Projekt „Zapobieganie zakażeniom HCV” Zasadniczym celem projektu jest stworzenie podstaw do zaplanowania długofalowej strategii przeciwdziałania zakażeniom HCV i zwalczania wzw C w Polsce oraz opracowanie założeń do dokumentu „Narodowa Strategia Zapobiegania i Zwalczania Zakażeń HCV na lata 2015-2020”. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ MINISTRA ZDROWIA Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie www.hcv.pzh.gov.pl Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Główny Inspektorat Sanitarny Instytucja realizująca: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Partnerzy: Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie www.hcv.pzh.gov.pl Uniwersytet Medyczny w Lublinie Główny Inspektorat Sanitarny Janusz Sierosławski Instytut Psychiatrii i Neurologii Zakażenia HCV wśród problemowych użytkowników narkotyków rozpowszechnienie i czynniki ryzyka. Wyniki badania 2014 Medicinaria Warszawa, 29.10.2015 www.hcv.pzh.gov.pl Wprowadzenie • Ogólnopolskie badanie wśród problemowych użytkowników narkotyków • Cel badania: – Ocena rozpowszechnienia przeciwciał HCV oraz identyfikacja czynników ryzyka zakażenia wśród problemowych użytkowników narkotyków – Wstępny pomiar stanowiący punkt odniesienia do ewaluacji planowanego programu profilaktyki HCV • Badanie zrealizowano na wiosnę 2014 r. www.hcv.pzh.gov.pl Metoda • Badana populacja – osoby regularnie używające narkotyków (substancji nielegalnych) w sposób powodujący problemy • Kryteria doboru: – używanie narkotyków codziennie lub prawie codziennie przynajmniej przez okres miesiąca w czasie ostatnich 3 lat – używanie kiedykolwiek w życiu narkotyków w iniekcjach • Rekrutacja badanych metodą kuli śniegowej (snow-ball) • Badanie testem ślinowym na obecność przeciwciał HCV oraz badanie kwestionariuszowe • Badanie zrealizowało 82 ankieterów w 15 lokalizacjach w całym kraju • Zrealizowano 1219 badań na założonych 1240 (98,3%) www.hcv.pzh.gov.pl Przeciwciała HCV, a używanie narkotyków w iniekcjach Rozpowszechnienie przeciwciał HCV Używanie narkotyków w iniek- wśród iniekcyjnych i nieiniekcyjnych (odsetki) cjach kiedykolwiek w życiu 70 64.6 (liczby osób) Populacja 1000 853 800 50 generalna - około 1% 40 600 400 60 30 360 20 200 10 0 Nieiniekcyjni Iniekcyni 6.5 0 Nieiniekcyjni Iniekcyjni Istotne statystycznie p 0,01 www.hcv.pzh.gov.pl Przeciwciała HCV wśród iniekcyjnych Używanie kiedykolwiek igieł lub strzykawek używanych przez innych wśród iniekcyjnych (odsetki) N = 853 40.4 59.6 Własny sprzęt Dzielenie się sprzętem www.hcv.pzh.gov.pl Rozpowszechnienie przeciwciał HCV ze względu na dzielenie się sprzętem do iniekcji N = 853 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 78.8 64,6 Ogółem - iniekcyjni 43.5 Własny sprzęt Dzielenie się sprzętem Istotne statystycznie p 0,01 Ryzyko przeciwciał HCV wśród iniekcyjnych użytkowników – model regresji logistycznej Zmienne, kategorie (kategoria referencyjna) Iloraz szans CI dolna CI górna Zmienne poza granica granica modelem: • Płeć • Bezdomność • Liczba lat od pierwszej iniekcji • Interakcja wieku i liczby lat od pierwszej iniekcji Wiek 1,130 1,103 1,158 Używanie używanych igieł lub strzykawek (nie) 4,393 3,112 6,202 Pobyt w zakładzie penitencjarnym (nie) 1,458 1,010 2,104 modelu: Wykształcenie (maturalne i wyższe) 1,937 www.hcv.pzh.gov.pl N = 853 1,314 Dopasowanie 2,854 • 76,8% klasyfikacji poprawnych • R2 Nagelkerkego = 0,39 Ryzykowne miejsca iniekcji w czasie ostatnich 30 dni (odsetki) N = 424 70 59.2 60 50 40 32.2 31.2 34.5 30 20 10 5.8 1.1 0 Pustostan, opuszczony dom www.hcv.pzh.gov.pl Ulica Toaleta publiczna Schronisko dla bezdomnych Areszt Jedno z tych miejsc Bezdomność, a używanie używanych igieł i strzykawek w czasie ostatnich 30 dni 40 35 Ryzykowne miejsca iniekcji, a używanie używanych igieł i strzykawek w czasie ostatnich 30 dni 35 33.9 31.4 30 30 25 25 17.6 20 20 15 15 10 10 5 5 0 Bezdomność Brak bezdomności Istotne statystycznie p 0,01 www.hcv.pzh.gov.pl 13.4 0 Ryzykowne miejsca bezpieczne miejsca N = 424 Istotne statystycznie p 0,01 Testowanie na HCV w przeszłości a używanie używanych igieł i strzykawek w czasie ostatnich 30 dni (odsetki) N = 424 35 30.4 30 25 23.2 20 15 11.1 10 5 0 HCV+ www.hcv.pzh.gov.pl HCV- Nie testowany Ryzyko używania używanych igieł lub strzykawek w czasie ostatnich 30 dni – model regresji logistycznej Zmienne, kategorie (kategoria referencyjna) Iloraz szans Bezdomność (nie) 2,359 1,435 3,879 Ryzykowne miejsca iniekcji (nie) 1,986 1,133 3,483 Codzienne iniekcje (1x na tydzień i rzadziej) 3,430 1,746 6,737 Iniekcje 2-6x na tydzień (1x na tydzień i rzadziej) 1,694 0,852 3,367 CI dolna CI górna Zmienne poza granica granica modelem: Testowany HCV+ (nie testowany) 0,656 0,387 1,109 Testowany HCV- (nie testowany) 0,299 0,131 0,685 www.hcv.pzh.gov.pl N = 424 • • • • Płeć Wiek Wykształcenie Liczba lat od pierwszej iniekcji • Pobyty w areszcie Dopasowanie modelu: • 78,1% klasyfikacji poprawnych • R2 Nagelkerkego = 0,19 Posumowanie (1) • Rozpowszechnienie przeciwciał HCV wśród problemowych użytkowników narkotyków, którzy nigdy nie używali ich w iniekcjach jest ponad 6 razy wyższe niż w populacji generalnej. • Rozpowszechnienie przeciwciał HCV wśród iniekcyjnych użytkowników narkotyków jest blisko 10 razy wyższe niż wśród pozostałych użytkowników narkotyków • Czynniki ryzyka przeciwciał HCV wśród iniekcyjnych użytkowników: wiek, używanie używanego przez innych sprzętu do iniekcji, wykształcenie oraz pobyty w placówkach penitencjarnych www.hcv.pzh.gov.pl Posumowanie (2) • Blisko 60% iniekcyjnych użytkowników narkotyków robi sobie zastrzyki w miejscach szczególnie ryzykownych takich jak ulica, opuszczony dom lub pustostan, toaleta publiczna • Używaniu używanego przez innych sprzętu do iniekcji sprzyja: doświadczanie bezdomności, iniekcje w miejscach szczególnego ryzyka oraz codzienne iniekcje. Rzadziej takie zachowania podejmują osoby, które testowały się i mają wynik HCV• www.hcv.pzh.gov.pl Wnioski • Potrzeba specyficznych programów profilaktycznych dla iniekcyjnych oraz nieiniekcyjnych problemowych użytkowników narkotyków uwzględniających odmienność uwarunkowań • Profilaktyka HCV adresowana do iniekcyjnych użytkowników narkotyków nie może ograniczać się do edukacji, ale powinna także tworzyć bezpieczne warunki iniekcji • Pokoje bezpiecznych iniekcji (injection rooms) byłyby pożądanym rozszerzeniem oferty z zakresu redukcji szkód (harm reduction) www.hcv.pzh.gov.pl Dziękuję za uwagę PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ MINISTRA ZDROWIA Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny ul. Chocimska 24 00-791 Warszawa Tel.: +48 22 542 13 71 Fax.: +48 22 849 74 84, +48 22 849 35 13 e-mail: [email protected] www: http://www.hcv.pzh.gov.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie www.hcv.pzh.gov.pl Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Główny Inspektorat Sanitarny