Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmnie
advertisement
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmnie OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Chełmno 2017 rok STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU SPIS TREŚCI Str. Wstęp 3 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 3 II. Jakość wody przeznaczonej do spożycia 9 III. Stan sanitarny obiektów i urządzeń użyteczności publicznej i kąpielisk 10 IV. Stan sanitarny zakładów opieki zdrowotnej 12 V. Zapobiegawczy nadzór sanitarny 13 VI. Warunki sanitarno–higieniczne środowiska pracy 13 VII. Warunki sanitarno–higieniczne w szkołach i innych placówkach oświatowo–wychowawczych 17 VIII. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku 21 IX. Promocja Zdrowia i Oświata Zdrowotna 28 X. Podsumowanie 30 2 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU WSTĘP Państwowa Inspekcja Sanitarna działa na mocy ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2015, poz. 1412). Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmnie wykonuje zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej na obszarze powiatu chełmińskiego, który podzielony jest na sześć gmin wiejskich i jedną miejską za pomocą Powiatowej Stacji Sanitarno–Epidemiologicznej w Chełmnie. Ludność powiatu chełmińskiego według stanu na dzień 31.12.2016 roku wynosi 52.559 osób. Głównym celem działalności Stacji jest ochrona zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobieganie powstawaniu chorób, w tym zakaźnych i zawodowych, poprzez działania umożliwiające zachowanie bezpieczeństwa zdrowotnego ludzi, a także kształtowanie odpowiednich postaw i zachowań zbiorowości ludzkiej poprzez działalność oświatową w zakresie promocji zdrowia. Ponadto Stacja jest elementem krajowego systemu rozpoznawania, zwalczania i ograniczania skutków zjawisk wywoływanych przez czynniki naturalne, w tym chorób zakaźnych, oraz ewentualnych ataków bioterrorystycznych. Do oceny stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej istotne znaczenie mają te czynniki, które poprzez długotrwałe lub masowe oddziaływanie wpływają na stan zdrowotny mieszkańców powiatu. Negatywny wpływ na zdrowie ludzi odbywa się w szczególności przez: - żywność i wodę, których jakość, zanieczyszczenia fizyczne, chemiczne oraz mikrobiologiczne implikują istotne skutki zdrowotne, - powietrze atmosferyczne (w tym powietrze wewnątrz pomieszczeń), którego zanieczyszczenia chemiczne, fizyczne i mikrobiologiczne mogą wywołać choroby ostre i przewlekłe, - środowisko pracy, w którym występują czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia, - stan sanitarny obiektów żywnościowo–żywieniowych, zakładów opieki zdrowotnej, placówek nauczania i wychowania, obiektów turystyczno–wypoczynkowych i innych obiektów użyteczności publicznej. I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH Analizę sytuacji epidemiologicznej przeprowadzono w oparciu o zgłoszone i zarejestrowane w 2015 roku zakażenia i zachorowania na choroby zakaźne zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.). Rejestracja zakażeń i chorób zakaźnych prowadzona była zgodnie z „Międzynarodową Klasyfikacją Chorób” (ICD-10) oraz w oparciu o aktualne definicje przypadków chorób zakaźnych opracowanych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego. Działania podejmowane przez Sekcję Epidemiologii wynikały z aktualnej sytuacji epidemiologicznej powiatu i skierowane były na ochronę zdrowia i życia ludzkiego. Dane za rok 2016 zostały porównane z danymi za rok 2015. Współczynniki zapadalności dla poszczególnych chorób zakaźnych liczono na 100 tys. ludności. W roku 2016 zapadalność na większość chorób zakaźnych uległa polepszeniu. Wzrost liczby zachorowań odnotowano tylko w zakresie: Bakteryjne zakażenie jelitowe wywołane przez Campylobacter – 2 przypadki /wsk. zapadalności – 3,82/ dla porównania w 2015 roku – 0 przypadków, Bakteryjne zakażenie jelitowe wywołane przez yersinia enterocolictica lub pseudotuberculosis – 2 przypadki /wsk. zapadalności – 3,82/ dla porównania w 2015 roku – 0 przypadków, Listerioza – 1 przypadek /wsk. zapadalności – 1,91/ dla porównania w 2015 roku – 0 przypadków, Borelioza z Lyme – 25 przypadków /wsk. zapadalności – 47,76/ dla porównania w 2015 roku – 14 przypadków /wsk. zapadalności – 26,63/, Wirusowe zapalenie wątroby typu B-przewlekłe i BNO - przypadków 9 /wsk. Zapadalności 17,19/ dla porównania w 2015 roku – 8 przypadków /wsp. zapadalności 15,22/, Bakteryjnego zapalenia opon mózgowych i/lub mózgu – 1 przypadek /wsk. zapadalności 1,91/ dla porównania w 2015 roku – 0 przypadków, Zapalenie opon mózgowych inne i nieokreślone – 2 przypadki /wsk. zapadalności 3,82/ dla porównania w 2015 roku – 0 przypadków, Grypa – 13 przypadków / wsk. zapadalności 24,83/ dla porównania w 2015 roku – 0 przypadków, 3 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Tab.1 Sytuacja z 2015 rokiem. epidemiologiczna chorób zakaźnych w 2016 roku w porównaniu Liczba zachorowań Lp. Jednostka chorobowa w 2015r. w 2016r. 1. Salmonellozy-zatrucia pokarmowe 9 23 2. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe (ogółem) 20 19 wywołane przez Escherichia. coli inną i BNO 6 1 wywołane przez Yersinia enterocolitica lub pseudotuberculosis 0 2 Wywołane przez Clostridium difficile 13 11 inne określone 0 2 nie określone 1 0 Inne bakteryjne zatrucie pokarmowe (ogółem) 7 2 Gronkowcowe 1 0 inne określone 5 0 nie określone 1 2 4. Listerioza 0 1 5. Wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy 82 24 6. Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu 33 25 7. Krztusiec 1 2 8. Płonica (szkarlatyna) 18 6 9. Choroba meningokokowa inwazyjna 1 0 10. Choroba wywołana inwazyjna-róża 22 16 11. Kiła 1 0 12. Inne choroby przenoszone drogą płciową wywołane przez chlamydie 1 0 13. Borelioza z Lyme 14 25 14. Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień 14 6 15. Ospa wietrzna 187 137 16. Różyczka 0 0 3. przez Streptococcus BNO, o pyogenes, 4 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Liczba zachorowań Lp. Jednostka chorobowa w 2015r. w 2016r. 17. Wirusowe zapalenie wątroby typu B- przewlekłe i BNO 8 9 18. Wirusowe zapalenie wątroby typu C: wg definicji przypadku 2014 r. 16 9 19. Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) 5 1 20. Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae – inwazyjna 0 0 21. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu. 1 2 22. Grypa ogółem 0 13 23 Gruźlica 7 6 W tabeli wytłuszczono schorzenia, w zakresie, których sytuacja epidemiologiczna uległa pogorszeniu, kursywą natomiast – te w zakresie, których sytuacja uległa poprawie. Nie uwzględniono chorób nie zarejestrowanych. II. Ocena sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób objętych programem obowiązkowych szczepień ochronnych (błonica, polio, tężec, krztusiec, świnka, różyczka, ospa wietrzna, Haemophilus influenzae typ B). W 2016 roku nastąpił spadek liczby zachorowań, zarejestrowano 137 przypadki zachorowań (zapadalność – 260,7), natomiast w porównywanym okresie 2015 roku odnotowano 187 przypadków zachorowań (zapadalność – 355,8). Zachorowania wystąpiły u osób od 0 do 47 roku życia. Najczęściej chorowały dzieci między 1 a 9 rokiem życia – 113 przypadków, co stanowiło 82,5 % wszystkich zachorowań. Większość dzieci chorych pochodziła ze wsi. Tab. 2 Ospa wietrzna w grupach wiekowych Grupa wiekowa Okres sprawozdawczy Raze 0 1-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30+ 2016 rok 6 79 34 5 6 2 2 3 137 2015 rok 45 94 27 10 8 2 1 0 187 m 5 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Liczba zachorowań na ospę wietrzną 100 90 Liczba zachorowań 80 70 60 2016 50 2015 40 30 20 10 0 0 1-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30+ Przedziały wiekowe Ocena stanu zaszczepienia populacji dotycząca wyżej wymienionych jednostek chorobowych. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży poniżej 20 roku życia podlegających szczepieniu w zakresie szczepień obowiązkowych do 31.12.2016 roku oscyluje w granicach 97,98%. 18 osób uchyla się od obowiązku szczepień ochronnych, natomiast niepoddanych szczepieniom jest 14 dzieci. Wobec osób uchylających się od szczepień ochronnych wszczęto postępowania wyjaśniające przyczyny braku zaszczepienia wskazanych 18 osób. III. Inne choroby wysypkowe wieku dziecięcego. 1. Płonica – A38 W 2016 roku na płonicę zachorowało 6 dzieci (zapadalność – 11,4). Wszystkie przypadki zostały rozpoznane na podstawie objawów klinicznych. Zachorowały dzieci między 1 a 18 rokiem życia, 4 chłopców i 2 dziewczynki. Większość dzieci chorych pochodziła ze wsi. Zachorowania miały przebieg łagodny, nie wymagały hospitalizacji. W porównywalnym okresie 2015 roku wystąpiło 18 przypadków (zapadalność – 34,2). IV. Zatrucia i zakażenia pokarmowe wywołane przez czynniki biologiczne. 1. Salmonellozy – zatrucia pokarmowe – A02.0 W omawianym okresie odnotowano 23 przypadki zachorowań (zapadalność – 43,8), 20 przypadków wymagało hospitalizacji. Wszystkie przypadki zostały potwierdzone badaniami laboratoryjnymi. Zachorowania wystąpiły u 19 osób w wieku od 0 do 19 roku życia. Większość chorych pochodziła ze wsi. W 6 przypadkach domniemanym nośnikiem pokarmowym były produkty mleczne (jogurt, sernik na zimno), w 3 przypadkach owoce, w 13 przypadkach jajo kurze, w jednym przypadku nośnik nie został ustalony. W trakcie wywiadów epidemiologicznych ustalono, że większość zachorowań była wynikiem błędów higienicznych w trakcie przygotowywania posiłków oraz niewłaściwego przechowywania artykułów spożywczych po zakupie. W porównywanym okresie roku 2015 odnotowano 9 przypadków (zapadalność – 17,1). 2. Ogniska zatruć pokarmowych – zarejestrowano wystąpienie jednego ogniska zatrucia pokarmowego. Zachorowanie dotyczyło 2 osób, matki (42 l.) z dzieckiem (0 l.). Nośnikiem zatrucia były jaja kurze. Matka w dzień zachorowania zjadła surowe jajka w postaci kogla-mogla. Dziecko spożywało różne potrawy z jaj, co najmniej 24 h przed wystąpieniem objawów. 3. Wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy - A08.0 W ocenianym okresie nastąpił spadek liczby zachorowań, zarejestrowano 24 przypadki (zapadalność – 45,7), w porównywanym okresie 2015 tych zachorowań było 82 (zapadalność – 156,0). W 8 przypadkach zachorowania dotyczyły dzieci do 2 roku życia. Zachorowania wystąpiły w przedziale wiekowym 0 - 79 lat, głównie u mieszkańców wsi. 6 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU 4. Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu W ocenianym okresie liczba zachorowań uległa spadkowi – 25 zachorowań (zapadalność 47,6), porównując do analogicznego okresu w u 2015 roku – 33 zachorowań (zapadalność – 62,8). W 11 przypadkach zachorowania dotyczyły dzieci do 2 roku życia. Zachorowania w większej mierze wystąpiły u osób pochodzących ze wsi. V. Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób przenoszonych przez naruszenie ciągłości tkanki 1. Wirusowe zapalenie wątroby typu B – przewlekłe – B18.0 W 2016 roku nastąpił nieznaczny wzrost liczby zachorowań, zarejestrowano 9 przypadków (zapadalność – 17,1), natomiast w porównywanym okresie 2015 roku odnotowano 8 przypadków (zapadalność – 15,2). W 7 przypadkach zachorowania wystąpiły u mężczyzn w 2 u kobiet, w przedziale wiekowym 20 - 29 lat. Zachorowania wystąpiły u osób, które wcześniej nie chorowały, jedna osoba zakażona była w przeszłości WZW B. Chorobę najczęściej wykrywano podczas pobytu w szpitalu, w trakcie wykonywania badań przed zabiegiem. 2. Wirusowe zapalenie wątroby typu C – B18.2. W analizowanym roku nastąpił spadek liczby zachorowań, zarejestrowano 9 przypadków (zapadalność – 17,1), natomiast w porównywanym okresie 2015 roku odnotowano 16 przypadków (zapadalność – 30,4). W 6 przypadkach zachorowania wystąpiły u kobiet, w 3 przypadkach u mężczyzn. Znaczna większość zachorowań wystąpiła u osób pochodzących ze wsi. Chorobę wykrywano głównie podczas pobytu w szpitalu (w trakcie wykonywania badań przed zabiegiem), w ramach badań zleconych przez lekarza POZ. Dwa przypadki zachorowania dotyczyły dawców krwi. VI. Choroby przenoszone przez kleszcze – w omawianym okresie zarejestrowano 25 przypadków zachorowań na boreliozę (zapadalność – 47,6). Chorowało 10 mężczyzn i 15 kobiet. Były to osoby między 3 a 66 rokiem życia, głównie mieszkańcy wsi. Analiza przeprowadzonych wywiadów wykazała, że 9 osób zostało ukąszonych przez kleszcza podczas przebywania w ogródku przydomowym, 7 osób nie pamiętała ukąszenia. 19 przypadków zaklasyfikowano jako potwierdzone, pozostałe 6 przypadków jako prawdopodobne. W porównywanym okresie 2015 roku odnotowano 14 zachorowań (zapadalność 26,6). VII. Gruźlica W 2016 r. w powiecie chełmińskim odnotowano 4 nowe zachorowania i dwie wznowy zachorowania (wskaźnik zapadalności wyniósł 11.41). W porównaniu z ubiegłym rokiem (7 nowych zachorowań, wskaźnik zapadalności wyniósł 13,31) zaobserwowano stabilizację sytuacji epidemiologicznej gruźlicy na nadzorowanym terenie. Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy w powiecie chełmińskim jest stabilna, a na przestrzeni analizowanego okresu obserwowano nieznaczny spadek liczby zachorowań. Poprawa sytuacji epidemiologicznej związaną jest ze ścisłą współpracą pionu nadzoru przeciwepidemicznego z instytucjami samorządowymi (Ośrodki Pomocy Społecznej) oraz placówkami medycznymi. Lekarze pierwszego kontaktu obejmują nadzorem lekarskim osoby z najbliższego otoczenia chorego. Każdorazowo wysyłane są pisma z zaleceniem tegoż nadzoru oraz prośba o informację zwrotną. W 2016 roku Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Chełmnie nie wydała żadnej decyzji, nie docierały również żadne informacje od lekarzy o osobach uchylających się od obowiązku leczenia bądź hospitalizacji. VIII. Grypa i zachorowania grypopodobne W 2016 roku odnotowano 13 potwierdzonych laboratoryjnie przypadków zachorowania na grypę, w tym 8 przypadków dotyczyło zachorowania u dzieci. W ramach systemu SENTINEL zostało pobranych 25 wymazów od chorych. W 5 wynikach potwierdzono zachorowanie na grypę typu AH1N1, a 6 grypę typu B. 7 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Wyniki badań w ramach systemu SENTINEL 5 AH1N1 typu B 14 Ujemny w ynik 6 Odnotowano 4693 (w tym 2120 dzieci) przypadków zachorowania spełniających kryteria przypadku możliwego. Zapadalność skumulowana wyniosła – 8929,01. Większość zachorowań miała przebieg łagodny. W miesiącach zimowych obserwowany jest sezonowy wzrost zachorowań na grypę i zachorowania grypopodobne. W 2016 roku najwięcej zachorowań odnotowano w I kwartale. Najczęściej zachorowania dotyczyły osób w przedziale wiekowym 5 - 14. IX. Profilaktyka wścieklizny u ludzi Odnotowano 80 przypadków pokąsań przez zwierzęta (w porównywanym okresie 2015 roku było ich 101). Najczęściej sprawcami były psy, a w kilku koty, w jednym przypadku poranienie przez sarnę i w jednym przez królika. Wszystkie zwierzęta /psy i koty/ poddano obserwacji weterynaryjnej. U 6 osób pogryzionych podjęto decyzję o szczepieniu przeciwko wściekliźnie. X. Ocena realizacji programu szczepień ochronnych. W roku sprawozdawczym rejestrowano 2 niepożądane odczyny poszczepienne w kategorii NOP (łagodne). W obu przypadkach nastąpił całkowity powrót do zdrowia. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży poniżej 20 roku życia w zakresie szczepień obowiązkowych biorąc pod uwagę liczbę dzieci i młodzieży podlegającej szczepieniu oscyluje w granicach 97 - 98% populacji. W analizowanym roku wykonawstwo szczepień zalecanych utrzymywało się na podobnym poziomie jak w poprzednich latach. Do 16 osób wzrosła liczba dzieci niezaszczepionych. Powodem niepoddawania dzieci szczepieniom jest wpływ propagowania medycyny alternatywnej oraz ruchów antyszczepionkowych. WNIOSKI 1. W 2016 roku nastąpił 29 % spadek zachorowań na choroby zakaźne (ogółem – 327 zachorowań) w porównaniu z rokiem poprzednim (459 zachorowania). Zasadniczy spadek (o 70%) odnotowano w zachorowaniach na wirusowe zakażenie jelitowe wywołane przez rotawirusy. 2. Zaobserwowano wzrost zachorowań na bakteryjne zakażenia jelitowe, boleriozę oraz w grypę. 3. Na tym samym poziomie, jak w 2015 roku, kształtował się procent realizacji obowiązkowych szczepień ochronnych. W 2016 roku zostało zaczepionych 5 dzieci (6 osób uchylających się), było to efektem działań prowadzonych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Chełmnie. 4. W analizowanym okresie odnotowano 2 przypadki NOP. 8 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU II. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA Ludność powiatu chełmińskiego korzysta z wody pozyskiwanej z ujęć podziemnych. Jest ona bogata w związki żelaza oraz manganu. Związki te nie stanowią istotnego zagrożenia dla zdrowia konsumentów, są jednak uciążliwe, pogarszają organoleptyczną jakość wody i powinny być przed podaniem do sieci wodociągowej usunięte w procesach uzdatniania. W żadnym z nadzorowanych wodociągów nie jest prowadzone stałe chlorowanie wody. Wszystkie wodociągi na terenie powiatu chełmińskiego posiadają urządzenia uzdatniające, jednak istnieje potrzeba usprawnienia procesu eliminacji ponadnormatywnych ilości związków żelaza i manganu, aby skład fizykochemiczny wody był stabilny i niezmienny. Zwiększona zawartość tych związków w wodzie wodociągowej świadczyć może o niewłaściwie prowadzonych procesach odżelazienia czy odmanganiania wody. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmnie prowadzi monitoring jakości wody, ocenia przydatność wody do spożycia, prowadzi postępowanie w przypadku gdy woda nie spełniała wymagań jakościowych, uzgadnia harmonogramy poboru próbek wody sporządzone przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, przekazuje wójtom, burmistrzowi oraz administratorom wodociągów informacje o jakości wody. 1. Urządzenia do zaopatrywania w wodę Odsetek wodociągów o danej produkcji dobowej, w [m /dobę], zaopatrujących mieszkańców powiatu W 2016 r. na terenie powiatu chełmińskiego zewidencjonowano 19 wodociągów Tabela nr 1 Gmina < 100 m3/d Liczba 100-1.000 m3/d 1000-10000 m3/d zwodociągowanych miejscowości Chełmno 9 1 2 0 Lisewo 17 0 3 0 Stolno 15 2 2 0 Kijewo 18 0 2 0 Papowo Biskupie 18 2 2 0 Unisław 10 0 2 0 Miasto Chełmno 9* 0 0 1 * miasto oraz 8 miejscowości z gminy wiejskiej Chełmno W nadzorowanych wodociągach nie notowano deficytów wody, spowodowanych niedostateczną ilością i wydajnością ujęć. 9 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Podawana woda z wodociągów zachowuje prawidłowe parametry, zgodne z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U z 2015 r., poz. 1989). W IV kwartale 2015 r. włączono do systemu zaopatrzenia w wodę, wodociąg, który w latach ubiegłych był wodociągiem awaryjnym (wodociąg w Małym Czystym wprowadzony do monitoringu jakości wody PPIS w Chełmnie w 2016 r.). Wyniki badań próbek wody z tego wodociągu były prawidłowe. Kąpieliska Nadzorem sanitarnym objęto jedno miejsce tradycyjnie wykorzystywanych do kąpieli nad j. Starogrodzkim w Chełmnie. Woda badana przez administratora spełniała obowiązujące przepisy w tym zakresie. Prowadzone kontrole nie wykazały uchybień sanitarno-technicznych. Stan sanitarny obiektów. Rodzaj obiektu Liczba obiektów w ewidencji Liczba Liczba Ilość obiektów obiektów mandatów skontrolow ocenionych anych negatywnie Ogólna ocena /kwota Decyzje grupy dobra Ustępy publiczne 3 3 0 0 Ustępy ogólnodostęp ne 1 1 0 0 dobra 0 1 1 0 0 dobra 0 1 1 0 0 dobra 0 2 2 0 0 dobra 0 Inne obiekty hotelarskie 11 11 0 0 dobra 0 Zakłady fryzjerskie 35 35 0 0 dobra 0 Zakłady kosmetyczne 8 8 0 0 Zakłady tatuażu 1 1 0 0 dobra 0 8 8 0 0 dobra 0 0 Pływalnie DPS-y Hotele Zakłady odnowy bardzo dobra 0 10 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU biologicznej bardzo Inne zakłady 16 15 0 0 Dworce autobusowe 1 1 0 0 Tereny rekreacyjne 5 5 0 0 Cmentarze 14 14 0 0 dobra 0 Zakłady pogrzebowe 3 3 0 0 dobra 0 Domy pogrzebowe 2 2 0 0 dobre 0 dobra dobra bardzo dobra 0 0 0 Obiekt Zakłady karne 1 0 0 0 0 zamknięty z powodu remontu Inne obiekty Obiekty sportowe bardzo 9 8 0 0 Obiekty kulturalnorozrywkowe 2 2 0 0 dobra 0 Dyskoteki 1 1 0 0 dobra 0 Warsztaty terapii zajęciowej 1 1 0 0 dobra 0 Parkingi 1 1 0 0 dobra 0 Targowiska 2 2 0 0 dobra 0 dobra 0 11 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Wypożyczalni a sprzętu narciarskiego 2 2 0 0 dobra 0 Stacje paliw 14 11 0 0 dobra 0 a) ustępy publiczne Pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Chełmnie znajdują się cztery szalety publiczne (3 w mieście i 1 na wsi) oraz dwa szalety na terenach rekreacyjnych. Wszystkie zostały skontrolowane. Obiekty w Chełmnie są obiektami podziemnymi niedostosowanymi dla osób niepełnosprawnych. Bieżący stan sanitarno porządkowy nie budził większych zastrzeżeń, zaś technicznie odbiega od obecnych standardów. b) Baseny kąpielowe Pod nadzorem PPIS w Chełmnie w 2016 r. znajdował się jeden basen sportoworehabilitacyjny, usytuowany w Chełmnie przy Gimnazjum nr 2. Obiekt został skontrolowany. Podczas kontroli stwierdzono, że zapewniona jest recyrkulacja oraz automatyczna dezynfekcja wody. Zakres kontroli sanitarnej basenu obejmuje ocenę jakości wody basenowej oraz stanu sanitarno-technicznego i sanitarno-porządkowego pomieszczeń, w tym sanitariatów, szatni, poczekalni, przebieralni, pomieszczenia z niecką basenową, a także postępowania z odpadami, sposób dezynfekcji wody, postępowania z preparatami stosowanymi do dezynfekcji wody. Wejście w życie w 2016 r. przepisów dotyczących jakości wody na pływalniach ułatwiło prowadzenie nadzoru. Administrator obiektu od lipca 2016 r. prowadził monitoring jakości wody w niecce basenowej. Badanie nie wykazały przekroczeń. W szatniach pływalni i pomieszczeniu z niecką basenową zainstalowana jest centralna klimatyzacja (VVW Clima Engineering), obsługiwana przez wyspecjalizowaną firmę Urządzenie serwisowane jest raz na kwartał. Klimatyzacja utrzymuje stały poziom wilgotności pomieszczeń, nie chłodzi powietrza. Oceniając obiekt należy uznać, iż basen w Chełmnie jest obiektem poprawnie utrzymanym. Administrator obiektu stara się utrzymywać jakość wody na stałym poziomie, nie dopuszcza się do także do uchybień technicznych, a ewentualne usuwane są na bieżąco. IV. STAN SANITARNY ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ W roku 2016 pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Chełmnie znajdowały się: - 1 niepubliczny zakład opieki zdrowotnej ,,Twój Lekarz” w Chełmnie, - 6 publicznych zakładów opieki zdrowotnej ambulatoryjnej - 8 specjalistycznych praktyk lekarskich (1 na wsi) - 8 indywidualnych praktyk lekarzy dentystów (w tym 2 na wsi) - 1 indywidualna specjalistyczna praktyka lekarzy dentystów - 2 indywidualne praktyki pielęgniarek i położnych - 1 zakład opieki zdrowotnej przy Areszcie Śledczym w Chełmnie - 1 Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Bydgoszczy Oddział Terenowy w Grudziądzu Miejsce Poboru w Chełmnie pl. dra L. Rydygiera 1 oraz - 1 Warsztaty Terapii Zajęciowej w Chełmnie Stan techniczny i funkcjonalny Nie stwierdzono istotnych uchybień w zakresie stanu technicznego i funkcjonalnego, który mógłby wpływać na bezpieczeństwo zdrowotne osób korzystających z usług placówek opieki zdrowotnej na terenie naszego powiatu. 12 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Postępowanie z odpadam ze szczególnym uwzględnieniem odpadów medycznych W zakresie postępowania z odpadami placówki medyczne współpracują z firmami specjalistycznymi, co daje rękojmie bezpieczeństwa sanitarnego. Postępowanie z bielizną Podobnie jak w przypadku z odpadami również w tym zakresie placówki medyczne współpracują z firmami specjalistycznymi, co pozwala na zachowania pełnego bezpieczeństwa dla pacjentów i personelu. V. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY Działalność zapobiegawczego nadzoru sanitarnego ma na celu zapewnienie właściwego stanu sanitarno – zdrowotnego obiektów. Głównie na etapie sporządzania dokumentacji projektowej nowych i modernizowanych budynków, inwestycji, w których pracować i przebywać będą ludzie oraz na etapie dopuszczania do użytkowania tych obiektów (m.in. placówki ochrony zdrowia, obiekty żywieniowo – żywnościowe, zakłady pracy, placówki oświatowe, obiekty użyteczności publicznej). Do podstawowych zadań należy zajmowanie stanowisk w zakresie sanitarnohigienicznym w sprawach: zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko; projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego; wniosków co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby- co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko; wniosków o uzgadnianie warunków realizacji przedsięwzięć przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach; dokumentacji projektowej inwestycji; dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych. W wyżej wymienionym zakresie działalności w roku 2016 r. zajęto stanowisko w 83 sprawach. VI. WARUNKI SANITARNO–HIGIENICZNE ŚRODOWISKA PRACY Zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego zasadniczymi kierunkami działania realizowanymi podczas sprawowanego bieżącego nadzoru przez Sekcję Prewencji Chorób Zawodowych w 2016 roku były: nadzór nad ogólnymi warunkami higieny pracy oraz ocena narażenia pracowników na występujące w środowisku pracy czynniki szkodliwe, nadzór nad warunkami pracy i wypełnianiem przez pracodawców obowiązków wynikających z oceny ryzyka zawodowego pracowników zatrudnionych w zakładach przemysłu tworzyw sztucznych, nadzór nad warunkami pracy i wypełnianiem przez pracodawców obowiązków wynikających z oceny ryzyka zawodowego pracowników zatrudnionych w zakładach pogrzebowych, nadzór nad przestrzeganiem przepisów i zasad bhp podczas prac usuwania bądź zabezpieczania wyrobów zawierających azbest, w ramach realizacji rządowego „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”, realizowanie zadań związanych z nadzorem nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami, detergentami i prekursorami narkotyków kat. 2 i 3, a także zbieranie informacji z zakresu legalnego obrotu prekursorami narkotyków, nadzór nad wprowadzaniem do obrotu produktów biobójczych, prowadzenie działań w zakresie monitorowania wprowadzania na rynek środków zastępczych oraz ich sprzedaży internetowej; prowadzenie kampanii społecznych i działań profilaktycznych oraz współpracowanie z innymi jednostkami w aspekcie podnoszenia wiedzy i świadomości społeczeństwa na temat problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych i możliwości zapobiegania skutkom ich spożycia. 1. Działalność kontrolna w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego W Sekcji Prewencji Chorób Zawodowych - 1 stycznia 2016 roku zewidencjonowanych było 346 obiektów. W ciągu 2016 roku aktualizowano wykaz obiektów; włączono do ewidencji 1 nowy obiekt, 13 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU natomiast 8 zakładów zostało zlikwidowanych. Stan obiektów w ewidencji na 31 grudnia 2016 roku to 339 zakładów. Ogółem zatrudnionych w zakładach było: 5833 pracowników. Najliczniejszą grupą były obiekty zatrudniające do 9 pracowników – w 225 zakładach, a najmniejszą grupą – 4 zakłady zatrudniające ponad 250 pracowników. Struktura zakładów pracy w ewidencji Sekcji Prewencji Chorób Zawodowych w latach 2015-2016 (wg liczby zatrudnionych pracowników) W planie pracy na 2016 rok w zakresie warunków higieny pracy objęto nadzorem sanitarnym 79 zakładów zatrudniających 2119 pracowników. Planowano przeprowadzić 80 kontroli, wykonano 121 kontroli (78 kontroli podstawowych, 43 kontrole sprawdzające). Przeprowadzono 93 kontrole w obiektach zaplanowanych na 2016 rok, 28 kontroli w obiektach dodatkowych; były to kontrole: - w związku z prowadzonym postępowaniem administracyjnym wydanych nakazów w decyzjach w latach poprzednich, - w związku z pożarem na terenie zakładu pracy - w związku ze stwierdzeniem przekroczeń krot. wartości NDN hałasu oraz NDS pyłu - w zakresie ogólnych warunków higieny pracy - w związku z pismem informującym o planowanej rozbiórce pokrycia dachowego (eternitu). Na podstawie przeprowadzonych kontroli środowiska pracy stwierdzono, że przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych występują w 18 zakładach pracy objętych ewidencją; a więc w warunkach narażenia zawodowego na czynniki szkodliwe pracowało 333 pracowników, co stanowi ok. 5,7 % zatrudnionych we wszystkich zakładach objętych ewidencją. Najwięcej pracowników narażonych jest na działanie ponadnormatywnego hałasu (powyżej 85 dB A) – 328 osób w 17 zakładach. 14 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Liczba pracowników zatrudnionych w przekroczeniach NDS/NDN wg rodzaju czynnika szkodliwego Podczas przeprowadzonych kontroli w 24 zakładach stwierdzono nieprawidłowości. Najistotniejsze uchybienia w skontrolowanych zakładach - 2016 r. W wyniku prowadzonego postępowania administracyjno-egzekucyjnego wydano ogółem 30 decyzji administracyjnych (nakazowych, zmiany terminu na wniosek pracodawcy, umorzenia postępowania administracyjnego w związku z przeprowadzoną kontrolą i usunięciem stwierdzonych nieprawidłowości przed wydaniem decyzji) oraz 25 decyzji orzekających opłatę za czynności kontrolne. 15 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU We wszystkich decyzjach administracyjnych wydanych w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami wystawiono łącznie 87 nakazów dotyczących: badań i pomiarów środowiskowych, w tym zapoznania z wynikami pomiarów - 14 rejestru badań i pomiarów czynników szkodliwych, w tym kart badań i pomiarów – 1 oceny ryzyka zawodowego – 10 obniżenia stężeń pyłu – 4 wentylacji w pomieszczeniach pracy i pomieszczeniach socjalno-higienicznych, a także wentylacji stanowiskowych - 8 opracowania oraz wdrożenia programu działań w celu obniżenia poziomu hałasu - 3 kart charakterystyki stosowanych substancji i ich mieszanin– 1 badań okresowych – 1 wyposażenia apteczki I pomocy – 1 zapewnienia instrukcji I pomocy - 1 wyznaczenia osoby przeszkolonej w udzielaniu I pomocy - 1 doprowadzenia do właściwego stanu higieniczno-sanitarnego pomieszczeń pracy – 17, doprowadzenia do właściwego stanu sanitarnego pomieszczeń higieniczno – sanitarnych – 19 wyposażenia zakładu w dokumentację potwierdzającą właściwe natężenie oświetlenia na stanowiskach pracy – 3 unieruchomienia stanowiska pracy – 1 sporządzenia rejestru pracowników narażonych na działanie czynników rakotwórczych -1, uwzględnienia w rejestrze prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z czynnikiem o działaniu rakotwórczym elementów § 4 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy – 1. W związku z niewykonaniem przez część pracodawców decyzji organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w postępowaniu egzekucyjnym w 2016 r. wydano 5 postanowień o nałożeniu grzywny celem przymuszenia do wykonania decyzji na łączną kwotę: 2528 zł. W 2016 roku stwierdzono przekroczenie Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń tlenku węgla na dwóch stanowiskach obsługi wózków widłowych gazowych. Wydano decyzję nakazującą unieruchomienie tych stanowisk pracy. W wyniku modernizacji wózków widłowych obniżono wartości tlenku węgla do wartości zgodnych z normą, co potwierdzono badaniami kontrolnymi. Pozytywnie oceniono przestrzeganie przez pracodawców ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych i zakazie palenia w zakładzie. W tym zakresie w 2016 roku wykonano kontrole w 42 zakładach, w których przeprowadzano także krótkie instruktaże nt. szkodliwości palenia tytoniu i przekazano materiały edukacyjne. 2. Choroby zawodowe Prowadzony nadzór sanitarny nad warunkami pracy ma na celu wzmocnienie ochrony zdrowia pracowników przed negatywnym oddziaływaniem szkodliwych i uciążliwych czynników występujących w miejscu pracy, w tym przede wszystkim zapobieganie powstawaniu chorób zawodowych. W 2016 roku przeprowadzono 4 postępowania wyjaśniające w sprawie chorób zawodowych. Opracowano 3 Karty oceny narażenia zawodowego w związku z podejrzeniem choroby zawodowej (1 dotyczącą poz. 19.5 wykazu chorób zawodowych – przewlekłe choroby układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: przewlekłe zapalenie nadkłykcia kości ramiennej prawej, 2 dotyczące poz. 20.1 wykazu chorób zawodowych – przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka) oraz przeprowadzono 3 wizytacje w ramach postępowań wyjaśniających dot. chorób zawodowych. 3. Środki zastępcze Sekcja Prewencji Chorób Zawodowych w ubiegłym roku współpracowała z Komendą Powiatową Policji w Chełmnie w zakresie przekazywania informacji nt. ewentualnych miejsc, w których zachodzi podejrzenie sprzedaży środków zastępczych oraz na bieżąco prowadziła monitoring Internetu. W 2016 roku przeprowadzono 4 kontrole przy współpracy z KPP w Chełmnie w zakresie nadzoru nad wprowadzaniem do obrotu środków zastępczych w siłowniach na terenie powiatu 16 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU chełmińskiego oraz 1 kontrolę w lokalu gastronomicznym. W wyniku podjętych czynności nie stwierdzono obecności w sprzedaży w/w środków. W siedzibie PSSE w Chełmnie zorganizowano szkolenie dla pracowników placówek opiekuńczo – wychowawczych pn.,,Dopalacze – czym są i jak działają”. Ponadto Sekcja Prewencji Chorób Zawodowych przeprowadziła wśród uczniów losowo wybranych szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych ankietę „Młodzież a dopalacze – postawy i zachowania”, której wyniki miały posłużyć do dokonania analiz i uzupełnienia wiedzy w obszarze funkcjonowania na rynku „nowych narkotyków’, a także lepszemu dopasowaniu działań profilaktycznych, mających przyczynić się do znacznego ograniczenia problemu tzw. „dopalaczy” w naszym kraju. Podczas Ogólnopolskich Biegów Ulicznych Memoriał J. Szmeltera i „Dni Chełmna” zorganizowano stoiska informacyjno – edukacyjne o tematyce związanej z dopalaczami. 4. Podsumowanie Pracodawcy podejmują działania zmierzające do poprawy warunków pracy. Niektóre procesy technologiczne, jak również stosowane maszyny i urządzenia nie pozwalają na dostosowanie hałasu do obowiązujących normatywów higienicznych. W takich przypadkach pracownicy są zobowiązani do stosowania indywidualnie dobranych środków ochronnych. Jednak obowiązkiem pracodawcy jest wykorzystanie wszystkich osiągnięć nauki i techniki, po to, aby pracownik nie był narażony na czynnik szkodliwy. W większości przypadków przestrzegany jest obowiązek stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej na stanowiskach pracy, na których stwierdzane są przekroczenia dopuszczalnych norm higienicznych. Stosowane są również inne środki ochrony jak maseczki p/pyłowe, maseczki z pochłaniaczami, okulary, właściwe rękawice ochronne i inne specjalistyczne ochrony stosowane w zależności od rodzaju wykonywanej pracy. Zaopatrzenie pracowników w odzież roboczą i ochronną w kontrolowanych zakładach pracy jest zadowalające. Pracodawcy zaopatrują pracowników w niezbędną odzież roboczą i ochronną, część pracodawców natomiast wypłaca pracownikom ekwiwalent za używanie odzieży własnej. W wyniku prowadzonego postępowania administracyjno-egzekucyjnego stwierdzono wykonanie zaleceń zawartych w 25 decyzjach. Poprzez prowadzanie przez pracodawców różnych modernizacji i remontów warunki higieny pracy w porównaniu z rokiem ubiegłym nadal ulegają poprawie. W wyniku prowadzonych działań w 2016 roku znaczącą poprawę stanu sanitarnego uzyskano w 22 podmiotach gospodarczych, tym samym poprawiono warunki pracy 427 pracownikom Stan sanitarno-higieniczny zakładów pracy oraz miejsc pracy należy uznać jako dobry. VII. WARUNKI SANITARNO–HIGIENICZNE W SZKOŁACH I INNYCH PLACÓWKACH OŚWIATOWO–WYCHOWAWCZYCH W 2016 r. pod nadzorem PSSE w Chełmnie (wg stanu na koniec roku) znajdowało się 50 placówek oświatowych i opiekuńczo – wychowawczych z terenu powiatu chełmińskiego: 2 żłobki 16 przedszkoli 28 placówek szkolnych: o 21 placówek szkolnych funkcjonujących samodzielnie: 15 szkół podstawowych, 5 gimnazjów i 1 liceum ogólnokształcące o 7 zespołów szkół w skład, których wchodzą 3 przedszkola, 7 szkół podstawowych, 6 gimnazjów, 1 liceum ogólnokształcące i 1 ponadgimnazjalna szkoła zawodowa 4 inne placówki opiekuńczo – wychowawcze Skontrolowano 46 placówek, zakres przeprowadzonych kontroli sanitarnych obejmował następujące zagadnienia: ocena stanu sanitarno – technicznego pomieszczeń, ocena warunków higienicznych, w jakich przebiega proces nauczania, m.in. spełnienia wymogów higienicznych w pracowniach komputerowych, infrastruktury do zajęć 17 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU wychowania fizycznego, a także oceny rozkładów zajęć w kontekście higieny pracy umysłowej uczniów, ocena warunków do utrzymania higieny osobistej w placówkach, nadzór nad stosowaniem w szkołach niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin, zapewnienie uczniom profilaktycznej opieki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, formy dożywiania prowadzonego w szkołach, ocena przestrzegania w placówkach zapisów ustawy z dn. 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, kontrole zapewnienia uczniom możliwości pozostawienia w szkołach części podręczników i pomocy szkolnych. Przeprowadzono łącznie 66 kontroli sanitarnych placówek oświatowo - wychowawczych, w tym 47 kontroli planowych, 10 kontroli z zakresu przygotowania szkół do nowego roku szkolnego, 5 kontroli sprawdzających wykonanie obowiązków wynikających z prowadzonych postępowań administracyjnych, 3 kontrole w związku z wnioskami o wydanie opinii oraz 1 kontrolę tematyczną dot. pomiaru obciążenia uczniów ciężarem tornistrów. W skontrolowanych placówkach uczyło się i przebywało łącznie 6644 dzieci. Stan sanitarno – techniczny placówek Na koniec roku 2016 w złym stanie sanitarno – higienicznym lub technicznym znajdowały się 4 placówki szkolne (podczas kontroli w tych obiektach stwierdzono nieprawidłowy stan sanitarno – techniczny pomieszczeń takich jak: sale zajęć, sanitariaty szatnie i ciągi komunikacyjne). W placówkach tych wydano decyzje nakazujące usunięcie uchybień. Stan sanitarno – techniczny pozostałych placówek oświatowo – wychowawczych na terenie powiatu chełmińskiego należy uznać za zadowalający, wszystkie placówki mieszczą się w budynkach prawidłowo przystosowanych do prowadzonej w nich działalności, są sukcesywnie w miarę możliwości remontowane, a ich stan ulega polepszeniu. Ocena warunków do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego Według danych uzyskiwanych podczas prowadzonych kontroli warunki do prowadzenia zajęć w-f w szkołach na terenie powiatu chełmińskiego przedstawiają się następująco: 24 placówki szkolne posiadają sale do zajęć sportowych (pełnowymiarowe sale gimnastyczne lub mniejsze sale zastępcze) oraz boiska 2 szkoły posiadają tylko boisko, 2 placówki nie posiadają żadnej infrastruktury do prowadzenia zajęć w-f. Uczniowie szkół, które nie posiadają wystarczających warunków do prowadzenia zajęć gimnastycznych korzystają z obiektów sportowych należących do innych placówek, w 2 placówkach zajęcia w-f odbywają się także na korytarzu. Dożywianie w placówkach nauczania Posiłki wydawane w szkołach stanowią ważny składnik właściwego żywienia dzieci i młodzieży, mający ogromne znaczenie dla ich prawidłowego rozwoju i zdrowia, dlatego tak ważne jest zapewnienie przynajmniej jednego posiłku w szkole. Według informacji uzyskanych podczas przeprowadzonych kontroli w 28 placówkach szkolnych na terenie powiatu chełmińskiego, z dożywiania korzystają uczniowie 26 z nich: wszystkich samodzielnych szkół podstawowych i 4 gimnazjów oraz wszystkich zespołów szkół. Z przygotowywanych w placówkach lub dowożonych posiłków korzysta 1739 uczniów, co stanowi ok. 32% uczniów wszystkich szkół z terenu powiatu. Z posiłków refundowanych korzystało w 2016 r. 886 uczniów. Warunki do utrzymania higieny osobistej w placówkach Według stanu faktycznego na koniec roku 2016 w 2 spośród wszystkich nadzorowanych placówkach pomieszczenia sanitarne znajdują się w niewłaściwym stanie sanitarno – technicznym, stan pomieszczeń sanitarnych w pozostałych obiektach nie budzi zastrzeżeń. 18 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Wszystkie skontrolowane placówki zapewniają dostęp do bieżącej ciepłej i zimnej wody, zaopatrzenie w odpowiednie urządzenia sanitarne i środki higieniczne oraz właściwy stan sanitarno – techniczny urządzeń sanitarnych. W 3 placówkach w trakcie kontroli stwierdzono zbyt dużą liczbę uczniów przypadających na ilość urządzeń sanitarnych w szkole, w obiektach tych wydano zalecenia dotyczące dostosowania liczby urządzeń sanitarnych do wymogów zawartych w stosownych przepisach. Higieniczna ocena rozkładów zajęć lekcyjnych Respektowanie zasad higieny pracy umysłowej przy ustalaniu dziennego i tygodniowego rozkładu zajęć uczniów ma ścisły wpływ na ich zdolność przyswajania wiedzy, a więc w znacznym stopniu determinuje efektywność nauki szkolnej. Rozkład zajęć lekcyjnych oceniany jest pod kątem równomiernego obciążenia zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia. W 2016 r. oceniono rozkłady zajęć w 3 wybranych szkołach podstawowych i 3 gimnazjach, w żadnym przypadku nie stwierdzono nieprawidłowości, lekcje rozpoczynały się o stałych porach, a zajęcia dydaktyczne w poszczególnych dniach rozłożone były równomiernie. Nadzór nad stosowaniem w pracowniach szkolnych niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin Substancje chemiczne i ich mieszaniny podczas zajęć dydaktycznych stosuje się w 12 placówkach szkolnych na terenie powiatu chełmińskiego (5 gimnazjach, 1 liceum ogólnokształcącym i 6 zespołach szkół). W trakcie kontroli sprawdzane są m. in. takie zagadnienia, jak posiadanie aktualnego spisu przechowywanych substancji oraz ich aktualnych kart charakterystyki, właściwe przechowywanie i oznakowanie substancji, zapewnienie stosownych instrukcji i regulaminów dot. bezpieczeństwa i higieny pracy w pracowni chemicznej oraz środków do udzielania pierwszej pomocy. W trakcie kontroli przeprowadzonych w 2016 r. nie stwierdzono nieprawidłowości w powyższym zakresie, wszystkie skontrolowane placówki zapewniły właściwe warunki stosowania i przechowywania substancji chemicznych i ich mieszanin. Zapewnienie uczniom miejsca na pozostawienie w szkole części podręczników i przyborów szkolnych Zgodnie z przepisami obowiązkiem dyrektora szkoły jest zapewnienie uczniom w pomieszczeniach szkoły możliwości pozostawienia części podręczników i pomocy szkolnych. W szkołach na terenie powiatu chełmińskiego wymóg ten realizowany jest w postaci indywidualnych szafek dla każdego ucznia lub wydzielonych zbiorczych miejsc przeznaczonych na ten cel (np. wydzielone półki lub szafy w salach lekcyjnych). W roku 2016 1 szkoła nie spełniła omawianego wymogu, wobec czego została na nią nałożona stosowna decyzja administracyjna. Ocena przestrzegania w placówkach zapisów ustawy z dn. 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych Wszystkie placówki oświatowe i opiekuńczo – wychowawcze z terenu powiatu chełmińskiego realizują przepisy ustawy z dn. 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, t.j. respektowany jest w nich całkowity zakaz palenia wyrobów tytoniowych, o czym informują umieszczone w widocznych miejscach odpowiednie oznaczenia słowno – graficzne. Warunki higieniczno – sanitarne wypoczynku dzieci i młodzieży Zgodnie z danymi zawartymi w elektronicznej bazie wypoczynku Kuratorium Oświaty, na terenie powiatu chełmińskiego w trakcie wakacji letnich zorganizowanych było 14 turnusów wypoczynku dzieci i młodzieży (w trakcie ferii zimowych na terenie powiatu nie były organizowane żadne formy wypoczynku). Skontrolowano 7 spośród zgłoszonych turnusów. W wyniku kontroli przeprowadzonych podczas wypoczynku nie stwierdzono żadnych uchybień w zakresie sanitarno – higienicznych warunków zakwaterowania uczestników oraz warunków do utrzymania higieny, stwierdzono natomiast nieprawidłowości w 2 obiektach zapewniających wyżywienie uczestnikom wypoczynku. W 1 obiekcie 19 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU została wydana decyzja administracyjna nakazująca usunięcie nieprawidłowości. Natomiast w drugim z wymienionych obiektów nieprawidłowości zostały usunięte przed wydaniem decyzji nakazującej, w związku z powyższym wydana została decyzja umarzająca postępowanie administracyjne. Ogółem we wszystkich turnusach wypoczynku letniego uczestniczyło 172 dzieci. Zarówno w trakcie ferii zimowych, jak i letnich wakacji nie stwierdzono przypadków organizowania tzw. dzikiego wypoczynku na terenie powiatu. Podsumowanie i informacje dodatkowe Podczas kontroli przeprowadzonych w 2016 r. nieprawidłowości sanitarno – higieniczne i techniczne stwierdzono w 4 placówkach. W jednej spośród nich postępowanie administracyjne zostało zakończone w ciągu roku, natomiast w pozostałych postępowanie jest w toku. Jedna spośród skontrolowanych w 2016 r. placówek nie zapewniała uczniom miejsc na pozostawienie części podręczników i przyborów. W 2 placówkach stwierdzono niewłaściwe warunki do utrzymania higieny (zły stan sanitarno – techniczny pomieszczeń sanitarnych), a w 3 placówkach stwierdzono niezachowanie standardów dostępności do urządzeń sanitarnych. W nadzorze nad placówkami oświatowo- wychowawczymi w 2016 r. nie wystąpiły żadne negatywne zdarzenia i problemy, stan sanitarny kontrolowanych placówek nie uległ większej zmianie od roku 2015 (poprawę stanu stwierdzono w 2 placówkach, w których w 2016 r. zakończono postępowanie administracyjne odnośnie stwierdzonych nieprawidłowości). Do ewidencji placówek oświatowo – wychowawczych z terenu powiatu chełmińskiego znajdujących się pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Chełmnie w 2016 r. włączono 4 nowe obiekty: o Niepubliczny Żłobek „Miś” w Chełmnie (ul. Łunawska 1, 86-200 Chełmno) o Przedszkole Niepubliczne „Pod Lipami” w Unisławiu (ul. Lipowa, 86-260 Unisław) o Przedszkole „Zielony Zakątek” w Unisławiu (ul. Lipowa 31A, 86-260 Unisław) o Przedszkole w Brukach Unisławskich (Bruki Unisławskie, 86-2601 Unisław) W 2016 r. do PSSE w Chełmnie nie wpłynęły żadne doniesienia sanitarne dotyczące nieprawidłowych warunków sanitarno – higienicznych w placówkach nauczania i wychowania oraz wypoczynku z terenu powiatu chełmińskiego. Respektowanie zasad higieny pracy umysłowej przy ustalaniu dziennego i tygodniowego rozkładu zajęć uczniów ma ścisły wpływ na ich zdolność przyswajania wiedzy, a więc w znacznym stopniu determinuje efektywność nauki szkolnej. Rozkład zajęć lekcyjnych oceniany jest pod kątem równomiernego obciążenia zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia. W 2015 r. oceniono rozkłady zajęć w 5 wybranych szkołach, w żadnym przypadku nie stwierdzono nieprawidłowości, lekcje rozpoczynały się o stałych porach, a zajęcia dydaktyczne w poszczególnych dniach rozłożone były równomiernie. Nadzór nad stosowaniem w pracowniach szkolnych niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin Substancje chemiczne i ich mieszaniny podczas zajęć dydaktycznych stosuje się w 12 placówkach szkolnych na terenie powiatu chełmińskiego (5 gimnazjach, 1 liceum ogólnokształcącym i 6 zespołach szkół). W trakcie kontroli sprawdzane są m. in. takie zagadnienia, jak posiadanie aktualnego spisu przechowywanych substancji oraz ich aktualnych kart charakterystyki, właściwe przechowywanie i oznakowanie substancji, zapewnienie stosownych instrukcji i regulaminów dot. bezpieczeństwa i higieny pracy w pracowni chemicznej oraz środków do udzielania pierwszej pomocy. 20 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU VIII. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU W roku 2016 pod nadzorem PSSE Chełmno znajdowały się 1042 obiekty, w tym: żywnościowo-żywieniowych i miejsc obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością - 1030, z czego skontrolowano 300, przeprowadzono 457 kontroli i rekontroli obiektów obrotu kosmetykami - 12, skontrolowano 4, przeprowadzono 4 kontrole. W 2016 r. powstało 430 nowych zakładów (w tym 391 niewymagających zatwierdzenia), likwidacji uległo 54 zakładów, w 4 zakładach nie podjęto działalności gastronomicznej lub handlowej (zawieszona działalność w 2016 r.). Główną przyczyną likwidacji działalności w tych zakładach była nieopłacalność prowadzenia działalności w tych obiektach. Przeprowadzono ocenę stanu sanitarnego 233 zakładów, z których 12 oceniono jako niezgodne z wymaganiami. Sklasyfikowano 19 zakładów produkcyjnych, 163 zakłady obrotu żywnością, 48 zakładów żywienia zbiorowego, w tym 23 zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego, 3 zakłady obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu z żywnością. W roku 2016 pobrano 136 prób. W ramach urzędowej kontroli żywności i monitoringu pobrano 135 prób, w tym 133 próby środków spożywczych, 2 próby materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. Pobrano do badań 1 próbkę kosmetyku do badań mikrobiologicznych i oceny oznakowania oraz 1 próbkę kosmetyku. Dyskwalifikacji uległo 5 prób środków spożywczych (ciastka z kremem niepoddanym obróbce termicznej, zakwestionowane ze względu na zanieczyszczenie mikrobiologiczne, obecność bakterii chorobotwórczych). W wyniku przeprowadzonych kontroli spisano 331 protokołów kontroli, 130 protokołów kontroli sprawdzających, wydano 394 decyzje (50 nakazujących usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości, 43 decyzji zatwierdzenia zakładów, w tym 4 warunkowego zatwierdzenia zakładu, 44 decyzji umarzających postępowanie administracyjne, 1 decyzja zmieniająca,, 2 decyzje stwierdzające wygaśnięcie decyzji, 200 decyzji płatniczych,54 decyzje wykreślenia zakładu z rejestru). Za stwierdzone uchybienia sanitarne nałożono 12 grzywien na drodze mandatu karnego kredytowanego na kwotę 1600 zł. W roku sprawozdawczym nie wystosowywano wniosków o nałożenie kary pieniężnej do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy. W 2016 r. na terenie powiatu chełmińskiego odnotowano 1 ognisko zbiorowego zatrucia pokarmowego, które miało miejsce w mieszkaniu prywatnym w miejscowości Chełmno. Źródłem zakażenia były prawdopodobnie pierwotnie skażone jaja kurze, pochodzące z hodowli przydomowej, niebędącej pod nadzorem Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej. Zachorowaniu z powodu pałeczek Salmonella Enteritidis uległy 2 osoby, jedna z osób była zakażona bezobjawowo. Na każdym etapie postępowania współpracowano z Powiatowym Lekarzem weterynarii w Chełmnie. Brak realizacji planu w 100 % wynikał z braku możliwości przeprowadzenia kontroli w zakładach, które uległy likwidacji w roku sprawozdawczym lub zawieszeniem działalności w tych zakładach. Kontrole pozaplanowe W 2016 roku przeprowadzono 230 kontroli pozaplanowych, w tym: - 130 kontroli sprawdzających, - 16 kontroli interwencyjnych (5 związanych z doniesieniami sanitarnymi, 11 RASFF), - 41 kontroli akcyjnych wynikających m.in. z poleceń Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy, poborem prób itp. - 43 kontrole związane z zatwierdzeniem zakładów. Kontrole interwencyjne, dotyczące doniesień sanitarnych w sprawie niewłaściwego stanu sanitarnego obiektu lub niewłaściwej jakości zdrowotnej żywności oraz RASFF i RAPEX. W ramach funkcjonowania systemu RASFF uczestniczono w 12 akcjach, przeprowadzono 11 kontroli. W ramach systemu RAPEX w roku 2016 r. nie uczestniczono w akcjach. 21 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU W 2016 roku przeprowadzono 5 kontroli związanych z doniesieniami sanitarnymi (3 zgłoszenia konsumenckie dotyczące sklepów oraz 2 dotyczące punktów małej gastronomii). Zgłoszenia najczęściej dotyczyły: - 4 przypadki dotyczyły niewłaściwej jakości artykułów spożywczych: 3 dotyczyły wprowadzanych do obrotu (wędlin, lodów, wyrobów cukierniczych, jogurtów, kremów do smarowania pieczywa) oraz 1 przypadek dań przygotowywanych w punkcie małej gastronomii (dania typu fast-food), - 1 przypadek dotyczył obecności gryzoni w sklepie spożywczym. Kontrole akcyjne Wynikające z poleceń Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy: 1. W związku z poleceniem Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy dotyczącym prowadzenia wzmożonych, wnikliwych kontroli w związku z występowaniem w Polsce przypadków afrykańskiego pomoru świń (ASF) przeprowadzono 20 kontroli sanitarnych w zakładach żywienia zbiorowego i obrotu, w tym na targowiskach z terenu powiatu chełmińskiego. 2. W związku z poleceniem Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy wynikającym z „Planu działania na 2016 r. dotyczącego produkcji pierwotnej żywności pochodzenia roślinnego realizowanego w ramach porozumienia z dnia 20 stycznia 2015 r. w sprawie współdziałania Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów RolnoSpożywczych, Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa produkcji pierwotnej żywności pochodzenia roślinnego”, w miesiącu lipcu przeprowadzono kontrolę u producenta pierwotnego przy współudziale przedstawicieli Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. 3. W związku z poleceniem Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy wynikającym z „Planu działania na 2016 r. dotyczącego produkcji pierwotnej żywności pochodzenia roślinnego realizowanego w ramach porozumienia z dnia 20 stycznia 2015 r. w sprawie współdziałania Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów RolnoSpożywczych, Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa produkcji pierwotnej żywności pochodzenia roślinnego”, w miesiącu lipcu przeprowadzono kontrolę u producenta pierwotnego przy współudziale przedstawicieli Inspekcji Ochrony Środowiska. 4. W związku z realizacją Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 25 września 2012 r. w sprawie określenia maksymalnych poziomów substancji zanieczyszczających, które mogą znajdować się w tłuszczach stosowanych do smażenia oraz kryteriów dla metod analitycznych stosowanych do ich oznaczania (Dz. U. z dnia 04.10.2012 r. poz. 1096). W roku 2016 r. przeprowadzono 11 kontroli (12 pomiarów), w punktach małej gastronomii - 2 kontrole (3 pomiary), 9 kontroli w restauracjach (9 pomiarów). Nie stwierdzono nieprawidłowości w tym zakresie. Do kontroli tych należy zaliczyć również: - kontrole w ramach akcji letniej - dotyczyły obiektów znajdujących się w miejscowościach wypoczynkowych i przy trasach turystycznych oraz w miejscach zgromadzeń ludności; kontrole sanitarne obiektów letniego wypoczynku młodzieży, kontrole w związku z koniecznością poboru prób do badań laboratoryjnych oraz opracowywaniem ogniska zbiorowego zatrucia pokarmowego. Priorytetowym celem działania Inspekcji Sanitarnej w zakresie żywności, żywienia i przedmiotów użytku jest zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu. Nadzór sanitarny sprawowany jest poprzez kontrole planowe i interwencyjne, plany pobierania próbek, szybką wymianę informacji w ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF) oraz w ramach współpracy pomiędzy innymi uprawnionymi organami urzędowej kontroli. Zgodnie z obowiązującym prawem żywnościowym, obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności spoczywa na przedsiębiorcach branży spożywczej. 22 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Stan sanitarno-higieniczny obiektów żywności i żywienia, nadzorowanych przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest bardzo zróżnicowany. Działają zarówno obiekty nowoczesne, jak i stare oraz obiekty małe (sklepy w rejonach wiejskich) i bardzo duże (typu supermarkety). W analizowanym roku statystycznym przeprowadzano ocenę obiektów żywności i żywienia na podstawie arkuszy oceny zgodnych z obowiązującymi procedurami urzędowej kontroli żywności. Na podstawie analizy danych statystycznych stwierdzono, że w grupie obiektów produkcji żywności istnieje tendencja do utrzymania poprawy warunków sanitarno-technicznych w tej grupie obiektów, nie odnotowano przypadków oceny ww. obiektów jako niezgodne z wymaganiami. W 2009 r. oceniono jako niezgodny z wymaganiami 1 obiekt, w 2010 r. ocenę taką otrzymały 2 zakłady, w 2011 r. - 4 obiekty, w 2012 r. - 1 zakład produkcyjny, w roku 2013 - 1 zakład produkcji, w 2014 r. - 2 zakłady, w 2015 roku i 2016 r. w tej grupie zakładów nie stwierdzono obiektów niezgodnych. Jeżeli chodzi o zakłady obrotu żywnością, to w stosunku do roku ubiegłego liczba obiektów ocenianych jako niezgodne z wymaganiami nieznacznie wzrosła. Obiekty oceniane jako niezgodne z wymaganiami wystąpiły w grupie sklepów. W 2013 r. niezgodnych było 8 sklepów na 80 sklasyfikowanych, co stanowiło 10 %, a w 2014 r. 9 obiektów na 127 sklasyfikowanych, co stanowiło 7,0 % sklasyfikowanych sklepów, a w roku 2015 r. 8 obiektów niezgodnych na 96 sklasyfikowanych, co stanowiło 8,3 %. Natomiast w 2016 r. niezgodnych z wymaganiami było 11 sklepów na 128 sklasyfikowanych, co stanowi 8,6 % wszystkich sklasyfikowanych. W sklepach spożywczych w dalszym ciągu problem stanowi nieprawidłowa funkcjonalność pomieszczeń, zbyt mała powierzchnia magazynów i sal sprzedaży w stosunku do ilości i rodzaju wprowadzanego do obrotu asortymentu, nieprzestrzeganie przez sprzedawców warunków przechowywania i ekspozycji artykułów spożywczych (w tym niezachowanie ciągłości łańcucha chłodniczego), oferowanie do sprzedaży artykułów spożywczych przeterminowanych, nieprawidłowo oznakowanych lub zepsutych, brak zachowanej higieny sprzedaży, a przede wszystkim realizacji i przestrzegania zasad GHP. W roku 2016 r. nie zostały skontrolowane wszystkie obiekty obrotu żywności tj. sklepy, kioski i inne zakłady obrotu, które zgodnie z założeniami urzędowej kontroli żywności i przyjętym harmonogramem oceniane są zgodnie z przeprowadzona analizą ryzyka, jednakże nie rzadziej niż raz na 2 lata. Na 321 zakładów obrotu klasyfikację przeprowadzono w 163, skontrolowano 202 ww. zakładów. Nad dużymi obiektami obrotu tj. supermarkety, dyskonty spożywcze, magazyny hurtowe oraz obiektami o najgorszym stanie sanitarno-higienicznym prowadzony jest wzmożony nadzór sanitarny - nasilona działalność kontrolna. Zauważalne jest zjawisko pogarszania się stanu sanitarnego w obiektach obrotu żywnością, które w roku ubiegłym nie były objęte kontrolą, ponieważ większość kierujących zakładami podejmuje działania mające na celu poprawę stanu sanitarno-technicznego dopiero po nałożeniu tego obowiązku przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Jeżeli chodzi o zakłady żywienia zbiorowego typu otwartego, to w porównaniu do roku 2015 stan sanitarny w tej grupie obiektów nie uległ zmianie. W dalszym ciągu są odnotowywane przypadki nieprawidłowego mycia i dezynfekcji sprzętu produkcyjnego, braku higienicznych warunków do mycia rąk, nieprzestrzeganiu warunków przechowywania i ekspozycji surowców, półproduktów i dań gotowych (nieprawidłowe warunki termiczne, brak segregacji w urządzeniach chłodniczych i zamrażalniczych, oferowanie wyrobów niewłaściwej jakości zdrowotnej). Porównując dane statystyczne można zauważyć nieznaczną poprawę stanu sanitarnego w restauracjach (w 2013 r. 2 restauracje oceniono jako niezgodne z wymaganiami, w 2014 r. - 4 obiekty na 18 sklasyfikowanych, w roku 2015 -1 restaurację na 11 sklasyfikowanych, a w 2016 r. nie odnotowano takiego przypadku. Pogorszeniu uległ stan sanitarny w grupie punktów małej gastronomii, w 2013 r. jako niezgodne z wymaganiami ocenione były 2 obiekty, w 2014 r. jak również w 2015 r. nie odnotowano takiego przypadku. Natomiast w 2016 r. ocenę niezgodny w wymaganiami otrzymał 1 zakład małej gastronomii na 17 sklasyfikowanych. 23 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU W 2008 r. pod nadzorem znajdowało się 67 zakładów żywienia zbiorowego typu otwartego, w 2009 r. – 87, w 2010 r. – 69 zakładów, w 2011 r. – 70 obiektów, w 2012 r. - 71, w roku 2013 r. - 71, w 2014 r. – 63 zakłady, w 2015 r. – 66 zakładów, w 2016 r. - 57 zakładów. Zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego - w tej grupie obiektów stan sanitarny nie uległ zmianie, chociaż w dalszym ciągu problem stanowi nieprawidłowa funkcjonalność tych obiektów, krzyżowanie dróg brudnych z czystymi. Większość z nich mieści się w starym budownictwie, brak jest możliwości dostosowania w pełni tych obiektów do obowiązujących przepisów prawa żywnościowego w tym zakresie. W 2008 r. pod nadzorem znajdowało się 46 zakładów żywienia zbiorowego typu zamkniętego, w 2009 r. – 44 obiekty, a w 2010 r. - 37 obiektów (7 obiektów przeszło pod nadzór WSSE w Bydgoszczy), w 2011 r. - 41 zakładów, w 2012 r. 40 zakładów, w 2013 r., 2014 r. – 47 zakładów, 2015 r. - 48 zakładów, w 2016 r. było pod nadzorem 45 zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego Realizacja zasad GHP/GMP oraz stopień wdrażania systemu HACCP w poszczególnych grupach obiektów. Lp. Grupa obiektów wg arkusza Mz-48 Automaty do lodów Liczba obiektów wg ewidencji Liczba obiektów, w których realizuje się zasady GHP/GMP w pełni Liczba obiektów, w których wdrożono system HACCP nie częściowo częściowo nie realizuje się rozpoczęto w pełni (jeden lub (są zapisy) zasad wdrażania kilka etapów) systemu 7 7 - - 7 - - Wytwórnie tłuszczów roślinnych i mieszanin 2 tłuszczów zwierzęcych z roślinnymi 1 1 - - 1 - - 3 7 5 2 - 5 2 - 4 Przetwórnie owocowo-warzywne 6 6 - - 6 - - 5 Zakłady garmażeryjne 1 1 - - 1 - - 6 Inne wytwórnie żywności 571 521 50 - 521 50 - 7 Sklepy spożywcze 193 168 25 - 158 35 - 8 Kioski spożywcze 3 3 - - 3 - - 10 10 - - 10 - - 64 64 - - 64 - - 31 31 - - 31 - - 20 20 - - 20 - - 18 16 2 - 16 2 - 1 9 Piekarnie Magazyny hurtowe 10 Inne obiekty obrotu żywnością Obiekty ruchome 11 i tymczasowe Transport 12 13 Zakłady żywienia zbiorowego otwartego 24 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Lp. Grupa obiektów wg arkusza Mz-48 Liczba obiektów wg Liczba obiektów, w których realizuje się zasady GHP/GMP ewidencji Zakłady małej gastronomii - 36 3 - - 45 - - 1 - - - 2 - - - 26 - - - 3 - - - - 8 - - 1 - - 1 - - 3 3 - - 3 - - 1 1 1 14 14 14 1030 948 92 - 39 36 3 45 45 - 1 1 - 2 2 - 26 26 - d) stołówki na koloniach i obozach 3 3 e) stołówki w przedszkolach 8 8 f) inne zakłady żywienia 1 g) zakłady specjalne i wychowawcze h)stołówki w żłobkach 14 Zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego w tym: a) bufety pracownicze b) bloki żywienia w domach opieki społecznej 15 c) stołówki szkolne Zakłady obrotu i produkcji materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością Razem Liczba obiektów, w których wdrożono system HACCP 82 - 938 Ocena sposobu żywienia w zakładach zamkniętych żywienia zbiorowego Żywienie zbiorowe zamknięte jest szczególnie istotnym elementem podstawowej formy wyżywienia dla określonych środowisk m.in.: pacjentów szpitali, dzieci w szkołach i przedszkolach, wychowanków domów dziecka, pensjonariuszy domów pomocy społecznej. W 2016 r. przeprowadzono ocenę sposobu żywienia w 14 zakładach. Prowadzono ocenę teoretyczną jadłospisów. 25 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU Teoretyczną ocenę jadłospisów przeprowadzono w: 6 stołówkach szkolnych (w tym w 1 stołówce, gdzie odbywało się żywienie w systemie cateringowym), 6 stołówkach przedszkolnych, 2 stołówkach na obozach i koloniach. Warunki produkcji i obrotu żywnością regulują obowiązujące przepisy prawa żywnościowego. Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej nadzorują warunki higieniczno-sanitarne w obiektach produkcji i obrotu żywnością, w tym m.in. w zakładach żywienia zbiorowego. Zasady racjonalnego żywienia oraz zalecane racje pokarmowe dla różnych grup ludności opracowują (zgodnie z kompetencjami i aktualnym stanem wiedzy) oraz publikują jednostki badawczo-rozwojowe podległe i nadzorowane przez Ministra Zdrowia, w tym głównie Instytut Żywności i Żywienia. Przy planowaniu i realizacji żywienia zbiorowego, korzystne jest posługiwanie się modelowymi racjami pokarmowymi, w których podane są ilości poszczególnych grup produktów spożywczych. Dla większości obiektów mają one formę zaleceń oraz spełniają rolę edukacyjną w praktycznej realizacji tego rodzaju żywienia. W 2015 r. w celu ograniczenia spożycia przez dzieci i młodzież żywności, do której dodawane są cukry i substancje słodzące, żywności o wysokiej zawartości tłuszczu, soli/sodu, Minister Zdrowia wydał rozporządzenie z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz. U. z 2015 r. poz. 1256). Rozporządzenie weszło w życie w dniu 1 września 2015 r. Przedmiotowe rozporządzenie określa w załączniku nr 1 Grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty, a w załączniku nr 2 Wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty. Rozporządzenie to obowiązywało do 31.08.2016 r., zostało zmienione Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach z dnia 26 lipca 2016 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1154). W zakładach tych układaniem jadłospisów i sporządzaniem raportów zajmują się dietetyczki, bądź intendentki w porozumieniu z osobą kierującą kuchnią. Obliczana jest wartość kaloryczna, w tym procent białka, tłuszczu i węglowodanów zawartego w posiłkach. Jadłospisy dostosowane do wieku, płci i stanu fizjologicznego organizmu. Jadłospisy tygodniowe we wszystkich zakładach umieszczane były w widocznym dla konsumentów miejscu. Środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty muszą spełniać odpowiednie wymagania dla danej grupy wiekowej, wynikające z aktualnych norm żywienia dla populacji polskiej Na całodzienne żywienie składały się środki spożywcze pochodzące z różnych grup środków spożywczych. Posiłki (śniadanie, obiad, kolacja) zawierały produkty z następujących grup środków spożywczych: produkty zbożowe lub ziemniaki, warzywa lub owoce, mleko lub produkty mleczne, mięso, ryby, jaja, orzechy, nasiona roślin strączkowych i inne nasiona oraz tłuszcze; zupy, sosy oraz potrawy sporządzane były z naturalnych składników, bez użycia koncentratów spożywczych, z wyłączeniem koncentrat naturalnych składników. Od poniedziałku do piątku były podawane nie więcej niż dwie porcje potrawy smażonej, przy czym do smażenia jest używany olej roślinny rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej50% i zawartości kwasów wielonienasyconych poniżej 40%; napoje przygotowywane na miejscu zawierały nie więcej niż 10 g cukrów w 250 ml produktu gotowego do spożycia. Poza tym każdego dnia były podawane co najmniej dwie porcje mleka lub produktów mlecznych, co najmniej jedna porcja z grupy mięso, jaja, orzechy, nasiona roślin strączkowych, warzywa lub owoce w każdym posiłku, co najmniej jedna porcja produktów zbożowych w śniadaniu, obiedzie oraz kolacji; w żywieniu całodziennym było podawane przynajmniej pięć porcji warzyw lub owoców; a co najmniej raz w tygodniu była podawana porcja ryby. W przeanalizowanych jadłospisach i zestawieniach stwierdzono, że w żywieniu uwzględniono różnorodną technikę sporządzania potraw. Uwzględniono różnorodność pieczywa, kolacje i śniadania zawierały mleko oraz jego przetwory. Zupy przygotowywane były na wywarach jarskich i mięsnych. Do przygotowywania kanapek dla dzieci stosowano masło. Do obiadów stosowano dodatki owocowowarzywne, najczęściej w postaci surowej. Częstotliwość posiłków dostosowana była do grup 26 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU wiekowych, planowana była zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia, ilość posiłków i przerwy pomiędzy nimi były prawidłowe. PODSUMOWANIE Pracownicy PSSE Chełmno w 2016 roku realizując ustawowy obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa żywności i żywienia: przeprowadzali urzędowe kontrole począwszy od etapu produkcji, poprzez dystrybucję i wprowadzanie do obrotu detalicznego; pobierali do badań laboratoryjnych próbki środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością; dokonywali oceny sposobu i jakości żywienia w zakładach żywienia zbiorowego; opracowywali i przekazywali wnioski pokontrolne do właścicieli i kierownictwa zakładów; prowadzili postępowanie administracyjno – egzekucyjne w celu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości; uczestniczyli w akcjach specjalnych oraz współpracowali z innymi urzędami i inspekcjami; podejmowali działania kontrolno – represyjne w przypadku wnoszonych informacji/doniesień ze strony ludności, a także ze strony organów państwowych i instytucji na niewłaściwe warunki higieniczno – sanitarne w obiektach i zagrożenia bezpieczeństwa żywności. Do najczęstszych nieprawidłowości stwierdzonych w 2016 r. należy zaliczyć: 1. Brak utrzymania pomieszczeń w czystości i zachowania ich w dobrym stanie i kondycji technicznej, w tym zapewnienia właściwej przestrzeni roboczej w tych zakładach. Nie gwarantuje to ochrony przed wtórnymi zanieczyszczeniami. 2. Brak zapewnionych prawidłowych warunków przetwarzania i składowania w odpowiednich warunkach środków spożywczych, co może przyczynić się do ich zanieczyszczenia lub zepsucia. Niewłaściwe postępowanie z żywnością, które sprzyja wzrostowi chorobotwórczych mikroorganizmów lub tworzeniu się toksyn, może stanowić ryzyko dla zdrowia lub życia ludzi. 3. Wprowadzanie do obrotu środków spożywczych niewłaściwej jakości zdrowotnej: zepsutych, po upływie terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości zarówno w zakładach obrotu żywnością, jak oferowanie takowych w placówkach gastronomicznych. Stanowi to ryzyko dla zdrowia lub życia konsumentów. 4. Brak utrzymania stałej procedury lub procedur na podstawie zasad HACCP. W zakładach opracowano procedury, jednakże nie są one przestrzegane, o czym świadczą liczne nieprawidłowości w zakresie przestrzegania przepisów sanitarnych. Przestrzeganie procedury lub procedur opartych na zasadach systemu HACCP przyczyniłoby się do wzrostu bezpieczeństwa produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności. Do przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości należy zaliczyć: 1. Brak świadomości i wyrobionych higienicznych zachowań personelu, co związane jest bezpośrednio z istniejącą w ostatnich latach sytuacją na rynku pracy, dużą rotacją pracowników oraz tendencją do zatrudniania osób przypadkowych, często nieznających zasad zapewnienia bezpieczeństwa żywności, brakiem szkoleń oraz zapewnienia właściwego nadzoru nad pracownikiem. Wynika to w dużej mierze z niedbalstwa, braku znajomości przepisów oraz braku doświadczenia właścicieli placówek. 2. Brak środków finansowych na zapewnie zapewnienie zgodności z przepisami, zysk i obowiązkowe zobowiązania finansowe (ZUS, podatki) są przedkładane nad dbałość o stan sanitarno - techniczny zakładu i bezpieczeństwo produkowanej lub wprowadzanej do obrotu żywności. 3. Brak odstraszających sankcji karnych. Skala i rodzaj ujawnionych nieprawidłowości wskazuje na konieczność podejmowania dalszych działań kontrolnych. Przedsiębiorcy prowadzący działalność na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności zostali objęci nadzorem celem potwierdzenia przestrzegania przepisów prawa żywnościowego. W przypadku uzyskania zbyt małej poprawy stanu sanitarnego bądź technicznego w tych zakładach, dany zakład wyznaczony został ponownie do wzmożonego 27 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU nadzoru. W stosunku do zakładów wykazujących najgorszy stan sanitarny zwiększono sankcje karne. W stosunku do roku ubiegłego zmniejszyła się liczba doniesień sanitarnych od konsumentów dotyczących zakładów żywnościowo-żywieniowych, z 13 do 5. IX. PROMOCJA ZDROWIA I OŚWIATA ZDROWOTNA Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia inicjuje, organizuje, prowadzi, koordynuje i monitoruje działalność wychowawczą i edukacyjną w społeczeństwie w celu ochrony oraz poprawy zdrowia poprzez: - zwiększanie świadomości, - kształtowanie postaw i zachowań korzystnych dla zdrowia, - pobudzanie aktywności na rzecz zdrowia, - propagowanie zdrowego stylu życia w oparciu o ustawę o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, cele Narodowego Programu Zdrowia, kierunki działań Światowej Organizacji Zdrowia, sytuację epidemiologiczną, diagnozę procesów społecznych i potrzeb zdrowotnych ludności. W roku 2016 zadania w obszarze edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia realizowane były głównie w oparciu o wiodące kierunki tematyczne takie jak: - profilaktyka uzależnień (tytoń, alkohol i inne środki psychoaktywne), - profilaktyka nadwagi i otyłości”, - profilaktyka chorób zakaźnych i pasożytniczych. Zrealizowano następujące programy: 1. Ogólnopolski program edukacyjny,, Trzymaj Formę!”, którego celem jest edukacja w zakresie promocji zasad zbilansowanej diety i aktywności fizycznej wśród młodzieży szkolnej. Program realizowało 10 szkół podstawowych i 10 gimnazjów na terenie powiatu chełmińskiego. Działaniami objęto 2020 uczniów oraz ich rodziców. 2. ,,Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu” – realizacja programu wynika ze zobowiązań nałożonych zapisami ustawy z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. W roku 2016r. przeprowadzono 317 kontroli, podczas których sprawdzano przestrzeganie zapisów w/w ustawy. Kontrole nie wykazały uchybień w tym zakresie. Częścią działań w ramach ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu były ogólnopolskie programy edukacyjne, realizowane w placówkach nauczania i wychowania tj.: ,,Nie pal przy mnie, proszę” – to program, który w ramach edukacji antytytoniowej odnosi się do problemu biernego palenia wśród dzieci. Realizacja programu kształtuje u najmłodszych postawy odpowiedzialności za własne zdrowie i umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, gdy inni przy nich palą. Program był realizowany przez 14 szkół podstawowych z terenu powiatu, działaniami objęto 932 uczniów klas I-III oraz ich rodziców. ,,Znajdź właściwe rozwiązanie” - program profilaktyki palenia tytoniu dla starszych klas szkół podstawowych oraz szkół gimnazjalnych. Inicjatywy podjęte w ramach programu kształtują odpowiedzialność uczniów za własne zdrowie, wzmacniają poczucie własnej wartości i kreują ważne umiejętności w kontaktach z ludźmi w aspekcie ochrony zdrowia przed dymem tytoniowym. Program realizowało 11 gimnazjów i 2 szkoły podstawowe, łącznie edukacją objęto 763 uczniów. 28 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU 3. 4. 5. 6. ,,Czyste powietrze wokół nas” - program edukacyjny dla dzieci w wieku przedszkolnym, ich rodziców i opiekunów, którego głównym celem jest zwiększenie wiedzy rodziców w zakresie ochrony dzieci przed narażeniem na działanie dymu tytoniowego oraz kształtowanie świadomych, asertywnych postaw w zakresie ochrony własnego zdrowia, w przypadku bezpośredniego kontaktu z osobami palącymi. Działania były podjęte przez 10 szkół podstawowych oraz 7 przedszkoli, wyedukowano 632 dzieci. Krajowy Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV- cel programu to ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV, wzrost poziomu wiedzy nt. HIV/AIDS u ogółu społeczeństwa oraz zmiana postaw ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za własne zdrowie i życie oraz zmniejszenie poziomu zachowań ryzykownych. W ramach programu PSSE w Chełmnie prowadzi działania informacyjno-edukacyjne, docierając do różnych grup odbiorców. Inicjuje działania i uczestniczy w akcjach organizowanych przez szkoły, włącza się w realizacje kampanii społecznych rekomendowanych przez Krajowe Centrum ds. AIDS. W 2016 r. zrealizowana została akcja ,, Czerwona kokardka” w ramach, której odbył się marsz młodzieży na plac miejski, gdzie przy ułożonej ze zniczy kokardce oddana została cześć osobom zmarłym na AIDS. Zakończeniem akcji była inscenizacja przygotowana przez młodzież i zaprezentowana na terenie szkoły. Akcję przygotowała jedna ze szkół ponadgimnazjalnych z terenu miasta Chełmna. W ramach kampanii społecznej skierowanej do kobiet w ciąży działaniami objęto pacjentki z 7 placówek służby zdrowia na terenie powiatu chełmińskiego. Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych – współfinansowany w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Adresatami programu są kobiety w wieku prokreacyjnym tj. między 15 a 49 rokiem życia. Projekt składa się z kilku komponentów. Jednym z nich jest realizowany pod patronatem Ministra Edukacji Narodowej program edukacyjny pn. ,, ARS, czyli jak dbać o miłość?”, adresowany do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych. Działaniami objęto 460 uczniów ze szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu. Ważnym elementem projektu jest także kampania społeczna ,,Nie pozwól odlecieć swojemu szczęściu” oraz wojewódzka akcja ,, Stop dopalaczom” .W ramach akcji tworzono punkty informacyjno-edukacyjne na terenie różnych placówek m.in. w bibliotece miejskiej, poradniach dla kobiet, we współpracy z Miejskim Klubem Sportowym, ,,Nadwiślanin" i Chełmińskim Domem Kultury przeprowadzono dwie akcje informacyjno-edukacyjne podczas imprez środowiskowych. Mieszkańcy powiatu mieli okazję skorzystania z porad udzielanych przez pracownków inspekcji, wykonania badań poziomu cukru, pomiaru ciśnienia, badań smokolayzerem. Prowadzono też rozdawnictwo materiałów edukacyjnych na temat uzależnień. Przeprowadzono też szkolenie dla pracowników placówek opiekuńczowychowawczych z terenu powiatu chełmińskiego pt. ,,Dopalacze, czym są i jak działają". Wojewódzki program,,Etykieta rozszyfrowana, wiem co kupuję i jem” - którego celem jest zwiększenie świadomości konsumentów w kierunku potrzeb czytania etykiet spożywczych oraz wzbogacenie wiedzy z zakresu informacji zawartych na opakowaniach żywnościowych. Program realizowany był w Zespole Szkół Centrum Kształcenia Praktycznego w Grubnie, działaniami objęto 79 uczniów. Program edukacyjny,,Chroń się przed kleszczami wszystkimi sposobami” – celem, którego było uświadomienie wagi problemu ugryzień przez kleszcze oraz podniesienie poziomu wiedzy o chorobach odkleszczowych i sposobach ich zapobiegania. Kolejna edycja programu była realizowana w dwóch placówkach nauczania i wychowywania, działaniami objęto 291 dzieci. Prowadzone były też akcje i kampanie prozdrowotne: Akcja ,,Uroczystości komunijne bez zatruć pokarmowych”- działania mające na celu zapobieganie zatruciom i zakażeniom pokarmowym kierowane były do rodziców dzieci przystępujących do I komunii św. oraz pracowników lokali gastronomicznych przygotowujących uroczystości komunijne. Dzięki współpracy księży proboszczów z 12 parafii rzymsko-katolickich informacje trafiły do 418 rodziców a w 11 lokalach gastronomicznych pracownicy inspekcji przeprowadzili instruktaże dla pracowników. 2. Światowy Dzień Zdrowia 2016 pod hasłem ,,Pokonaj Cukrzycę”- w ramach obchodów PSSE podejmowała działania mające na celu zwiększenie wiedzy społeczeństwa nt. minimalizowania ryzyka wystąpienia choroby, sposobach wykrywania i jej leczenia. Przekazano informacje oraz materiały edukacyjne do placówek służby zdrowia oraz placówek szkolno-wychowawczych. Podczas biegów ulicznych, organizowanych corocznie na Rynku 1. 29 STAN SANITARNY POWIATU CHEŁMIŃSKIEGO W 2016 ROKU 3. 4. 5. 6. X. Chełmińskim utworzono punkt informacyjno-edukacyjny, gdzie mieszkańcy mogli otrzymać ulotki nt. cukrzycy oraz wykonać badanie poziomu cukru we krwi. Z badań skorzystało 40 osób. Akcje antynikotynowe -,Światowy Dzień bez Tytoniu” (obchodzony corocznie 31 maja) i ,,Światowy Dzień Rzucania Palenia” (każdego roku w trzeci czwartek listopada) stanowią okazję do zwrócenia uwagi całego Świata na powszechność nałogu palenia papierosów i jego negatywnych skutków zdrowotnych. W ramach akcji PSSE prowadziła akcje informacyjnoedukacyjne w zakładach pracy, salonach fryzjerskich i gabinetach kosmetycznych, tworzono punkty z materiałami edukacyjnymi podczas imprez środowiskowych tj. biegi uliczne, Dni Chełmna, podczas obchodów inicjowano i uczestniczono w przemarszach, organizowanych przez szkoły. Profilaktyka chorób pasożytniczych - owsica, wszawica, świerzb- przedsięwzięcie edukacyjne mające na celu ograniczenie szerzenia się chorób pasożytniczych wśród dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Przedsięwzięcie było realizowane w 3 szkołach podstawowych i 3 przedszkolach, działaniami objęto 1689 dzieci i ich rodziców. Akcja letnia,,Bezpieczne wakacje 2016”- celem akcji jest zapewnienie bezpiecznego i zdrowego wypoczynku w okresie wakacyjnym. W związku z powyższym we współpracy z innymi instytucjami – partnerami działań, prowadzone były różnorodne działania edukacyjne. Działania te wzmacniane były materiałami informacyjno – edukacyjnymi (ulotkami, broszurami, plakatami) m.in. nt. zasad bezpiecznej kąpieli, informacji dot. zatruć pokarmowych, bezpiecznego opalania oraz zagrożeń związanych z nałogami. W roku 2016 działania kierowano też do uczestników Światowych Dni Młodzieży, organizowanych w okresie letnim. Za pośrednictwem parafii z terenu powiatu rozpropagowano materiały nt. postępowania w nagłych przypadkach, zaleceń higienicznych oraz sposobu zabezpieczenia się przed upałem. Akcje informacyjno-edukacyjne profilaktyki grypy i profilaktyki lekooporności na antybiotyki, promocja szczepień ochronnych – działania prowadzone były w zakładach służby zdrowia, placówkach oświatowo-wychowawczych, informacje rozpowszechniane na stronach internetowych współpracujących instytucji. PODSUMOWANIE Jednostka Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Chełmnie podejmowała działania edukacyjnoinformacyjne, kontrolne oraz akcje profilaktyczne na rzecz ochrony zdrowia. Bardzo potrzebna jest aktywność Inspekcji Sanitarnej, która poprzez prawdziwość rekomendacji, przejrzystość i sprawozdawczość zwiększa zaufanie mieszkańców powiatu, co umożliwia efektywniejsze wywieranie wpływu na zmiany zachowań społeczeństwa w kierunku prozdrowotnym. W minionym roku stwierdzono znaczny spadek zachorowań na choroby zakaźne ogółem o 29%, a o 70% zachorowania na wirusowe zakażenia jelitowe. Zaobserwowano wzrost zachorowań na bakteryjne zakażenia jelitowe, boreliozę oraz grypę. Na taki stan rzeczy mają wpływ inicjatywy podejmowane przez samorządy lokalne, media, instytucje, kościoły, stowarzyszenia. W porównaniu z rokiem 2015, w wielu obszarach objętych nadzorem odnotowano poprawę, dalsze działania będą miały na celu utrzymanie na dotychczasowym, dobrym poziomie stanu sanitarnego powiatu chełmińskiego. 30
