MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator

MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
3. Gospodarka
Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej.
Rewolucja z dn. 25 stycznia 2011 r.
Egipt, posiadając około 87,1 miliona mieszkańców (Egipski Bank Centralny), jest
największym krajem arabskim zlokalizowanym na północnym-wschodzie Afryki.
W latach 2004 – 2011 rząd Ahmeda Nazifa (Youssef Boutros Ghali – Minister Finansów,
Rachid Rachid - Minister Handlu i Przemysłu) konsekwentnie kontynuował wprowadzanie
reform gospodarczych mających na celu stopniową liberalizację gospodarki oraz rozwój
współpracy międzynarodowej poprzez przyciąganie bezpośrednich inwestycji zagranicznych
(BIZ) oraz rozwój wymiany handlowej. W raporcie „Doing Business 2010”
przygotowanym przez Bank Światowy, Egipt zaliczony został do 10 najszybciej
reformujących się krajów.
Negatywnie na gospodarkę Egiptu wpłynęły wydarzenia polityczne zapoczątkowane w
dniu 25 stycznia 2011 r. Niepokoje społeczne doprowadziły do praktycznie
trzytygodniowego zamrożenia aktywności gospodarki, pięciodniowego ograniczenia dostępu
do internetu, obostrzeń w komunikacji mobilnej, czy dramatycznego odpływu turystów z
Egiptu. Post-rewolucyjna rzeczywistość w dn. 13 lutego 2011 r. skonfrontowała egipski rynek
z
nowym
zjawiskiem,
jakim
były
masowe
demonstracje
pracowników
przedsiębiorstw/instytucji prywatnych, jak i państwowych żądających rozliczenia
dotychczasowego kierownictwa, podwyżek płac, skrócenia godzin pracy oraz zwiększenia
świadczeń socjalnych. Protesty te miały znaczny wpływ na postępującą stagnację gospodarki.
W raporcie „Doing Business 2013” przygotowanym przez Bank Światowy, w klasyfikacji
generalnej łatwości prowadzenia działalności gospodarczej Egipt zajął 110 pozycję na liście
183 analizowanych państw, co oznacza spadek o 1 miejsce w porównaniu z raportem
2012. W zestawieniu najwyżej oceniono łatwość założenia działalności gospodarczej (23)
oraz handel zagraniczny (64). Najniżej plasują się procedury związane z uzyskaniem
pozwoleń budowlanych (158), egzekwowaniem kontraktów (152), systemem podatkowym
(143). Wśród największych problemów w prowadzeniu działalności gospodarczej w Egipcie
autorzy opracowania wskazują: niestabilność polityczną, niewłaściwie wykwalifikowaną siłę
roboczą, dostęp do finansowania, biurokrację, ograniczenia legislacyjne na rynku pracy,
korupcję, niską etykę pracowników lokalnych.
W zestawieniu Global Competitiveness Report 2012-13 przygotowanym przez World
Economic Forum, Egipt uzyskał 107 pozycję, spadając o 13 miejsc w porównaniu z
zestawieniem 2010-11. Spośród gospodarek regionu wyższe pozycje zajęły Katar (11), Arabia
Saudyjska (18), Zjednoczone Emiraty Arabskie (24), Izrael (26), Oman (32), Bahrajn (35),
Kuwejt (37), Jordania (64), Maroko (70), Liban (91). Do przewag konkurencyjnych na
egipskim rynku zaliczono: wielkość rynku, łatwość w założeniu działalności gospodarczej.
Jako słabości wskazano: otoczenie makroekonomiczne, jakość rynku pracy, poziom
innowacyjności, efektywność administracji państwowej. Zauważono również znaczne
pogorszenie bezpieczeństwa.
1
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
PKB
W roku finansowy (r.f.) 2011/12
gospodarka rozwijała się w tempie
2,2%, co oznacza wzrost w stosunku do
r.f. 2010/11, jednak wciąż znaczne
obniżenie dynamiki PKB w stosunku do
okresu sprzed rewolucji w 2011 r. Niski
wzrost PKB wiąże się z wydarzeniami
społeczno-politycznymi
mającymi
miejsce w 2011 r. oraz ich późniejszymi
7,2
8
Wzrost PKB w Egipcie
6
4,7
5,1
% 4
1,8
2,2
2
0
2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12
Źródło: Egipski Bank Centralny
konsekwencjami w postaci obniżenia poziomu bezpieczeństwa, braku stabilizacji na scenie
politycznej, niepokojów społecznych. Globalne spowolnienie gospodarcze również odcisnęło
piętno na egipskiej gospodarce w r.f. 2011/12.
Analogicznie do poprzedniego roku, popyt wewnętrzny był jednym z głównych czynników
wzrostu egipskiej gospodarki w r.f. 2011/12, stanowiąc blisko 72% PKB. Najdynamiczniej
rozwijającymi się sektorami w r.f. 2011/12 były: elektryczność (5,9%); komunikacja
(5,2%); sektor wodny (4,6%); zarządzanie ściekami (4,5%); informatyka (4,1%); Kanał
Sueski (3,9%). Najsłabiej wzrastające sektory to: wydobycie (0,1%) oraz produkcja
przemysłowa (0,7%).
Dynamika wzrostu sektorów
2010/11
2011/12
14,0
11,5
12,0
10,0
%
8,0
6,0
5,9
4,5
6,7
5,2
4,4 4,6
4,4 4,6
4,2 4,5
4,0
4,1
3,9
2,8
3,7 3,3
2,7 2,9
2,0
2,8
2,0
0,0
Elektryczność
Komunikacja
Informatyka
S. wodny
Z. ściekami
Informatyka
Kanał Sueski
Budownictwo
Rolnictwo
Transport
Źródło: Ministerstwo Planowania
2
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
Udział sektora prywatnego w PKB w
r.f. 2011/12 wyniósł 61,8%. Stosunek
ten w roku poprzedzającym stanowił
62,3%. Trzy największe sektory
składające się na PKB (wg kosztów
produkcji w cenach stałych) to:
przemysł
(15,7%),
rolnictwo
(13,7%) oraz wydobycie (13,5%).
Przychód per capita w 2011 r. Bank
Światowy szacuje na poziomie
2 600 USD, co oznacza ponad 7%
wzrost w stosunku do roku
poprzedzającego.
Struktura PKB wg sektorów w %
15,7
19,4
3,6
13,7
4
13,5
4,5
10,9
5,5
9,2
Produkcja
Rolnictwo
Wydobycie
Handel
Budownictwo
Komunikacja
Transport
Turystyka
Finanse
Pozostałe
Źródło: Ministerstwo Planowania
Bilans płatniczy
Deficyt w bilansie płatniczym Egiptu w r.f. 2011/12 wyniósł 11,3 mld USD (w roku
poprzedzającym 9,8 mld USD). Stosunek deficytu do PKB to -4,4%. Pomniejszeniu uległ
deficyt rachunku obrotów kapitałowych (1,4 mld USD z 4,2 mld USD). Odnotowano również
blisko dwukrotny wzrost odpływu inwestycji portfelowych netto (5 mld USD).
Rachunek obrotów bieżących
Bilans na rachunku obrotów bieżących po raz czwarty z rzędu w r.f. 2011/12 osiągnął
wartość ujemną 7,2 mld USD (-3,1% GDP). Oznacza to pogłębienie deficytu z roku
poprzedzającego o ponad 18% (6,1 mld USD), co wynika ze wzrostu ujemnego bilansu w
handlu zagranicznym do poziomu 31,7 mld USD (zmiana o blisko 17%) oraz obniżenia
przychodów netto z tytułu świadczonych usług o 32% do 5,4 mld USD. Wzrosły natomiast
transfery od Egipcjan pracujących poza krajem do blisko 18 mld USD (43%).
Wymiana handlowa
W r.f. 2011/12 stosunek eksportu do importu wyniósł 46% (spadek wskaźnika o 3,9 pkt%),
natomiast deficyt w bilansie handlowy w odniesieniu do PKB osiągnął -12,3% (zwiększenie
ujemnej wartości o 0,8 pkt% w stosunku do roku poprzedzającego). Całkowita wartość
obrotów handlowych Egiptu stanowi 85,6 mld USD (wzrost w relacji do roku
poprzedniego o 5,6%). Eksport utrzymał się na niezmienionym poziomie 26,97 mld USD.
Import równolegle wzrósł o 8,4% do kwoty 58,7 mld USD. Deficyt handlowy zwiększył
się o 17% do 31,7 mld USD.
W całkowitym eksporcie towarów blisko 50% stanowiły produkty z tzw. grupy „nonoil”. Spośród tego zbioru podstawowymi pozycjami wg stopnia przetworzenia były: produkty
całkowicie przetworzone (38,4% całkowitego eksportu) – nawozy, odzież, tekstylia z
bawełny, mydła, preparaty do mycia, produkty farmaceutyczne; częściowo przetworzone
produkty (7,2%) – chemia organiczna i nieorganiczna, węgiel; materiały surowe (4,3%) –
produkty mleczne, bawełna. Druga grupa eksportowa to produkty związane z sektorem ropy i
gazu. W tym zbiorze podstawowymi pozycjami były: ropa – surowiec (26,4% całkowitego
eksportu), produkty petrochemiczne, w tym gaz naturalny (22,3%).
3
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
Najważniejszymi egipskimi produktami eksportowymi były: ropa nieprzetworzona
(26,4%); produkty ropy naftowej (10,3%); gaz naturalny (7,3%); paliwo lotnicze (4,8%);
nawozy (3,2%); stal i żelazo (2,8%); odzież gotowa (2,7%); tekstylia z bawełny (2,1%). Egipt
importował głównie: produkty z ropy (15,2%); żelazo i stal oraz ich produkty (6,3%);
produkty farmaceutyczne (3,9%); pszenicę (3,9%); ropę nieprzetworzoną (3,5%); chemię
organiczna i nieorganiczna (3,5%); tłuszcze roślinne i zwierzęce (3,1%); części
samochodowe (2,9%).
Unia Europejska jest podstawowym partnerem handlowym Egiptu. Zgodnie z danymi
Egipskiego Banku Centralnego, w r.f. 2011/12, UE wyeksportowała do Egiptu produkty warte
19,28 mld USD (o ponad 3% więcej niż w roku poprzedzającym), natomiast import towarów
z Egiptu wyniósł 10,1 mld USD (spadek o 11%). Obroty handlowe z UE stanowią 35,3%
całkowitej wartości handlu zagranicznego Egiptu. Eksport i import z UE wyniósł
odpowiednio w stosunku do całkowitego egipskiego eksportu 40,6% i całkowitego egipskiego
importu 32,9%. Kolejnym ważnym partnerem handlowym w kontekście wartości obrotów z
Egiptem były Stany Zjednoczone (9,6% całkowitego obrotu). W dalszej kolejności plasują
się Chiny (5,7%), Zjednoczone Emiraty Arabskie (4,6%), Szwajcaria (4,5%), Indie (4,5%).
Głównym po UE kierunkiem eksportowym dla egipskich produktów były USA (12,7%
całkowitego eksportu), Indie (8,4%), ZEA (5%), Arabia Saudyjska (3,2%), Turcja (2,8). Po
krajach UE, Egipt importował produkty z: USA (8,2% całkowitego importu), Chin (7,6%),
Szwajcarii (5,5%).
Najwięksi partnerzy handlowi Egiptu w r.f. 2011/12
Udział w ogólnej wartości obrotów handlowych [%]
37,2
40,0
35,3
30,0
20,0
9,6
11,6
5,7
5,1
10,0
4,1
4,6
3,6
4,3
4,5
4,5
4,0
Szwajcaria
Indie
Arabia S.
3,2
3,1
3,5
4,0
3,5
0,0
UE
USA
Chiny
ZEA
2011/12
Turcja
Kuwejt
2010/11
Źródło: Egipski Bank Centralny
4
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
Bilans usług
Bilans netto w sektorze usług obniżył się w r.f. 2011/12 do poziomu 5,36 mld USD
z 7,88 mld USD w r.f. 2010/2011. Spadek ten był w dużej części wynikiem obniżenia się
przychodów z turystyki o ponad 1 mld USD.
Transfery
Trzeci rok z rzędu zasadniczo (o blisko 43%) wzrosły transfery płynące od Egipcjan
pracujących za granicą, osiągając poziom 18 mld USD. Najwięcej wpływów z tego tytułu
odnotowano z USA, Kuwejtu, Zjednoczonych Emiratów Arabskich oraz Arabii Saudyjskiej.
Waluta
W wyniku napiętej sytuacji politycznej oraz społecznej zapoczątkowanej wydarzeniami z
dn. 25.01.2011, funt egipski (EGP) konsekwentnie ulega deprecjacji. Średni kurs (EGP)
osłabił się w stosunku do USD do poziomu 6,06 EGP/USD (kurs z dn. 02.07.12) w
stosunku do notowanego kursu z dn. 03.07.11 - 5,97 EGP/USD.
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne
W latach 2005-2011 konsekwentnie poprawiały się warunki inwestycyjne w Egipcie.
Powołano do życia 2 instytucje związane z rozwojem BIZ oraz stref wolnocłowych:
Ministerstwo Inwestycji oraz General Authority for Investment. Dodatkowo wsparciem
inwestycji w Egipcie zajmują się: Industrial Development Authority oraz Industrial
Modernization Center. W latach 2004-2010 przeprowadzono szereg reform, które przyczyniły
się do zdecydowanej poprawy klimatu inwestycyjnego. Gospodarka pozytywnie zareagowała
na wprowadzane zmiany poprzez wzrost liczby nowopowstających przedsiębiorstw, znaczną
ekspansję istniejących firm oraz dynamiczny napływ BIZ do Egiptu.
światowego
kryzysu
W
wyniku
gospodarczego, bezpośrednie inwestycje
zagraniczne netto w Egipcie w
r.f. 2008/09 zmniejszyły się o blisko 40%
i wyniosły 8,1 mld USD, co stanowiło
4,3%
PKB
(8,1%
w
roku
poprzedzającym). W r.f. 2009/10 utrzymał
się trend spadkowy w napływie
inwestycji, które osiągnęły poziom
6,8 mld USD (3,1% PKB). Wydarzenia
polityczne mające miejsce w 2011 r.
przyczyniły się do zasadniczego spadku
BIZ w Egipcie do 2,1 mld USD,
najniższego poziomu od 2004 r., co
stanowi 0,8% PKB.
BIZ w Egipcie (mld USD)
13,2
11,1
8,1
6,8
6,1
3,9
2,2
2004/05
2006/07
2008/09
2,1
2010/11
Źródło: Egipski Bank Centralny
Największym inwestorem w Egipcie jest UE. BIZ płynące z UE w r.f. 2010/11 stanowiły
80,7% całkowitych inwestycji brutto w Egipcie. Wielka Brytania i Belgia to dwaj najwięksi
europejscy inwestorzy, a ich inwestycje stanowią odpowiednio 61,2% i 22% kapitału
płynącego z Unii. Po UE kolejnymi znaczącymi krajami inwestującymi w Egipcie są: USA
(4,9%), ZEA (4,8%), Bahrain (1,3%) i Szwajcaria (1,1%).
5
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
Struktura geograficzna BIZ w Egipcie w r.f. 2011/12
2,63%
1,72%
13,80%
2,68%
3,47%
49,00%
4,76%
4,91%
17,75%
UK
Belgium
USA
ZEA
Holandia
Francja
Szwecja
Niemcy
Pozostałe
Źródło: Egipski Bank Centralny
Według danych World Investment Report 2012 przygotowanym przez UNCTAD Egipt
doświadczył odpływu BIZ w 2011 r. na poziomie -0,48 mld USD, (napływ 6,39 mld USD w
2010 r.) Większy i jedyny odpływy bezpośrednich inwestycji zagranicznych w regionie
odnotowała Angola.
Rezerwy zagraniczne
W wyniku niepokojów społecznych z dn. 25 stycznia 2011 r. oraz dalszych wydarzeń
politycznych, rezerwy zagraniczne netto odnotowywały comiesięczny spadek w wysokości
blisko 2 mld USD. Do stabilizacji poziomu doszło w Q2 2012 r. W grudniu 2010 r. oficjalne
NIR wynosiły ponad 36 mld USD, natomiast na koniec r.f. 2011/12 zasoby skurczyły się
do 15,5 mld USD.
Deficyt budżetowy
Deficyt budżetowy w r.f. 2011/12 wzrósł o 1,4 pkt% do poziomu 11% PKB, co było
spowodowane wzrostami kosztów po stronie subsydiów oraz wynagrodzeń dla pracowników
sektora państwowego. Wydatki państwa wyniosły szacunkowo 19,3%, natomiast wpływy do
budżetu 30,4% PKB. Największą pozycję wśród płatności stanowiły subsydia i koszty
socjalne 32,4%. Kolejnymi elementami były wynagrodzenia dla pracowników sektora
publicznego (26,1%) oraz obsługa długu (22,2%). W czerwcu 2012 r., całkowity wewnętrzny
dług publiczny Egiptu wyniósł 80% PKB. W sierpniu 2012 r. rezerwy zagraniczne netto
kształtowały się na poziomie 15,04 mld USD.
6
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
Bezrobocie
Średnie oficjalne bezrobocie w Egipcie w ostatnim kwartale r.f. 2011/12 szacowane było na
poziomie 12,6%. Około 30% egipskiej siły roboczej zatrudnione jest w sektorze
państwowym. Wylicza się, że w granicach 25% miejsc pracy skoncentrowane jest wokół
Kairu i Aleksandrii. Istnieje również istotna luka pomiędzy bezrobociem wśród kobiet 18%
oraz mężczyzn 5,5% (dane za r.f. 2008/09). Dużej liczbie potencjalnych pracowników na
rynku towarzyszą znaczące braki w wykształceniu oraz nieelastyczność, co odzwierciedla
nieefektywność egipskiego systemu edukacji. Taka sytuacja sprawia, iż pomimo istniejącego
potencjału ludności, firmy poszukują wykwalifikowanych pracowników również poza
Egiptem. Międzynarodowy Fundusz Walutowy szacuje, iż aby egipska gospodarka w średnim
okresie mogła wchłonąć nadpodaż siły roboczej w postaci obecnych bezrobotnych oraz
corocznie dochodzących nowych pracowników, powinna rozwijać się w tempie 7%+.
Inflacja
Średnia inflacja w r.f. 2011/12
wyniosła około 8,68%, w stosunku
do 11,2% w roku poprzedzającym.
Inflacja jest stymulowana wzrostem
cen
żywności
oraz
napojów.
Obniżenie wysokości wskaźnika
wynika z niższej aktywności
gospodarki
oraz
ograniczonych
wydatków konsumentów. Szczytową
wartość (24%) CPI osiągnął w
sierpniu 2008 r. Rosnące ceny
wpływają
na
poziom
życia,
zwłaszcza najuboższych obywateli
Egiptu, co prowadzi do rosnącego
niezadowolenia społecznego.
Stopa inflacji w Egipcie [%]
20
15
16,2
11,7
11,7
11,2
8,7
10
5
0
2007/08
2008/09
2009/10
2010/11
2011/12
Źródło: Ministerstwo Finansów
Wskaźnik Core Inflation ukształtował się w r.f. 2011/12 na średnim poziomie 7,54%.
7
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
Tabela głównych wskaźników makroekonomicznych.
Wskaźnik
2007/2008
1*
PKB [mld USD]
Tempu wzrostu PKB2 [%]
PKB1* per capita [USD]
2008/09
2009/10
2010/11
2011/12
154,00
188,33
219,8
229,5
b.d.
7,2
4,7
5,1
1,8
2,2
1 880
2 160
2 420
2 600
b.d.
61,6
61,9
62,7
62,3
61,8
6,8
6,9
8,1
9,6
11,0
74,5
72,7
72,1
76,2
80,0
11,7
16,2
11,7
11,2
8,7
8,7
9,4
8,7
11,2
12,6
82,2
75,5
73,9
81,09
85,65
29,4
25,2
23,9
26,9
26,9
52,8
50,3
50,0
54,1
58,7
0,5
-2,3
-2,0
-1,2
-3,1
8,1
4,3
3,1
0,9
0,8
8,1
6,8
2,2
2,1
4,7
4,2
7,4
9,7
66,7
73,1
72,6
b.d.
4,3
5,5
6,1
b.d.
2
Udział sektora prywatnego w PKB
[%]
Relacja deficytu finansów
publicznych do PKB2 [%]
Relacja długu publicznego do PKB2
[%]
Stopa inflacji (CPI) 2 [%]
Stopa bezrobocia2 [%]
Wartość obrotów handlu
zagranicznego2 [mld USD]
Wartość eksportu2
[mld USD]
Wartość importu2
[mld USD]
Relacja nadwyżki na rachunku
obrotów bieżących bilansu
płatniczego do PKB2 [%]
Relacja BIZ do PKB2 [%]
Wartość rocznego napływu netto
zagranicznych inwestycji
13,2
bezpośrednich2 [mld USD]
Wartość rocznego odpływu
zagranicznych inwestycji
4,6
bezpośrednich2 [mld USD]
Skumulowana wartość
zagranicznych inwestycji
60,0
bezpośrednich3* (inwart) [mld USD]
Skumulowana wartość
zagranicznych inwestycji
3,7
bezpośrednich3* (outward) [mld
USD]
Rok finansowy w Egipcie trwa od lipca do czerwca
1 – Bank Światowy /rok kalendarzowy/
2 – Egipski Bank Centralny
3 – Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD)
* - rok kalendarzowy
Szerzej:
www.investment.gov.eg
www.goief.gov.eg
www.mop.gov.eg
www.mfti.gov.eg
www.mof.gov.eg
www.cbe.org.eg
www.gafinet.or
8
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
3.2.
Główne sektory gospodarki.
Przemysł
W r.f. 2011/12 udział przemysłu w egipskim PKB wynosił 15,7%. Ponad połowa produkcji
skupia się na przemyśle lekkim, zatrudniającym duże zasoby siły roboczej. Struktura branży
przedstawia się następująco: tekstylia (26%), przetwórstwo żywności i napojów (26%),
chemia (22%), mechanika (14%), metalurgia (12%) – r.f. 2010/11. Podstawowymi
przemysłowymi produktami eksportowymi z Egiptu są: nawozy (0,83 mld USD), gotowe
ubrania (0,74 mld USD), tkaniny bawełniane (0,58 mld USD), chemia organiczna i
nieorganiczna (0,56 mld USD), mydło i środki czyszczące (0,41 mld USD), produkty
farmaceutyczne (0,37 mld USD).
Rolnictwo
W r.f. 2011/12 sektor rolnictwa stanowił 13,7% PKB, zatrudniając szacunkowo 30%
egipskiego społeczeństwa. Czołowymi uprawami są: trzcina cukrowa, owoce, buraki
cukrowe, pszenica, kukurydza, ryż, cebula. Pozostałe produkty to czerwone mięso, drób, jaja i
mleko. Obszar rolny koncentruje się wzdłuż doliny i delty Nilu, stanowiąc obejmując
około 2,5 mln hektarów. Dogodne warunki klimatyczne zezwalają na kilkukrotne zbioru w
ciągu roku. Podstawowymi produktami rolnymi eksportowanymi z Egiptu są: produkty z
mleka i jaja (195 mln USD), owoce (185 mln USD), bawełna (135 mln USD), cukier (133
mln USD), tłuszcze roślinne i zwierzęce (124 mln USD). Do Egiptu importuje się natomiast:
pszenicę (2 274 mln USD), tłuszcze zwierzęce i roślinne (1 811 mln USD), kukurydzę (1 422
mln USD), mięso i produkty mięsne (872 mln USD), cukier (861 mln USD), produkty z
mleka i jaja (630 mln USD).
Sektor energetyczny
Produkcja ropy naftowej i gazu ziemnego jest kluczowym przemysłem dla gospodarki Egiptu.
W roku 2011/12, jak i w poprzednim, produkcja ropy i gazu stanowiła około
13,5% PKB.
Egipt posiada 600 mln ton udokumentowanych rezerw ropy naftowej, co stanowi 0,3%
rezerw światowych. Wydobycie ropy w 2011 r. wzrosło o 0,3% do poziomu
35,2 mln ton, 0,9% światowej produkcji ropy. Konsumpcja ropy na poziomie 33,7 mln
w 2011 r. oznacza spadek roczny w wysokości 7,2% (0,8% konsumpcji światowej). Zbliżony
poziom konsumpcji do produkcji ropy naftowej sprawia, iż w ostatnich latach Egipt
balansuje na granicy statusu importera ropy netto.
Egipskie zasoby gazu naturalnego to około 2 200 mld metrów sześciennych (bcm)
odkrytych rezerw do 2011 roku, 1,1% rezerw światowych. Dodatkowo szacuje się ponad
3 000 mld bcm w potencjalnych złożach. Egipt wyprodukował w 2011 r., analogicznie do
roku poprzedniego, 61,3 mld m3 gazu (1,9% światowej produkcji). Konsumpcja wewnętrzna
gazu w 2011 r. wyniosła 49,6 mld m3 (wzrost o 10% w stosunku do 2009 r. oraz 1,5% udziału
w światowej konsumpcji). Egipt wyeksportował 8,6 mld m3 LNG w 2011 r. Głównymi
odbiorcami były: Hiszpania, USA, Francja, Włochy, Turcja, Indie, Japonia, Korea Pd.,
Tajwan.
9
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
W kwestii energetyki należy odnotować konsekwentne zwiększanie nacisku na rozwój energii
odnawialnej. Najwyższa rada ds. energii zaakceptowała strategię sektora elektryczności
zakładającą uzyskanie 20% produkowanej energii elektrycznej w Egipcie ze źródeł
odnawialnych do 2020 roku, włączając w to 12% wkładu z energii pochodzącej z wiatru.
Oznacza to pozyskanie 7 200 MW energii z farm wietrznych. Plan zakłada większościowy
udział sektora prywatnego w rozwoju energii wietrznej w Egipcie na zasadzie „build and
operate”. Planuje się, iż rocznie wzrost w wysokości 400 MW pochodził będzie z inwestycji
prywatnych, a 200 MW z sektora państwowego. Inwestorzy prywatni będą mogli
wykorzystać pozyskaną energię do własnych potrzeb, bądź sprzedawać ją bezpośrednio
odbiorcom poprzez narodową sieć dystrybucji energii elektrycznej.
Z raportu Global Wind 2011, opublikowanego przez Global Wind Energy Council wynika, iż
Egipt posiada 550 MW energii pochodzącej z wiatru, z czego przyrost w 2010 r. wyniósł 120
MW. W 2011 r. nie rozbudowano infrastruktury do produkcji energii z wiatru w Egipcie. W
dalszej kolejności wśród krajów afrykańskich klasyfikowane są: Maroko (286 MW) oraz
Tunezja (114 MW). Warunki do powstawania farm wiatrowych w Egipcie ocenia się jako
bardzo dobre, w szczególności w regionie Zatoki Sueskiej, gdzie średnia prędkość wiatru
wynosi 10 m/s. Wskazuje się, iż jedynie 7% powierzchni Egiptu jest gęsto zaludniona, a w
wielu częściach pozostałych 93% terenu istnieją bardzo dogodne warunki do pozyskiwania
energii z wiatru do celów własnych, jak i w celach eksportowych do Europy. Wyraża się
przekonanie, iż realizacja projektu „Mediterranean Ring” warunkuje wiele dalszych
inwestycji w regionie.
Energia atomowa
Egipt w 2007 r. zadeklarował intencje budowy kilku elektrowni jądrowych celem
zaspokojenia rosnącego popytu wewnętrznego na energię elektryczną. Firma
consultingowa Austria’a Worley Parsons została wybrana do współpracy przy budowie
pierwszej z nich (pokonała 5 konkurentów: Bechtel Power (USA), AF Consult (Szwecja),
konsorcjum Iberdrola i Empresarios Agrupados (Hiszpania), konsorcjum Poyry (Finlandia) i
Invap (Argentyna), konsorcjum Tractebel (Belgia z grupą amerykańskich przedsiębiorstw).
W pierwszej fazie projektu budowy firma wskaże technologię budowy i lokalizację reaktora,
zapewni monitoring jakości, przeszkoli personel i zapewni niezbędne usługi techniczne do
momentu uruchomienia elektrowni. W drugiej fazie projektu firma będzie odpowiedzialna za
jego wdrożenie, prowadzenie prac technicznych oraz testy. Pomocą przy tworzeniu
pokojowego programu nuklearnego w Egipcie aktywnie zainteresowane są m.in.: Komisja
Europejska, Francja, Rosja, oraz Chiny. Pierwszą elektrownię atomową w Egipcie planuje się
zlokalizowac w miejscowości Al-Dabaa na północy kraju. Po wydarzeniach społecznopolitycznych mających miejsce w 2011 r., nie odnotowano postępu w realizacji projektu.
Kanał Sueski
W 2011/12 przychody z eksploatacji Kanału Sueskiego osiągnęły 5,21 mld USD. Przez
kanał przepłynęło łącznie 17 664 jednostek pływających (z czego 3 616 to tankowce) o
łącznym tonażu 938,5 mln t. W listopadzie 2009 r. zakończono prace związane z
pogłębieniem kanału z 18,9 m do 20,1 m. Pozwoliło to na tranzyt 66,6% światowych
jednostek transportujących ropę, 96,8% transportów masowych (bulk carriers) oraz 100%
pozostałych jednostek pływających.
10
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
Turystyka
Zgodnie z danymi CBE przychody z turystki wyniosły 9,42 mld USD w r.f. 2011/2012,
wykazując kolejny raz z rzędu spadek o 11% w stosunku do roku poprzedzającego.
Niekorzystna dynamika sektora jest konsekwencją społeczno-politycznych niepokojów
społecznych, które wybuchły w dn. 25 stycznia 2011 oraz braku stabilizacji w dalszym
okresie. Branża jest jednym z podstawowych źródeł waluty obcej oraz kluczowym sektorem
ze względu na zatrudnienie. Egipt odwiedzany jest głównie przez turystów z Rosji, Niemiec,
Wielkiej Brytanii, Włoch, Polski i Francji.
W 2011 r. liczba polskich turystów odwiedzających Egipt spadła o 215 483 do 378 134.
W roku poprzednim (2010 r.) natomiast odnotowano dynamiczny wzrost tego wskaźnika w
wysokości 33,72%. Polacy stanowią 5 nację odwiedzającą Egipt po Rosjanach,
Brytyjczykach, Niemcach oraz Włochach.
3.3.
Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze
ekonomicznym.
Światowa Organizacja Handlu
World Trade Organization - WTO
www.wto.org
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
International Monetary Found – IMF
www.imf.org
Bank Światowy
World Bank
www.worldbank.org
Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju
United Nations Conference on Trade and Development – UNCTAD
www.unctad.org
Wspólny Rynek dla Wschodniej i Południowej Afryki
Common Market For East And South Africa – COMESA
www.comesa.int
Partnerstwo Śródziemnomorskie
Euro-Mediterranean Partnership Agreement – EUROMED
http://ec.europa.eu/external_relations/euromed/index_en.htm
Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłowego
United Nations Industrial Development Organization – UNIDO
www.unido.org
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej
World Intellectual Property Organization - WIPO
www.wipo.int
11
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
AGADIR Agreement
www.agadiragreement.org
Islamski Bank Rozwoju
Islamic Development Bank
www.isdb.org
Afrykański Bank Rozwoju
African Development Bank
www.afdb.org
Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa
Food Agricultural Organization – FAO
www.fao.org
Wielka Arabska Strefa Wolnego Handlu
Greater Arab Free Trade Area - GAFTA
Pan-Arab Free Trade Area (PAFTA)
G15
- www.g15.org
G24
- www.g24.org
G77
- www.g77.org
D8
- www.developing8.org
3.4.
Relacje gospodarcze z UE.
1 czerwca 2004 r. została podpisana Umowa Stowarzyszeniowa pomiędzy UE a Egiptem.
Obejmuje ona stopniową liberalizację opłat celnych na produkty przemysłowe i rolne, co
prowadzić ma do utworzenia strefy wolnego handlu.
W 2009 r. Egipt i Komisja Europejska podpisała umowę dot. dalszej liberalizacji
dwustronnej wymiany produktami rolnymi, przetworzonymi produktami rolnymi,
rybami i przetworzonymi produktami rybnymi. Umowa umożliwia UE wolny i
natychmiastowy dostęp do rynku egipskiego dla 90% eksportowanych produktów rolnych i
rybnych. Pełna liberalizacja dotyczy wszystkich produktów z wyjątkiem tytoniu, wina,
wyrobów alkoholowych i wieprzowiny, dla których obowiązywać będą dotychczasowe
ustalenia. Unia Europejska zgodziła się w zamian na pełną liberalizację handlu wszystkimi
produktami z wyłączeniem pomidorów, ogórków, karczochów, cukinii, winogron, czosnku,
truskawek, ryżu, cukru, produktów przetworzonych z wysoką zawartością cukru oraz
przetworzonego tuńczyka i sardynek. W stosunku do tych produktów obowiązywać będą
dotychczasowe ustalenia.
12
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
Relacje Egiptu z UE regulowane są umową o Partnerstwie Śródziemnomorskim EUROMED (zwanym również Procesem Barcelońskim) pomiędzy UE, a sąsiadującymi
krajami rejonu Morza Śródziemnego. W ramach deklaracji podpisanej w
listopadzie 2005 roku państwa członkowskie zdecydowały o utworzeniu EuroŚródziemnomorskiej Strefy Wolnego Handlu przed rokiem 2020.
Unia Europejska jest największym partnerem Egiptu pod względem obrotów handlowych
towarami. Zgodnie z danymi Eurostat, Egipt jest 30 partnerem handlowym UE z udziałem
w całkowitych obrotach UE na poziomie 0,7%. Obroty UE-Egipt wzrosły w 2011 r. o 5,6% w
stosunku do 2010 r. i wyniosły 23,33 mld EUR. Zmniejszeniu uległ dodatni bilans handlowy
UE z Egiptem o 41% do poziomu 4,48 mld EUR.
W 2011 r. do Egiptu wyeksportowano towary o łącznej wartości 13,9 mld EUR (spadek o
6,4%). Egipt importuje z UE głównie grupy produktowe: maszyny i urządzenia transportowe
(35% eksportu UE do Egiptu); paliwa i kopaliny (17,8%); produkty chemiczne (16,6%);
produkty rolne (13,6%); żelazo i stal (2,7%). Egipski eksport do państw członkowskich UE w
2011 r. wyniósł 9,42 mld EUR (30,2% wzrostu). Kraje UE nabyły w Egipcie głównie: paliwa
i oleje mineralne (57,9% całkowitego importu z Egiptu); produkty chemiczne (10,9%);
produkty rolne (7,4%); gotową odzież (4,8%); tekstylia (4,7%); maszyny i urządzenia
transportowe (4,5%); stal i żelazo (2,4%).
Spośród państw europejskich, Egipt w 2011 r. posiadał największy obrót handlowy z:
Włochami (21,7% całkowitego obrotu UE-Egipt), Niemcami (16,7%), Francją (13,1%),
Hiszpanią (9,2%) oraz Wielką Brytanią (8,6%). Największymi eksporterami unijnymi do
Egiptu są: Włochy (18,6% całkowitego eksportu UE do Egiptu); Niemcy (16,9%); Francja
(13%), Wielka Brytania (8,4%), Belgia (8,3%). Najwięksi unijni importerzy z Egiptu to:
Włochy (26,4% całkowitego egipskiego eksportu do UE), Niemcy (16,3%); Hiszpania
(14,4%), Francja (13,3%); Wielka Brytania (8,9%).
Obroty handlow e Egiptu krajamu UE w 2011 r.
(% całkow itego obrotu UE-Egipt)
Pozostałe; 13,6
Włochy; 21,7
Grecja; 4,2
Holandia; 6,1
Niemcy; 16,7
Belgia; 6,8
W. Brytania; 8,6
Hiszpania; 9,2
Francja; 13,1
Źródło:Eurostat
13
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Egipt
Polska na tle krajów członkowskich UE zajmuje 15 pozycję pod względem wielkości
obrotów handlowych, opiewając na 0,8% całkowitej aktywności handlowej UE-Egipt.
Szerzej:
www.eu-delegation.org.eg
14