Strategia ochrony i gospodarowania populacją łosia w Polsce

Strategia ochrony i gospodarowania
populacją łosia w Polsce
Strategy for moose protection and managment
in Poland
Mirosław Ratkiewicz
Uniwersytet w Białymstoku
University of Bialystok
Sfinansowano na zamówienie Ministra Środowiska
Fot. P. Tałałaj
ze środków NFOŚiGW
1
Rozmieszczenie łosia w Europie
Moose distribution in Europe
Present-day
Expansion zone
historical
(Gębczyńska i Raczyński 2004, uzupełnione)
Obecny obszar stałego
występowania
Strefa ekspansji i lokalnych ostoi
Historyczna granica
występowania
w Europie Środkowej
2
Zmiany statusu łosia (moose status in
Poland) osobników –
• Wojnę przetrwało kilkanaście
gatunek krytycznie zagrożony w Polsce
• critically endangered after World War II (< 20
individuals)
•1967 – odbudowa pogłowia, przywrócenie
polowań (hunting started)
• 1980 – 2000 – nadmierna eksploatacja łowiecka
(excessive hunting, 75% population decrease)
• 2001 – 2011 – odbudowa populacji w
warunkach ochrony biernej (population
recovedry under probihited hunting)
3
Liczebność łosia w lasach
gospodarczych
(moose in managed forests)
4
Niedoskonały monitoring łosia
(problems with moose monitoring)
Biologicznie niemożliwe wartości (biologically not possible)
Roczne przyrosty populacji (%) annual population’s increase (%)
5
Stabilizacja liczebności populacji
łosia
w parkach narodowych (national
parks)
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Biebrzański PN
Kampinoski PN
Poleski PN
6
Zagęszczenie łosia w Polsce w roku 201
Moose density in Poland
Nie odtworzył się
pełny zasięg łosia
z lat 80. XX wieku
Niskie
zagęszczenia
na zachód od
0,01-1,00 os/1000 ha
Wisły
1,01-3,00 os/1000 ha
3,01-5,00 os/1000 ha
5,01-10,00 os/1000 ha
10,01-15,00 os/1000 ha
>15 os/1000 ha
Dane : Stacja Badawcza PZŁ Czempiń
7
Ryc. P. Rode
Pobieranie prób do analiz genetycznych
33 lokalizacje, około 600 osobników, ponad 800 prób
odchodów i tkanek
Non-invasive sampling
for genetic analyses
Fot. K. Deoniziak
2009–2010
Fot. Piotr Rode
2011
8
Wyniki - Drzewo minimalnej ewolucji
Siberia1
47
41
FarEast2
Siberia3
84
83
Siberia4
grupa
azjatycka
Magadan2
56
Siberia5
40
37
91
Magadan3
AF412262FarEast4
Siberia2
Yakutia3
99
47
H1 =
„biebrzański”
FarEast1
75
15
Yakutia4
Yakutia2
grupa
europejska
H3 = Fin3
57
H2 = Fin2
27
63
Ural1
Sweden
14
FarEast3
H4 = Fin1
22
44
0.005
Ural2
(Świsłocka i in. 2008)
Biebrzańska populacja łosi wywodzi się
z innego refugium lodowcowego,
niż pozostałe łosie w Europie.
Dowodzą tego wyniki badań zmienności
różnych klas markerów molekularnych
Moose population from Biebrza valley is
from fifferent glacial refugium
10
Zarządzanie łosiem w Polsce musi
uwzględniać doświadczenia
145 000
~7 500
ostatnich
lat
≠
Fot. Ł. Gołębiewski
Moose is not just a large deer
11
Zarządzanie łosiem w Polsce musi
uwzględniać doświadczenia
145 000
~7 500
~1 200
ostatnich
lat
≠
=
Fot. Ł. Gołębiewski
Moose is not just a large deer
mojageneracja.pl 12
Czy racjonalna gospodarka
łowiecka jest możliwa?
Is sustainable moose harvest
possible?
13
Wielkość populacji i pozyskanie łosi w Estonii
16000
Moose in Estonia
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
1985
1995
Liczba łosi
2005
Pozyskanie łowieckie (harvest)
Od sposobu zarządzania łosiem
w Polsce zależeć będą dalsze
losy krajowej populacji,
ponieważ czynnik imigracji
przestał mieć znaczenie
Fot. P. Tałałaj
Moose future is in our hands, no immigration from the East