości radialne Profil linii radiowej wodoru dla NGC 1744 Struktura spiralna nie wynika z „nawijania” się ramion spiralnych... ...ale jest efektem rozchodzenia się w dysku galaktyki fal gęstościowych. Galaktyki “późniejszych” typów są bardziej niebieskie Overview of Galaxy Properties E S0 Sa Sb Sc Color Red Stellar Pop. Old Old + Intermediate Old + Intermediate + Young SFR zero low higher HI (gas) Zero/ low low modest dust Zero/ low Dyn. Bulge/halo dom. Sd Irr Blue Higher highest Disk dominated, so rotation Intermediate + Young high high highest Lower (less metals) Katalog Abell'a Kryteria: 1. Między m3 a m3+2 musi być co najmniej 50 galaktyk. 2. θ=1.7'/z co daje RA=1.5 h-1Mpc Gromada w Pannie Odległość 16 Mpc, > 2000 galaktyk Gromady galaktyk zawierają bardzo gorący (107 K) gaz międzygalaktyczny. Promieniuje on w zakresie rentgenowskim. Gromada w Warkoczu Bereniki Odległość 90 Mpc, ponad 10000 galaktyk Gromada w warkoczu Bereniki – obraz rentgenowski z teleskopu Chandra Gromada w warkoczu Bereniki – obraz optyczny i rentgenowski Efekt Suniajewa-Zeldowicza Efekt Suniajewa-Zeldowicza to odwrotny efekt Comptona. W „zwykłym” efekcie Comptona to kwanty promieniowania oddają energię cząstkom materii, w odwrotnym – cząstki materii przekazują energię kwantom promieniowania. Czyli: w odwrotnym efekcie Comptona, materia się chłodzi, a długość fali promieniowania skraca się. W efekcie Suniajewa-Zeldowicza chłodzi się gaz gromadowy, a rośnie energia kwantów kosmicznego promieniowania tła, czyli skraca się jego długość fali.
